የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በአምልኮተ እግዚአብሔር ከሦስት ሺሕ ዘመን ላላነሰ የቆየውን የኢትዮጵያውያንን የሃይማኖት ሕይወት ስትመራና አሁንም በመምራት ላይ ያለች ከመሆኑ አንጻር ዘርፈ ብዙ የጥናትና ምርምር ሥራ እንዲደረግባት የምትጋብዝ ናት፡፡

ቤተክርስቲያናችን በታሪኳ ከፍተኛ የሥነ-ሕንፃና ሥነ-ጽሑፍ፣ የፍልስፍና፣ የሕግና የአስተዳደር፣ የዘመን አቆጣጠር፣ ከፍተኛ የማኅበራዊ ግንኙነትና የባህል መሠረት ናት፡፡

ቤተክርስቲያናችን በቅዱሳት መጻሕፍት ትምህርትና ቀኖና፣ በትምህርተ ሃይማኖት፣ በሥርዐተ ቤተ ክርስቲያን፣ በትውፊትና ታሪክ በኩልም ለጥናትና ምርምር የሚጋብዝ ከፍተኛ ክምችት አላት፡፡ የዚህ ክምችት ኃይልም ቤተክርስቲያኒቱን የሀገሪቱ የጥናትና ምርምር ዒላማ አድርጓታል፡፡ በሀገራችን ያሉ የኢትዮጵያ ጥናት ላይ የሚያተኩሩ ተቋማት የምርምር ትኩረት በአብዛኛው በቤተ ክርስቲያናችንና ባሏት ዘርፈ ብዙ ቅርሶች ላይ እንዲሆንም አስገድዷል፡፡

በተለይም ሀገራችንና ቤተክርስቲያናችን በታሪክ ዘመን ውስጥ ብዙ ወርቃማ ዘመናትን ቢያሳልፉም፤ በዮዲት፣ በግራኝ፣ በዘመነ መሳፍንት፣ በጣሊያንና በእርስ በእርስ ጦርነቶች የተፈጠረው ምስቅልቅል በቤተ ክርስቲያናችን መንፈሳዊና ቁሳዊ ሀብት ቅብብሎሽ ላይ የፈጠረው ክፍተት ለበርካታ ሊቃውንት የጥናት ጉዳዮች ምንጭ ነው፡፡ በሃይማኖት ትምህርት በኩልም የአይሁድ፣ የካቶሊካውያን፣ የቅባትና የጸጋ ሌሎች የሥጋ ፍልስፍናዎችና የሟርትና ጥንቆላ ሥራዎች በሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን ዙሪያና ውስጥ ሆነው እውነተኛውን አስተምህሮ ሲፈታተኑት በመኖራቸው እነርሱን በመከላከል በኩል የተደረጉ ተጋድሎዎችና ያረፉ ተጽዕኖዎች ለጥናት የሚጋብዙ አንኳር ጉዳዮች ናቸው፡፡

ይሁን እንጂ የጥናትና ምርምር ሥራን ዘመናዊ ከማድረግና የራሳችንን ታሪክ ባህልና አጠቃላይ ገጽታ ከማጥናት አንጻር ሚና የነበራቸው ኢትዮጵያውያን ያልሆኑ፣ በሃይማኖትም ኦርቶዶክሳውያን ያልሆኑ ወገኖች ነበሩ፡፡ አንዳንዶቹ ተመራማሪዎች በጥናቶቻቸው በሚሰጧቸው ድምዳሜዎች ኢትዮጵያውያን ጥያቄ እንዲያነሡባቸው፤ በጥርጣሬም እንዲታዩ አድርጓል፡፡ ከኢትዮጵያውያን ውጪ የሚደረጉ ጥናቶች ላይ ሁሉ ጥርጣሬ ማሳረፍ አግባብ ባይሆንም የኢትዮጵያውያን የጥናት ተሳትፎ በሚፈለገው ልክ ባለመሆኑ የጥናትና ምርምር ሥራዎች በኢትዮጵያ ሊቃውንት ትኩረት ማግኘት እንዳለባቸው ግን ሁሉንም ያግባባል፡፡
 
መጽሐፍ ሁሉን መርምሩ መልካሙን ያዙ እንዳለ በሊቃውንቱ መካከል በአንዳንድ ጉዳዮች ላይ የገለጻ ወይም የሐሳብ ልዩነት ሲፈጠር ያለ ግጭት ለመፍታት አንድነትንም ለማጽናት በጥናትና ምርምር ሥነ-ምግ ባር ላይ ተመሥርተው የሚዘጋጁ ጥናትና ምርምሮች ፍቱን መድኃኒቶች ናቸው፡፡ በተለይ በዚህ ዘመን በራሳቸው ፈቃድና በቅጥረኝነት ተነሣሥተው የቤተክርስቲያናችንን አዋልድ መጻሕፍት፣ ሥርዐተ ቤተ ክርስቲያን፣ ታሪክና ትውፊት ለሚያብጠለጥሉ ከዚያም በግርግር ቤተክርስቲያንን አንድነቷን ለማናጋት ለሚጥሩ የተሐድሶ መናፍቃን ልጓም ያበጃል፡፡ ጠንካራ የጥናትና ምርምር ተቋማት ለቤተ ክርስቲያናችን የሊቃውንት ጉባኤም ለቅዱስ ሲኖዶስ አገልግሎት ግብዓት ከማቅረብ አንጻርም ትልቅ ሚና ይኖራቸዋል፡፡ በመሆኑም ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያንን፣ ዘመናዊ ትምህርትንም የተከታተሉ ክርስቲያን ምሁራን ላይ የተመሠረቱ የምርምር ተቋማት መመሥረት እንዳለባቸው ማኅበራችን የጸና እምነት አለው፡፡ ለዚህም የሚመለከታቸው አካላት ጥናትና ምርምር ጊዜው የሚጠይቀውና የቤተ ክርስቲ ያናችንን አንድነት በሀገራችንም ውስጥ ያላትን ግንባር ቀደም ሚና መጫወት እንድትችል አዎንታዊ ሚና እንዳለው ተገንዝበው አስፈላጊውን ሁሉ ሊፈጽሙ ይገባል እንላለን፡፡

የቤተክርስቲያን አስተዳደርም የጥናትና ምርምር ተቋማትን መሥርተው ለመንቀሳቀስ ለሚፈልጉ የክር ስቲያን ወገኖች ምቹ ሁኔታ መፍጠርና እነርሱን የሚያስተናግድ አሠራርና መዋቅራዊ ሁኔታ ማመቻቸት ይገባዋል፡፡ ጠቅላይ ቤተ ክህነትና አህጉረ ስብከቶች ጥናቶች እየተዘጋጁ የሚቀርቡባቸው ጉባኤዎችን በተወሰኑ ጊዜዎች ሊያዘጋጁ ይገባል፡፡ ጥናትና ምርምር የራሱን የአስተዳደሩን የመፈጸም አቅም የበለጠ የሚያጠናክር በመሆኑ ተግባሩን መደግፍ ብልህነት ነው፡፡ በጥንቃቄና በብዙ ሊቃውንት የተዘጋጁ የጥናት ውጤቶችም ጥቅም ላይ እንዲውሉ መጣር አለበት፡፡ ጥናትና ምርምር ተቋምን መመሥረት ከፍተኛ ጥረት የሚጠይቅ መሆኑ የሚታወቅ ሲሆን ቢያንስ ለጥናትና ምርምር ተግባር የሚያግዙ ቤተ መጻሕፍት፣ ቤተ መዛግብትና ሙዚየሞችን በየደረጃው ማደራጀትና ማስፋፋት ለነገ የሚባል ተግባር አይደለም፡፡

ሊቃውንተ ቤተክርስቲያንና ሌሎች ክርስቲያን ምሁራን ይህንን ተግባር ለመደገፍ ያሉበት የዕውቀት ደረጃና ሙያ ግድ ይላቸዋል፡፡ ሊቃውንት ያለጥናትና ምርምር ተቋም ዕውቀታቸውን ማዳበር፣ ዕውቀታቸውን ማካፈል አዳዲስ መረጃዎችንም መስጠት አይችሉም፡፡ በመሆኑም ጥናትና ምርምር ተቋማት እንዲስፋፉ ግፊት ከማድረግ ጀምሮ የሚመሠረቱበትን ብልሀት፣ ከተመሠረቱም በኋላ የሚጠናከሩበትን በዘላቂነት የሚሠሩበትን መላ በመዘየድ፣ በጥናትና ምርምር ሥራዎች በመሳተፍ የጥናትና ምርምር ሥራዎችንም በማስተዋወቅ ሰፊ አስተዋጽኦ ሊያደርጉ ይገባል እንላለን፡፡

በአጠቃላይ ሕዝበ ክርስቲያኑ የጥናትና ምርምር ተቋማትን ከመመሥረት ጀምሮ እስከ ማጠናከር ድረስ በሚደረገው ርብርብ በገንዘባቸው፣ በጉልበታቸው፣ በዕውቀታቸውና አስፈላጊውን አስተዋጽኦ ማድረግ ይገ ባቸዋል፡፡ ቤተክርስቲያናችን ካላት ክብር፣ ታሪክና ቅርስ አንጻር አንድ እንኳን ጠንካራ የምርምር ተቋም ማጣቷ ቆጭቶን አስፈላጊውን ሁሉ ልንፈጽም ይገባል፡፡ ቤተክርስቲያናችን አሉባት የምንላቸውን ችግሮች ሁሉ ለመፍታት ጥናትና ምርምር ያለውን ወሳኝ ሚና በመረዳት የክርስቲያን ወገን ሁሉ ሊረባረብ ይገባዋል፡፡ ቅርሶቻችን እየጠፉ፣ መጻሕፍቱ እየተበረዙ፣ እየተመዘበሩ፣ በአስተዳደራዊ ችግሮች እየታመስን ባለንበት ወቅት፤ የኢኮኖሚ፣ የማኅበራዊ የአካባቢ ጥበቃ ጉዳዮች የቤተ ክርስቲያን አስትዋጽኦ ተፈላጊ በሆነበት በዚህ ጊዜ የጠራና የነጠረ ሐሳብ ይዘን መራመድ ካልቻልን የሚያ ጋጥመን ፈተና ቀላል አይሆንም፡፡ ሰንበት ትምህርት ቤቶችና ማኅበራትም ባሉበት ደረጃ ከቤተ መጻሕፍት ጀምሮ እስከ ከፍተኛ የምርምር ተቋም ድረስ በቤተ ክርስቲያናችን የማስፋፋት ርእይ ሊኖራቸው ይገባል፡፡

ማኅበራችን ማኅበረ ቅዱሳንም ይህንን ወሳኝ ተግባር ከመፈጸም አንጻር አርአያ ለመሆን ጥረት እያ ደረገ ይገኛል፡፡ ለሚያደርገው ጥረትም ማሳያ የሚሆን የኢትዮጵያ ቤተክርስቲያን ጥናት መጽሔት /Journal/ በቅርቡ ማውጣቱ የዚህን ተግባር ወሳኝነት ለማጉላት ነው፡፡ በመሆኑም ሁሉም የሚመለከታቸው ወገኖች በየደረጃው የጥናትና ምርምር ተቋማትን ለጥናትና ምርምር መመሥረት አስተዋጸኦ የሚያደርጉ ሌሎች የመረጃ ማእከላትን ማቋቋም ይገባቸዋል እንላለን፡፡

ኢትዮጵያ  ያላት ክብርና ታሪክ በመጽሐፍ ቅዱስ በተለያዩ የታሪክ ሰነዶች የተመሰከረ፣ በታላላቅ ማራኪ ቅርሶችም የታጀበ ነው። የነበራት ክብርና ገናናነት ከምዕራብ እስከ ምስራቅ፣ ከሰሜንም እስከ ደቡብ  የታወቀ ነው። ከዚህ ጉልህ ታሪክ ውስጥ የበለጠ ጎልቶ የሚታየው ደግሞ የሀገራችን የሃይማኖት ታሪክ ነው። ኢትዮጵያ ከእስራኤል ወገን ቀጥሎ ብሉይ ኪዳንን በመቀበል ቀዳሚ ሀገር ናት። በመሆኑም በዘመነ ብሉይ ሕግና ነቢያትን በመቀበልና በመፈጸም እንዲሁም የተስፋውን ቃል በመጠበቅ ኖራለች። ጊዜው ሲደርስም የሐዋርያትን ስብከት ተቀብላ የጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን አምላክነትና ጌትነት አምና ጥምቀትን ወደ ምድሯ አምጥታለች። በመሆኑም ወንጌልን ተቀብላ አምና ስትሰብክ ኖራለች። አሕዛብ ሕግና ነብያትን በናቁበት ጊዜ ከአሕዛብ ወገን ቀድማ ከእስራኤል ሕዝብ ጋር ኦሪትን በመቀበሏ እንዲሁም ደግሞ እስራኤል ወንጌልን በናቁበት፣ ክርስቶስን በጠሉበት ጊዜ ከአሕዛብ ጋር ሐዲስ ኪዳንን በጊዜው በመቀበሏ ሁለቱንም ኪዳናት በጊዜያቸው ያስተናገደች ብቸኛ ሀገር ናት ማለት ይቻላል። ስለዚህ በዓለምም ሆነ በአፍሪካ መድረክ የሚያስከብር የሃይማኖት ታሪክ ባለቤት ናት። ከዚያም በመነጨ ሊሻሩ ከማይችሉት ከሕግና ከነቢያት እንዲሁም ከክርስቶስ ወንጌል፣ ከሐዋርያት ትምህርት፣ ከሊቃውንቱም ትርጓሜ የመነጨ ሰውንም እግዚአብሔርንም ደስ የሚያሰኝ ሥርዓተ አምልኮ ባለቤት ለመሆን አስችሏታል።

 

ይህ ብዙዎችን የሚያስደስተውን ያህል አንዳንዶች ደግሞ በቅናት የሚመለከቱትና ለራሳቸው ፍላጎት ማሰፈጸሚያ አበላሽተው ሊጠቀሙበት ሲቋምጡ ታይተዋል፤ እየታዩም ነው። ይህንንም ታሪክ ለማጥፋት ወይም ባለበት በርዞ ከልሶ የራሳቸውን ኑፋቄና የክህደት አጀንዳ ለማስፈጸም ይሻሉ። በተለይ የምዕራቡ ዓለም «የካህኑ ንጉሥ» ሀገር እያለ የሚጠራትን ኢትዮጵያን ከመስቀል ጦርነት ጀምሮ በመካከለኛው ምስራቅና በአፍሪካ ለሚከተሉት ለየትኞቹም አጀንዳዎቻቸው መንደርደሪያ የማድረግ ጽኑ ፍላጎት እንዳላቸው ግልጽ ነው። ይህ እውን እንዲሆን ደግሞ ለሀገሪቱ አንድነት፣ ሉዓላዊነት፣ ለባህላዊና ማኅበራዊ ትስስር መሠረት ነች የሚሏትን የኦርቶዶክስ ቤተክስቲያን መቆጣጠር፤ በእነርሱም ርዕዮት ማራመድ፤ ካልሆነም ማዳከም፤ ከተቻለም መከፋፈል ይፈልጋሉ።

 

 

 

 

 

                                                   ምንጭ፡ ሐመረ ተዋሕዶ ነሐሴ 2002 ዓ.ም.

በአሁኑ ዘመን ዓለማችን በከፍተኛ የአስተሳሰብ፣ የቴክኖሎጂና የማኅበራዊ ለውጥ ሒደት ውስጥ ትገኛለች፡፡ እነዚህን የለውጥ ሒደቶች  የመረዳት አቅም ያጣ ግለሰብም ሆነ ተቋም የሚሻውን በቀላሉ መፈጸምና ማስፈዐም አይችልም፡፡  አላማዎቹ በጎም ይሁኑ ክፉ ከተጨባጭ ሁኔታዎቹ ተነጥሎ ማሳካት አይችልም፡፡ በሀገራችንም ከመንግሥት ጀምሮ በርካታ ድርጅቶች ከሙከራ ትግበራ አንሥቶ ሀገር አቀፍ አፈጻጸም እስኪሆኑ ድረስ እነዚህን ሁኔታዎች ያገናዘቡ የተለያዩ የአሠራር ማሻሻያዎችን ተግባራዊ እያደረጉ ነው፡፡

ቅድስት ቤተክርስቲያናችንም በዚህ ዓለም ያሉ የለውጥ ሁኔታዎችን ከግምት በማስገባት ለጊዜያችን የሚመጥን፣  የተቀበለችውን የእግዚአብሔርን መንጋ የመጠበቅ ሐላፊነቷን መወጣት የሚያስችላት፣ ከክርስቶስ ፍቅር የማይለይ አሠራርን በአመራርና አስተዳደራዊ ክፍሎቿ ማስገባት ግዴታዋ ሆኗል፡፡ ግዴታውን ያስከተለው ደግሞ ሰው ሳይሆን አጠቃላይ ዓለማዊ ሆኔታው ነው፡፡ ይህ ለውጥ ደግሞ የማይካድ እውነት ነው፡፡ ለዚህ እውነታ መሥራት ደግሞ ተገቢም አስፈላጊም ነው፡፡

ክርስቲያኖች አነሰም በዛም የጊዜውን የአሠራር ለውጥ ሒደት እያፋጠነ ያለው የመረጃ ቴክኖሎጂ ተጠቃሚዎች እየሆኑ ነው፡፡  የመረጃ ቴክኖሎጂው ደግሞ ክርስቲያኖች ክፉና ደጉን እንዲያውቁ ለማድረግ እገዛ አድርጎላቸዋል፡፡ ከዚያም አልፎ የእነሱ የሆነውን ከሌሎች ጋር ማነጻጸራቸው አይቀሬ ነው፡፡ ቤተክርስቲያን ደግሞ የክርስቲያኖች ነች፡፡ ስለዚህ የእኛ ብለው ላመኑባት ቤተ ክርስቲያን በጎውን እንድትይዝ፣ ከክፉው እንድትሸሽ ይመኛሉ፤ ለሚመለከተው ያሳስቡበታልም፡፡ ለዚያም ይሠራሉ፡፡ ይህም ሌላው እውነታ ነው፡፡

ምእመናን ይህን ወቅታዊ የለውጥ ሒደት ከግምት አስገብተው ቤተክርስቲያናቸውን ከመጠበቅ አንፃር ዛሬ ይዛ እንድትገኘ ከሚፈልጉአቸው ዋና ዋና ጉዳዮች አንዱ የአመራርና አስተዳደራዊ አቅምን የማጠናከር ተግባርን ነው፡፡
የአመራርና አስተዳደር አቅም ማለት ደግሞ የአሠራር፣ የአደረጃጀትና የሰው ኃይል አቅምን ይመለከታል፡፡ ያለን አሠራር ከነቀፋ የሚያድነን፣ ለመተማማት ሰበብ የማይፈጥር /ግልጽ/ ያጠፋ የሚቀጣበት፣ ያለማ የሚከብርበት /ተጠያቂነት የሰፈነበት/ እንዲሆን ነባራዊ ሁኔታው ያስገድዳል፡፡ ለዚህም ከሕገ ቤተክርስቲያኑ ጋር የማይጋጭ፣ በየደረጃው ያሉ የሥራ ክፍሎችን እርምጃ የሚያፋጥን ደንብና መመሪያ አዘጋጅቶ ማጽደቅ ይፈልጋል፡፡  ይህ ደግሞ ያለንን መዋቅርና አደረጃጀት እንድንፈትሽ ይጠይቃል፡፡ አካባቢያዊ ለውጦችን ከግምት አስገብቶ በዘመናዊው የአስተዳደር ዘይቤ የሚመራ የሰው ኃይል በየደረጃው መቀመጥ ይኖርበታል፡፡ እነዚህ ግፊቶች የተወሰኑ ግለሰቦች ወይም ቡድኖች ያመጡት አይደለም፡፡ የአጠቃላዩ የለውጥ ግስጋሴ ያስከተላቸው ናቸው፡፡ ከላይ የተጠቀሱትን ነጥቦች በየጊዜው ከሚፈጠሩ ሁኔታዎች ጋር በማስተያየት፣ ነባር፣ ጠቃሚና መንፈሳዊ የሆኑ፤ መቼም መች የሚያስፈልጉንን ኦርቶዶክሳዊ መገለጫዎቻችንን ከመጠበቅ ጋር እያጣጣሙ ማካሔድ ለነገ የማይባል ተግባር ነው፡፡ በፍጥነት ተግባራዊ እንድናደርግ ያስገደደንም ከላይ የጠቀስናቸው ተጨባጭ እውነታዎች ናቸው፡፡ ለዚህ እውነታ ደግሞ ማድረግ ያለብንን እንድናደርግ ያስፈልጋል፡፡

ቅዱስ ሲኖዶስም እነዚህን የምእመናንን ትኩረቶች ተረድቶ በቅርቡ የአመራርና አስተዳደራዊ አቅምን ለመገንባት ወይም የተሻሉ ጠቃሚ ለውጦችን ለማምጣት ያሳየው ፍላጎትና ጅምር እንቅስቃሴ የሚበረታታ ነው፡፡  «ቀኖቹ ክፉዎች ናቸውና ዘመኑን ዋጁ» ያለውን የሐዋርያውን ምክር ሰምቶ እነዚህን ጅምር እንቅስቃሴዎች መደገፍ ደግሞ የክርስ ቲያኖች ሁሉ ድርሻ ነው፡፡

ይሁን እንጂ እነዚህን ተፈላጊ ለውጦች ለማምጣት የሚደረጉ እንቅስቃሴዎች አልጋ በአልጋ ሆነው እንደማይሔዱ በቅርቡ የተከሰተው ውጣ ውረድ አመላካች ነው፡፡ይሁንና የቤተክርስቲያኒቱን አንድነትና የቅዱስ ሲኖዶስን የሥልጣን የበላይነት ከማስጠበቅ ጋር ተገቢ ለውጦችን አቅዶ መተግበርን ጊዜው የማይቀር አድርጎታል፡፡ የአሠራር ማሻሻያዎችን ለማምጣት በሚደረጉ የውይይት ሒደቶች በቅዱስ ሲኖዶስ አባላት  መካከል የተለያዩ አስተያየቶች ቢከሰቱ እንኳን ልዩነቶቹ ሊከበሩ ይገባል፡፡ ለመግባባት የሚያስችሉ፣ በበጎ ሐሳብ የሚፈጸሙ ተከታታይ ውይይቶችን ማድረግ ግን አስፈላጊ ነው፡፡ የቅዱስ ሲኖዶስ አባላት የሆኑ አባቶች ሁሉ ፍላጎት ለራስ ሳይሆን ለቤተክርስቲያን እስከሆነ ድረስ የአስተያየት ልዩነቶች ቢንፀባረቁም ከብዙኃኑ ብፁዓን አባቶች ውሳኔ ለመለየት አያበቃም፡፡ የራስ ፍላጎቶች እየገነኑ ከመጡ ግን መለያየትን ይጋብዛሉ፡፡ መጽሐፍም «መለየት የሚወድ ቢኖር ምኞቱን ይከተላል» እንዳለ፡፡

ሁሉም የቅዱስ ሲኖዶስ  አባላት  ለሺሕ ዘመናት ብዙ ውጣ ውረዶችን እያለፈች ለኢትዮጵያና ለዓለም ሕዝብ ጭምር እንደብርሃን የሚታዩ በጎ ተግባራትን ስትፈጽም የኖረችው ቤተክርስቲያን ባለአደራዎች እንደሆኑ እናምናለን፡፡  አባቶች ይህንን ተረደተው በስውርም ይሁን በግልጽ፣ በግልም ይሁን በቡድን የሚፈጸሙ ጣልቃ ገብነቶችን ተቋቁመው እንደ እግዚአብሔር ፈቃድ ለጊዜያችን የሚያስፈልገውን የአመራርና የአስተዳደር ዓይነትና ደረጃ በቤተክርስቲያን ማስፈን አለባቸው የሚል እምነት አለን፡፡ ለዚህ ደግሞ የተጠሩለትን ሕይወትና ዓላማ ከመረዳት ጀምሮ እውነትን ለማገልገልና ለዚያም መከራ አስከመቀበል ለመትጋት ቁርጠኝነት ይጠይቃል፡፡ ለሚገባና እውነት ለሆነው ነገር መከራን መቀበል የሚገባ ነውና፡፡

በዓለም ያሉት ለውጦች ደግሞ ተጨባጭ ስለሆኑ ለእነዚህ እውነታዎች ተገቢውን ምላሽ በመስጠት ረገድ የሚኖረን ቁርጠኝነትም ከመለያየት ይልቅ ያቀራርባል፡፡ ያሉትን የለውጥ ሒደቶች፣ የክርስቲያኖችን በጎ ፍላጎት ካልካድን በስተቀር በእርግጠኝነት የአሠራር ማሻሻያዎችን የተጠየቅንበት ጊዜ አሁን ነው፡፡ ያሉት ሁኔታዎች እውነት ናቸውና ለእው ነት በእውነተኛ መንገድ ማገልገል አለብን፤ ሐዋርያው እንዳለው «በእውነት ላይ ምንም ለማድረግ አንችልምና፡፡» ስለዚህ የቅዱስ ሲኖዶስ አባላት ዛሬም ይሁን ነገ በግልና በቡድን በሚፈጸሙ የጨለማ ሥራዎች ሳይደናገጡ የእግዚአብሔርን ፈቃድ ለመፈጸም ተገቢውን አሠራር  እውን ለማድረግ በረድኤተ እግዚአብሔር እንደሚንቀሳቀሱ እምነታችን ነው፡፡

ቅዱስ ሲኖዶስ በምልዓተ ጉባኤው አሉ ብሎ ያስቀመጣቸውን በአመራሩና በአሰተዳደሩ የታዩ ችግሮችን ካልፈታና መፍታት የሚያስችሉ ግልጽነትና ተጠያቂነት የሰፈነባቸው አሠራሮችን ለመዘርጋት ቁረጠኝነት ካጣ ቤተክርሰቲያን በሒደት ሊገጥማት የሚችለው ፈተና ማኅበረ ቅዱሳንን በእጅጉ ያሳስበዋል፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ በምልዓተ ጉባኤው በቤተ ክርስቲያኒቱ ተንሰራፍተዋል ያላቸውን የአሠራር ችግሮች ግልጽ ካደረገበት ጊዜ ጀምሮ ቤተክርስቲያኒቱ በሁለት ተገቢ ባልሆኑ የአካሔድ አጣብቂኝ ውስጥ እንዳትወድቅ ማኀበራችን  ስጋት አለው፡፡ አንደኛው ቅዱስ ሲኖዶስ በምልዓተ ጉባኤው ግልጽ ያደረገው የውስጥ አሠራር ችግር ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ እነዚህን የአሠራር ችግሮች አጋኖ በማራገብ ቤተክርስቲያኒቱን በቅጥረኛነት ለማጥፋት የሚካሔደው የተሐድሶ እንቅስቃሴ ነው፡፡ ከዚህ አጣብቂኝ ሌላ በሚኖሩ ኋላቀርና ብልሹ አሠራሮች በመመረር ምእመናን የተለያየ አደረጃጀት ፈጥረው በራሳቸው ማስተዋል በመንቀሳቀስ ለቤተክርስቲያን መከፋፈል ምክንያት ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ እንዲሁም የያዝነውን ደካማ አሠራር የጠሉ በመንፈስ ያል ጠነከሩ ምእመናን ይሰናከላሉ፡፡ ሥራዎቻችንን ከሚሠሩበት መሥሪያ ቤት፣ ካላቸው ድርጅት ተሞክሮ፣ ከሌሎች አኀት አብያተ ክርስቲያናት ዕድገትና ግስጋሴ ጋር የሚያስተያዩት ደግሞ የአመራርና የአስተዳደር ዘይቤያችንን በመናቅ ይለዩናል፡፡ ከዚያም አልፎ የቤተክርስቲያኒቱ ቅርስ፣ ሀብትና አስተዳደር በአጽራረ ቤተክርስቲያን እጅ እስከ መያዝ ሊደርስ ይችላልና፡፡ ቤተክርስቲያን የማትሸነፍ ቢሆንም የብዙ ምእመናን ሕይወት መፈተኑ የማይቀር ይሆናል፡፡

ማኀበራችን ደግሞ ከተመሠረተበት ጊዜ ጀምሮ እስካሁን ድረስ ሲንቀሳቀስ የነበረው ቤተክርስቲያን ይህ እንዳይገጥማት ነው፡፡ ስለዚህ ያሉ እውነታዎችን ያገናዘበ ችግር ፈቺ አሠራር እንዲዘረጋ ይፈልጋል፡፡ የምንጊዜም ፍላጎቱ ይህቺን ታሪካዊ፣ ሐዋርያዊና ቅድስት ቤተክርስቲያን ያሉአትን ትውፊት፣ ቅርስና አስተምህሮ ጠብቆ የሚያቆይ የአመራርና የአስተዳደር ሥርዓት እንዲኖራት ብቻ ነው፡፡ ይህ ደግሞ በአቢዮት ሳይሆን ሓላፊነት ያለበት ቅዱስ ሲኖዶስ በሚሰጠው አቅጣጫ መሠረት በተገቢ ባለሙያዎች በተጠና መንገድና ከመቼውም ጊዜ በላይ በፍጥነት ተግባራዊ እንዲሆን ይፈልጋል፡፡   

በመሆኑም የቅዱስ ሲኖዶስ አባላት አባቶች  ለዚህ ትውልድ የደረሰችው ቤተክርስቲያን ወሳኝ ባላደራነታቸውን ተረድተው ከቀደሙት አባቶቻቸው ቆጥረው ሰፍረው የተረከቡትን የቤተክርስቲያኒቱን መንፈሳዊና ቁሳዊ ሀብት ለተተኪው ትውልድ በአግባቡ ማስረከብ ይገባቸዋል፡፡ ለዚህም ይህንን ለማድረግ የሚያስችል ኦርቶዶክሳዊና ዘመናዊ አስተዳደርን የማስፈን ሐላፊነታቸውን በሰከነና አሳማኝ በሆነ አካሔድ እንደሚፈጽሙ እምነታችን ነው፡፡ ይህንንም ስንል ያንን በማድረግ ሒደት የሚኖሩ የተለያዩ አስተያየቶችም አንዱን አሸናፊ ሌላውን ተሸናፊ አደርጎ ከማሳየት ይልቅ በየጊዜው ከሚኖሩ ለውጦች ጋር እየተፈተሹ የሚተገበሩ የአካሔድ ዓይነቶች ተደረገው መወሰድ እንዳለባቸው ከመጠቆም ጋር ነው፡፡ ማኅበረ ቅዱሳንም ሕገ ማኅበሩን አጽድቆ የሥራ ፈቃድ የሰጠው ቅዱስ ሲኖዶስ እነዚህን ተፈላጊ የአሠራር ማሻሻያዎች ለማምጣትና ተግባራዊ ለማድረግ በሚደረገው እንቅስቃሴ ውስጥ የሚሰጠው ሓላፊነት ካለ ለመወጣት ዝግጁ መሆኑን በዚሁ አጋጣሚ ይገልጻል፡፡  

ማኅበራትና ሰንበት ትምህርት ቤቶችም አባቶቻችን የሚያደርጉአቸውን የለውጥ ምክክሮች በበጎ በመመልከት ለጊዜያችን የሚገቡና አላራመድ ላሉን ለቤተክርስቲያናችን ችግሮች መፍትሔ የሚሆኑ የአመራርና የአስተዳደር አቅም ግንባታ እንቅስቃሴዎቹ ተጨባጭ እስኪሆኑ ድረስ ከቅዱስ ሲኖዶስ ጎን መቆማችን ተገቢ እርምጃ ነው፡፡ የአመለካከት ልዩነቶች ቢኖሩ እንኳን እነዚህን ሁኔታዎች እንደዕድል ተጠቅመው መለያየትና ማሰናከያን የሚያደርጉ ግለሰቦችና ቡድኖችን ለማስታገስ መረባረብ ይገባናል፡፡

በአጠቃላይ ምእመናን እግዚአብሔር አስቀድሞ የሰበሰባትን፣ ኋላም ከብዙ መከራ ታድጐ እዚህ ያደረሳትን ቤተ ክርስቲያን አሁንም እንዲጠብቅልን በጸሎት መቆም ይገባናል፡፡ ቅዱስ ሲኖዶስ የቤተክርስቲያኒቱን አመራር ለስብከተ ወንጌልና ለልማታዊ ተግባራት በሚመች መልኩ ለመቃኘት የሚያደርገውንም እንቅሰቃሴ እንድንደግፍ፤ ያንንም ለማኮላሸት የሚደረጉ ስውርና ግልፅ የሆኑ ሕገወጥ አካሔዶችን ሥርዓተ ቤተክርስቲያን በሚፈቅደው አግባብ ለማስቆም አንድንጥር ማኅበራችን ይጠይቃል፡፡
 
                                                             ወስብሐት ለእግዚአብሔር

ብዙዎቻችን ከእኛ ውጭ ስላሉ አካላት ሲነገረን ለማድመጥ የምንፈልገው የሆኑትንና እውነታውን ሳይሆን እኛ ሊሆኑት የምንፈልገውን ነው፡፡ ስለዚህም ስለምንነቅፋቸው አካላት የሚከሰሱበትንና የሚጐነተሉበትን እንጂ እውነታውን መስማት አሁን አሁን የኮሶ ያህል የሚሰቀጥጥ፣ የሞትም ያህል የሚያስደነግጥ ሆኖአል፡፡ እንዲህ ያሉት ነገሮች የሚከሰቱት ደግሞ በሁሉም ማኅበረሰብ መሆኑ ነገሩን የበለጠ አሳሳቢ ያደርገዋል፡፡

ፖለቲከኞች፣ የማኅበረሰብ መሪዎች፣ ምሁራን፣ የሃይማኖት ሰባክያንና መዘምራን፣ … እንዲሁም ሌሎችም ከዚህ ወጥመድ ሊያመልጡ አልቻሉም፡፡ ለምሳሌ ያህል የእስልምና መምህራኑ ስለ ክርስትና የሚሰሙት ክርስቲያኖች የሚሉትን ሳይሆን የአሉባልታ ዶክመንቶች የሚሉትን መሆኑ ሊጠቀስ ይችላል፡፡ የሃይማኖት ልዩነት በሌለበት እንኳ አንዱ ስለሌላው የሚናገረውና ሊሰማ የሚፈልገው አሁን አሁን አስፈሪነት እየታየበት ነው፡፡
 
ችግሩ የሐሳብ፣ የአመለካከት፣ የሃይማኖት፣ የርእዮተ ዓለም ልዩነት መኖሩ አይደለም፡፡ አንዱ የሌላውን በትክክል ተረድቶ ተጠየቃዊ በሆነ መንገድ የሐሳብ ክርክር መኖሩም ችግር ሊሆን አይችልም፡፡ እንዲያውም ጤናማ በሆነ አመለካከትና መረጃዎችን በመተንተን ላይ የተመሠረተ ከሆነ ልዩነትን አንጥሮ ለማወቅ ብቻ ሳይሆን በሐሳብ ለመሳሳብና ለመቀራረብም ከፍተኛ አስተዋጽኦ ይኖረዋል፡፡ በሃይማኖትም ቢሆን አንዱ ሌላውን ሳይሰድብ የሚያምነውን በትክክል ተረድቶ ያንን እምነት እንዴት ስሕተት እንደሆነ ማሳየትም የሚጠበቅና ጤናማ ጠባይ ነው፡፡ ችግሩ ግን ሁሉም ስለሌላው የሚናገረው እምነቱን የሚመራበትን መጽሐፍ ለራሱ አሳብ አስረጂ አድርጎ በማቅረብ ብቻ ነው፡፡ ሊሆን የሚገባው ግን መጽሐፉ የሚያስተላልፈውን ትርጉም በአማኞቹ ዘንድ ያለውንም በመረዳት ጭምር ቢሆን ነበር፡፡
 
ከዚህም አልፎ በአንድ ተቋም ሥር ያሉ አስፈጻሚዎች እርስ በርሳቸው በተለያዩ የሐሳብ ማዕዘናት ላይ ተቀምጠዋል፡፡ አንዱ ሌላውን በጐሪጥ ከማየት አልፎ ለሚሠራው ሥራ ሁሉ የሚሰጠው ትንታኔ አንድን ዘውግ መሠረት ያደረገ ይሆናል፡፡ ሌላው ደግሞ ያን ሸሽቼ አመልጠዋለሁ በማለት ሌላ ጽንፍ ውስጥይወድቃል፡፡ … መንገዱ ሁሉ የዳጥና የመሰናክል፤ የተዛባ ትርጓሜና ጽንፈ ኝነትና ጎጠኝነት የበረዙት ሆኖአል፡፡
 
እነዚህን ችግሮች የማይቀበልም ያለ አይመልስም፡፡ ፖለቲከኞችም፣ የሃይማኖት ሰዎችም፤ ሌሎች ማኅበራትና ተቋማትም ችግሮቻችን ከእነዚህ የሚመነጩ እንደሆኑ ይስማማሉ፡፡ ሁሉም በሁሉም ላይ ሐሳብ ይሰጣል፡፡ ሌሎችን ችግሩ ውስጥ አሉ ይላል፤ ራሱ ግን ነጻ ነው፡፡ ሌሎች ከችግራቸው እንዲወጡ ሐሳብ ያቀርባል፤ ርእዮቱን፣ ትንታኔውንም ያቀርባል፤ ከዚህም አልፎ ስለሀገሩም ሆነ ስለሌላው ሐሳብ ሲሰጥ በሐዘንና በቁጭት ነው፡፡ እጅግ የሚያዝነውም ሌሎቹ የእርሱን ሐሳብ ለመስማት ባለመዘጋጀታቸው ነው፡፡ እርሱ ራሱም ግን በሌሎቹ እንዲህ እንደ ሚታዘንበት ትንሽ እንኳ ግምትና ጥርጣሬ የለውም፡፡ ሌሎች እርሱን በተሳሳተ መንገድ እንደሚረዱትና የትንታኔያቸውም ስሕተት ከዚህ እንደሚመነጭ ይጠቅሳል፡፡ የእርሱ ትንታኔ እንደዚህ ዓይነት ችግር ሊኖርበት እንደሚችል ግን አይገምትም፤ ቢነገሩትም አይሰማም፤ ቢሰማም አያዳምጥም፤ ቢያዳምጥም አይቀበልም፡፡ በሐሳብና በአመለካከት ወጪ እንጂ ገቢ የለውም፡፡
 
የዚህ ሁሉ ችግሩ ምንድን ነው? መደማመጥስ እንዴት ጠፋ? መመለሻውስ ምን ይሆን) … ብዙ ጥያቄዎችን እንድናነሣ እንገደዳለን፡፡ ችግሩ አንድና አንድ ነው፡፡ በየሰው ልቡና የተዘጉ በሮች አሉ፡፡ እነዚያ መከፈት ይገባቸዋል፡፡ ካለበለዚያ ደረቅ ጩኸትና ከንቱ ድካም ይሆናል፡፡
 
አይሁድ ጌታን /የስም አጠራሩ ከፍ ከፍ ይበልና/ አንዴ የዮሴፍ ልጅ ነው፣ ሌላ ጊዜ ደግሞ ጋኔን ያደረበት ነው፤ ሌላ ጊዜ በዓል ይሽራል፤ … እያሉ በእርሱ አምነው ከመጠቀም የተከለ ከሉት ሊሰሙት የሚፈልጉት ይህንኑ ብቻ በመሆኑና እውነቱን ለማድመጥ ደግሞ የልባቸው በር ስለተዘጋ ነበር፡፡ መዘጋቱን የማይቀበሉት ደግሞ ለእግዚአብሔራቸው የበለጠ የቀኑ ስለሚመስላቸው ነበር፡፡ ይህን በመንፈስ ቅዱስ የተመለከተው ቅዱስ ዳዊት «መኳንንት ደጆቻችሁን ክፈቱ፣ የክብር ንጉሥ ይግባ» ሲል ተናግሮአል፡፡ መዝ.23-2  በርግጥም የብዙዎቻችን ችግር ይህ ነው፡፡ እንደተጻፈውም እውነት የሆነው ጌታ ብቻ ነው፡፡ ያለ እውነት እርሱን ልናገኝም፤ ያለእርሱም እውነተኞች ልንሆን አንችልም፡፡ እርሱን ለመቀበል፤ እውነቱንም ለመረዳት ግን የልቡናችን በር ተዘግቷል፤ ተቆልፎአልም፡፡
 
ጌታ ለዮሐንስ ወንጌላዊ እንደገለጸው «በደጅህ ቁሜ አንኳኳለሁ፤ ለሚከፍትልኝ ሁሉ ወደ እርሱ እገባለሁ …» ብሎናል፡፡ ራዕ3-20 በርግጥም አሁን እግዚአብሔር የትው ልዱን የተቆለፈ ደጅ እየመታ ነው፡፡ መገናኛ ብዙኅኑም፣ ቃለ እግዚአብሔርም፣ ሌላውም ሁሉ ሳያውቁትም ቢሆን እንደነ ሊቀ ካህናት ሀናና ቀያፋ እውነቱን የሚናገሩበት አጋጣሚ አልጠፋም፡፡ ነገር ግን ስለመቻቻል የሚሰብኩት ሲችሉ አይታዩም፤ ስለ እውነት የሚሰብኩትም እውነት መናገር ተስኖአቸዋል፡፡ ስለ ፍቅር የሚነግሩን በጥላቻ ሰክረዋል፤ ስለነጻነት የሚተርኩልንም በቂም አርግዘዋል፤ አፋቸው ተከፈተ እንጂ የልቡናቸው በር አሁንም እንደተዘጋ ነውና፡፡
 
ስለዚህ መፍትሔው የልቡናችን በር መክፈት ነው፡፡ በዘረኝነት፣ በጎሰኝነት፣ በዘውገኝነት፣ በጽንፈኝነት፣ በጥላቻና በመሳሰሉት የተዘጉት ሁሉ መከፈት አለባቸው፡፡ ይምረረንም፣ ይጣፍጠንም፣ እስኪ ልቡናችንን ከፍተን አእምሮአችንን ከጥመት፣ ከፍርሃትና ከጥርጣሬ አጽድተን እናዳምጥ፡፡ በርግጥስ እውነታው የቱ ነው) በትዕግሥትና በበጎ ኅሊና ካደመጥን ሌሎቹ እንኳ ተሳስተው ከሆነ ቢያንስ ስሕተታቸውን በትክክል ለመረዳት ያስችለናል፡፡ ይህ ደግሞ ስሕተታቸው የምንለውን ገልጦ ለማስረዳትና በሐሳብ ለመሳሳብ ወደ አንድነትም ለመምጣት ይረዳናል፡፡ ያ እንኳ ባይሆን ባልሆኑት እንዳንነቀፍ ለመጠበቅ ያስችለናል፡፡

በሀገር ላይ ለውጥ ይምጣ፣ መነቃቀፎችና መጠላላቶችም ባሉበት ይቁሙ የምንል ከሆነ የተዘጋ ልቡናችን መከፈት ይኖርበታል፡፡ በጊዜው ያልተከፈተ የተዘጋ ደጅ ደግሞ በኋላ ቢከፈት እንኳ እውነቱን ለመረዳት ያስቸግረናል፡፡ በመኃልየ መኃልይ ላይ እንደተገለጸው «እግሬን ታጥቤያለሁ እንዴት አቆሽሸዋለሁ? ልብሴን አውልቄያለሁ እንዴት እለብሰዋለሁ? ተኝቻለሁ እንዴት እነሣለሁ?…» እያልን ምክንያቶችን በመደርደር ደጃችንን ካልከፈትን የእውነት ጌታ ከእኛ ይሔዳል፡፡ ከዚህ በኋላ ደግሞ «ብንፈልገውም አናገኘውም»፡፡ መኃ.5-2-7 ከዚህም አልፎ የከተማው ጠባቂዎች የተባሉት ክፉዎች መናፍስት አግኝተው ይቀጠቅጡናል፡፡ ስለዚህም ወደባሰ የኅሊና ጉዳትና ቁስል እንሸጋገራለን፡፡ ያን ጊዜ «… ለማይረባ አእምሮ አሳልፎ ሰጣቸው» የተባለው ይፈጸምብናል፡፡ ሮሜ1-28 ይህ ሁሉ ከመሆኑ በፊት ጆሮአችን ይስማ፤ አእምሮአችን ያድምጥ፤ ልቡናችንም ያስተውል፤ ያን ጊዜ የተዘጋው በር ይከፈታል፤ የቆመውም ጌታ ወደ ልቡናችን ይገባና እንፈወሳለን፡፡ ስለዚህ ሁላችንም በተለያየ የፍልስፍና ቁልፎች የዘጋነውን የልባችን ደጆች እንክፈት፡፡ አርኅው ልኀተ መኳንንት ይባዕ ንጉሠ ስብሐት፤ መኳንንት ደጆቻችሁን ክፈቱ፤ የክብር ንጉሥ ይግባ፡፡ መዝ.23-7፡፡