ኅዳር ፳፫ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ቅዱሳን መላእክት ምሕረትን ከእግዚአብሔር ወደ ሰው ልጅ፤ ጸሎትን ከሰው ወደ እግዚአብሔር የሚያደርሱ ለዘለዓለም የማይሞቱ ረቂቃን መናፍስት ናቸው፡፡ በመዓርጋቸውና በነገዳቸውም ኪሩቤል፣ ሱራፌል፣ ኃይላት፣ አርባብ፣ መናብርት፣ ሥልጣናት፣ መኳንንት፣ ሊቃናትና መላእክት ተብለው ይመደባሉ፡፡ ‹‹ወኍልቆሙ ለእሙንቱ መላእክት ወሊቃነ መላእክት መናብርት ወሥልጣናት አጋእዝት ኃይላት ወሊቃናት ኪሩቤል ወሱራፌል›› እንዲል /አንቀጸ ብርሃን፤ ኵሎሙ ዘመላእክት/፡፡

በአቀማመጥም ኪሩቤል፣ ሱራፌልንና ኃይላትን በኢዮር፤ አርባብን፣ መናብርትንና ሥልጣናትን በራማ፤ መኳንንትን፣ ሊቃናትንና መላእክትን በኤረር አስፈሯቸዋል፡፡ እግዚአብሔር አምላክ በተሰወረባቸው ጊዜ ዲያብሎስ ‹‹እኔ ነኝ ፈጣሪያችሁ›› በማለቱ መንፈስ ቅዱስ አረጋግቶ ኅቡዕ ስሙ የተጻፈበትን ሠሌዳ ሰጥቷቸው፤ አንድም እሑድ በነግህ የተፈጠረው ብርሃን ዕውቀት ኾኗቸው ቅዱሳን መላእክት ‹‹ቅዱስ እግዚአብሔር አብ፣ ቅዱስ እግዚአብሔር ወልድ፣ ቅዱስ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ›› ብለው ምሥጢረ ሥላሴን አምልተው አስፍተው ተናግረዋል /ኩፋሌ ፪፥፰፤ ኢሳ. ፮፥፫/፡፡ ይህንን ሃይማኖታቸውን ምክንያት አድርጎ በየነገዳቸው አለቃ ሹሞ ቀብቷቸዋል (አክብሯቸዋል)፡፡

በዚህም መሠረት በኢዮር ያሉት መላእክት አራት አለቃ፣ ዐርባ ነገድ ኾነው የተመደቡ ሲኾን ከእነዚህም ዐሥሩ የኪሩቤል፣ ዐሥሩ የሱራፌል ነገድ ነው /መዝ.፳፫፥፯-፲፤ ማቴ.፳፬፥፴፩/፡፡ በቍጥርም ዘጠና ዘጠኝ ነገድ ናቸው፡፡ ‹‹ኀዲጐ ተስዓ ወተስዓተ ነገደ ቆመ ማእከለ ባሕር›› እንዲል /ሰላም ዘጥምቀት፤ ራእ. ፲፪፥፱/፡፡ እግዚአብሔር አምላካችን ሃያ አራት ሊቃነ መላእክትን መርጦ በመንበረ መንግሥት ዙሪያ ክንፍ ለክንፍ አያይዞ አቁሟቸዋል፡፡ የብርሃን ዘውድ (አክሊል) ደፍቶላቸዋል፡፡ የብርሃን መስቀልና ማዕጠንተ ወርቅ አስይዟቸዋል፡፡ እንደዚህ አድርጎ ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያሉ እንዲያመሰግኑት አድርጓቸዋል፡፡ እነዚህም ካህናተ ሰማይ (ሱራፌል) ይባላሉ፡፡ በመጽሐፈ ስንክሳር ተመዝግቦ እንደምናገኘው በየዓመቱ ኅዳር ፳፬ ቀን በእግዚአብሔር ዙፋን ፊት ቆመው ሰማያዊ አገልግሎት የሚሰጡ የካህናተ ሰማይ መታሰቢያ በዓላቸው ነው፡፡ በዛሬው ዝግጅታችን ስለ ካህናተ ሰማይ አገልግሎት የሚያስገነዝብ አጭር ትምህርት ይዘንላችሁ ቀርበናል፤

ሱራፊ ማለት መልአክ፣ ከካህናተ ሰማይ አንዱ ማለት ነው፡፡ ሱራፌን፣ ሱራፌል፣ ሱራፌም (በፅርዕ ሴራፊም፣ በዕብራይስጥ ስራፊም) ማለት የነገድ ስም፣ ልዑላን መላእክት፣ ሊቃናት፣ የሚያጥኑ፣ ካህናት፣ ቀሳውስት፣ ቀዳሾች ማለት ነው /ኪዳነ ወልድ ክፍሌ፣ ገጽ ፰፻፹፮/፡፡ ከዚህ ላይ ሱራፊ ነጠላ ቍጥርን፤ ሱራፌል ደግሞ ብዙ ቍጥርን ያመለክታል፡፡ ሱራፌል ለቅዱሳን በሰው አምሳል በመገለጣቸው ሽማግሌዎች ተብለው ተጠርተዋል /ኢሳ.፳፬፥፳፫፤ መሳ.፲፫፥፪-፳፭፤ ዳን.፲፥፲፰-፳፩/፡፡ በግእዝ ቋንቋ ደግሞ ካህናተ ሰማይ ይባላሉ፡፡ ይኸውም በእግዚአብሔር ዙፋን ፊት ቆመው የሚሰጡትን ሰማያዊ አገልግሎት የሚያመለክት ስም ነው፡፡

በመጽሐፈ ሥነ ፍጥረት እንደ ተገለጸው እግዚአብሔር አምላክ በዕለተ ሰኑይ (ሰኞ) ከኪሩቤል ሠራዊት ገጸ ሰብእና ገጸ አንበሳን፣ ከሱራፌል ሠራዊት ገጸ ንሥርና ገጸ እንስሳን ከኢየሩሳሌም ሰማያዊት በላይ፣ ከሰማይ ውዱድ በታች ጀርባቸውን ወደ ውስጥ፣ ፊታቸውን ወደ ውጭ አድርጎ አቁሟቸዋል፡፡ ይኸውም ‹‹የኔን የፈጣሪያችሁን ፊት ማየት አይቻላችሁም›› ሲል ነው፡፡ የኪሩቤል አለቃቸው ማለትም ገጸ ሰብእና ገጸ አንበሳ ኪሩብ፤ የሱራፌል አለቃቸው ማለትም ገጸ ነሥርና ገጸ ላሕም ደግሞ ሱራፊ ይባላል /ሥነ ፍጥረት ዘእሑድ/፡፡

ወንጌላዊው ዮሐንስ በራእዩ ‹‹በዙሪያውም ሃያ ዐራት ካህናት አሉ፡፡ በፊታቸው የበጉን ሥዕል፣ ደምን የተረጨች ልብስንም፣ የታተመ መጽሐፍንም ያያሉ፡፡ መንበሩን በዞሩ ቍጥር ለዚያ ለበጉ ሥዕልና በደም ለታለለችዋ ልብስ፣ ለታተመው መጽሐፍም ሦስት ጊዜ ይሰግዳሉ›› /ራእ. ፬፥፮፤ ፭፥፰/ በማለት ስለ ሱራፌል ሰማያዊ አገልግሎት የተናገረ ሲኾን፣ ‹‹በፊታቸው የበጉን ሥዕል ያያሉ›› ማለቱ የክርስቶስን ትስብእት በጌትነት ያዩታል ለማለት ነው፡፡ ‹‹ወደቁ›› ሲልም መስገዳቸውን ያመለክታል፡፡ ‹‹በግ›› የተባለውም ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ነው፡፡ ‹‹ደምን የተረጨች ልብስ›› ማለቱም ክርስቶስ ስለ እኛ መከራ መቀበሉን፤ የታተመ መጽሐፍ የክርስቶስ ትስብእት የማይመረመር መኾኑን፤ ‹‹ለበጉ ሥዕል፣ ለታለለችው ልብስና ለታለለው መጽሐፍ ሦስት ጊዜ ይሰግዳሉ›› ሲልም ከእግዚአብሔር አብ እና ከእግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ ጋር በአንድነትም በሦስትነትም ለሚመለከው ለክርስቶስ ደግመው ደጋግመው ምስጋና ማቅረባቸውንና መገዛታቸውን ያመለክታል /የሠለስቱ ምእት ቅዳሴ አንድምታ ትርጓሜ፣ ፫፥፯-፱/፡፡

ነቢዩ ሕዝቅኤልም ካህናተ ሰማይ ያለ ዘር መገኘታቸውን ሲያመለክት ‹‹በመንበሩ ዙሪያ ቁመው ያሉ ካህናት ኅብራቸው መረግድ የሚባል ዕንቍን ይመስላል›› በማለት ተናግሯል፡፡ ጸጋቸውን ሲገልጽ ደግሞ ‹‹ብሩህ ልብስ ለብሰዋል፤›› ክብራቸውን ሲመሰክርም ‹‹በራሳቸው ላይ አክሊል ደፍተዋል›› ብሏል፡፡ ነጭ ልብስ ለብሰው መታየታቸው የንጽሕናቸውና የቅድስናቸው መገለጫ ሲኾን፣ በራሳቸው ላይ የተቀዳጁት ዘውድ ደግሞ ከእግዚአብሔር ዘንድ የተሰጣቸውን ዘለዓለማዊ ክብር ያሳያል፡፡ ቍጥራቸው በሃያ አራት መገለጹም ምስጋናቸው ዕረፍታቸው፣ ዕረፍታቸው ምስጋናቸው ኾኗቸው ለሃያ አራት ሰዓታት ሳያቋርጡ ጸሎትና ምስጋናን ለእግዚአብሔር ማቅረባቸውን ለማጠየቅ ነው፡፡ አንድም የ፲፪ቱ ነገደ እስራኤል እና የ፲፪ቱ ሐዋርያት ምሳሌ ሲኾን (፲፪ + ፲፪ = ፳፬) ይኸውም የብሉይና የሐዲስ ኪዳን አባቶች በአንድነት ኾነው እንደ ሱራፌል በምድር በቤተ መቅደስ፤ እንደዚሁም በሰማይ በገነት (በመንግሥተ ሰማያት) ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያሉ የሚያመሰግኑ መኾናቸውን ያመለክታል፡፡ በዘመነ ብሉይ ደብተራ ኦሪትንና መቅደሰ ኦሪትን በሃያ አራት ሰሞን ተመድበው ያገለግሉ የነበሩ ካህናትም የ፳፬ቱ ካህናተ ሰማይ ምሳሌዎች ናቸው /፩ኛዜና. ፳፬፥፩-፲፱፤ ሕዝ. ፩፥፭-፳፪፤ ራእ. ፭፥፰-፲፬/፡፡

ካህናተ ሰማይ ለእግዚአብሔር ምስጋና ሲያቀርቡ አክሊሎቻቸውን ከራሳቸው ላይ አውርደው ያለማቋረጥ ይሰግዳሉ፡፡ ሊቁ አባ ጊዮርጊስም ይህንን ሰማያዊ ሥርዓት እንዲህ ሲሉ ገልጸውታል፤ ‹‹ካህናተ ሰማይ ቅዉማን በዐውዱ አክሊላቲሆሙ ያወርዱ ቅድመ መንበሩ እንዘ ይሰግዱ ይርዕዱ ወኢይዝብጦሙ ሶበ ይበርቅ ነዱ፤ ካህናተ ሰማይ (ሱራፌል) በመንበሩ ዙሪያ ቆመው በፊቱ ሲሰግዱ የመለኮት እሳት ሲበርቅ እንዳይመታቸው ይንቀጠቀጣሉ፤›› /መጽሐፈ ሰዓታት/፡፡ ይህም ምስጋና በቤተ ክርስቲያናችን በተለያዩ የጸሎት ክፍሎች ይገኛል፡፡ ‹‹…. ወባቲ ለዛቲ ቤተ ክርስቲያን ሥርዓተ መላእክት አርአያ ዘበሰማያት ቤተ ክርስቲያሰ ትትሜሰል በጽርሐ አርያም ዘላዕሉ ….፤ .… ለዚህች ቤተ ክርስቲያን በሰማያዊው አገልግሎት አምሳል የመላእክት የአገልግሎት ሥርዓት አላት፡፡ ቤተ ክርስቲያንስ በላይኛው (በሰማያዊው) ጽርሐ አርያም ትመሰላለች ….›› እንዳሉ አባ ጊዮርጊስ /ሰዓታት፣ ኵሎሙ ዘዘወትር/፡፡

ዛሬም ምድራውያን ካህናት ማዕጠንትና መስቀል ይዘው በመንበሩ ፊት ቆመው ሲያጥኑ የሚሰግዱት፤ እንደዚሁም ኪዳን ሲያደርሱና ወንጌል ሲያነቡ መጠምጠሚያቸውን የሚያወርዱት ከዚህ ሥርዓት በመነሣት ነው፡፡ ሱራፌል በቤተ ክርስቲያን ሥርዓት ልብሰ ተክህኖ ለብሰው፣ ማዕጠንት ይዘው፣ እንደሚሰግዱና አክሊላቸውን እንደሚያወርዱ ኾነው በሥዕለ ሥላሴ ግራና ቀኝ የሚሣሉትም ይህንን አገልግሎታቸውን ለማስታዎስ ነው፡፡ እንደ ጸሎተ ዕጣን፣ ቅዳሴ፣ ማኅሌት፣ የመሰሉ የቤተ ክርስቲያን የአገልግሎት ዘርፎች ዅሉ ከካህናተ ሰማይ የተወረሱ ናቸው፡፡ የቤተ ክርስቲያን የዜማ መሠረት የኾነው ሊቁ ቅዱስ ያሬድ የዜማ ድርሰቱን የተቀበለው ከሱራፌል መኾኑንም ‹‹ሃሌ ሉያ ዋይዜማ ዘሰማዕኩ በሰማይ እመላእክት ግናይ እንዘ ይብሉ ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ እግዚአብሔር መልዓ ሰማያተ ወምድረ ቅድሳተ ስብሐቲከ፤ ‹ምስጋና ለእግዚአብሔር ይኹን፡፡ ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ እግዚአብሔር፣ የጌትነትህ ቅድስና በሰማይ በምድር መላ› እያሉ ሲያመሰግኑ በሰማይ ከመላእክት የሰማሁት ዜማ ምንኛ ድንቅ ነው?›› ከሚለው የአርያም ክፍል ከኾነው ጣዕመ ዜማው ለመረዳት እንችላለን፡፡ በአጠቃላይ በቤተ ክርስቲያን በቅዳሴው፣ በማኅሌቱና በሰዓታቱ የካህናተ ሰማይ አገልግሎታቸውና ስማቸው በሰፊው ሲጠራ ይኖራል፡፡

ሠለስቱ ደቂቅ ‹‹እግዚአብሔርን አራዊትና አንስሳት ዅሉ ያመሰግኑታል›› በማለት እንደ ተናገሩት ካህናተ ሰማይ ሱራፌል ሌሊትና ቀን ምስጋና ሲያቀርቡ የክንፎቻቸውን ድምፅ ሲሰማ ዶሮ እንደሚጮኽና እግዚአብሔርንም እንደሚያመሰግን በመጽሐፈ ሥነ ፍጥረት እንዲህ ተብሎ ተጠቅሷል፤ ‹‹ቀን በስድስተኛው ሰዓት የኪሩቤል ልመና ወደ እግዚአብሔር ይደርሳል፡፡ ሌሊት በአራተኛው ሰዓት ሱራፌል ለእግዚአብሔር ምስጋና ያቀርባሉ፡፡ በዐሥረኛው ሰዓትም ሰማያት ይከፈታሉ፤ እግዚአብሔርም የሰውን ልጆች ጸሎት ይሰማል፡፡ የለመኑትንም ዅሉ ይሰጣቸዋል፡፡ በዚህችም ሰዓት ከሱራፌል ከክንፎቻቸው ድምፅ የተነሣ ዶሮ ይጮኻል፤ እግዚአብሔርንም ያመሰግናል፤›› /ሥነ ፍጥረት ዘእሑድ/፡፡

እኛ የሰው ልጆችም የተፈጠርንለት ዓላማ የእግዚአብሔርን ስም ለመቀደስ፣ መንግሥቱንም ለመውረስ መኾኑን በማስተዋል ስለ ግሩምና ድንቅ ሥራው ዅሉ ‹‹አቤቱ የኀያላን አምላክ እንደ አንተ ያለ ማን ነው? ሥራህም ድንቅ ነው›› /መዝ. ፵፯፥፪/ እያልን ዘወትር አምላካችንን ልናመሰግነው ይገባናል፡፡ በምድር በቤተ መቅደሱ፣ በሰማይም በመንግሥቱ ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያልን እግዚአብሔርን ከቅዱሳን መላእክት ጋር ለማመስገን ያብቃን፡፡ ለእግዚአብሔር ምስጋና ይኹን፤ እኛንም በካህናተ ሰማይ ጸሎት ይጠብቀን፤ በረከታቸውም ይደርብን፤ ለዘለዓለሙ አሜን፡፡

ኅዳር ፳፪ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በመምህር ብዙነህ ሺበሺ

 የአፍኒንና ፊንሐስ ኀጢአት ….

፬ኛ የአባታቸውን ምክር አለመስማታቸው

ካህኑ ዔሊ ልጆቹ ያደረጉትን ኃጢአት ዅሉ ሰምቶ ‹‹ስለ ክፉ ሥራችሁ ከዚህ ሕዝብ ሰምቻለሁና ስለምን እንደዚህ ያለ ነገር ታደርጋላችሁ? ልጆቼ ሆይ የእግዚአብሔርን ሕዝብ ኃጢአተኛ በማድረጋችሁ ስለ እናንተ የደረሰኝ ወሬ መልካም አይደለምና ይህ አይኾንም፡፡ ሰውስ ሰውን ቢበድል እግዚአብሔር ይፈርድበታል፡፡ ሰው ግን እግዚአብሔርን ቢበድል ስለ እርሱ የሚለምን ማነው?›› በማለት ቢመክራቸውም ‹‹ልጥፋ ያለች ከተማ ነጋሪት ቢጐሰምም አትሰማም›› እንዲል የአበው ብሂል አፍኒንና ፊንሐስ የአባታቸውን ቃል አልሰሙም ነበር /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፫-፳፭/፡፡ ነቢየ እግዚአብሔር ቅዱስ ደዊት ‹‹ዘይሴሰይ እክልየ አንሥአ ሰኰናሁ ላዕሌየ፤ እንጀራዬን የበላ በእኔ ላይ ተረከዙን አነሣ›› /መዝ.፵፥፱/ እንዳለው ዛሬም የአባቶችን ትምህርትና ተግሣፅ የማይሰሙ፤ የቤተ ክርስቲያንን እክለ ትምህርት ተመግበው አድገው ጠላቶቿ የኾኑ ውሉደ አፍኒን ወፊንሐስ ጥቂቶች አይደሉም፡፡

ከትእዛዛተ እግዚአብሔር አንደኛው ‹‹አባትና እናትህን አክብር›› የሚለው ነው፡፡ መቼም አባት ሲባል ማን ማንን እንደሚመለከት የማያውቅ የለም፡፡ በሐዋርያት እግር የተተኩ አባቶች ሊቃነ ጳጳሳትን እያቃለሉ ‹‹በቅዱስ ሲኖዶስ አንመራም፡፡ ቤተ ክርስቲያን አርጅታለች፤ እናድሳት፤›› በማለት በክርስቶስ ደም የተመሠረተች የቅድስት ቤተ ክርስቲያንን ዶግማና ቀኖና የሚጥሱ ራሳቸውን ‹‹ተሐድሶ›› እያሉ የሚጠሩ ምናምንቴዎች እጣ ፈንታቸው እንደ አፍኒንና ፊንሐስ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን አረጀች ከተባለ የተመሠረተችው በክርስቶስ ደም፣ በሐዋርያት ስብከት ነውና ክርስቶስ አርጅቷል፤ የሐዋርያትም ትምህርት ጊዜው አልፏል ማለት ነዋ? ለአንዲት ቃል እንኳን ትርጕም መስጠት የማይችሉ ‹‹መጽሐፍ ቅዱስን እንተረጕማለን፤ ቤተ ክርስቲያንን እናድሳለን›› በማለት የሚያሳዩት ድፍረት ለእነርሱ ዕውቀታቸው መኾኑ ነው፡፡ ‹‹የሰነፍ ዕውቀቱ ድፍረቱ›› እንዲል የአበው ብሂል፡፡

ሊቀ ነቢያት ቅዱስ ሙሴ ‹‹ተሰአሎ ለአቡከ ወይነግረከ ወለሊቃውንቲከ ይዜንዉከ፤ አባትህን ጠይቅ፤ ያስታውቅህማል፡፡ ሽማግሌዎችህንም ጠይቅ፤ ይነግሩህማል›› /ዘዳ. ፴፪፥፯/ በማለት እንደ ተናገረው አባቶች ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት የሚናገሩትን፣ ሊቃውንቱ የሚያስተምሩትን የሚሰማና በትምርታቸው የሚመራ ከስሐትት ይድናል፡፡ የዔሊ ልጆች የአባታቸውን ቃል ሰምተው ተጸጽተው ቢኾን ኖሮ በኢሎፍላውያን ሰይፍ ባልወደቁም ነበር፡፡ ቤተ ክርስቲያን እክለ ትምህርቷን ተመግበው ያደጉ ልጆቿ ሲጠፉባት ታዝናለች፡፡ ስለዚህም ‹‹አብዳነ አጥብብ፤ ሰነፎችን አለብም›› እያለች ትጸልያለች፡፡ የቤተ ክርስቲያን ዓላማዋ የራሷን ልጆች ከመጠበቅ ባገሻገር ከውጭ ያሉትንም ወደ ውስጥ ማስገባት ነውና፡፡ ‹‹ከዚህም በረት ያልኾኑ ሌሎች በጐች አሉኝ፤ እነርሱን ደግሞ ላመጣ ይገባኛል፡፡ ድምፄንም ይሰማሉ አንድም መንጋ ይኾናሉ፤ እረኛውም አንድ›› እንዳለ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ /ዮሐ. ፲፥፲፮/፡፡

የካህኑ ዔሊ አለመታዘዝ

እግዚአብሔር አምላክ ዔሊን ምስፍናን ከክህነት ጋር አስተባብሮ በእስራኤል ላይ ለዐርባ ዓመት እንዲያገለግል አክብሮት ነበር፡፡ ዔሊ ግን ከእግዚአብሔር ይልቅ ለልጆቹ አደላ፡፡ የኀጥኡን ድኅነት እንጂ ጥፋቱን የማይወደው እግዚአብሔር ዔሊን በነቢዩ ላይ አድሮ መክሮት ነበር /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፯-፴፯/፡፡ ዳግመኛም ልጆቹ በእስራኤል ሕዝብ ላይ የሚያደርጉት ነውር በብላቴናው በሳሙኤል ተነግሮት ነበር፡፡ የዔሊ ትልቁ ጥፋት ልጆቹን ከሥልጣናቸው አለመሻሩ ነበር፡፡ ምክር ለማይሰማ እርምጃ መውሰድ ግድ ነውና፡፡ ስለዚሀም ካህኑ ዔሊ ‹‹ከእኔ ይልቅ ልጆችህን ለምን አከበርህ?›› ተብሎ በእግዚአብሔር ተወቀሰ /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፱/፡፡ ‹‹ከእኔ ይልቅ ወንድ ልጁን ወይም ሴት ልጁን የሚወድ ለእኔ ሊኾን አይገባውም›› /ማቴ. ፲፥፴፯/ እንዳለ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በቅዱስ ወንጌል፡፡

ካህኑ ዔሊ ከእግዚአብሔር ፍቅር ተለየ፡፡ ልጆቹን የማይገሥፅ እርሱ ልጆቹን አይወድምና፡፡ ‹‹በበትር ከመምታት የሚራራ ሰው ልጁን ይጠላል፤ ልጁን የሚወድ ግን ተግቶ ይገሥፀዋል›› /ምሳ. ፲፫፥፳፬/ እንዳለ ጠቢቡ ሰሎሞን፡፡ በበትር መምታት ማለት ጽኑዕ ተግሣፅ ማለት ነው፡፡ ወላጆች ልጆቻቸውን ተግተው የማይገሥፁ፣ ውሏቸውንም የማይከታተሉ ከኾነ ጉዳቱ ከራሳቸው አልፎ ለአገርም ይተርፋል፡፡ በምግባር፣ በሃይማኖት ኰትኵተው የሚያሳድጉ ወላጆች ተተኪ የቤተ ክርስቲያን ትውልድ፤ አገር ተረካቢ ዜጎችን ያፈራሉ፡፡ ዔሊ ልጆቹን ተግቶ ባለመገሠፁ ራሱንም ልጆቹንም አጥቷል፡፡ ዛሬም መንፈሳዊ ተልእኮአቸውን በአግባቡ የማይወጡ አገልጋዮችን የማይገሥፁ አባቶች ከዔሊ ውድቀት ሊማሩ ይገባቸዋል፡፡ እለእስክንድሮስ ከሐዲውን አርዮስን እንደ ገሠፀው እና ከስሕተቱ አልመለስም ባለ ጊዜም እንዳወገዘው ዅሉ ዛሬም አባቶች ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት ሕገ ቤተ ክርስቲያንን የሚጥሱ ካህናትን ሊገሥፁና ሊያስተካክሏቸው ይገባል፡፡

በዔሊ ልጆች እኩይ ተግባርና ካህኑ ዔሊም ልጆቹን ተግቶ ባለመገሠፁ ልጆቹ በኢሎፍላውያን ጦር ወደቁ፤ እርሱም በታቦተ ጽዮን መማረክና በልጆቹ ሞት ደንግጦ ከወንበሩ ላይ ወድቆ ሞተ፡፡ የፊንሐስ ሚስት በድንጋጤ የወለደችውን ልጅ ‹ክብር ከእስራኤል ለቀቀ› ስትል ‹ኢካቦድ› ብላ ጠራችው፡፡ የእስራኤል ክብራቸው ሞገሳቸው የነበረችው ታቦተ ጽዮን ተማርካለችና፡፡ በዔሊ ልጆች ኃጢአት ምክንያት እግዚአብሔር ኃይልና ሞገስን ከጽዮን አነሣ፡፡ መፈራትንም ከኃያላኑ ገፈፈ፡፡ ለዚህም ነው የፊንሐስ ሚስት ልጇን ኢካቦድ በማለት የጠራችው፡፡ ታቦተ ጽዮን እግዚአብሔር ኃይሉን የሚገልጥባት የትእዛዛቱ ጽላት፤ ሕዝበ እስራኤልን ከጠላት፣ ከአባር፣ ከቸነፈር፣ ከመቅሠፍት የሚያድንባት ማደሪያው ናት፡፡ ቅዱስ ዳዊት ‹‹እስመ ኀረያ እግዚአብሔር ለጽዮን ወአብደራ ከመ ትኩኖ ማኅደሮ፤ እግዚአብሔር ጽዮንን መርጦአታልና፤ ማደሪያውም ትኾነው ዘንድ ወዶአታልና›› /መዝ. ፻፴፩፥፲፫/ በማለት የዘመረው ለጊዜው ስለ ታቦተ ጽዮን ነው፤ ፍጻሜው ግን ለእመቤታችን ለቅድስት ድንግል ማርያም ነው፡፡

ታቦተ ጽዮን የእግዚአብሔር ትእዛዝ መቀመጫ እንደ ነበረች እመቤታችንም አማናዊትና ዘለዓለማዊት የእግዚአብሔር ማደሪያ ናትና፡፡ ‹‹ዛቲ ይእቲ ምዕራፍየ ለዓለም፤ ይህች ለዘለዓለም ማረፊያዬ ናት›› እንዲል /መዝ. ፻፴፩፥፲፬/፡፡ ታቦተ ጽዮን በዔሊ ልጆች ኀጢአት ምክንያት ተማርካ ወደ ምድረ ፍልስጥኤም ተሰዳለች፤ እመቤታችንም በክፉው ሄሮድስ ከምድረ እስራኤል ወደ ግብጽ ተሰዳለች፡፡ ከዚሁ ዅሉ ጋርም ታቦተ ጽዮን የምእመናን ምሳሌ ናት፡፡ ታቦተ ጽዮን የእግዚአብሔር ማደሪያ እንደ ኾነች ዅሉ፣ ምእመናንም የእግዚአብሔር ማደሪያዎች ናቸውና፡፡ ‹‹ሥጋችሁ ከእግዚአብሔር የተቀበላችሁት በእናንተ የሚኖረው የመንፈስ ቅዱስ ቤተ መቅደስ እንደ ኾነ አታውቁምን?›› እንዳለ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ /፩ኛ ቆሮ. ፮፥፲፱-፳/፡፡ በዔሊ ልጆች ኃጢአት ታቦተ ጽዮን እንደ ተማረከች ምእመናን ከእግዚአብሔር ፈቃድ ሲወጡ የእግዚአብሔር ጸጋ ይለያቸዋል፡፡ ታቦተ ጽዮን በኢሎፍላውያን እንደ ተማረከች፣ ምእመናንም ራሳቸውን ለዲያብሎስ ምርኮ አሳልፈው ይሰጣሉና፡፡

ይቆየን፡፡

ኅዳር ፳፩ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በዲያቆን ሽመልስ መርጊያ

አባታችን አብርሃም ልጁን ይስሐቅን መሥዋዕት አድርጎ ለእግዚአብሔር ባቀረበ ጊዜ፣ መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለሰው ልጆች ድኅት ራሱን መሥዋዕት አድርጎ በማቅረብ እንደሚያድናቸው በምሳሌው ተረድቶ ተደስቶ ነበር፡፡ ጌታችን ይህን ሲያስረዳን ‹‹አባታችሁ አብርሃም ቀኔን ያይ ዘንድ ሐሤትን አደርገ፡፡ አየም፤ ደስም አለው፤›› ብሎ ገለጠልን /ዮሐ.፰፥፶፮/፡፡ እንደ ልቤ የተባለው ንጉሥ ዳዊት በቃል ኪዳኗ ታቦት ፊት በደስታ መዘመሩም እግዚአብሔር ቃል የአዳም ተስፋ ከኾነችው ከቅድስት ድንግል ማርያም ተወልዶ ዓለምን እንደሚያድን በማስተዋሉ ነበር፡፡ የቤተ ክርስቲያን አባቶችም ይህንን እውነት መስክረዋል፡፡

ለምሳሌ ቅዱስ ኤፍሬም እንዲህ ሲል ይናገራል፤ ‹‹ከአዳም ጎን በተገኘችው አንዲት ዐጥንት ምክንያት ሰይጣን ከአዳም ማስተዋልን አራቀ፡፡ ነገር ግን ከእርሱ አብራክ በተገኘችው በቅድስት ድንግል ማርያም ምክንያት በእርሱ ላይ ሠልጥኖ የነበረው ሰይጣን እንደ ዳጎን ተንኮታኩቶ ወደቀ፡፡ በታቦቱ በተመሰለችው በቅድስት ድንግል ማርያም ማኅፀን ውስጥ ባደረው በጌታችን በመድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የድል ዐዋጅ ታወጀ፡፡ በቃል ኪዳኗ ታቦት ሥር ዳጎን ተሰባብሮ እንደተገኘ እንደዚሁ ክፉው ሰይጣን በታመኑበት ፊት ድል ተነሣ፡፡ ለነገር ጥላ አለውና እግዚአብሔር የማደሪያው ምሳሌ በኾነችው በቃል ኪዳኗ ታቦት ኃይሉን በዳጎን ጣዖት ላይ እንዳሳየ እንደዚሁ አጥፊያችንን በማጥፋት እግዚአብሔር ከቅድስት ድንግል ማርያም በሥጋ ተወልዶ በኃጢአት ምክንያት በእኛ ላይ ሠልጥኖ የነበረውን ሰይጣንን ድል ነሳው፡፡ የእግዚአብሔር በግ በኾነው በክርስቶስ እኛን ያዳነን እግዚአብሔር አብ ስሙ የተመሰገነ ይኹን፡፡››

ቅዱስ ጀሮም እንደዚሁ ‹‹ቅድስት ድንግል ማርያም ለጌታዋ በእርግጥ እውነተኛ አገልጋዩ ነበረች፡፡ እርሷ እንደ ቃል ኪዳኗ ታቦት በሕሊናዋ ከእግዚአብሔር ሕግጋት ውጪ ሌላ ምንም ሐሳብ አልነበራትም፡፡ በውስጥም በውጪም ነውር የሌለባት ንጽሕት ናት፡፡ እንደ ቃል ኪዳኗ ታቦት በውጪም በውስጥም በቅድስና የተጌጠችና ሕጉንም ጠብቃ የተገኘች የክርስቶስ ሙሽራ ናት፡፡ በቃል ኪዳን ታቦቱ ውስጥ ከሕጉ ጽላት ውጪ ሌላ ምንም ነገር እንደሌለ እንዲሁ አንቺም ቅድስት ሆይ በሕሊናሽ ምንም ነውር የሌለብሽ ንጽሕት ነሽ›› ሲል የእመቤታችንን ንጽሕና አስረድቷል፡፡ እስክንድርያዊው ዲዮናስዮስም ‹‹ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ካህን ይኾን ዘንድ በሰው እንዳልተመረጠ እንደዚሁ የቅድስት ድንግል ማርያም ማኅፀን የእርሱ ማደሪያ ይኾን ዘንድ በመንፈስ ቅዱስ የተዘጋጀ ነው፡፡ ይህ ማደሪያ የቅድስት ድንግል ማርያምን ቅድስናና ንጽሕና ያውጅ ዘንድ ለዘለዓለም በእግዚአብሔር ታትሞአል፤ ታትሞም ለዘለዓለም ይኖራል›› ይላል፡፡

የሚላኑ ቅዱስ አምብሮስ ደግሞ ‹‹ነቢዩ ዳዊት በቃል ኪዳኑ ታቦት ፊት በደስታ እየዘለለ ለአምላኩ ዘመረ፡፡ የቃል ኪዳኗ ታቦት የቅድስት ድንግል ማርያም ምሳሌና ጥላ ካልኾነች የማን ምሳሌና ጥላ ልትኾን ትችላለች? ይህቺ ታቦት በውስጧ የሕጉን ጽላት እንደ ያዘች እንደዚሁ ቅድስት ድንግል ማርያምም የሕጉ ባለቤት የኾነውን ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን በማኅፀኗ ተሸክማዋለች፡፡ የቃል ኪዳኗ ታቦት የኦሪትን ሕግ በውስጧ እንደያዘች አማናዊቱ ታቦት ቅድስት ድንግል ማርያምም ወንጌል የተባለው ክርስቶስን ይዛዋለች፡፡ የመጀመሪያይቱ ታቦት የእግዚአብሔር ትእዛዛትን የያዘች ስትኾን ሁለተኛይቱና አማናዊቱ ታቦት ቅድስት ድንግል ማርያም ግን እግዚአብሔር ቃልን በውስጧ ተሸክማዋለች፡፡ የቃል ኪዳን ታቦቱ በእርግጥ በውስጥም በውጪም በወርቅ የተለበጠ ነበር፡፡ አማናዊቱ ታቦት ቅድስት ድንግል ማርያም ግን በውስጥም በውጪም በድንግልና የተጌጠች ናት፡፡ የቃል ኪዳኗ ታቦት የተጌጠችው ምድራዊ በኾነ ወርቅ ሲኾን አማናዊቱ ታቦት ቅድስት ድንግል ማርያም ግን ሰማያዊ በኾኑ ጸጋዎች የተሸለመች ናት፤›› በማለት እመቤታችን የታቦተ ጽዮን ምሳሌ ስለ መኾኗ አስተምሮናል፡፡

አባታችን አዳም ድኅነቱ የሚፈጸመው በሚስቱ ምክንያት እንደ ኾነ ተረድቶ ለሚስቱ ‹‹ሔዋን›› የሚል ስም እንደ ሰጣት ንጉሥ ዳዊትም በቅድስት ድንግል ማርያም በኩል እንደሚድን በመረዳቱ እመቤታችንን ‹‹አምባዬ መጠጊያ ነሽ›› ሲላት ‹‹ጽዮን›› በሚል ስም እመቤታችንን መጥራቱን ከመዝሙሩ ለመረዳት እንችላለን፡፡ ይህን ይዘው ብዙዎች ነቢያት ስለ ድንግል ማርያም ሲናገሩ ጽዮን የሚለውን ስም ተጠቅመዋል፡፡ ‹‹ጽዮን›› ማለት ትርጕሙ ‹‹አምባ፣ መጠጊያ›› ማለት ነውና፡፡ ለምሳሌ ነቢዩ ኢሳይያስ የራሳቸውን ሥርዐትና ሕግ ለማስጠበቅ ሲሉ በክርስቶስ ስላላመኑ አይሁድ ሲናገር፡- ‹‹እነሆ በጽዮን የእንቅፋት ድንጋይና የማሰናከያ ዐለት አኖራለሁ፤›› አለ /ኢሳ.፰፥፮፬፤ ፳፰፥፲፮/፡፡ ቅዱስ ጳውሎስም ይህን ትንቢት ስለ ክርስቶስ የተነገረ መኾኑን በሮሜ መልእክቱ ጽፎልናል /ሮሜ.፱፥፴፪-፴፫/፡፡ ነቢዩ ኢሳይያስና ቅዱስ ጳውሎስ ጽዮን ያሏት ቅድስት ድንግል ማርያምን መኾኑንም በዚህ ኃይለ ቃል ለመረዳት እንችላለን፡፡ የማሰናከያ ዐለት የተባለው ክርስቶስ መኾኑንም ‹‹እነሆ የብዙዎች ልብ ሐሳብ ይገለጥ ዘንድ ይህ ለእስራኤል ላሉት ለብዙዎች ለመውደቃቸውና ለመነሣታቸው ለሚቃወሙትም ምልክት ተሹሞአል፤›› በሚለው ኃይለ ቃል ማረጋገጥ ይቻላል /ሉቃ.፪፥፴፬-፴፭/፡፡ ስለዚህ የማሰናከያ ዐለት የኾነውን ክርስቶስን ፀንሳ የወለደችው ቅድስት ድንግል ማርያም ጽዮን ተብላ መጠራቷንም በእነዚህ ጥቅሶች እንረዳለን፡፡

ቅዱስ ዳዊትና ነቢዩ ኢሳይያስ ‹‹ከጽዮን ታዳጊ ይመጣል፤ ከያዕቆብም ኃጢአትን ያርቃል፤›› /መዝ.፲፫፥፲፤ ኢሳ.፶፱፥፳/ በማለት ስለ ክርስቶስ የዓለም መድኀኒትነት አስቀድመው ትንቢት ተናግረዋል፡፡ ይህን ምሥጢርም ቅዱስ ጳውሎስ በሮሜ ፲፩፥፳፮ ላይ ጠቅሶታል፡፡ በዚህም ቦታ ጽዮን የተባለችው ቅድስት ድንግል ማርያም መኾኗን ለማስተዋል እንችላለን፡፡ ምክንያቱም ጌታችን የተወለደው ከእመቤታችን ነውና፡፡ ‹‹መድኀኒት›› የተባለው ጌታችን መድኅኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ መኾኑንም ‹‹… በዳዊት ከተማ መድኀኒት እርሱ ክርስቶስ ተወለደ፤›› /ሉቃ.፪፥፲/ በማለት ወንጌላዊው ቅዱስ ሉቃስ ገለጾልናል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ‹‹ኢየሱስ›› ማለት ‹‹መድኀኒት›› ማለት ነው /ማቴ.፩፥፳፩/፡፡ በዚህ መሠረት ነቢያቱ ‹‹መድኀኒት ከጽዮን ይወጣል፤›› ሲሉ መናገራቸው ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጽዮን ከተባለችው ከቅድስት ድንግል ማርያም ይወለዳል ማለታቸው እንደ ኾነ ግልጽ ነው፡፡

ሊቁ ቅዱስ ኤፍሬም ‹‹ዓለም ሁለት ዓይነት ሰዎች  የሚኖሩባት ሥፍራ ናት፡፡ አንደኛው ሰው የሔዋን ዐይነት ዐይኖች ስላለው በእነዚህ ዐይኖቹ ድንጋዩንና እንጨቱን አምላክ ነው እያለ ይገዛለታል፡፡ ሌላኛው ደግሞ የቅድስት ድንግል ማርያም ዓይነት ዐይኖች ስላሉት ክርስቶስ ኢየሱስን ይመለከታል ለእርሱም ይገዛል›› ብሎ ያስተምራል /ውርስ ትርጕም/፡፡ እኛም የእመቤታችን ዓይነት ዐይኖች ስላሉን፤ እይታችንም ፍጹም፣ ንጹሕና በማስተዋል ላይ የተመሠረተ ስለ ኾነ ታቦታትን ስንመለከት እመቤታችንን፤ እመቤታችንን ስንመለከት ደግሞ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን እንመለከተዋለን፡፡ ምእመናን በጥምቀት የእግዚአብሔር ልጆች በመኾናችን በጸጋ የክርስቶስ ወንድሞች ተብለን ተጠርተናል፡፡ ይህም የቅድስት ድንግል ማርያም ልጆች መኾናችንን ያመላክታል፡፡ ‹‹ወላጁን የሚወድ ከእርሱ የተወለደውንም ይወዳል›› ተብሎ እንደ ተጻፈ /፩ኛዮሐ.፭፥፩/ እኛ ኦርቶዶክሳውያንም ቅድስት ድንግል ማርያምን ስለምንወዳት ከእርሷ በሥጋ የተወለደውን ጌታችን መድኅኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን እንወደዋለን፡፡ እግዚአብሔር አብን እንደምንወድና እንደምናመልከው ዅሉ ልጁ ኢየሱስ ክርስቶስንም እንደ ባሕርይ አባቱ እኩል እንወደዋለን፤ እናመልከዋለን፡፡ በአጠቃላይ ሥላሴን እንደምንወድ ዅሉ ከሥላሴ አብራክ የተወለዱ ክርስቲያኖችንና በእግዚአብሔር አርአያና አምሳል የተፈጠረውን የሰውን ፍጥረት እንወዳለን፡፡

በአጠቃላይ ስለ ታቦተ ጽዮን የተጻፉ ዅሉ እግዚአብሔር ቃል ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ተወልዶ ለፈጸማቸው ታላላቅ የድኅነት ሥራዎች ጥላና ምሳሌዎች ናቸው፡፡ በዚህም መሠረት ቅድስት ቤተ ክርስቲያን በብሉይ ኪዳን በታቦተ ጽዮን የተፈጸሙትን ተአምራት ለድንግል ማርያምና ለጌታችን ለመድኀኒታችን ለኢየሱስ ክርስቶስ በመስጠት ለልጆቿ ታስተምራለች፡፡ ነገር ግን ጽዮን የሚል ንባብ ዅሉ ስለ ቅድስት ድንግል ማርያም የሚናገር ነው ማለታችን አይደለም፡፡ ከላይ እንደ ተመለከትነው ቅዱስ ጳውሎስ ስለ ጌታችን ሲናገር ስለ እርሱ የተነገሩ ምሥጢራን ብቻ መርጦ እንደ ተጠቀመና በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ጽዮን የሚል ምንባብ በሙሉ ስለ ጌታችንና ስለ እመቤታችን የተጻፈ ነው ብሎ እንዳልተረጐመ ዅሉ፣ እኛም ጽዮን የሚል ቃል ባገኘን ቍጥር ስለ ድንግል ማርያም የተጻፈ ነው ብለን አንተረጕምም፡፡ እንደዚህ የምንል ከኾነ ግን ትልቅ ስሕተት ውስጥ እንገባለንና፡፡

እግዚአብሔር አምላካችን ከእመቤታችን ከቅድስት ድንግል ማርያም ረድኤትና በረከት ያሳትፈን፡፡ የእግዚአብሔር አብ ጸጋ፣ የእግዚአብሔር ወልድ ቸርነት፣ የእግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ አንድነት በዅላችን ላይ ይደር፤ ለዘለዓለሙ አሜን፡፡

ኅዳር ፲፱ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በይብረሁ ይጥና

በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የጥናትና ምርምር ተቋም ሙዚየም ውስጥ የተገኘው የቅዱስ ሚካኤል ጽላት ወደ ቤተ ክርስቲያን ተመለሰ፡፡

በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ጠቅላይ ቤተ ክህነት የቅርስ ጥበቃ፣ ቤተ መጻሕፍት ወመዘክር መምሪያ ሓላፊ መጋቤ ሰላም ቀሲስ ሰሎሞን ቶልቻ እንዳስታወቁት፤ ጽላቱ ወደ ፊት ለብቻው ቤተ ክርስቲያን እስኪታነጽለት ድረስ ኅዳር ፲ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም በመንበረ ልዑል ቅዱስ ማርቆስ ቤተ ክርስቲያን በአደራ መልክ እንዲቀመጥ ተደርጓል፡፡

‹‹ጽላቱ መቼ፣ እንዴትና በማን አማካይነት ወደ ዩኒቨርስቲው ሊገባ ቻለ?›› ለሚለው ጥያቄአችን መጋቤ ሰላም ቀሲስ ሰሎሞን ምላሽ ሲሰጡም ‹‹ከየትና እንዴት እንደገባ የሚገልጥ ማስረጃ ባይገኝም ሰኔ ፲፪ ቀን ፲፱፻፶፫ ዓ.ም ሚስተር እስቲፈን ሮቶ በተባለ ግለሰብ ወደ ዩኒቨርስቲው እንደገባ ከዩኒቨርስቲው ያገኘነው መረጃ ያመለክታል፤›› ብለዋል፡፡ አያይዘውም ጽላቱ በዐፄ ኃይለ ሥላሴና በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ባስልዮስ ዘመን የነበረ መኾኑ ከጽላቱ ላይ ተጽፎ እንደሚገኝ አስረድተዋል፡፡

እንደ መጋቤ ሰላም ቀሲስ ሰሎሞን ማብራሪያ ለጽላቱ መገኘትና ወደ መንበሩ መመለስ መነሻ የኾነው አቶ በለጠ ዘነበ የተባሉ የ፹ ዓመት አረጋዊ የተመለከቱት ራእይና ያደረጉት ጥረት ነው፡፡ እኒህ አባት ‹‹የቅዱስ ሚካኤል ጽላት በዩኒቨርሲቲው ሙዚየም ውስጥ ተቀብሮ ይገኛልና መውጣት አለበት›› በማለት በተደጋጋሚ መምሪያውን ሲያሳስቡ እንደነበረ ያስታወሱት መጋቤ ሰላም ቀሲስ ሰሎሞን በልዩ ልዩ ጊዜያት ከጠቅላይ ቤተ ክህነት ለዩኒቨርሲቲው የተጻፉ ደብዳቤዎችን መሠረት በማድረግ ጽላቱ ወደ ቤተ ክርስቲያን እንዲመለስ መደረጉን አስታውቀዋል፡፡

በመጨረሻም የቅዱስ ሚካኤል ጽላት ለቤተ ክርስቲያናችን እንዲመለስ ጥረት ላደረጉትና ለተባበሩት ለአቶ በለጠ ዘነበ፣ ለአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲና ለመንግሥት አካላት በሙሉ መጋቤ ሰላም ቀሲስ ሰሎሞን ቶልቻ በቤተ ክርስቲያን ስም ምስጋናቸውን አቅርበዋል፡፡

ኅዳር ፫ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በቤተ ክርስቲያናችን የዘመን አከፋፈል መሠረት ከኅዳር ፮ ጀምሮ እስከ ታኀሣሥ ፲፫ ቀን ድረስ ያለው ወቅት ዘመነ አስተምሕሮ ይባላል፡፡ ትርጕሙም ይቅርታ የመጠየቅ (የምልጃ) ዘመን ማለት ነው፡፡ ዘመኑ ቤተ ክርስቲያን ስለ ልጆቿ ይቅርታ የምትጠይቅበት፤ ምእመናንንም ስለ በደላቸው ይቅርታ የሚጠይቁበት፤ ስለዚህም በስፋት ትምህርት የሚሰጥበት ዘመን ነው፡፡ በዚህ ዘመን ባሉት እሑዶች የሚገኙ ሰንበታት (እሑዶች) አስተምሕሮ፣ ቅድስት፣ ምኵራብ፣ መጻጉዕ እና ደብረ ዘይት በመባል ይጠራሉ፤ የመጀመሪያውን ሳምንት (የአስተምሕሮ) ትምህርትም እነሆ!

እኛ የበደሉንን ይቅር እንደምንል በደላችንን ይቅር በለን /ማቴ.፮፥፲፪/፡፡

ይህ ቃል የተወሰደው ጌታችን በደቀ መዛሙርቱ በኩል እስከ ዓለም ፍጻሜ ድረስ ለሚኖሩ (ዛሬም ላለን) ክርስቲያኖች እንዲህ ብላችሁ ጸልዩ ብሎ ካስተማረው ጸሎት ነው፤ ‹‹በሰማይ የምትኖር አባታችን ሆይ ስምህ ይቀደስ፤ መንግሥትህ ትምጣ፡፡ ፈቃድህ በሰማይ እንደ ኾነች እንዲሁ በምድር ትኹን፡፡ የዕለት እንጀራችንን ዛሬ ስጠን፡፡ እኛም ደግሞ የበደሉንን ይቅር እንደምንል በደላችንን ይቅር በለን፡፡ ከክፉም አድነን እንጂ ወደ ፈተና አታግባን፡፡ መንግሥት ያንተ ናትና ኃይልም ክብርም ለዘለዓለም አሜን፤›› /ማቴ.፮፥፱-፲፬/፡፡

ይህ ጸሎት በጥንታውያን የቤተ ክርስቲያን አባቶች እና ሊቃውንት «የጌታ ጸሎት» ተብሎ ይጠራል፡፡ በእኛ ቤተ ክርስቲያን የጸሎቱን የመጀመሪያ ሐረግ በመያዝ «አባታችን ሆይ» ወይም በግእዝ «አቡነ ዘበሰማያት» እንለዋለን፡፡ ይህ ጸሎት ጌታችን ራሱ ያስተማረው በመኾኑ በቤተ ክርስቲያን ትልቅ ቦታ ይሰጠዋል፡፡ የሌሎች ጸሎታት ዅሉ ማሰሪያ (ማሳረጊያ) ኾኖም ያገለግላል፡፡ በውስጡም «አባታችን ሆይ» ከምትለው ከመጀመሪያዋ ሐረግ ጀምሮ እስከ መጨረሻው ድረስ እጅግ ጥልቅ የኾኑና ነፍስን የሚያጠግቡ፣ ወደ ሰማይ ከፍ የሚያደርጉ መንፈሳዊና ነገረ መለኮታዊ መልእክቶችን ያዘለ ነው፡፡ ይህ የዘመነ አስተምሕሮ የመጀመሪያው ሳምንት ስለ ይቅርታ የሚሰበክበት ነውና በጸሎቱ ውስጥ ስለዚህ የሚናገረውን አንቀጽ መሠረት አድርገን እንማራለን፤

«እኛ የበደሉንን ይቅር እንደምንል በደላችንን ይቅር በለን» ከሚለው ኃይለ ቃልም የሚከተሉትን ቁም ነገሮች እንረዳለን፤

፩. እግዚአብሔር ኃጢአታችንን ይቅር ሊለን እንደሚወድ

አምላካችን ኃጢአታችንን ይቅር ሊለን ባይወድ ኖሮ ይቅርታን እንድንጠይቅ አይነግረንም ነበር፡፡ አዎ፤ እኛ ከተመለስን ምንም ያህል በደለኛ ብንኾን ይቅር ሊለን፤ ምንም ያህል ብንቆሽሸ ሊያድነን ዝግጁ ነው፡፡ እንዲህ እያለ ይጠራናል፤ «እናንተ ሸክማችሁ የከበዳችሁ፤ ወደ እኔ ኑ፤ እኔም አሳርፋችኋለሁ፡፡» ስለዚህ በዚሀ ጸሎትም ላይ «በደላችንን ይቅር በለን» ብለን እንድንጠይቀው አስተማረን፤ ይቅር ይለን ዘንድ፡፡

፪. ይቅር ለመባል ምን ማድረግ እንዳለብን

እግዚአብሔር ይቅር ሊለን ስለ ወደደም ይቅርታን ለማግኘት ምን ማድረግ እንዳለብን በዚሁ ቃል ነግሮናል፤ ማድረግ ያለብን ምንድን ነው?

ኀጢአታችንን ማወቅ (ማመን)

ጌታ «በደላችንን ይቅር በለን» ብለን እንድንጸልይ ሲነግረን በመጀመሪያ ደረጃ በደለኛ እንደኾንን እያስታወስን (እንድናስታውስ እያደረገን) ነው፡፡ ዅልጊዜም በማሰብ፣ በመናገርና በማድረግ የእግዚአብሔርን ቤተ መቅደስ የኾነውን ልባችንን (ኅሊናችንን) እና ሰውነታችንን እናቆሽሻለን፤ መድኃኔዓለም ክርስቶስ የሞተለትን ማንነታችንን እናጎድፋለን፡፡ ይህም የሰው ልጆች በቅድስና እርሱን መስለን እንድንኖር በኋላም የተዘጋጀልንን የዘለዓለም መንግሥት እንድወርስ ብቻ ፈቃዱ የኾነውን እግዚአብሔርን ያሳዝናል፤ በአርአያውና በአምሳሉ ለክብር የፈጠረው ሰውነታችን መጉደፉ ያስቆጣዋል፤ ንጹሐ ባሕርይ የኾነ እርሱ ኀጢአት አይስማማውምና፡፡

እንግዲህ ይቅር ለመባል በመጀመሪያ እንዲህ ኀጢአት እየሠራን መሆኑን ማወቅና ማመን ያስፈልገናል፡፡ ወደዚህ ዕውቀት ለመድረስም የቅዱሳት መጻሕፍትን ቃል መማር የግድ አስፈላጊ ነው፡፡ ምክንያቱም ስሕተት የሚታወቀው ያለውን ኹኔታ (ድርጊታችንን ንግግራችንን፣ ሐሳባችንን…) መኾን ከነበረበት (ከትክክለኛው) ጋር በማነጻጸር በሚዛን ላይ በማስቀመጥ ነው፡፡ የማነጻጻሪያ ሚዛኖቻችን ደግሞ በቅዱሳት መጻሕፍት የተጻፉ ሕግጋትና ትእዛዛት ናቸው፡፡ እነዚህን ስናውቅ ጕድለቶቻችንና ድካሞቻችን ፍንተው ብለው ይታዩናል፡፡ ካለዚያ ግን እየበደለን ያልበደልን ሊመስለን ይችላል፡፡

የበደሉንን ይቅር ማለት

ጌታችን በዚህ ጸሎት ይቅርታ እንድንጠይቀው በማስተማር ይቅር ሊለን እንደሚወድ ቢነግረንም ይቅር ለመባል ግን እኛ የበደሉንን ይቅር ማለታችን የግድ እንደኾነ በግልጽ አስቀምጦልናል፤ «በደላችንን ይቅር በለን» ከማለታችን በፊት «እኛ የበደሉንን ይቅር እንደምንል» እንድንል ያዘዘን እኛ ይቅርታ የምናገኘው ሌሎችን ይቅር ስንል ብቻ መኾኑን ለማመልከት ነው፡፡ በዚሁ በተራራው ስብከት ይኸው ጉዳይ ሁለት ጊዜ በጌታችን ትምህርት ተሰጥቶበታል፡፡ «እንዳይፈረድባችሁ አትፍረዱ በምትፈርዱበት ፍርድ ይፈረድባችኋልና በምትሰፍሩበትም መስፈሪያ ይሰፈርባችኋል፤» /ማቴ.፯፥፪/፡፡

በሌላ ቦታም እንዲህ ሲል ይህንኑ ጉዳይ በምሳሌ አስተምሯል፤

 ‹‹መንግሥተ ሰማያት ባሮቹን ለመቈጣጠር የወደደን ንጉሥ ትመስላለች፤ መቈጣጠርም በጀመረ ጊዜ እልፍ መክሊት ዕዳ ያለበትን አንድ ሰው ወደ እርሱ አመጡ፡፡ ባለ እዳው ሰው የሚከፍለው ስላጣ እርሱና ሚስቱ ልጆቹም ያለውም ሁሉ እንዲሸጥና ዕዳው እንዲከፈል ንጉሡ አዘዘ፡፡ በዚህም ጊዜ ባርያው ወድቆ ሰገደለትና ጌታ ሆይ ታገሰኝ፤ ሁሉንም እከፍልሃለሁ አለው፡፡ የዚያም ባርያ ጌታ አዘነለትና ለቀቀው፡፡ ይህ ባርያ ግን ወጥቶ ከባልጀሮቹ /እንደርሱ ባርያ ከኾኑት/ መቶ ዲናር ዕዳ ያለበትን አንዱን አገኘና ዕዳህን ክፈለኝ ብሎ ያዘና አነቀው፡፡ ባልንጀራው ባርያም ወድቆ ታገሰኝ፤ ሁሉንም እከፍልሃለሁ፤ ብሎ ለመነው፡፡ እርሱ ግን ሊተወው አልወደደም፡፡ ዕዳውን እስኪከፍልም በወኅኒ አኖረው፡፡ ይህንን ያዩ ሰዎችም አዘኑ፤ ሄደውም የኾነውን ዅሉ ለንጉሡ ተናገሩ፡፡ ከዚህ ወዲያ ንጉሡ ጠርቶ፣ አንተ ክፉ ባርያ ስለ ለመንከኝ ያን ዕዳ ዅሉ ተውሁልህ፤ እኔ እንደ ማርሁህ ባልንጀራህን የኾነውን ባርያ ልትምረው ለአንተስ አይገባህምን አለው፡፡ ጌታውም ተቈጣና ዕዳውን ዅሉ እስኪከፍለው ድረስ ለሚያሰቃዩት አሳልፎ ሰጠው፤» /ማቴ.፲፰፥፳፫-፴፭/፡፡

ጌታ ይህንን ምሳሌ ከተናገረ በኋላ የምሳሌውን ትርጕም እንዲህ ሲል ገልጦታል፤ «ከእናንተ እያንዳንዱ ወንድሙን ከልቡ ይቅር ካላለ እንዲሁ ደግሞ የሰማዩ አባቴ ያደርግባችኋል፡፡›› በአጠቃላይ ይቅር ለመባል ይቅር ማለት የግድ ነው፡፡ በእኛ ላይ የሚፈረድብን ፍርድ በእኛው እጅ ላይ ነው፡፡ ጌታችን በእነዚህ ትምህርቶች እንዲህ እያለን ነው «እኔ እናንተ ላይ የምፈርደው እናንተ በራሳችሁ ላይ በፈረዳችሁበት መንገድ ነው፡፡»

ይቅርታ መጠየቅ

ኀጢአታችንን ካወቅንና ካመንን፣ የበደሉንንም ከልብ ይቅር ካልን በኋላ ይቅር እንድንባል መጠየቅ (መለመን) አለብን ፡፡ ጌታችን «ይቅር በለን ብላችሁ ጸልዩ›› ብሎ ከማስተማሩም ይህንን እንረዳለን፡፡ ወደ ንስሐ አባት መሔድና ኀጢአትን ተናዞ ቀኖና መቀበል የሚገባው መጀመሪያ በዚህ መልኩ ስለ ኀጢአት ካለቀሱ በኋላ ነው፡፡ ከዚያም ቀኖና ተቀብለን ስንፈጽምም ይኸው ስለ ኀጢአት ይቅርታ መጠየቁ ይቀጥላል፡፡ ይቅርታ የምንጠይቀው አዳዲስ ስለ ሠራናቸውና ንስሐ ገና ስላልገባንባቸው ኀጢአቶቻችን ብቻ ሳይኾን ንስሐ ስለ ገባንባቸው ስለ ቀደሙት በደሎቻችንም ጭምር ነው፡፡ እንደ ቅዱስ ዳዊት «የቀደመ በደላችንን አታስብብን፤ ምሕረትህ በቶሎ ታግኘን፤» /መዝ.፸፰፥፰/ እያልን ሰለ ቀደመው በደላችንም እያሰብን በሕይወታችን ዘመን ዅሉ ይቅርታ መጠየቅ አለብን፡፡

እንደዚሁም ይቅርታ የምንጠይቀው ስለምናውቃቸው (ስለምናስተውላቸው) ኀጢአቶቻችን ብቻ ሳይኾን ስለ ማናስተውላቸውም መኾን አለበት፡፡ ስለዚህ «ይቅር ብለን» ስንል እኛ ካስተዋልናቸው መንገዶች ውጪ በብዙ መልኩ እርሱን እንደምንበድል አስበን ይቅርታ መጠየቅ አለብን፡፡ ስለዚህ ለጸሎት ከመቆማችንና ከመጸለያችን በፊት የበደሉንን ይቅር እንዳልን እርግጠኛ መኾን ይኖርብናል ማለት ነው፤ ‹‹እኛ የበደሉንን ይቅር እንዳልን …›› ልንል ነውና፡፡ «በደላችንን ይቅር በለን» ስንልም ከላይ ያየናቸውን ነገሮች ዅሉ እያሰብን፤ ይቅር ሊለን የወደደ አምላካችንንም እያመሰገንን መኾን አለበት፡፡

በእውነት ይህንን ጸሎት የምንጸልየው በዚህ መልኩ ነውን? ካልኾነ ልምምዱን ዛሬውኑ እንጀምረው፡፡ ይህንን ማድረግ እንችል ዘንደ የእግዚአብሔር ቅዱስ ፈቃዱ ይኹንልን አሜን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር