Mana Kiristaanaa Ortodoksii Tawaahidoo Itiyoophiyaati, xummuramuu Sooma fi Kadhanna Nanawwee addunyaa guutuutti guyyoota 3 walitti aansuun (Waxabajjii 29 hanga Guraandhala 1, 2015) labsame ilaalchisee ibsa Qulqulluu Sinoodoosiin Kename.

Maqaa Abbaa, kan Ilmaa, Afuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amiin!

Mana Kiristaanaa Ortodoksii Tawaahidoo Itiyoophiyaati, xummuramuu Sooma fi Kadhanna Nanawwee addunyaa guutuutti guyyoota 3 walitti aansuun (Waxabajjii 29 hanga Guraandhala 1, 2015) labsame ilaalchisee ibsa Qulqulluu Sinoodoosiin Kename. 

 ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Kutaa Tokko

Akkuma raajii Yoonaas keessatti bal’inaan ibsame, yeroo namoonni Nanawwee Waaqayyo irratti fincilanii fi gochaan isaanii Waaqayyoon jibbisiisu, Waaqayyo Yoonaasiin, “Ka’ii gara Nanawwee magaalaa guddittii sana dhaqi; Hammeenyi isaaniis na dura waan dhufeef ishee irratti lallabi” Jechuun ajaje. Raajii Yoonaas Boqonnaa 1 Lakkoofsa 2. Yoonaas sagalee isaa ol kaasee namoota Nanawweetti sagalee Waaqayyoo yoo lallabu, “Sabni Nanawwee Waaqayyoon ni amanan,Soomaf labsii ni baasan, Guddaa irraa kaasee hamma xiqqaattis huccuu gaddaa uffatan. Oduun kun mootii Nanawwee bira gahe. Innis Masara isaarraa bu’ee uffata isaa baafate waaroo gaddaa uffate. Innis daara irra taa’e. Labsii labse. Labsii mootichaa fi bulchitoota Nanawweetti labse. Innis, namaa fi beeyladooni, Horii fi hoolonni bishaan dhandhamuu, dheeduu, dhuguu hin qaban. Namoonni fi Beeyladoonnis uffata gaddaatiin of haa haguugani, iyya guddaadhaan gara Waaqayyootti haa iyyan, Namoonni hundinuu karaa isaanii isa hamaa irraa fi jal’ina harka isaanii irra jiru irraa haa deebi’ani. Akka nuti hin badneef Waaqayyo deebi’ee yoo gaaba ta’ellee eenyutu beeka. Waaqayyos hojii isaanii isa hamaa irraa akka deebi’an arge. Waaqayyos wanta hamaa isaan irratti raawwadha jedhe sana irraa gaabbii galeera malee hin raawwanne.” Raajii Yoonaas 3:5-10

Manni amantaa Ortodoksii Tawaahidoo Itoophiyaatis soomanna namoota Nannawwee kana bu’ura gochuudhan, Waaqni araara isaatiin ummata Nanawwee daawwate nuyis araarsa isaatin dhiifama nuuf godha jechuun labsiidhaan soomaa waggaa waggaan kadhachaa turte. Akka murtee walga’ii guutuu Sinodosii Qulqulluu Guraandhala 26, 2015 ti, Soomni fi kadhannaan Nanawwee kan Fulbaana 1, 2015 xumurame, kadhannaa hafuuraa addaa ta’een nagaadhaan xumurame.

Kadhannaa taasifame irrati, Qulqulluuu Paatriyaarkii irraa kaasee hanga Qulqulloota Angafa Phaaphaasotaatti, Luboota, Hayyoota mana kiristaanaa, Tajaajiltoonni fi Amantoonni akka namoota Nanawwee uffata gurraacha uffatan, ganamaafi galgala Kadhannaadhan,guyyaa immoo qiddaaseedhaan, akkasumas wayitaa kadhannaa torban Waaqayyoon sababiin kadhachaa turreef qormaanni Mana Kiristaana keenya irratti dhufe kun baay’ee cimaa waan ta’eefi.

Yeroo soomanaa fi gaabbii kana keessatti ijoolleen keenya waamicha abbootii keessanii dhaggeeffattanii,adabbii fi hidhaa isinirra gahu osoo hin sodaatin gurraacha uffattanii ganamaa fi galgala kadhannaa fi soomanaan, guyyaa immoo qidaaseedhaaf  mana kiristaana keessattii argamuun, kadhannaa isin Waaqayyoof dhiheesitan dhagahuudhan rakkoo keenyaaf furmaata akka nuuf kennu fi nagaa biyya keenyaaf akka nuuf kennu abdiin keenya cimaa dha. Isinis waamicha mana kiristaanaa dhaggeeffattanii jaalala guddaa amantii keessaniif, tokkummaa fi nagaa biyya keessaniif qabdan waan ibsitaniif, jajjabina nuti arganne osoo isinitti hin ibsin darbuu hin dandeenyu.

Gargaarsa Waaqayyootiin, araarsummaa haadha keenya Qulqulleettii Dubroo Maariyaamiin,  araarsummaa qulqullootaan, eeggumsa ergamootaatiin, kadhannaa keenya jaalalaa fi tokkummaa guutuudhaan xumurree jirra. Rakkoo keenya boo’aa fi iyyaan waaqa keenyatti himneera. Kana booda rakkinni sun yoo itti fufe illee yeroon gidiraa dheeratus Waaqayyo gidiraa sana keessatti nu jabeessuu fi nu jajjabeessuuf yaada waan qabuuf yoomiyyuu hin raafamnu. Gidiraa kana booda seenaa barreessinee amantaa keenya eegsifnee cimina hafuuraa fi qabsoon ni ceena.

Gochi raawwatame dhugaa mana kiristaanaa warra gananii fi mana kiristaana ishee dhugaa gidduutti. Kuni immoo amantii Mana Kiristaanaa Qulqulleettii  Seera fi seera bulchiinsaa ishee cabsanii mana phaaphaasota seeraan alaa waan muudaniif. Kanarraa kan ka’e Qulqulluun Sinodoosiin namoota sarbama kana raawwatan Guraandhala 18, 2015, akkaataa heera mana kiristaanaa fi seera mana kiristaanaatiin balaaleffachuun, waldaa mana kiristaanaa irraa adda baase ta’ullee dhimmi kun namoota dhuunfaa osoo hin taane namoota siyaasaa gara jabeeyyii fi hordoftoota amantii birootiin deeggaramaa kan jiru yoo ta’u, Mana kiristaana aarsaa guddaa kafalchiisaa jira.

Gochi raawwatamaa jiru jireenya hafurawaa samii fi jireenya foonii lafaa kanaa gidduu waan ta’eef, yeroo gabaabaa kana keessatti kabajaa fi olaantummaa dhaabbataa mana kiristaanaa sarbamee jira. Nageenya dallaa mana amantaa qaamolee hidhatee fi caasa human nageenyaa mootummaattin humnaan weerarameera. Phaaphaasonni bu’uura seeraa tokko malee waggoota dheeraaf kutaa lallabaa keessa jiraatan keessaa caasaa nageenyaatiin ari’amaniiru. Mirgii bilisummaadhan iddoo dha gara iddootti socho’uu  isaanii daangeffamee gara Finfinneetti akka deebi deebi’an taasifameera. Gara kutaa lallabaa isaaniitti akka hin deebine dhorkamaniiru. Luboonni fi hordoftoonni Mana Kirstaanas bu’uura seeraa tokko malee seeraan ala mana hidhaa keessatti hidhamaniiru. Reebichi garmalee humnoota nageenyaatiin raawwatameen lubbuu namaa, miidhaa cimaa fi salphaan qaqqabsiiseera. Walumaagalatti humnoota mootummaatiin sarbama mirga namoomaa hamaa isaan irra gaheera.

Manni kiristaanaa miidhaa kana hunda irra ga’us, Waaqayyo keenya inni hunda caalaa gara laafessa ta’e, Mana Kirtaana fi biyya keenyaaf furmaata akka nuuf laatu, mootummaanis garaa qalbii isaatti deebi’ee Mana Kiristaana akka kabajuu fi nuuf eegu kara nagaa ta’een, akkuma namooni Nanawwee godhan gurraacha uffannee gadda guutuudhaan gara Waaqa keenyatti akka iyyannu Qulqulluun Siinoodos ajaja nuuf baaseen osoo raawwachaa jirruu, Dabra Sibihaat Mana Kirtaana Qulqulluu Mikaa’eela Shashamanneetti, akka odeeffannoon hanga ammaatti nu qaqqabeetti miseensonni mana kiristaanaa keenyaa 30 ol ta’an, luboota fi tajaajiltoota dabalatee, dallaan akka hin cabsine, manni kiristaanaas namoota Mana kiristaana irraa foo’amanii adda ba’aniin akka hin xuroofne jechuudhan amantii isaaniif wareegama fudhataniiru. Ijoolleen ishee lakkoofsi isaanii hedduun miidhaa cimaa fi salphaan irra gahees yaalamaa jiru. Miidhaa kana hunda boodas namoota du’an sirnaan awwaaluu fi namoota miidhaman haala gahaa ta’een yaaluu hin dandeenye. Wareegamtoonni kun bara cubbuun itti baay’ate  kana keessatti hanga du’aatti Mana Kiristaanaaf amanamuudhan Mana Kiristaana fi amantootaaf fakkeenya obsaa waan ta’aniif, Manni Kiristaana yeroo hunda isaan yaadatti. Akkasumas Manni Kiristaanaa du’a, hidhaa fi gidiraa hedduun ijjoollee ishee irra gaha jiru kan ishee gaddisiise ta’us, Qulqulloota Wareegamtoota haaraa dhugaa Kiristaanummaaf ragaa ta’an argachuu isheetiin baay’ee gammaddeetti.

Erga soomni jalqabee booda ummanni gara Waaqayyooti akka hin iyyinee fi hin kadhanne gochuuf qaamonni mootummaa seera biyyattii raawwachiisudhaaf itti gaafatamummaadhan fudhatan cabsuudhan, ijoolleen Mana kiristaana ta’an uffata gurraacha uffachuun waajjira seenuu fi waajjira mootummaa keessatti tajaajila argachuu akka hin dandeenye keessattuu mootummaa naannoo Oromiyaa fi waajjiraalee mootummaa federaalaa fi magaalaa tokko tokko keessatti ijoollee keenya gurraacha uffatanii gadda keessa jiran hidhaa fi rakkina gara garaa yommu irra geesisan ragoonni ija isaaniitiin argan nuuf mirkaneessaniiru. Haala kanaan qaamonni mootummaa aangoo isaaniitti fayyadamanii mana kiristaanaa irratti duuluu fi Mana kiristaanaa fi amantoota mana kiristaanaaf tuffii fi jibba guddaa akka qaban hubanna.

Gidiraa fi miidhaa mana kiristaanaa irra ga’aa jiru kun bara kana keessatti bakka guddaa kan qabu dha. Yeroon gidiraa fi miidhaan guddaan Mana Kiristaana kun seenaa Mana Kiristaana fi kitaaba Sanksar keessatti galmaa’a. Dhalootaaf ni darba. Yeroon qormaataa kun ni darba. Garuu seenaa kana keessatti yeroo warri dhugaa waliin dhaabbattan maqaan keessan seenaadhaani fi halluu warqeetiin  barreeffamu, Mana kiristaana irratti warrii gidiraa hojjettan seenaa keessan hamaa har’a harka keessanniin  barreessitanii jirtu.

Mootummaa Naannoo Oromiyaa fi Bulchiinsa Magaalaa Finfinneettin ala bulchiinsa naannoo fi magaalota biroo, keessattuu bulchiinsa magaalaa Diredawaa, Mootummaa Naannoo Sab-lammootaa fi Ummatoota Kibbaa, Mootummaa Naannoo Sidaamaa, Mootummaa Naannoo Kibba Lixa Itoophiyaa, Mootummaa Naannoo Somaalee, Mootummaa Naannoo Benshangul, Mootummaa Naannoo Hararii, Mootummaa Naannoo Ummatoota Affaarii fi Gaambeellaa; Magaalaa Sawula godina Goofaa fi dhaabbilee mootummaa biroo kan nuti hin kaasne waamicha Mana kiristaana keenyaa hordofuun furmaata haqa qabeessaa fi seera qabeessa seeraa fi sirna kabachiisuuf fudhattan ni dinqisiifanna. Maqaa Mana kiristaanatiin galatoomaa. akkasumas, waldoonni gaddi keessan gadda keenya jedhanii nu cinaa hiriiran, dhaabbilee amantii, Dhaabbilee fi yaa’iiwwan, hordoftoota amantii Islaamaa, Obboleeyyan keenya kan amantaan wal hin fakkanne, gargaarsa fi tumsa nuuf gootanii fi itti fufiinsanis nuuf gootaniif maqaa Mana Kiristaanaa Qulqulleettiitiin isin galateeffanna.

Yeroo Kadhannaa lallabsinu, Mootummaan seera kabajee akka nuuf kabachiisu, Ulfina Mana Kiristaanaa akka nuuf kabajuu, dhimma keessoo amantii keenyaa keessa seenuu dhiisee keessa isaa akka ilaaluf ture. Hanga ammaatti mootummaan, mana kiristaanaa jaarraa hedduuf dhaabbata seeraa qabeettii fi biyyaaf tola oolte dhaggeeffachuu fi rakkoolee isheef furmaata laachu dhiisee, rakkoolee adda addaa irratti uumuu ciminaan itti fufeera. Mootummaan itti gaafatamummaan itti dhagahamee rakkoo ni fura jennee amannus, garuu sirnichi daran jabaachaa dhufuu arguun baay’ee nugaddiseese jira. Keessattuu guyyaa 3 kadhannaa Mana kiristaana keenya labsite sirnaan illee hin xumuramne dhimma nageenyaa yeroo ammaa ilaalchisee qamolee nageenya mootummaa irraa Labsiin uggura hiriira Guraandhala 1, 2015 bahee mootummaan ammallee rakkoo kana furuuf carraaqqii akka hin goone, garuu labsii takkaa fi bara baraaf mana Kiristaana balleessuuf bahe ta’uu cimsinee akka amannu nu taasiseera.

Ibsa kenname keessatti:

1ffaa. Abbootiin amantichaas hiriirri akkasumaan waamaniiru jedhee eerun isaa, Qaamni Mana Kiristaanaa inni dhumaa Sinodoosi Qulqulluun warra balaaleffatee addaan baase hordoftoota amantichaa gochuu qofa osoo hintaane, Qaama seera qabeessaa fi akka abbootii Mana Kiristaanati waamun, ibsa kennuu yaaluun ulfinaa Mana Kiristaana kan tuqu fi kan xureessu akkasumas seeraa fi sirna kabachiisuu dhiise mootummaa warra seeran alaa leellisu ta’uu isaa hubanneerra. Kanaafuu, ibsa seeraan ala mirga mana kiristaanaa keenyaa kan sarbu waan ta’eef manni kiristaanaa Qaamolee nageenya kabachiisan waloo mootummaan kenname hin fudhattu.

2ffaa. Dhimmicha diina alaa fi keessootiin uumame jechuudhaan bifa siyaasaa barameen sirreessuuf yaaluun Mana kiristaanafis ta’e ummataaf tuffii waan ta’eef hin fudhannu. Keessumaa waggoottan 4n darbaniif, yeroo ijoolleen ishee bakka adda addaatti seeneffama sobaatiin rakkachaa jiran, tokkummaa biyyaa irratti ejjennoo hin raafamneen, bu’uurri biyyattii akka hin raafamne, dallaan ishee akka hin cabne yaaduudhaan, rakkoolee mudatan gara bal’inaan dendeessee darbuun ishee waan beekamuu dha. Dhimmichi gidduu galuumsa mootummaa ifa jiru ta’ee osoo jiruu furmaanni isaas harka  mootummaa qofa jiraachun isaa osoo beekamuu, bifa siyaasaa qabsiisuuf yaaluun rakkoo kana hammeessuu malee furuu miti.

Yeroo dhiyoo asitti waldaan keenya kan caasaadhaan hoogganamtuu fi ijoolleen ishee sagalee ishee beekanii sirriitti dhaggeeffatan ta’uun isaa osoo beekamuu, kaayyoodhaan, dhaamsolee itti fayyadamni jechootaa isaanii illee kan amantaa ortodoksii ibsu kan hin fakkannen, ergaa sobaa fi jeequmsaa ummata gidduutti uumu kan maxxanfaman ta’uu isaani yoo arginu dhimmichi hammam dhimma siyaasaa hin barbaachisneef oolchuuf barbaadame hubanneera. Barreeffamni seeraan alaa maxxanfame kun Mana kiristaanaa Qulqulleettii keenya akka hin taanee fi gonkumaa ta’uu akka hin dandeenyes isin yaadachiisuu barbaanna.