የማኅበረ ቅዱሳን በጅማ ማዕከል ለሚያስገነባው ባለ አራት ፎቅ ሕንፃ የመሠረት ድንጋይ ታህሳስ 24 ቀን 2008 ዓ.ም ተቀመጠ፡፡የጅማ፣ ኢሊባቦር እና ጋምቤላ አህጉረ ስብከት ሊቀጳጳስ ብፁዕ አቡነ እስጢፋኖስ የመሠረት ድንጋዩን ካስቀመጡ በኋላ በሰጡት ትምህርት “€œበመከከላችን መደማመጡ፣ መተባበሩ፣ ሲኖር እግዚአብሔር ከእኛ ጋር ይሆናልና ፤የሀገረ ስብከቱን ሁለገብ ሕንፃ ከእለት ጉርሳችሁ ቀንሳችሁ እንደገነባችሁ ይህንንም ሕንፃ በሀገረ ስብከቱ የሚገኙ አድባራት እና መላው ምእመናን ጥረት በማድረግ የቤተ-ክርስቲያኒቷን አገልግሎት እንድታፋጥኑ” በማለት መልእክትና መመሪያ ሰጥተዋል፡፡

የጅማ ማዕከል ሰብሳቢ የሆኑት አቶ ማሞ መኮንን ባደረጉት ንግግር ቤዝመንቱን ጨምሮ ስድስት ወለል ያለው ሕንፃ እንደሚገነባ ገልጸው፤ “€œሕንፃው ሲጠናቀቅ ዘርፈ ብዙ መንፈሳዊ አገልግሎት የሚከናወንባቸው የአገልግሎት ክፍሎች ፣የስብሰባና የስልጠና ይኖሩታል” ብለዋል፡፡
እንደ አቶ ማሞ ገለጻ ሕንፃው ከ12 ሺህ በላይ ኦርቶዶክሳውያን ተማሪዎች ከሚማሩበት የጅማ ዩኒቨርሲቲ ፊት ለፊት መገንባቱ ማኅበሩ በከፍተኛ ተቋም ውስጥ የሚማሩ ኦርቶደክሳዊያን ወጣቶች ከዘመናዊ ትምህርታቸው ጎን ለጎን የቤተክርስቲያናቸውን ትምህርተ ሃይማኖት፣ታሪክ፣ሥርዓትና ትውፊት ተምረው የቤተ-ክርስቲያኒቷ ተረካቢ እንዲሆኑ ለማስቻል ማኅበሩ የተጣለበትን ኃላፊነት በብቃት ለመወጣት እንደሚያግዘው አስረድተዋል፡፡
ሕንፃውን ለማጠናቀቅ ከ8 ሚሊዮን ብር በላይ እንደሚፈጅ የተናገሩት አቶ ማሞ ለግንባታው መጠናቀቅ መላው የቤተ-ክርስቲያኒቱ አባላት ሁሉ “€œየድርሻችንን እንወጣ”€ በማለት ጥሪያቸውን አስተላልፈዋል፡፡

የሕንፃ ግንባታውን ሥራ በገንዘብ ለማገዝ የምትፈልጉ በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ለE.0.T.C MAHIBERE KIDUSAN TS/BET BUILIDING. ሒሳብ አካውንት ቁጥር 1000143436989 ብሎ መላክ እንደሚቻል አስታውቀዋል፡፡

ባለፉት ተከታታይ ዕትሞች ስለ ተሐድሶ መናፍቃን እንቅስቃሴ የትኩረት አቅጣጫዎች፣ ስልትና ግብ ማቅረባ ችን ይታወቃል፡፡ በዚህ ዕትም ደግሞ ተሐድሶ መናፍቃን ጥፋታቸውን አምነ ውና ተጸጽተው ከመመለስ ይልቅ የቅ ዱስ ሲኖዶስን ውሳኔ ካለመቀበል አልፎ ውሳኔዎችን ለማስቀልበስ እስከ መሞከር ድረስ የሚያደርጉትን ከንቱ ሩጫ እናቀር ባለን፡፡ መልካም ንባብ!

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በየዘመናቱ ብዙ ፈተና ዎችን እንዳሳለፈችና ፈተናዎቹ መልካ ቸውን እየለዋወጡ ራሳቸውን የሚደ ግሙ እንጂ አዲሶች እንዳልሆኑ ባለፉት ጽሑፎች ተመልክተናል፡፡ በዚህ ክፍለ ዘመን ለቤተ ክርስቲያን ታላቅ ፈተና የሆኑት ተሐድሶ መናፍቃን አስተም ህሯቸውና ዓላማቸው ፕሮቴስታንታዊ ሆኖ ሳለ ኦርቶዶክሳዊ ነን በማለት ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ገብተው ብዙ የዋሀ ንን ከበረታቸው ለማስወጣት እየሠሩ ነው፡፡ የተሐድሶ መናፍቃን እንቅስቃሴ በዋናነት የቤተ ክርስቲያን ምንጮችን በመለየት፣ ምንጮቹ ውስጥ ሠርጎ በመ ግባት፣ አስተምህሮ በመቀየርና የቤተ ክርስቲያንን መዋቅር በመቆጣጠር ቤተ ክርስቲያንን ሙሉ በሙሉ ለመረከብ፣ መረከብ ካልቻሉ ደግሞ እንደ ሕንድ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ለመክፈል የሚደረግ እንቅስቃሴ ነው፡፡ በተሐድሶ መናፍቃን የቤተ ክርስቲያን የእምነትና የመንፈሳዊነት ምንጮች ተብለው ለጥፋት ተልእኳቸው ዒላማ የተለዩት ደግሞ የአብነት ትምህርት ቤቶች (የሊቃው ንተ ቤተ ክርስቲያን መፍለቂያ ስለሆኑ)፣ ገዳማት (የሊቀ ጳጳሳትና ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት መፍለቂያዎች ስለሆኑ)፣ መንፈሳዊ ኮሌጆች (የስብከተ ወንጌል ሓላፊ ዎችና የመምህራን መፍለቂያዎች ስለ ሆኑ)፣ ሰንበት ትምህርት ቤቶች (ወጣቶ ችንና ምእመናንን ለማግኘት የተመቹ መድረኮች ናቸው ብለው ስላሰቡ) እና የቤተ ክርስቲያን መዋቅር (ድጋፍና ሽፋን ለማግኘት ይጠቅመናል ብለው ስላሰቡ) ናቸው፡፡
ቤተ ክርስቲያንም የተሐድሶ መና ፍቃንን እንቅስቃሴ ለመግታት በተለያዩ ጊዜያት ተኩላዎችን ከበጎች የመለየት ሥራ ሠርታለች፡፡ በተለይም ምእመናንን የመጠበቅ ሓላፊነት ያለበት ቅዱስ ሲኖ ዶስ በተለያዩ ጊዜያት ባደረጋቸው ጉባ ኤያት ላይ የተሐድሶ መናፍቃንን መሰሪ አካሔድ ተረድተን እንድንጠነቀቅ ያላሳሰ በበት ጊዜ የለም፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ ቅዱ ሳን ሐዋርያት በአመክንዮአቸው “እኛስ የሃይማኖት ለዋጮችን ግብር እንጸለየ ፋለን” ብለው ባስቀመጡት መመሪያ መሠረት የተሐድሶ መናፍቃንን ኑፋቄ ነቅሶ በማውጣትና የሃይማኖት ለዋጭ ነት ግብራቸውን በማውገዝ መመለስ የፈለጉትን ተመክረው፣ ቀኖና ተሰ ጥቷቸው፣ መምህራን ተመድበውላ ቸው እንዲማሩና ወደ ቤተ ክርስቲ ያን አንድነት እንዲጨመሩ፤ ቀኖናውን ለመቀበልና ለመማር ፈቃደኛ አንሆንም፣ ርትዕት ወደሆነችው ሃይማኖትም አንመለስም ያሉትን ደግሞ ከቤተ ክር ስቲያን አንድነት እንዲለዩ አድርጓል፡፡ በተለይም በ፲፱፻፺ ዓ.ም እና በ፳፻ወ፬ ዓ.ም የቤተ ክርስቲያን አስተምህሮን የሚጠብቁ ሳይሆኑ የቤተ ክርስቲያን ልጆች ነን በማለት ሲያደናግሩ የነበሩ ተሐድሶ መናፍቃን በቅዱስ ሲኖዶስ ምልዐተ ጉባኤ ተወግዘዋል፡፡ የተሐድሶ መናፍቃን አቀንቃኞችን በማውገዝ ብቻ እንቅስቃሴውን መግታት እንደማይቻል የተረዳው ቅዱስ ሲኖዶስ የተሐድሶ መናፍ ቃን ምንጫቸው ምንድን ነው የሚለ ውን ለማወቅ በብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት የሚመራ ባለሙያዎችን ያካተተ ሁሉን አቀፍ የሆነ ጥናት አጥንቶ የሚያቀርብ ኮሚቴ ሠይሞ ቅዱስ ሲኖዶስ በበላይ ነት እየመራና መመሪያ እየሰጠ ጉዳዩ በምን ደረጃ ላይ እንደሚገኝ ክትትል እያደረገ ነው፡፡
ቅዱስ ሲኖዶስ በተለይም ከ፳፻ወ፬ ዓ.ም ጀምሮ የተሐድሶ መናፍቃንን ጉዳይ ዋና አጀንዳ አድርጎ በየጉባኤው ሲወያ ይበት እንደነበር የቅዱስ ሲኖዶስ ቃለ ጉባኤያት ያሳያሉ፡፡ ጉባኤው በመደበኛ ጉባኤያቱ ላይ ተሐድሶ መናፍቃን በቤተ ክርስቲያን መዋቅር ውስጥ ሠርገው በመግባት ጥፋት እያደረሱ እንደሆነና እንቅስቃሴው በሁሉም አህጉረ ስብከት የሚታይ መሆኑን አስቀምጧል፡፡ በዚህ መነሻነት የተሐድሶ መናፍቃን መገኛ ምንጫቸው ከየት እንደሆነ ለመለየት ሰፊ ውይይት አድርጓል፡፡ በውይይቱም ተሐድሶ መናፍቃን ሠርገው በመግባት ብዙ ጥፋት እያደረሱባቸውና ኦርቶዶክሳ ውያን ልጆችን መናፍቅ ለማድረግ ትኩ ረት አድርገው ከሚሠሩባቸው የቤተ ክርስቲያን ተቋማት መካከል መንፈሳዊ ኮሌጆቻችንም የሚገኙበት በመሆናቸው በእነዚህ የቤተ ክርስቲያን የትምህ ርት ተቋማት ላይ ተገቢው ጥንቃቄ እንዲደረግ በማለት ውሳኔ አሳልፏል፡፡ ስለዚህም የመንፈሳዊ ኮሌጆች የተማሪ አቀባበል፣ የትምህርት አሰጣጥ፣ የመም ህራን ማንነትና ምንነት እንዲሁም የማስተማሪያ መጻሕፍት ሊፈተሹና ሊመረመሩ እንደሚገባቸው በመግለጽ ጉዳዩን በጥልቀት አጥንቶ የሚያቀርብ በብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት የሚመራ ኮሚቴ አቋቁሞ እየሠራ ይገኛል፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ የችግሩን አሳሳቢነት በመረዳት ጉዳዮችን አስቀድሞ በማየትና ብፁዓን አባቶች በየአህጉረ ስብከታቸው እየተካሔዱ ያሉ እንቅስቃሴዎችን መነሻ በማድረግ በተሐድሶ መናፍቃን ላይ ውሳኔዎች ሲሰጥ ቆይቷል፡፡
ከዚህ በተጨማሪ ከምእመናን የሚ መጡ ጥቆማዎች በተሐድሶ መናፍቃን ላይ ለሚሰጣቸው ውሳኔዎች ትልቅ ግብዓት ሆነው አገልግለዋል፡፡ ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳትም በየአህጉረ ስብከታቸው እንዲሁ በተሐድሶ መናፍቃን ላይ እር ምጃዎችን ለመውሰድ በራሳቸው ክት ትል ከሚደርሱባቸው እውነታዎች በተ ጨማሪ ከሕዝበ ክርስቲያኑ የሚመጡ ጥቆማዎችን በግብዓትነት ይጠቀማሉ፡፡
ተሐድሶ መናፍቃን ከጊዜ ወደ ጊዜ ሥውር ዓላማቸውን ዕውን ለማድረግ በቤተ ክርስቲያን ላይ እያካሔዱት ያለው የጥፋት እንቅስቃሴ በሁሉም ሕዝበ ክርስቲያን ዘንድ እየታወቀ መጥቷል ብለን እናምናለን፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ በተሐ ድሶ መናፍቃን ላይ በየጊዜው የሰጣቸው ውሳኔዎች ምእመናን ለጉዳዩ ትኩረት እንዲሰጡ ከማድረጉም በላይ እንቅስቃሴ ውን ለመግታት የራሳቸውን ሓላፊነት እንዲወጡም አስተዋጽኦ አድርጓል፡፡ ሕዝበ ክርስቲያኑ በተሐድሶ መናፍቃን ላይ ያለው ግንዛቤና በእንቅስቃሴው አደገኛነት ላይ ያለው መረዳት ማደጉ በጉዳዩ ላይ ያገባኛል የሚል ስሜት እንዲ ያሳድር አድርጓል፡፡ የቅዱስ ሲኖዶስና የብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት ውሳኔዎች ያበረ ታቷቸው ምእመናን ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ቤተ ክርስቲያንን ለማፍረስ እየተ ካሔደ ያለውን የውስጥም ሆነ የውጪ ሴራ የማክሸፍ እንቅስቃሴን የራሳቸው ጉዳይ አድርገው እንዲሠሩ እገዛ አድር ጎላቸዋል፡፡ የተሐድሶ መናፍቃንን እንቅስ ቃሴ ሥውር ዓላማና ቤተ ክርስቲያ ንን የማፍረስ ተልእኮ ጠንቅቀው የተረዱ ሰንበት ትምህርት ቤቶች፣ ማኅበራት፣ ምእመናን እና ወጣቶች መረጃዎችን ስለ እንቅስቃሴው በቂ ግንዛቤ ለሌላ ቸው ምእመናን ለማዳረስ ያደረጉት ጥረት ከፍተኛ ነው፡፡ እነዚህ አካላት ለጉዳዩ ትኩረት ሰጥተው መከታተላቸው እና መረጃው የሌላቸውን ምእመናን ለማንቃት ሰፊ እንቅስቃሴ ማድረጋቸው የተሐድሶ መናፍቃንን መሰሪ ተግባር በማጋለጥ ረገድ ትልቅ አስተዋጽኦ አድርጓል፡፡
ተሐድሶ መናፍቃን በየቦታው የሚያ ደርጉትን ሥውር እንቅስቃሴ በማጋ ለጥ፣ መረጃዎችን በማሰባሰብ ለሚመለ ከታቸው አካላት በማቅረብ፣ ስለ እንቅስ ቃሴው አደገኛነት ግንዛቤ መፍጠሪያ መርሐ ግብራትን በማዘጋጀት እውነቱ ከሐሰቱ እንዲለይ በማድረግ ትልቅ ሥራ ሠርተዋል፡፡ ግንዛቤ መፍጠሪያ መርሐ ግብራቱ አብዛኛው ምእመናን የቤተ ክርስቲያንን መምህራን የበግ ለምድ ለብሰው ከሚመጡ ነጣቂ ተኩላዎች ለይ ተው እንዲያውቁ አድርገዋል፡፡ በዚህ መነሻነት ብዙ ምእመናን የተሐድሶ መና ፍቃንን ሥውር ሴራ በመገንዘብ በግ ልም በማኅበርም በመደራጀት እንቅስቃ ሴውን ለመግታት እየተጉ ይገኛሉ፡፡
ቅዱስ ሲኖዶስ በተለያዩ ጊዜያት የሰጣቸውን ውሳኔዎች እና አቅጣጫ ዎች መሠረት በማድረግ ብዙ አህጉረ ስብከት የተሐድሶ መናፍቃንን ዓላማ አንግበው በቤተ ክርስቲያን መዋቅር ውስጥ ሠርገው በመግባት ምእመንን የሚያደናግሩ ክፉዎች ሠራተኞችን ከአገልግሎታቸው አግደዋል፡፡ ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት በየአህጉረ ስብከታቸው ለተሐድሶ ዓላማ አስፈጻሚ የሆኑት ልብ ገዝተው መመለስ ለሚፈልጉት ቀኖና በመስጠት እንዲታረሙ፣ ለመመ ለስ ፈቃደኛ ላልሆኑት ደግሞ ተወግ ዘው እንዲለዩ በማድረግ የኖላዊነት ሓላፊነታቸውን በመወጣት አርአያና ተጠቃሽ የሚሆን ተግባር አከናውነ ዋል፡፡ ምእመናንን ከሐሰተኞች መምህ ራን የመጠበቅ ሓላፊነት ያለባቸው ብፁ ዓን ሊቃነ ጳጳሳትና የየሀገረ ስብከት ሥራ አስኪያጆች በተለይም ከ፳፻ወ፬ ዓ.ም ወዲህ በአጠቃላይ ሰበካ መንፈሳዊ ጉባኤያት ላይ በዚህ ዘርፍ የተሠሩ ሥራዎችን በሪፖርታቸው ያላቀረቡ በት አጋጣሚ የለም፡፡ በሪፖርታቸው በቤተ ክርስቲያን መዋቅር ውስጥ ሠር ገው በመግባት የቤተ ክርስቲያንን እን ጀራ እየበሉ የሉተርን ዓላማ ለማስፈ ጸም የሚሠሩ ተሐድሶ መናፍቃንን በማ ጋለጥና አንዳንዶችንም ከአገልግሎት በማገድ የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔን መፈ ጸም መጀመራቸውን ገልጸዋል፡፡ ሪፖርቱ በሚቀርብበት ወቅት ከተሰብሳቢዎች ይቀርብ የነበረው ድጋፍ የሚያሳየው ተሐድሶ መናፍቃን በሁሉም ቦታ የሚያ ካሒዱት ቅሰጣ ምን ያህል የሚያሳምም እንደሆነ እና እንቅስቃሴውን ለመግታት የሚሠሩ ሥራዎች ደግሞ በተሰብሳቢ ዎች ዘንድ ምን ያህል ተስፋ ሰጪ ዎችና አስደሳቾች እንደሆኑ ማሳያ ነው፡፡
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን መንፈሳዊ ኮሌጆችን የከፈተችው ሐዋርያዊ አገልግ ሎቷ ተጠናክሮ እንዲቀጥል ለማድረግ ነው፡፡ በእነዚህ መንፈሳዊ ኮሌጆች ተም ረው እስከ ጵጵስና መዓርግ ደርሰው ቤተ ክርስቲያንን ሲያገለግሉ የነበሩ፣ በማገልግል ላይ የሚገኙ አባቶች አሉ፡፡ ዛሬም ቢሆን በመናፍቃን ስውር ዘመቻ ከአማናዊቷ እምነት ፈቀቅ ያሉና በኑፋ ቄያቸው ከቤተ ክርስቲያን አንድነት የተለዩ አንዳንድ ግለሰቦች እና ጥቂት ደቀ መዛሙርት ቢኖሩም በርትዕት ሃይ ማኖት ጸንተው የተሐድሶን ስውር ደባ ሲታገሉ የነበሩና እየታገሉ የሚገኙ ጽኑዐን ደቀ መዛሙርት በመንፈሳዊ ኮሌጆች ውስጥ መኖራቸው ልብ ሊባል ይገባል፡፡ ተሐድሶ መናፍቃኑ መንፈሳዊ ኮሌጆችን “የእኛ ዓላማ ማስፈጸሚያ ናቸው”፤ ከመንፈሳዊ ኮሌጆች ተመርቀው የሚወጡ ደቀ መዛሙርትን ደግሞ “በሙሉ ልባችን እንቀበላቸዋለን”፣ ወዘተ በማለት እነዚህን የቤተ ክርስቲያ ናችንን ተቋማት ምእመናን እንዲጠራጠ ሯቸውና እንዲሸሿቸው፣ ከፍሬያቸውም በንጹሕ ልብ ተጠቃሚ እንዳይሆኑ የሚቻላቸውን ሁሉ ሲሠሩ እደኖሩ ይታወቃል፡፡ ተሐድሶ መናፍቃን ይህን እኩይ ተግባር ቢፈጽሙም መንፈሳዊ ኮሌጆች አሁንም የብዙ ሰባክያነ ወንጌል መፍለቂያዎች፣ የብዙ እውነተኛ መም ህራን መገኛዎች መሆናቸውን መረዳት ይገባል፡፡ ስለዚህ ምእመናንም ሁሉንም በጅምላ ከመጠራጠር ርቀን በፍሬያ ቸው ታውቋቸዋላችሁ እንደተባለ በትም ህርታቸው መለየት ይኖርብናል፡፡ ሁሉ ንም በጅምላ መጥላት ከጀመርን ግን ሳናውቀው የተሐድሶ መናፍቃንን ዓላማ እያስፈጸምንላቸው መሆኑን መረዳት ተገቢ ነው፡፡
ሆኖም ግን በእነዚህ ኮሌጆች ውስጥ ኦርቶዶክሳውያን መስለው ገብተው ብዙ ጥፋት እያደረሱ ያሉ፣ መንፈ ሳዊ ኮሌጆች ውስጥ ተምረው ያለ ፉና በመማር ላይ ያሉ ኑፋቄ ያለባ ቸው ደቀ መዛሙርት እንዳሉ በተለያዩ ጊዜያት መናፍቅነታቸው ታውቆ ከመን ፈሳዊ ኮሌጆች የተባረሩና በቅዱስ ሲኖ ዶስ ምልዐተ ጉባኤም ተወግዘው የተ ለዩ ግለሰቦች ማስረጃዎች ናቸው፡፡ በመ ንፈሳዊ ኮሌጆቹ ውስጥ የመናፍቃን ተላላኪዎች መሆናቸው የተረጋገጠባ ቸው ተማሪዎች ከመንፈሳዊ ኮሌጆች ሲባረሩ ጉዳዩን ፖለቲካዊ መልክ በመስ ጠት ወደ ትምህርት ገበታቸው ለመመ ለስ ቢሞክሩም የየተቋሞቹ የቦርድ አመራሮች እስከ መጨረሻ ድረስ በመከ ታተል ውሳኔው እንዲጸና በማድረግ አኩሪ ተግባር ፈጽመዋል፡፡ ይህም ሊደ ገፍ፣ ሊበረታታና በአርአያነት ሊጠቀስ የሚገባው ተግባር ነው፡፡ ተሐድሶ መናፍ ቃን በመንፈሳዊ ኮሌጆች ውስጥ ሊሠ ሩት ያቀዱትን ሴራ በማክሸፍ በኩል ከተሐድሶ መናፍቃን ጋር አንገት ለአን ገት ተናንቀው መረጃ በማሰባሰብ አደራ ጅተው ለየኮሌጆቹ አስተዳዳር በማቅረብ መንፈሳዊ ኮሌጆችን ከሠርጎ ገቦች ለመጠበቅ በአርአያነት የሚጠቀስ ሚና እየተጫወቱ የሚገኙ ደቀ መዛሙርት አሉ፡፡ እነዚህ የቤተ ክርስቲያን ልጆች መንፈሳዊ ኮሌጆች ውስጥ የራሳቸውን ሥውር ዓላማ ለማሳካት የሚሠሩ ተሐ ድሶ መናፍቃንን በማጋለጥና ተገቢው ውሳኔ እንዲሰጣቸው ለማድረግ መረጃ ዎችን ከማሰባሰብ ጀምሮ ያደረጉት ተጋ ድሎ በጊዜው የሚገኝ ጥቅምን ንቆ ዘለዓ ለማዊ ርስትን በመናፈቅ ከመናፍቃን ጋር ብዙ ተጋድሎዎችን ፈጽመው ያለፉ ቅዱሳን አበውን አርአያነት የተከተለ ነው፡፡ መንፈሳዊ ኮሌጆችን የሚመሩ ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳትና የተቋማቱ ሓላ ፊዎችም በኦርቶዶክሳዊ ተማሪዎች መካከል በተሐድሶ መናፍቃን አቀነባባ ሪነት ሠርገው የገቡ መናፍቃንን ለመለ የት በየጊዜው ብዙ ሥራዎችን ሠርተ ዋል፡፡ የመንፈሳዊ ኮሌጆች ቦርዶችም በተለያዩ ጊዜያት የመናፍቃን ዓላማ አስፈጻሚ የሆኑ ግለሰቦች ላይ የቀረቡ መረጃዎችን መርምረው ኑፋቄያቸው በመረጃ የተረጋገጠባቸውን ከመንፈሳዊ ኮሌጆች እንዲባረሩ አድርገዋል፡፡
ተሐድሶ መናፍቃን እስካሁን ድረስ “ኦርቶዶክሳውያን ነን”፣ “የጥንታዊ አባቶች ልጆች ነን”፣ “ቤተ ክርስቲያንን ወደ ጥንታዊ አስተምህሮዋ እንመልሳ ለን”፣ ወዘተ የሚሉ የማደናገሪያ ቃላ ትን በመደርደር የዋሀንን ሲያታልሉ ቆይተዋል፤ አሁንም በማታለል ላይ ናቸው፡፡ “ወደ እግዚአብሔር መሔጃ መንገዱ ብዙ እንጂ አንድ ብቻ አይደ ለም”፣ “ሁላችንም የምናመልከው የተሰ ቀለውን አንድ ኢየሱስ ነው”፣ ወዘተ በማለት በኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን እና በፕሮቴስታንት መካከል የአስተምህሮ ልዩነት የሌለ ለማስመሰል ብዙ ጥረዋል፡፡ ቅድስትና ሐዋርያዊት የሆነችው የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋ ሕዶ ቤተ ክርስቲያንም እነዚህ አካላት “ቤተ ክርስቲያንን እናድሳለን” በሚል ሰበብ የቤተ ክርስቲያንን ዶግማ፣ ቀኖና፣ ሥርዓት እና ትውፊት በመቀየር ወይም በመቀየጥ ፕሮቴስታንታዊ ለማድ ረግ የሚሠሩ መሆናቸውን በመግለጽ ለሕዝበ ክርስቲያኑ አሳውቃለች፤ እያሳ ወቀችም ነው፡፡ የቤተ ክርስቲያንን አስ ተምህሮ ለመቀየር ደፋ ቀና ሲሉ የነ በሩ ተሐድሶ መናፍቃን በቅዱስ ሲኖዶስ ምልዐተ ጉባኤ ተወግዘው ከቤተ ክርስቲ ያን አንድነት የተለዩ ቢሆንም አሁንም ራሳቸውን ቀሲስ፣ መምህር፣ ዲያቆን፣ ወዘተ እያሉ በመጥራት ስለሚያደናግሩና ከአንዱ ቦታ ሲነቃባቸው ወደ ሌላ ቦታ በመሔድ ስውር ተልእኳቸውን እየፈ ጸሙ ስለሆነ ቅዱስ ሶኖዶስ ከውሳኔው በተጨማሪ አፈጻጸሙን ሊያጤነው ይገ ባል እንላለን፡፡
የሁሉም አካላት መተባበር ዓላማ ቸውን እንደሚያከሽፍባቸው የተረዱት ተሐድሶ መናፍቃን ቅዱስ ሲኖዶስ የሚሰ ጣቸውን ውሳኔዎች የማጣጣልና ቤተ ክርስቲያንን የማቃለል ሥራዎችን ለዚሁ ዓላማ ማስፈጸሚያ በከፈቷቸው ድረ ገጾች ሲያስተጋቡት እንደቆዩ በሁሉም ዘንድ የሚታወቅ ነው፡፡ ይህ ደግሞ አቅ ጣጫ በማስቀየርና በማዘናጋት የፈለጉ ትን ጉዳይ ለመፈጸምና ለማስፈጸም የሚጠቀሙበት ስልት ነው፡፡ እነዚህ አካላት መናፍቅነታቸው ተረጋግጦ ተወ ግዘው ከቤተ ክርስቲያን መለየታቸው፣ ከአገልግሎት መታገዳቸው እና ለሕዝበ ክርስቲያኑ ሴራቸው መገለጡ ተሳስተ ናል እንመለስ እንዲሉ አላደረጋቸውም፡፡ ይህን በማለት ፋንታ በተለያዩ ድረ ገጾቻ ቸው ላይ ውሳኔውን በሰጠው በቅዱስ ሲኖዶስ ሲሳለቁና ቤተ ክርስቲያንን ሲሳደቡ ቆይተዋል፡፡ በድርጊታቸው አፍ ረው ከመመለስና ከመጸጸት ይልቅ ቤተ ክርስቲያንና ቅዱስ ሲኖዶስን በማቃለል ምእመናን በብፁዓን አባቶች ላይ ያላ ቸው እምነት እንዲጠፋና ጥርጣሬ እንዲ ያድርባቸው ማድረግን እንደ ሥራ ተያ ይዘውታል፡፡ ይህ ድርጊታቸው ተሐ ድሶ መናፍቃን ምን ያህል ክፉ መንፈስ እንደተቆጣጠራቸውና እግዚአብሔርን እንደ አምላክነቱ ስላላከበሩት ለማይገባ አእምሮ አሳልፎ ሰጣቸው የሚለው የመጽሐፍ ቃል እየተፈጸመባቸው እን ደሆነ ማሳያ ነው፡፡ የድፍረታቸው ድፍ ረት በአሁኑ ወቅት ቤተ ክርስቲያንን የሚመራት መንፈስ ቅዱስ ሳይሆን ግለሰ ቦች ናቸው በማለት ምእመናንን ከቤተ ክርስቲያን ለማስወጣትና የቅዱስ ሲኖ ዶስን ውሳኔ እንዳይቀበሉ ለማድረግ ብዙ ብለዋል፡፡ በተለይም አባ ሰላማ፣ ጮራና ተሐድሶ ዘኦርቶዶክስ ተዋሕዶ የሚባሉት ድረ ገጾቻቸው ቅዱስ ሲኖ ዶስ ያወገዛቸውን ተሐድሶ መናፍቃንን በመደገፍና ቅዱስ ሲኖዶስንና ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳትን በማቃለል ድፍረት የተሞሉ ጽሑፎችን የሚያወጡባቸው የስድብ አፎቻቸው ናቸው፡፡
ተሐድሶ መናፍቃን በ፳፻ወ፬ ዓ.ም በቅዱስ ሲኖዶስ ምልዐተ ጉባኤ የተላለፈ ውን ውሳኔ ተከትለተው አባ ሰላማ በሚ ባል ድረ ገጻቸው ላይ “ተወጋዦች አው ጋዦች፣ አውጋዦች ተወጋዦች የሆኑ ባት ቤተ ክርስቲያን” በሚል ርእስ ባወ ጡት ጽሑፍ ላይ ቤተ ክርስቲያንን እና ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳትን እንዲህ በማ ለት ነበር የተሳደቡት፡-
ባለፉት ፳ ዓመታት ተወግዘው የተ ባረሩ ሁሉ በሕጋዊ አካል ተወግዘው የተባረሩ አይደሉም። በሕገ ወጦችና በማያስወግዝ ምክንያት በሕገ ወጥ መንገድ «የተወገዙ» ናቸው። የሕግ የበላይነት ባልሰፈነባትና ሁሉም አዛዥ በሆነባት ቤተ ክርስቲያን ውስጥ መወገዝ የሚገባቸው ሰዎች መወገዝ የማይገባቸ ውን ሰዎች ሲያወግዙ ኖረዋል። ይኸው አሠራር አሁንም ቀጥሏል። ቤተ ክር ስቲያኗ ምን ያህል እንደዘቀጠች፣ ምን ያህል አንቱ የሚባል ሰው እንደታጣ ባት፣ ምን ያህል ከክርስቶስና ከሐዋር ያት፣ እንዲሁም ከሠለስቱ ምእት ትምህርት እንደራቀች ያሳያል።
“በረከታችሁም ሆነ ውግዘታችሁ ማንንም አያድንም፣ አይገድልምም” በሚል ርእስ በጻፉት ሌላኛው ጽሑፋ ቸው ደግሞ ከሐዋርያት ጀምሮ ባልተቋረጠ ሐዋርያዊ ክትትል ሥልጣነ ክህ ነት ያላቸውን ሊቃነ ጳጳሳት በማቃ ለልና ከተሐድሶ መናፍቃን በማሳነስ፡-
አንድ መንፈሳዊ ሥልጣን የሌለ ውና ለመንፈሳዊ ሥልጣንም የማይገዛ ስመ መንፈሳዊ የመናፍስትና የሙታን ጠሪ ስብስብ አንድ መንፈሳዊ የወን ጌል አገልጋይ የማውገዝም ሆነ የመለ የት ሥልጣን የለውም። አቅም ያንሰዋል! ኃይል ያለው ሥራ ለመሥራት በጥቂ ቱም ቢሆን ኃይል ያስፈልጋል። ይህ ማለት በሌላ አገላለጽ ሥጋ የሥጋን ሥራ ከመሥራት በዘለለ በመንፈሳዊ ዓለም ላይ አሁንም በድጋሜ እጽፈዋለሁ አንዳች ሥልጣን የለውም።
በማለት በቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔ እንደማይገዙ ብቻ ሳይሆን ቅዱስ ሲኖ ዶስ ውሳኔ የመስጠት ሥልጣን ያለው አካል እንዳልሆነ አድርገው ጽፈዋል፡፡ በዚሁ ለጥፋት ዓላማ በከፈቱት አባ ሰላማ በሚባለው ድረ ገጻቸው ቋሚ ቅዱስ ሲኖዶሱ በ፳፻ወ፯ ዓ.ም በተሐድሶ መናፍቃን ላይ የወሰነውን ውሳኔ ተከትሎ “ክርስቶስን የምታሳድድ ቤተ ክርስቲያን እንዴት ቤተ ክርስቲያን ትሆና ለች?” በሚል ርእስ “ሲኖዶሱ በአንድ በኩል ፍልሰት በዝቶአል እያለ ሲናገር በሌላ በኩል ደግሞ ወንጌል እየሰበኩና ሕዝቡን ከፍልሰት እየገቱ ያሉ አገልጋዮ ችን ማሳደድ ሥራየ ተብሎ ተይዟል” በማለት የቅዱስ ሲኖዶስን ውሳኔ አጣጥ ለውታል፡፡
ተሐድሶ ዘኦርቶዶክስ ተዋሕዶ በሚለው ድረ ገጻቸው ደግሞ ቅዱስ ሲኖዶስ ከሐዋርያት እውነት የራቀ ለቅዱሳን የጸጋ ስግደት ይገባል ብላ የምታስተምር ኦርቶዶክሳዊት ቤተ ክርስቲያንን መና ፍቅ፣ ራሳቸውን ደግሞ ጻድቃን አድር ገው ቅዱስ ሲኖዶስም ቅዱሳን የሆኑ እነርሱን እያሳደደ መናፍቅ የተባሉ ኦርቶ ዶክሶችን እንደሚደግፍ በዚህ መልክ አቅርበዋል፡፡
ሲኖዶሳችን እውነትን እንደ ሐዋርያት ቢያውቅና ቢከተል ኖሮ እነዚህን ለማርያም፣ ለመስቀል፣ ለታቦት፣ ለሥ ዕል [የጸጋ ስግደት] መስገድ አይገባም ብለው የሚሟገቱ ሰዎችን ስም በማክ ፋት መናፍቅና ጸረ-ማርያም ብለው በሥ ቃይ እንዲሞቱ ያደረጉ ጸረ-ኦርቶዶክስ አቋም ይዘው ዘወትር በኦርቶዶክስ ተዋ ሕዶ ጥላ ሥር የሚነግዱ መናፍቃንን እሺ ቢሉ በትምህርት ይመልስልን፣ እንቢ ቢሉ ደግሞ በውግዘት ይለይልን ነበር፡፡ እንደ አለመታደል ሆኖ ሲኖዶሳ ችን መናፍቃንን በመደገፍ ጻድቃንን ያሳድዳል፡፡
ቅዱስ ሲኖዶስ በጥቅምት ፳፻ወ፯ ዓ.ም መደበኛ ጉባኤው ላይ ስለ ተሐድሶ መናፍቃን በተያዘው አጀንዳ ላይ በተ ወያየበት ወቅት ከችግሩ አሳሳቢነት አንጻር ኮሚቴ ተቋቁሞ ሰፋ ያለ ጊዜ ተሰጥቶት ጥናቱን በጥልቀት አጥንቶ እንዲያቀርብ በወሰነበት ወቅት “ቤተ ክርስቲያን ተሐድሶን ከመቀበል ይልቅ ለማጥናት ኮሚቴ የማቋቋሟ አንድምታ” በሚል ጽሑፍ ቤተ ክርስቲያን ላይ ያሰቡት ዓላማቸው እንዳይከሽፍባቸው ቅዱስ ሲኖዶስን በመቃወም እንዲህ ጽፈዋል፡፡
ከታሪክ መማር የተሳነው ቅዱስ የተባለው ሲኖዶስ ለአስፈላጊውና ለጠቃ ሚው የተሐድሶ እንቅስቃሴ ሌላ ስም በመስጠትና በቤተ ክርስቲያን ሌላ ትልቅ አደጋ ጋርጧል በሚል በማኅ በረ ቅዱሳን ከሳሽነት ሕጋዊም፣ መንፈ ሳዊም፣ ሞራላዊም፣ ሕሊናዊም አካሔድን ባልተከተለና ግብታዊነት በተሞላው መንገድ ግንቦት ፲፭ ቀን ፳፻፬ ዓ.ም ውግዘት አስተላለፈ፡፡ … በዚህ ዘመን የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ቅዱስ ሲኖዶስ ቤተ ክርስ ቲያንንና ሃይማኖትን ከተሐድሶ አራማ ጆች ትምህርት ለመጠበቅ በሚል ተሐ ድሶ ሲል የፈረጃቸውን ወገኖች በማሳ ደድና በማውገዝ ተግባሩ ገፍቶበታል፡፡ ስለተሐድሶ እንዲያጠኑ በሚል ሰዎች ንም ጠቅላይ ቤተክህነት መድቧል፡፡ ጥናቱ አስፈላጊ ሊሆን ቢችልም ትኩ ረቱ ግን ተሐድሶን ለማጥፋት የሚል መሆኑ ቤተክህነቱ አሁንም በእንቅልፍ ላይ እንደሚገኝ የሚያሳይ ነው፤
በ፳፻ወ፬ ዓ.ም. በቅዱስ ሲኖዶስ ከተወገዙት ግለሰቦች መካከል አሸናፊ መኮንን፣ አግዛቸው ተፈራና ጽጌ ሥጦ ታው ውግዘቱን በመቃወም ስላስገቡት “የይግባኝ ደብዳቤ” ሲያትቱ ደግሞ፡-
የግንቦቱ ሲኖዶስ ስብሰባ ቤተ ክርስ ቲያንን የዓለም መሳቂያና መሳለቂያ በማድረግ ያዋረደበትን ውሳኔ ማሳ ለፉ ይታወሳል፡፡ ይህን የራሱን ክብር የቀነስበትን፣ በታሪክ ተወቃሽ የሚያደ ርገውንና ብዙዎችን ያሳዘነውን፣ የቤተ ክርስቲያንን ሕግና ሥርዓት ባልተከ ተለና፣ በየትኛውም መስፈርት ሲመዘን ሕገ ወጥ ሆኖ የተገኘውን ውግዘት፣ «ተወጋዦቹ» እየተቃወሙት ነው፤ በማለት ጽፈዋል፡፡
ውሳኔውን የተሳሳተና ሕገ ወጥ በማድረግ ቅዱስ ሲኖዶስም ቤተ ክርስ ቲያንን የዓለም መሳቂያና መሳለቂያ እንድትሆን ያደረጋት አስመስለው ጽፈ ዋል፡፡ በእርግጥ ይግባኝ አቅራቢ የተባ ሉት ተወጋዦችም ያስገቡት ደብዳቤ በአባ ሰላማ ድረ ገጽ እንደወጣው ይቅ ርታ ይደረግልን ወይም ተሳስተናልና እንታረም የሚል ሳይሆን በጽጌ ሥጦ ታው አገላለጽ “ያስተማርኩት፣ የጻፍኩ ትና የተናገርኩት ሁሉ ስሕተት መሆ ኑን ስላመንኩ ይህን ሁሉ ስሕተቴን ቅዱስ ሲኖዶስ ተረድቶልኝ ይቅርታ እንዲያደርግልኝና ትምህርቱን እንድ ማር ይፈቀድልኝ ዘንድ በታላቅ ትሕ ትና አመለክታለሁ የሚል የይቅርታ [አሳብ] እንደሌለኝ በድጋሚ አረጋግጣለሁ” የሚል የትዕቢት ደብዳቤ ነው፡፡ ተሐድሶ መናፍቃን በተለያዩ ዘዴ ዎች ቅዱስ ሲኖዶስ የሚያስተላልፋቸ ውን ውሳኔዎች ሲቃወሙና በቻሉት መጠን ለተቃውሟቸው ድጋፍ የሚሰጡ አካላትን በቤተ ክስቲያን መዋቅር ውስጥ አሥርገው ለማስገባት ሲሠሩ ቆይተዋል፡፡ ይኸው ዓላማቸው ተሳክቶ ላቸው በቤተ ክርስቲያን መዋቅር ውስጥ የቤተ ክርስቲያንን እንጀራ እየበሉ የቅ ዱስ ሲኖዶስን ውሳኔ በፊርማ ለማስ ቆም የሚሠሩ ጥቂት አካላትን ማግ ኘት ችለዋል፡፡ ለዚህም ነው ተሐድሶ መናፍቃን በተለያዩ ድረ ገጾቻቸው የቅዱስ ሲኖዶስን ውሳኔ አንቀበልም በማለት ከመጻፍ እና ከመሳደብ አል ፈው ወደ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን መዋቅር አሥርገው ባስገቧቸው አንዳ ንድ ግለሰቦች በኩል የቅዱስ ሲኖዶ ስን ውሳኔዎች ለማስቀልበስ እየ ሠሩ ያሉት፡፡
ይህን ዓላማቸውን ዕውን ለማድ ረግ በተለይም በመንፈሳዊ ኮሌጆች ውስጥ አሥርገው ባስገቧቸው አንዳንድ ተልእኮ አስፈጻሚ ግለሰቦች በኩል እነ ርሱ የማይፈልጉትን የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔ ለመቃወም መምህራንን፣ ተመር ቀው የወጡና በመማር ላይ ያሉ የነ ገረ መለኮት ደቀ መዛሙርትን እና ጉዳዩ የማይመለከታቸው የዋሀን ምእመናንን ፊርማ እንዲያሰባስቡላቸው እየተጠቀሙባቸው ይገኛሉ፡፡ ይህም ድር ጊት ቅዱስ ሲኖዶስ የሚሰጣቸው መመ ሪያዎችና የሚወስናቸው ውሳኔዎች ተግባራዊ ቢደረጉ ለእንቅስቃሴያቸው እንቅፋት እንደሚሆንባቸው በማመን አቅጣጫ ለማስቀየርና ለማደናገር የሚ ጠቀሙበት ስውር ስልት ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ቅድስት ቤተ ክርስቲያንን፣ ቅዱስ ሲኖዶስን፣ ብፁዓን ሊቃነ ጳጳ ሳትን እንደፈለጋቸው ሲሳደቡ የሚጠ ይቃቸው አካል ባለመኖሩ ምክንያት የልብ ልብ ተሰምቷቸው የሚፈጽሙት የዕብሪት ተግባር ነው፡፡ ተሐድሶ መና ፍቃን መናፍቅነታቸውን በራሳቸው ጽሑ ፎች አውጀው፣ የራሳቸውን የእምነት ድርጅት አቋቁመውና የራሳቸውን የእምነት መግለጫ አውጥተው ቤተ ክር ስቲያንን የማፍረስ ተልእኳቸውን ዕውን ለማድረግ እየሠሩ መሆናቸው እየታ ወቀ “ዐይናቸውን በጨው አጥበው” አሁንም ኦርቶዶክሳውያን ነን በማለት በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ሠርገው በመግ ባት ሁከት እየፈጠሩ ይገኛሉ፡፡ የቤተ ክርስቲያንን ሰላም የማይወዱት እነዚህ አካላት በአንጻራዊ መረጋጋት ላይ ይገኙ የነበሩትን መንፈሳዊ ኮሌጆችን አሥር ገው ባስገቧቸው ጥቂት ተላላኪዎች አማካኝነት በተለያዩ የስድብ አፎቻቸው ሲያጮኹት የኖሩትን ዓላማ ለማሳካት ሊጠቀሙባቸው በስውር በመሥራት ላይ ይገኛሉ፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ በአጠቃ ላይ በቤተ ክርስቲያን ላይ በተለይ በመ ንፈሳዊ ኮሌጆች ላይ የተነጣጠረው የተሐድሶ መናፍቃን እንቅስቃሴ አሳሳ ቢና አስጊ መሆኑን ተረድቶ ኮሚቴ አቋ ቁሞ ሥራዎችን መሥራት በጀመረበት በዚህ ወቅት፣ መንፈሳዊ ኮሌጆችም ስንዴ ውን ከገለባው የማጥራት ሥራ ለመሥ ራት በጀመሩበት ጊዜ፣ ሰንበት ትምህ ርት ቤቶችና ወጣቶችም ተሐድሶ መና ፍቃንን በማጋለጥ መረጃዎችን በማሰባ ሰብ ለሚመለከተው አካል እያቀረቡ ባሉበት በዚህ ሰዓት “መናፍቅ የሚባል ነገር የለም” በማለት የቅዱስ ሲኖዶ ስን ውሳኔ ለማኮላሸት ፊርማ የሚያ ሰባስቡ አካላት መነሣታቸው እየተሰማ ነው፡፡ ይህ ድፍረት ከቤተ ክርስቲያን ዓላማ መውጣትና ለቅዱስ ሲኖዶስ ውሳ ኔም አለመታዘዝ ነው፡፡
ተሐድሶ መናፍቃን ቤተ ክርስቲ ያን ውስጥ አንድ ችግር ፈጥረው መዋ ቅሩ ችግሩን ለመፍታት ደፋ ቀና በሚል በት ሰዓት እነርሱ የራሳቸውን ዓላማ ለማሳካት መሯሯጥን ልምድ አድርገው ሲሠሩበት የቆዩት ጉዳይ ነው፡፡ ቅድ ስት ቤተ ክርስቲያን የመልካም አስተዳ ደር እጦት መኖሩን አምና የመልካም አስተዳዳር ችግሮችን ለመቅረፍ መሥ ራት አለብን በሚል በሁሉም አህጉረ ስብከት በሚባል ደረጃ ውይይቶች እየተደረጉና ሥልጠናዎች እየተሰጡ ነው፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስም በጥቅምት ፳፻ወ፰ ዓ.ም መደበኛ ጉባኤ ባወጣው መግለጫ የመልካም አስተዳደር እጦትና የሙስና መስፋፋት ለቤተ ክርስቲያን ፈተና መሆ ኑን እና የችግሩ መነሻና ምንጭ ይታ ወቅ ዘንድ አጠቃላይ የቤተ ክርስቲያ ኗን ሁለንተናዊ ችግር የሚያጠና ብፁ ዓን ሊቃነ ጳጳሳትን ያካተተ ዐቢይ ኮሚቴ አቋቁሟል፡፡ የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔ የመልካም አስተዳደር ችግር የአ ንድ ተቋም ችግር ብቻ ሳይሆን በቤተ ክርስቲያን ልዩ ልዩ መዋቅሮች ላይ የሚታይ አጠቃላይ ችግር መሆኑን ወስኖ እያለ ተሐድሶ መናፍቃን የአስተ ዳደር ችግር አለ ሲባል ለራሳቸው ዓላማ በሚጠቅማቸው መልኩ ሌላ ቅርጽ ሰጥተውና ስድብ አስመስለው ጉዳዩን ያስተጋቡልናል ብለው ለሚያስ ቧቸው አካላት ያቀርቡላቸዋል፡፡ ይህን የመናፍቃን ተንኮል ያልተረዱ በቤተ ክርስቲያን መዋቅር ውስጥ ሓላፊነት ያላቸው አንዳንድ ግለሰቦችም የመልካም አስተዳዳር ችግር አለ መባሉን መናፍቅ ናችሁ የመባል ያህል ይፈሩታል፡፡ ይህ ግን በቅዱስ ሲኖዶስ ደረጃ ታምኖበት ለውጥ ለማምጣት እየተሠራበት ያለ መሆኑን ማንም የማይስተው ሐቅ ነው፡፡ የቤተ ክርስቲያንን መልካም ነገር መስማት የማይፈልጉት ተሐድሶ መናፍቃን ግን በቤተ ክርስቲያን ደረጃ የታመነውን እውነት የተለያዩ የቤተ ክርስቲያን ተቋማትን በመምራት ላይ ለሚገኙ አካላት “እንዲህ ተብላችሁ ተሰ ደባችሁ” በማለት የሐሰት ክስ በማቅረብ የቤተ ክርስቲያን ችግሮች ተፈተው ለውጥ እንዳይመጣ ይሠራሉ፡፡
በአጠቃላይ ተሐድሶ መናፍቃን በተለ ያዩ የስድብ አፎቻቸው የሚጮኹትን ጩኸት የሚሰማቸው አካል ባለማግኘታ ቸው ምክንያት ወደ ቤተ ክርስቲያን አሥርገው ባስገቧቸው አንዳንድ አካ ላት በኩል የራሳቸው ድብቅ ዓላማ ያላቸው ጥቂት ግለሰቦችን በማባበል ከውጪ ሆነው ሲጮኹለት የነበረውን ዓላማቸውን ለማስፈጸም ይጠቅመናል ብለው ያሰቡትን ማደናገሪያ ሁሉ ለመጠ ቀም እየሞከሩ ነው፡፡ ይህም ለቤተ ክርስቲያን ተቆርቋሪ በመምሰል በየጊ ዜው የሚፈጠሩ ወቅታዊ ጉዳዮችን ተጠ ቅመው አቅጣጫ በማስቀየር ለዓላማ ቸው ማስፈጸሚያነት የሚጠቀሙበት የተለመደ ስልት ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን የራሷ ሥርዓትና መዋቅር ያላት፣ ውሳኔ ዎችን የምትወስነው ከሐዋርያት ጀምሮ በተሠራ ሕግና ሥርዓት በቅዱስ ሲኖዶስ ጉባኤ በብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት ጥንቃቄ እና በመንፈስ ቅዱስ አጋዥነት ሆኖ ሳለ ተሐድሶ መናፍቃን የቅዱስ ሲኖዶ ስን ውሳኔ በግለሰ ባዊ ዓላማ ለማስቀ ልበስ እየተሯሯጡ መሆናቸው ጥፋታ ቸውን አምነው ከመመለስ ይልቅ ኑፋ ቄያቸው በቤተ ክርስቲያን ዕውቅና እን ዲሰጠው ለማድረግ መሞከር ነው፡፡ በቤተ ክርስቲያን የመጨረሻው ውሳኔ ሰጪ አካል በመንፈስ ቅዱስ የሚመራው ቅዱስ ሲኖዶስ ነው፡፡ ለቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔ አለመታዘዝ ትዕቢትም ኑፋቄም ነው፡፡ ከዚህ አንጻር ተሐድሶ መናፍቃን ብዙ የዋሀንን ለማደናገርና ተባባሪ ለማ ብዛት የሚጠቀሙበት ስልት እውነቱ ተደብቆ ሐሰቱ እውነት መስሎ ወደ ቤተ ክርስቲያን ሠርጎ እንዲገባ ማድረግ በመሆኑ ይህን የጥፋት ተልእኮ ለመግ ታት ሁሉም አካላት ሊተባበሩበት ይገ ባል፡፡ 

{gallery count=1 width=350 height=300 counter=1 links=0 alignment=center animation=3000}ledete2004{/gallery}

«እግዚአብሔር የሠራት ቀን ይህች ናት፤ ሐሴትን እናድርግ፤ በእርስዋም ደስ ይበለን፡፡» መዝ. 117·24 ይህች ዕለት ዕለተ ኃይል፣ ዕለተ አድኅኖ፣ ዕለተ ብሥራት፣ ዕለተ ቅዳሴ፣ ዕለተ ልደት፣ ዕለተ አስተርዕዮ ናትና ዓለም ሳይፈጠር አስቀድሞ ከአብ ባሕርይ ዘእምባሕርይ፣ አካል ዘእምአካል፣ የተወለደ ወልድ ዋሕድ ኋላም ከድንግል አካል ዘእምአካል ባሕርይ ዘእምባሕርይ በዚህች ዕለት በኅቱም ድንግልና ተወልዷልና ዕለተ ኃይል ትባላለች፡፡ መላእክት በጎል ተጥሎ፣ በጨርቅ ተጠቅልሎ አይተው ስብሐት ለእግዚአብሔር ብለው አመስግነውበታልና ዕለተ ቅዳሴ፣ መድኅነ ዓለም ክርስቶስ ዓለምን ለማዳን በጎል ተገኝቶበታልና ዕለተ አድኅኖ፣ ቅዱስ ገብርኤል እነሆ ለሕዝቡ ሁሉ የሚሆን ታላቅ ደስታ የምሥራች እነግራችኋለሁና አትፍሩ ብሎ ተናግሯባታልና ዕለተ ብሥራት ትባላለች፡፡ «እግዚአብሔርም አለኝ አንተ ልጄ ነህ እኔም ዛሬ ወለድሁህ» መዝ 2·7 በተዋሕዶ፣ በቃል ርስትነት ተብሎ የተነገረለት ቀድሞ ብቻውን እግዚአብሔር ከብቻው እግዚአብሔር እንደተወለደ፣ በኋለኛውም ዘመን ብቻውን የሚሆን የእግዚአብሔር ልጅ ብቻዋን ከምትሆን ከዳዊት ልጅ ተወለደ፡፡

በመጀመሪያ የማይታይ እሱ ከማይታየው ተወለደ፤ በኋላም የማይያዝ የሕይወት እስትንፋስ ከምትዳሰስ ሥጋ ተወለደ፡፡
በመጀመያ የአኗኗሩ መጀመሪያ ሳይታወቅ ተወለደ፤ በኋላም የዘመናት ፈጣሪ ዓመታትን የሚወስን እርሱ ዕድሜዋ ዐሥራ አምስት ከሆነ ከታናሽ ብላቴና ተወለደ፡፡
የመጀመሪያ ልደቱን ምሥጢር፣ የኋለኛ ልደቱንም ድንቅ በማድረግ ተወለደ፡፡
በቅድምና የነበረው የአብ አካላዊ ቃሉ በምልዓት ሳለ ተፀነሰ፤ በጌትነቱ በጽርሐ አርያም ሳለ ሰው ሆነ፤ ማኅተመ ድንግልናን ሳይለውጥ የእኛን ባሕርይ ተዋሕዶ ተወለደ፡፡
የሰውን ልጅ በጥንተ ተፈጥሮ የፈጠረ የእግዚአብሔር አብ ልጅ እግዚአብሔር ወልድ አሁን ደግሞ በሐዲስ ተፈጥሮ ለመፍጠር ሰው ሆኖ ተወለደ፡፡ «ሰው ሆይ አስተውል እሱን አስመስሎ ይወልድህ ዘንድ አንተን መስሎ ተወለደ ስለዚህ ነገር ቅዱስ ጳውሎስ መላእክትን የተቀበለ አይደለም፤ የአብርሃምን ዘር ከፍ ከፍ አደረገ እንጂ» እንዳለ ዕብ 2·16 የሰውን ልጅ ክብር ወደ ቀደመ ማንነቱ ለመመለስ እንዲህ ባለ ድንቅ ልደት ዛሬ ተወልዷልና ዕለተ ልደት ትባላለች፡፡
«በሀገራቸው ትንቢት የተነገረላቸው በዕብራይስጥ ልሳንም የተጻፈላቸው እስራኤል ምንም ባያውቁህ ከዓለም አስቀድሞ የልዑል እግዚአብሔር ልጅ እንደሆንህ ደግሞ ከዳዊት ዘር ከምትሆን ቅድስት ድንግል ተወልደህ የሰው ልጅ መባልህን አወቅሁ» ማቴ 16·13-18
ትንቢቱስ ምን ነበር እግዚአብሔር፤ አዳምን ከአራቱ ባሕርያት ፈጥሮ ከእንስሳት ከአራዊት ለይቶ በነባቢት ነፍስ አክብሮ ልጅነትን ሰጥቶ ሥራ ሠርቶ ሊጠቀምበት መንፈሳዊ ዕውቀትን አድሎ በአርአያው በአምሳሉ የፈጠረው ነውና የባሕርዩን በጸጋ ሰጥቶ የሁሉ ገዥ አድርጎ በገነት ሹሞ አኖረው፡፡ ነገር ግን የገዥና የተገዥ ምልክት የምትሆን ዕፀ በለስን እንዳይበላ አዘዘው፡፡ ይኸውም የንፍገት አይደለም፤ ከሹመቱ እንዳይሻር፣ ከልዕልናው እንዳይዋረድ፣ ከልጅነት እንዳይወጣ፣ ክብርን እንዳያጣ ነው እንጂ፡፡ ሆኖም ግን የራሱን ክብር ልዕልና በራሱ ያጣ ዲያብሎስ በአዳም ክብርና ልዕልና ቀና፡፡ በሥጋ ከይሲ ተሠውሮ በሽንገላ መጣ፡፡ ክፋትን በተመላ ደስ የሚያሰኝ በሚመስል አነጋገር የሞት ሞት የምትሞቱ አይምሰላችሁ የዕፀ በለስ ፍሬ ብትበሉ የአምላክነት ዕውቀት ይሰጣችኋል፡፡ ክፉውንም ደጉንም ታውቃላችሁ፤ አሁን ካላችሁበት ክብርና መዓርግ ከፍ ትላላችሁ በማለት አታለላቸው፡፡ እነርሱም እውነት መሰላቸው፡፡ ከፈጣሪያቸው ትእዛዝ ወጡ፡፡ ራሳቸውን አጥፊ ሆኑ፤ የቀደመ ማንነታቸውን አጥተው ኃሣር፣ መርገም፣ ድንጋፄ፣ ረዓድ ወደሚበዛበት፣ ክፉና መልካም ወደሚሠራበት፣ ቢያገኙት ቁንጣን፣ ቢያጡት ቀጠና ወደ ሆነበት ዓለም ወረዱ፡፡ ቢሆንም ግን አዳም በፍታዊነቱ አንጻር መሐሪነቱን ተረድቶ በደሉን በማመን አዘነ፤ አለቀሰ፤ በልብ መታሰቡ በቃል መነገሩ ከፍ ከፍ ይበልና ጸዋትወ መከራውን አይቶ አዘነለት፡፡ የሚድንበትን ተስፋ ትንቢት ሰጠው፡፡ አምስት ሺሕ አምስት መቶ ዘመን ሲፈጸም ከልጅ ልጅህ ተወልጄ አድንሃለሁ ብሎ ከዚህም አያይዞ ከልጅ ልጁ ተወልዶ የሚያድነው ከሦስቱ አካላት አንዱ አካል መሆኑን፣ እርሱን ለማዳን ስሙን ባሕርዩን ገንዘብ የሚያደርገው ወልድ ኢሳ 9·6 መሆኑንም ጨምሮ ነግሮታል፡፡ ዘፍ 3·22 ይህ የሚፈጸምበትን ቀጠሮም አስረድቶታል፡፡ ገላ 4·4 ከዚያ ቀጥሎ በየጊዜው ለተነሡ ልጆቹ ትንቢቱን በማስነገር፣ ምሳሌውን በማስመሰል፣ እስከ ጊዜው ደርሷል፡፡ ለዚህም ነው በዘመነ አበው የምድር አሕዛብ ሁሉም በዘርህ ይባረካሉ ተብሎ የሃይማኖት መሠረት ለሆነው ለአብርሃም የተነገረው ዘፍ 22·18
በዘመነ መሳፍንትም አምላክህ እግዚአብሔር ከአንተ መካከል ከወንድሞችህ እንደኔ ያለ ነቢይ ያስነሣልሃል፤ እርሱንም ታደምጣለህ ተብሎ በሙሴ ለእስራኤል ሕዝብ በሙሉ አዋጅ ታውጇል፡፡ ዘዳግ 18·15
በዘመነ ነገሥት ከሆድህ ፍሬ በዙፋንህ ላይ አስቀምጣለሁ ብሎ ለዳዊት የገባው ልዩ ቃል ኪዳን አለ፡፡
ስለዚህ እወቅ አስተውልም ኢየሩሳሌምን መጠገንና መሥራት ትእዛዙ ከሚወጣበት ጀምሮ እስከ አለቃው እስከ መሢሕ ድረስ ተብሎ በነቢዩ ዳንኤል 9·25 ተነግሯል፡፡
ያዕቆብም በምርቃት የገለጸው ልጆቹን ለእያንዳንዳቸው እንደሚገባቸው የጸጋ ሀብት በረከታቸውን ባሳየ ጊዜ የይሁዳን መንግሥት ከይሁዳ አይጠፋም፤ ግዛትም ከወገኑ ገዥ የሆነው እስኪመጣ ድረስ እርሱም የአሕዛብ ተስፋቸው ነው፡፡ ዘፍ 49·10 ከይሁዳ ወደ ዳዊት እየቀረበ ሲመጣም እርሱም አባቴ አንተ ነህ ይለኛል እኔም በኩር አደርገዋለሁ፡፡ መዝ 88·20 1ሳሙ 16·1-13 በማለት ሥጋ (አካለ) ዳዊትን በተለየ መልኩ እንደመረጠው ፈጣሪው ሲሆን ልጁ ለመባል እንደወደደ እየገለጠው እያቀረበው መጣና ወደ ልጁ አለፈ፡፡
ዳዊትንም ልጁን ለዚህ ታላቅ ምሥጢር እንዲያዘጋጅ በትንቢት አነሣሣው፡፡ እርሱም ልጁን እንዲህ አላት፤ «ልጄ ሆይ የምልሽን ስሚ፤ እይ፤ ጆሮሽንም ወደ ምሥጢሩ ቃል አዘንብይ፤ ወገንሽን ያባትሽንም ቤት እርሺ፤ ያለምንም የልብ መከፈል ራስሽን ለርሱ ስጪ፤ ንጉሥ ውበትሽን ይኸውም ንጽሕናሽን፣ መዓዛሽን፣ ቅድስናሽን ወዷልና፡፡ እርሱ ሌላ አይደለም፤ ለታላቁ ምሥጢር የመረጠሽ ጌታሽ ነውና፡፡» መዝ 44·10-12 አላት፡፡ ደስ በሚያሰኝ የተስፋ ቃል ትንቢቱን ተናገረ፡፡ እርሱም ይሁንልኝ ብላ የአባቷን ምክር ተቀብላ የአምላክ እናት ለመሆን በቃች፤ ትንቢቱም ደርሶ የገባውን ቃል ኪዳን ይፈጽም ዘንድ ወደደ፡፡
ደም ግባቷን በወደደ ጊዜም በጽርሐ አርያም እናት ትሆነው ዘንድ ወደ ሰማይ አላሳረጋትም፤ እርሱ ራሱ ወደእርሷ ወረደ እንጂ፡፡ በዚያ ትፀንሰው ዘንድ በኪሩቤል ሠረገላ ላይ አላስቀምጣትም፤ ናዝሬት በተባለች በገሊላ ሀገር ሳለች እርሱ ራሱ በማሕፀኗ አደረ እንጂ፡፡ ገብርኤልንም ዘጠኝ ወር በማሕፀኗ እንድትሸከመኝ ወደዚህ አምጣት አላለም፤ እርሱ ራሱ ትሕትናዋን ተሳተፈ እንጂ፡፡ ይልቁንም መልክተኛውን በትንቢት ወደ መረጣት የዳዊት ልጅ ላከ፡፡ እርሱም ደስ ያለሽ ሆይ ደስ ይበልሽ፤ እግዚአብሔር ካንቺ ጋር ነው፤ እነሆ ኢሳይያስ ድንግል በድንግልና ፀንሳ በድንግልና ትወልዳለች እንዳለ ትፀንሻለሽ ወንድ ልጅም ትወልጃለሽ፤ ስሙንም አማኑኤል ትይዋለሽ፤ ትርጓሜውም እግዚአብሔር ከሥጋችን ሥጋን፣ ከነፍሳችን ነፍስ ነስቶ አንድ አካል አንድ ባሕርይ ሆነ፤ በተዋሕዶ አንድ አካል አንድ ባሕርይ የሆነውም ኢየሱስ ተባለ፤ ትርጓሜውም ወገኖቹን የሚያድናቸው ማለት ነው፡፡ ይህ እንደ እንግዳ ደራሽ እንደ ውሃ ፈሳሽ የሆነ ሳይሆን ከጥንቱ ሲነገር ሲያያዝ የመጣ ነው አላት፡፡ እርሷም እንዲህ ያለ ሰላምታ እንደምን ይቀበሏል አለች፡፡ በትሕትና መልአኩም በእግዚአብሔር ዘንድ የእናትነት ባለሟልነትን አግኝተሻልና ደስ ይበልሽ፤ የምትወልጅውም የልዑል እግዚአብሔር አብ የባሕርይ ልጅ ይባላል፤ እግዚአብሔር የአባቱን የዳዊትን ዙፋን ይሰጠዋል፤ በያዕቆብ ወገን ለዘለዓለም ነግሦ ይኖራል፡፡ ለጌትነቱ ፍጻሜ የለውም አላት፡፡ ነገሩስ መልካም ነበር፤ ነገር ግን ወንድ ሳላውቅ መፅነስ መውለድ እንደምን ይሆንልኛል? በውኑ ምድር ያለ ዘር ታፈራ ዘንድ ሴት ያለወንድ ትፀንስ ዘንድ ይቻላልን? ሴት ያለ ወንድ ዘር መውለድ ከዚህ በፊት አልሆነምና አለችው፡፡
እውነት ነው ከዚህ በኋላም አይሆንም ነገር ግን ያንች ፅንስ እንደ ሌሎች ፅንስ አይደለም፤ መንፈስ ቅዱስ ያድርብሻል፤ ኃይለ ልዑል ወልድ ሥጋሽን ይዋሓዳል፤ ለሱ የሚሳነው ነገር የለም፤ ሁሉን ማድረግ ይቻለዋል አላት፤ እርሷም ጊዜ በፍጹም እምነት ቃለ ብሥራቱን ተቀብላ አቤቱ እነሆ እኔ የእግዚአብሔር አገልጋዩ ነኝ እንደ ቃልህ ይደረግልኝ ባለች ጊዜ ፈቃዷን ምክንያት አድርጎ የዓለሙ ሁሉ መድኃኒት የሚሆን ዋሕድ ቃለ እግዚአብሔር በማሕፀኗ ተቀርፆ ዘጠኝ ወር ከአምስት ቀን የማይወስነው በማሕፀኗ ተወስኖ ሊወለድ የማይቻለው ተወለደ፡፡ በሰው ዘር ያልሆነ ነገር ግን እንደ ሰው የሆነውን ልደቱን እናምናለን፡፡
አምላክ ሲሆን መወለዱን፣ ወደዚህ ዓለም መምጣቱን፣ ከረቂቃን የረቀቀ ድንቅ ነው ከድንግል መወለዱ ፍጹም ሰው ቢሆንም ያለ ዘር በኅቱም ድንግልና ተጸንሶ በኅቱም ድንግልና መወለዱ ግን የመንፈስ ቅዱስ ሥራ በመሆኑ ፍጹም አምላክ መሆኑን ያመለክታል፡፡ ይህ ልደት እጅግ አስደናቂ ልደት ነው፡፡ በኅቱም ድንግልና ተፀንሶ በኅቱም ድንግልና መወለድ ለዘለዓለም አዲስ ሥራ ቢሆንም በድንግልና መጸነሱም ሆነ መወለዱ በእርሱ ለእርሱ ብቻ እንጂ በማንም ሥልጣን ለማንም እስካልሆነ ድረስ ከማድነቅ ውጪ እንዴት ሊሆን ቻለ ማለት አይገባም፡፡ ይልቁንም ልደቱን በመመራመር ማወቅ አይቻልም በማመን እንጂ፤ እነዚህም ሁለት ልደታት ናቸው፡፡
1. ከዘመናት በፊት ዓለማት ሳይፈጠሩ ከእግዚአብሔር አብ ያለ እናት አካል ዘእምአካል ባሕርይ ዘእምባሕርይ የተወለደው፡፡ መዝ 10·3 ይህ የመጀመሪያው ልደት ሲሆን፤
2. በኋላኛው ዘመን ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ያለ አባት አካል ዘእምአካል ባሕርይ ዘእምባሕርይ በድንግልና የተወለደው ሁለተኛ ልደት ነው፡፡ ኢሳ 7·19 9·6 ማቴ 1·22-23 2·1 ገላ 4·4 ይህን ድንቅ ምሥጢር ሊቁ እንዲህ በማለት ይገልጠዋል፤ «አቤቱ ሆይ በአኗኗርህ የአብ ልጅ፣ በሰውነትህ የድንግል ልጅ፣ በመለኮትህ የአብ ልጅ፣ በትስብእትህ የሰው ልጅ፣ ለወለደህና ለወለደችህ አንድ ልጅ እንደሆንህ አመንሁብህ፡፡ አቤቱ ጌታዬ የላይኛው ቀዳማዊ ልደት ሌላ፣ የታችኛው ሁለተኛው ልደት ሌላ፣ ሰማያዊ ልደት ሌላ፣ ምድራዊ ልደት ሌላ፣ የልዕልና ልደት ሌላ፣ የትሕትና ልደትህ ሌላ፣ የፊተኛው ልደትህ ከሕይወት እሳት የተገኘ የሕይወት እሳት፣ የኋለኛው ልደት ከሴት የተወለደ አካላዊ ቃል የፊተኛውን ፈለግሁት አላገኘሁትም፤ የኋለኛውን አሰብሁት አደነቅሁት፤ የፊተኛውን ሳልደርስበት አመሰገንሁት፤ የኋለኛውን በአብራከ ልቡናዬ ሰግጄ እጅ ነሣሁት፡፡ የፊተኛው ልደት በኋለኛው ልደት ታወቀ ተረዳ፡፡ የመለኮት ወገን በድንግል ወገን ተመሰገነ፡፡ ከድንግል ከተወለድህ ወዲህ ከአብ የመወለድህ ሃይማኖት ተገልጸልን፤ ከድንግል መወለድህን በሚናገር ትንቢት ከአብ መወለድ ተረዳ፡፡ ስለዚህ ባለመጠራጠር አመንሁ» ይላል አባ ጊዮርጊስ፡፡
ምን ጊዜም የልደቱ ነገር ድንቅ ምሥጢር ነው፤ ቅዱስ ኤፍሬም እንደሚለው ሰው የሆነ እርሱን አምላክ እንደሆነ በተረዳ ነገር አውቀነዋልና ልዩ ከሆነች ድንግል ማርያም ይህ የአምላክ መወለድ ምን ይረቅ ረቂቅ ነው፤ ድንቅ ነው፡፡ ቃልን ወሰነችው፤ ልደቱንም ዘር አልቀደመውም፡፡ በመወለዱም ድንግልናዋን አለወጠም፤ ቃል ከአብ ያለ ድካም ወጣ፤ ከድንግልም ያለ ሕመም ተወለደ፡፡ ለዮሴፍ የታየው መልአክም ከእርሷ በመንፈስ ቅዱስ የሚወለደው ያለመለወጥ ሰው የሚሆነው የእግዚአብሔር ቃል ነው፡፡ ይኸውም ከባሕርያችን እርግማንን የሚያጠፋልን ያለወንድ ዘር የተወለደልን፣ አዳም ከእኛ እንደ አንዱ ሆነ የተባለውም እነሆ ዛሬ ከቅድስት ድንግል ነፍስን ሥጋን ነሥቶ በተዋሕዶ በተገለጠ ጊዜ ተፈጸመ፡፡
አብርሃም ቀኔን ያይ ዘንድ ተመኘ፤ ቀኔንም /ልደቴን/ አይቶ ተደሰተ ተብሎ የተተነበየለት ዕለተ ምሥጢር ዕለተ ልደት ይህች ናት፡፡ እኛም ያየናት የድኅነት መጀመሪያ የዕለታት በኩር እንደሆነች ተረድተን የምናከብራት ደስታችንን የምንገልጽባት ይህች ዕለት ዕለተ አስተርዕዮ ናት፤ የማይታየው የታየባት፣ የማይዳሰሰው የተዳሰሰበት፣ የማይያዘው የተያዘባት፣ የማይታወቀው የታወቀባት፣ በትንቢት መነፅር አበው ያዩት ረቂት ብርሃን በአካል የተገለጠባት የአብንም ወላዲነት የተረዳንባት ዕለት ናት፡፡ በዚያ በአባቱ ቀኝ ሳለ በዚህ ከእናቱ ዕቅፍ ውስጥ ታየ፣ በዚያ ተሸካሚዎቹ እሳታውያን የሚሆኑ አራቱ እንስሳ ናቸው፡፡ በዚህም የተሸከመችው የፀሠራ አምስት ዓመት ብላቴና ድንግል ማርያም ናት፡፡ በዚያ ያለ እናት፣ አባት አለው፤ በዚህም ያለ ምድራዊ አባት፣ እናት አለችው፡፡
በዚያ በጽርሐ አርያም የሚደነቅ ከማይመረመር ከማይታይ አብ የመወለድ ምስጋና አለው፤ በዚህም በቤተ ልሔም የሚደነቅ ከድንግል የመለወድ ምስጋና አለው፡፡
በዚያ ኪሩቤልና ሱራፌል ከግርማው የተነሣ ይንቀጠቀጣሉ፤ በዚህ ግን ድንግል አቀፈችው፡፡ ሰሎሜም አገለገለችው፡፡ በዚያ የእሳት ዙፋን አለ፤ በዚህም የድንጋይ በረት አለው፤ በዚያ የትጉሃን ሥፍራ በሰማያት ያለች ኢየሩሳሌም አለችው፤ በዚህም የእንስሳት ጠባቂዎች ማደሪያ በዓት አለችው፡፡ በዚያ ገብርኤል በፍርሃት ይቆማል፤ በዚህም በሐሤት የምሥራች ይናገራል፡፡
በዚያ የእሳት ወላፈን ከአዳራሹ ይወጣል፤ በዚህም አህያና ላህም በእስትንፋሳቸው አሟሟቁት፡፡
እነሆ ከሰማይ ትጉሃን ይልቅ የሰው ልጅ ከበረ፤ እግዚአብሔር ከድንግል ማርያም ተወልዷልና፡፡ አንዱ የመወለዱ ምሥጢርም ይህ ነው፤ የሰውን ልጅ ከወደቀበት አንሥቶ በክብር ሰገነት ላይ ለማኖር የሰው ልጅም በጥንተ ተፈጥሮ ካገኘው ክብር የዛሬው በአዲስ ተፈጥሮ የሚያገኘው ክብር በልጧልና፡፡ የፊቱ በአምሳል በመፈጠር የተገኘ ነው፤ የአሁኑ ግን በተዋሕዶ በመወለድ የሚገኝ ነውና፡፡ የፊተኛው ሥጋ በጸጋ ከብሮ የተገኘ ነበር፤ አሁን ግን ሥጋ የባሕርይ አምላክ ሆኖ የተገኘ ከብር ነውና፡፡ የፊቱ ያለ ባሕርይ (በጸጋ) መከበር ነበር፤ ዛሬም በራስ ባሕርይ መከበር ነውና፡፡
ከአቂበ ሕግ በመውጣት ከወረደበት በታች የወረደበት ውርደት የለም፤ ዛሬም በተዋሕዶ በተደረገው ምሥጢር ከከበረበት በላይ ክብር የለም፤ በልዑል ዙፋን እስከመቀመጥ ደርሷልና፡፡
ትናንት ያልነበረ ሰውነት ከዘመን በኋላ የተገኘ ሲሆን፣ መለኮትን በመዋሓድ ሁሉን ግዙ ተብሎ ጥንት በጸጋ ከተሰጠው ግዛት በላይ ግዛቱ ድንበር የማይመልሰው ዘመን የማይለውጠው ከምድር እስከ ሰማይ የመላ ግዛት ሆነለት፡፡ መለኮት ወደሱ የመጣበት አመጣጥ ድንቅ የወደደበት ፍቅር ልዩ፣ በባሕርይ መወለዱም ዕፁብ ነውና ይህም ልደቱ ያለ ዘር የተደረገ ነው፡፡ ስለምን ቢሉ ቀዳማዊ ልደቱ የሚገለጥበት ነውና አምስት ሺሕ አምስት መቶ ዘመን ሲፈጸም ከእመቤታችን ያለአባት ያለዘር መወለዱ ቅድመ ዓለም ያለእናት ለመወለዱ ምሥክር መታወቂያ ነውና፡፡ ለዚህም ነው የመጀመሪያው ልደት በሁለተኛው ልደት ታወቀ የሚባለው፡፡ የሁለተኛው ልደት ክብርና ምሥጢርም ከአእምሮ በላይ በመሆኑ በመጀመሪያ ልደት ታወቀ ተረዳ፡፡ ድንቅ የሚሆን ልደቱም በምድር ላይ አባት ስለሌለው ሰው የመሆን መንገድ የጐደለው አይደለም፤ ብቻዋን ከምትሆን ከድንግል ፍጹም ሰው ሆኖ ተወለደ እንጂ ከአዳም ጐን እናት ሳይኖራት ፍጽምት ሴት እንደወጣች ፍጹም ሰው ሆነ፡፡ ማቴ 2·1-12 ሉቃ 2·8-16
የአብ ልጅ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሰው በሆነ ጊዜ የሕፃናትን ጠባይ ሳያስቀር የሰውነትን የጠባይ ሥርዓት እየፈጸመ ከዕለተ ፅንሰ ጀምሮ እስከ ዕለተ ልደት ድረስ በየጥቂቱ በማሕፀነ ማርያም ውስጥ ዘጠኝ ወር ከአምስት ቀን ቆይቶ ሕፃናት ሲወለዱ የሚሰማቸው ሳይሰማው ተወለደ፡፡ ሲወለድም በግብረ መንፈስ ቅዱስ በድንግልና እንደተፀነሰ በድንግልና ተወለደ እንጂ እናቱንም የድንግልና መለወጥ፣ በወሊድ ጊዜ ጭንቅና ምጥ አላገኛትም፡፡ ሕዝ 34·1 የመውለዷ ክብር ገናንነትም ከአእምሮ በላይ ነው፤ ይህ ተብሎ ሊነገር አይችልም፤ ያለ ምጥ ወልዳዋለችና፡፡
የዲያብሎስና የተከታቹን ሥነ ልቡና የሰበረ በፍርሃት እንዲዋጡ ማንነታቸውን እንዲያጡ ያደረገው አስደናቂው ልደት ጌታ በቤተ ልሔም ሲወለድ ቤተ ልሔም በብርሃን ተከባ፣ በመላእክት ምስጋና ደምቃ፣ በምሥራች ተመልታ ባየ ጊዜ የሰው ልጅ ጠላት ዲያብሎስ ይህን የልደት ምሥጢር ለማወቅ ለመመራመር ወደ ላይ ወደ ዐየር ወጣ፤ ከመሬት በታች ወደ አለው አዘቅት ወረደ፤ ዓለምን በሙሉ ዞረ፤ ግን ሊያውቅ አልቻለም፡፡ ባለማወቅ ሠወራቸው ተብሎአልና መርምሮ ማወቅ ባይቻለው የፍርሃት ጥርጥር መጠራጠር ጀምረ እንዲህ በማለት፤ የኢሳይያስ ድንግል የድንግልና ልጇን ወለደች፤ ተአምረኛው ሙሴ ሲወለድ እንዲህ ያለ ችግር አልገጠመኝም ብዙ ክብር ያላቸው ነቢያት ተወልደዋል፤ እንደዚህ ማንነቴን የሚያሳጣ ከዕውቀቴ በላይ የሆነ ችግር አልገጠመኝም ነበር፡፡ ዛሬ ግን ዓለምን በሙሉ ዞርኳት፤ ይልቁንም ቤተ ልሔምን፡፡ ነገር ግን በእሷ የተደረገ የዚህን ልደት ምሥጢር ተመራምሬ ልደርስበት አልቻልኩም፡፡ ድካሜም ውጤት አልባ ሆኖአል ብሎ ወደ ወገኖቹ ቢመለስ በግምባራቸው ፍግም ብለው ወድቀው አገኛቸው፡፡ ለጊዜው እነሱን አይዟችሁ መንግሥቴ ከእኔ አታልፍም አላቸው፡፡ ከተደረገው ተአምራት ሁሉ በላይ ተአምር ቢደረግም አልፈራም ነበር፡፡ ትንቢቱ ቢደርስ ድንግል ልዑሉን ብትወልድ ይሆናል እንጂ እንዲህ ያለ ኃሣርና ውድቀት ያገኘን ምን አልባት ቤተ ልሔም አምላክ ተወልዶብሽ ይሆን ብሎ ተስፋ ባለመቁረጡ ተመልሶ ሄደ፡፡ መላእክት በአንድነት ሆነው በሰማይ ለእግዚአብሔር ምስጋና ይሁን እነሆ በምድር ላይ ለሰው የሰላም መሠረት ተጥሏልና እያሉ ሲያመሰግኑ፣ ደግሞ መልአኩ ለእረኞች እነሆ ለእናንተ ደስታ የሚሆን ምሥራች እነግራችኋለሁ፡፡ የዓለም መድኃኒት የሚሆን ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ በዳዊት ባሕርይ በዳዊት ሀገር ተወልዷልና፤ ምልክቱም አንዲት ድንግል ልጅ ሕፃኑን በክንዷ ታቅፋ ታገኛለችሁ ሲል ሰምቶ በሐዘን ላይ ሐዘን ተጨመረበት፡፡ ቢሆንም ግን እርግጡን ለማወቅ የልደት ዘመን መቼ እንደሆነ ለመረዳት የነቢያትን መጻሕፍት ትርጓሜ ወደሚያውቁ ወደ አይሁድ ሊቃውንት ዘንድ ፈጥኖ ሄዶ ስለ ክርስቶስ መወለድ አንሥቶ ያስረዱት ዘንድ አጥብቆ ጠየቃቸው፡፡ የጠየቃቸውን እንደማይሸሸጉት ተስፋ አድርጓልና እነሱም በይሁዳ አውራጃ በምትገኝ በቤተ ልሔም የዓለም መድኃኒት ይወለዳል ብለው ተናግረዋል ብለው መለሱለት፡፡ ሚክ 5·2 የዳንኤል ሱባዔስ ደርሷል? አላቸው፡፡ «አዎ» አሉት፡፡ «ይህ ሁሉ እንደደረሰ በምን አውቃለው?» አላቸው፡፡ የልደቱ መታወቂያ የጊዜው መድረስ የሚታወቅበት ከልደቱ ጋር ቀጠሮ ያለው ልደቱን የሚጠባበቅ ስምዖን የሚባል አለ፡፡ እሱን ጠይቀህ ተረዳ አሉት፡፡ ስምዖን ለልደቱ ምልክት የሆነበት ምክንያት ምንድ ነው? አላቸው፡፡ ለንጉሡ በጥሊሞስ መጻሕፍት ከእብራይስጥ ወደ ፅርዕ ሲተረጉም ኢሳይያስ እነሆ ድንግል በድንግልና ፀንሳ በድንግልና ትወልዳለች ስሙንም አማኑኤል ትለዋለች ባለው የትንቢት ቃል በተሰነካከለ ጊዜ የእግዚአብሔርም መልአክ ሕፃኑን ሳታይ አትሞትም ብሎታልና ሉቃ 2·26 አሉት፡፡ ሒዶ አንተ የተባረክህ ሽማግሌ ተስፋ የምታደርገው መድኅን ክርስቶስ ወደዚህ ዓለም መምጫው ደርሷልን? አለው፡፡ አዎ መጥቷል፤ አለው፡፡ በምን አወቅህ? አለው፡፡ በኢሳይያስ ትንቢት በተሰነካከልኩ ጊዜ በሕማም ታሥሮ የነበረው እጄ ተፈትቷልና በዚህ አወቅሁ አለው፡፡ በመልክተኞቹ ይህን ከሰማ በኋላ እውነትም ዛሬ ገና የእኔ ክብር የሚዋረድበት፤ ያዋረድሁት አዳም ከእኔ ባርነት ነጻ የሚወጣበት ቀን ደርሰ አለ፡፡ የአዳም ልጅ ሆይ ጠላት ዲያብሎስ ላይጠቅመው ላይረባው ይህን ያህል ስለ ልደቱ ምሥጢር ለማወቅ አቀበቱን ከወጣ ቁልቁለቱን ከወረደ፣ ዓለምን በመዞር ከተንከራተተ፣ አንተማ ምን ያህል ልትደክም አይገባህ? የማንነትህ ህልውና ነውና የልደቱን ነገር ልታውቅ ይገባሀል፡፡ ግን በምርምር አይደለም፤ እንደ እረኞች በእምነት ነው እንጂ፡፡ እረኞች በምርምር ሳይሆን በምልክት ተረድተው ልደቱን አወቁ፤ አገኙትም፡፡ አንተም ከመጻሕፍት አንብበህ ከመምህራን ተረድተህ የእረኞች ምሥራች የእኔ ነው ብለህ ነው እንጂ በልደት የሠለጠነ አምላክ በጎል ተጥሎ፣ በጨርቅ ተጠቅልሎ፣ በግርግም ተኝቶ አይቶ ዲያብሎስ ፈራ፡፡ አዳም ግን የልዑልን ትሕትና አይቶ ኦ ወዮ ለዚህ ምሥጢራዊ ልደት አንክሮ ይገባል፤ መርምረው ሊያውቁት አይቻልምና፡፡ አምላኬ ለእኔ ሲል የተወለደው ይህ ልደት ብቸኛ ነው ብሎ አመሰገነ፡፡ ብቸኛ ያሰኘውም በዚህ ዓለም እናት አባት አንድ ካልሆኑ ልጅ አይወለድም፤ እሱ ግን ከአባት ያለ እናት ከእናት ያለ አባት ተወልዷልና፤ የዚህ ዓለም ልጅ በዘር በሩካቤ ይወለዳል፤ እሱ ግን ያለ ዘር ያለ ሩካቤ ተወልዷልና፡፡
የዚህ ዓለም ልጅ ልጅ ተብሎ ኑሮ የወለደ ጊዜ አባት ይባላል፤ እሱ ግን ለዘለዓለም ወልድ እየተባለ ይኖራልና፡፡
ይህች ዕለት ለፍጡራን የሚሆን ሁሉ ዕረፍት የሚሆን ወልድ ሰውነቱን በልደት የገለጠበት ዕለት ስለሆነች ፍጡራን ሁሉ መልካም ዜና ሰሙ፤ ደስም አላቸው፡፡ ደስታቸውንም ገለጡ፡፡ ሊቁ እንዳለው ሰው በመሆንህ ሥጋን በመዋሓድህ ወደዚህ ዓለም በመምጣትህ ፍጥረት ሁሉ ደስ አላቸው እንዳለ፡፡
መላእክት ባጭር ቁመት በጠባብ ደረት ተወስኖ በድንግል እቅፍ አይተው ወሰላም በምድር ሥምረቱ ለሰብእ አሉ፡፡
ሰዎችም የፍጥረት ባለቤት እነሱን ለማዳን ልዑል ሲሆን በራሳቸው ባሕርይ በትሕትና ተወልዶ አይተው ስብሐት ለእግዚአብሔር በሰማያት አሉ፤ እንሰሳት አራዊት ለሰው በተደረገው ይቅርታና ክብር እስትንፋሳቸውን አምኀ አቀረቡ፡፡ ስሙን እየጠሩ ለዓለም መሰከሩ፡፡ ለምሳሌ ያህል ሚዳቋን ብንወስድ እንኳ ዮም ተወልደ መድኅነ ዓለም፤ ዮም ተወልደ ከሣቴ ብርሃን፤ ዮም ተወልደ ቤዛ ኵሉ ዓለም የዓለም መድኃኒት ዛሬ ተወለደ እያለች ስትዘምር ታይታለች፡፡ አስተዋይ አዕምሮ ካለ ይህ ድንቅ ምሥጢር ነው
ፊተኛ ልደቱ ፍጡራን የማያውቁት፣ በምሥጢር መሠወሪያ የተሠወረ ነው፡፡ ኋለኛ ልደቱ ግን ለእረኞች ተገለጠ፡፡ ለጥበብ ሰዎችም ታየ፡፡ በዓለምም ተሰማ፡፡ ልጄ ወንድሜ ሆይ ቃል /ወልድ/ በምድራችን ተሰማ፤ መታየቱም የታመነ ሆነ፡፡ በአባቱ መልክ /በአምላክነት ባሕርይ/ ተመላለሰ እንዳለ፡፡ መኃ 2·12-13 ጌትነቱን ለሚያምን ሁሉ አባቶቻችን በእሳት አምሳል ያዩትን እኛ ተገልጦ አየነው፤ ቃሉንም ሰማነው እያልን እንመሰክራለን፡፡ ከዚህ ሁሉ ጋር ሰው ሆነም ስንል በፍጹም ተወሕዶ ነው፤ ተዋሕዶ ማለት አንድ መሆን መዋሐድ አለመለያየት፣ የማይታየው ከሚታየው፣ የማይወስነው ከሚወሰነው፣ ጋር አንድ ሆኖ ለዘለዓለም ለመኖር አካላዊ ቃል እግዚአብጠር ወልድ ከአብ ከመንፈስ ቅዱስ ሳይለይ በማሕፀነ ማርያም አድሮ ከሥጋዋ ሥጋ ከነፍሷ ነፍስ ነስቶ መወለዱን ነው፤ ወንጌላዊው ዮሐንስም ቃል ሥጋ ሆነ ጸጋንና እውነትንም ተመልቶ በእኛ አደረ ያለው ይህን ፍጹም ተዋሕዶ ነው፡፡ ይህም ተዋሕዶ አካላዊ መሆኑን ይገልጻል፤ ሰው ሆኖ ተወልዷልና፡፡
ስለዚህ በተዋሕዶ ለተፈጸመው ለልደት ምሥጢር አንክሮ ይገባል፡፡ ያለዘርዓ ብእሲ መፀነስ፣ ያለ ተፈትሖ መወለድ፣ ዘመን በማይቆጠርለት ሕፃን አፍ ከድንግል ጡት ወተት መፍሰስ፣ እግዚአብሔር ለመረጣቸው ለመቅደስ ካህናት ያልተደረገ ለከብት እረኞች ሰማያዊ ምሥጢር መገለጥ፣ ከሩቅ ምሥራቅ ተነሥተው የጥበበኞች በኮከብ እየተመሩ ወደ ቤተልሔም መሔድ፣ አንክሮ ይገባል፤ ከነገሥታት እጂ ወርቅ፣ ዕጣንና ከርቤ መቀበልም ድንቅ ያሰኛል፡፡ በዚያ ሰማያውያን ካህናት በወርቅ ማዕጠንት ያቀረቡትን የዕጣን መዓዛ ይቀበላል፡፡ በዚህም ዛሬ ከሰብአ ሰገል ይህን ተቀበለ፤ መላእክትና እረኞች ዝማሬን፣ እንስሳት እስትንፋሳቸውን፣ ኮከብ ብርሃኑን አቀረቡ፡፡ እኛም ይህን ተረድተን አሕዛብ ሁላችሁ በእጃችሁ አጨብጭቡ፤ በደስታም ቃል ለእግዚአብሔር እልል በሉ፤ ስሙንም አመስግኑ፤ ለጌትነቱም ምስጋና አቅርቡ እንላለን፡፡ መዝ 65·1
በአዳም በደል ያልተጸጸተ በኢየሱስ ክርስቶስ ልደት ያልተደሰተ የለምና የዚህ ልደት ዓላማም ሰውን ከስሕተቱ መልሶ የእግዚአብጠር ለማድረግ ነው ዮሐ 1·12-14 ይህንም ሲያደርግ አስደናቂውን ምሥጢር እያደረገ ነው፡፡ በተወለደ ጊዜ በቤተልሔም ወተትን ከድንግልና አምላክነትን ከሰውነት፣ ሕቱም ማሕፀን ከእናትነት ጋር አንድ አድርጎ አሳይቷናል፡፡ በአምላክነት ሥራ ካልሆነ በስተቀር ወተትና ድንግልና፣ እናትነትና አገልጋይነት፣ አምላክነት እና ሰውነት፣ በአንድነት ሊገኙ አይችሉምና እግዚአብሔርን አመስግኑት ሥራህ ግሩም ድንቅ ነው በሉት እንላለን፡፡ መዝ 65·3 በሥጋዊ ጥበብ ተራቀው ሥጋዊውን ዓለም ያወቁ የአግዚአብሔርንም ሕልውና በእምነት ሳይሆን በጥበባቸው እናውቃለን ለሚሉ ሁሉ ከሰብአ ሰገል ተምረው በእምነት ሊያውቁት ይገባል፤ የተወለደው ለእነሱም ነውና፡፡
ሆኖም ግን መምጣቱን በተስፋ ለሚጠባበቁ የልደቱን ነገር በፍጹም እምነት ለተቀበሉ ሁሉ እነሆ ያማረ የምሥራች በጨለማና በሞት ጥላ ውስጥ ለሚኖሩት ሁሉ የሕይወት ብርሃን ተወልዷልና ደስ ይበላችሁ፡፡ በብርሃኑ ጨለማ ተወግዷልና እግዚአብሔር በይሁዳ ታወቀ፡፡ ስሙም በእስራኤል ታላቅ ነው ተብሎ እንደተነገረ የእስራኤል ንጉሥ በእስራኤል ልጅ አድሮ የዳዊት አምላክ ከዳዊት ልጅ ሥጋን ተዋሕዶ ከቀድሞ ጀምሮ ቅዱሳን ነቢያት ከእግዚአብሔር ተልከው መንፈስ ቅዱስ እንዳናገራቸው ዓለምን ለማዳን ከጽዮን የሚወጣ ከያዕቆብ በደልን የሚያርቅ ጌታ ይወርዳል፤ ይወለዳል በማለት በየወገናቸው በየዘመናቸው የተናገሩት ትንቢት እነሆ ዛሬ ተፈጸመ፡፡ እሱም እናንተን ከመውደዴ የተነሣ ሰው ለመሆን ወደናንተ መጣሁ፡፡ በሕፃንም መጠን ተወለድኩ፤ በጨርቅም ተጠቀለልኩ፤ ፍቅሬንም ገለጥኩላችሁ ብሏልና፣ እርስ በርሳችሁ የምትፋቀሩ የወንጌል ልጆች ወንድሞች ሆይ ይህን ትሕትናና ፍቅር አይተን እርስ በርሳችን እንፋቀር፡፡ ዮም ተወልደ ፍቅር ወሰላም ዮም ተወልደ ቤዛ ኵሉ ዓለም እግዚእ ወመድኅን ዮም ተወልደ ከሣቴ ብርሃን እያልንም እንዘምር፡፡

– ስብሐት ለእግዚአብሔር አብ
– ልጁን ውረድ ተወለድ ብሎ ለሰደደው ለአብ ወላዲ አሥራፂ ተብሎ መመስገን ይገባዋል፡፡
– ለወልድም ተወለደ ተብሎ መመስገን ይገባዋል፡፡
– ማሕየዊ ለሚሆን ለመንፈስ ቅዱስም ሠራፂ ተብሎ መመስገን ይገባዋል
– ሥጋን ላጸናው ለአብ ለተዋሓደ ለወልድ ላዋሓደ ለመንፈስ ቅዱስ ዛሬም ዘወትር በእውነት ምሥጋና ይገባዋል፡፡
– ለዓለሙ ሁሉ ሕይወትን ለወለደች ለድንግል ማርያም ምስጋና ይገባል፤ የድኅነታችን መመኪያ ናትና

ወስብሐት ለእግዚአብሔር

 ከደቀ መዝሙር አባ ሳሙኤል ንጉሤ ታዕካ ነገሥት በዓታ ለማርያም አዳሪ ት/ቤት የሊቅ ተማሪ