Archive for category: ወቅታዊ ትምህርት

ጥቅምት 30/2004 ዓ.ም

መግቢያ

ቅዱስ ኤፍሬም 299 ዓ.ም ገደማ ንጽቢን በምትባለው ታላቅ ከተማ ተወለደ፡፡ ንጽቢን በጥንታዊቱ የሮም ግዛት በምሥራቅ የምትገኝ ከተማ ነበረች፡፡ አብዛኞቹ የታሪክ ጸሐፍት እንደሚስማሙበት ቅዱስ ኤፍሬም ከክርስቲያን ቤተሰብ የተገኘ ሲሆን በተወለደባት ከተማ በድቁና ሲያገለግል ረጅም የእድሜ ዘመኑን ያሳለፈ ቅዱስ ነው፡፡ አንዳንድ የታሪክ ጸሐፍት ግን የቅስና ማዕረግ አንዳለውም ይተርካሉ፡፡ ነገር ግን በአብዛኛዎቹ የሶርያ የታሪክ ጸሐፊያን ዘንድ ቅዱስ ኤፍሬም ዲያቆን እንደነበረ ተጽፎ እናገኛለን፡፡ ስለዚህም እስካሁን ድረስ በሶርያውያን ክርስቲያኖች ዘንድ የድቁና ማዕረግ በቅዱስ ኤፍሬም ምክንያት ትልቅ ቦታ የሚሰጠው ማዕረግ ሆኖ እናገኘዋለን፡፡

ቅዱስ ኤፍሬም በንጽቢን ከተማ ሳለ በቤተ ክርስቲያን በሴቶች ዘማሪያን የሚቀርቡ ብዙ የመዝሙር ድርሰቶችን ደርሶአል፡፡ ቢሆንም በ363 ዓ.ም የሮም መንግሥት በመዳከሙ ምክንያት የፋርስ ንጉሥ ንጽቢን ለእርሱ ተላልፋ እንድትሰጥና በውስጡዋም የሚኖሩ ክርስቲያኖች ከከተማዋ ለቀው እንዲወጡ ባቀረበው የመደራደሪያ ነጥብ የተነሣ ንጽቢን ለፋርስ መንግሥት ተሰጠች፤ ክርስቲያኖችም ከከተማዋ ወጥተው ተሰደዱ፡፡ ቅዱስ ኤፍሬምና ደቀመዛሙርቱም ወደ ዑር ወይም ኤዲሳ ወደምትባለው ከተማ አመሩ፡፡ በዚያም የእድሜውን ዐሰርት ዓመታት አሳለፈ፡፡ ዑር የምትባለው ከተማ በአሁኑ ጊዜ ኡርፋ በመባል የምትታወቀው በደቡባዊ ቱርክ የምትገኝ ከተማ ናት፡፡ በዚህም ሳለ በከተማይቱ የተነሡትን ከሃዲያንን በመቃወም ታላላቅ ሥራዎችን ሠርቶ ነበር፡፡ ቅዱስ ኤፍሬም በሚገርም ሁኔታ የግሪካውያንን ፍልስፍና ጠንቅቆ የሚያውቅ ስለመሆኑ ከጽሑፎቹ መረዳት ይቻላል፡፡ ነገር ግን ድርሰቶቹን ሲደርስ ሴማዊውን የአጻጻፍ ስልት ሳይለቅ ነበር፡፡ ቅዱስ ኤፍሬም በሕይወቱ ክርስቶስን መስሎ ሲያገልግል ሳለ በተወለደ በ67 ዓመቱ ገደማ (በኤዲሳ) ዑር ተቀስቅሶ በነበረው ወረርሽኝ የተጎዱትን ሕመምተኞችን ሲረዳ ቆይቶ በመልካም ሽምግልና ግንቦት 29 በ366 ዐረፈ፡፡ (ዘመን አቆጣጠሩ በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር ነው)

ቅዱስ ኤፍሬም  ከጻፋቸው የመዝሙር ድርሰቶች መካከል

1.ስለክርስቶስ ሥጋዌ 59 መዝሙራት
2.ጾምን አስመልከቶ 67 መዝሙራት
3.ንጽቢንን አስመልክቶ 77 መዝሙራት
4.ስለክርስቶስ ሙሽራ አይሁድን በመቃወም የጻፈው 66 መዝሙራት
5.ስለቤተ ክርስቲያን 52 መዝሙራት እንዲሁም ሌላ ስለ ቤተ ክርስቲያን የሚያወሳ 52 መዝሙራት
6.ስለእምነት 87 መዝሙራት
7.አሮኒየስ ለሚባለው ከሃዲ የሰጠው መልስና ስለ ገነት 56 እና 15 መዝሙራት
8.ንስሐ ስለሚገቡ ክርስቲያኖችና በሞት ለተለዩ የሚቀርቡ መዝሙራትን አዘጋጅቶአል፡፡

ከዚህ በተጨማሪ  ዘፍጥረትን፣ ዘጸአትን፣ ዐራቱ ወንጌላትን፣ የጳውሎስ መልእክታትን ተርጉሟል፡፡ የቅዱስ ኤፍሬም ጸሎቱና በረከቱ በእኛ ላይ ይደርብንና ከዚህ በማስከተል ከመዝሙር ድርሰቶቹ መካከል አንዳንዶቹን እንመለከታለን፡፡
ስለገነት የደረሰው መዝሙር

በዚህ መዝሙር ቅዱስ ኤፍሬም እስራኤላውያንን በምድረ በዳ ይከተላቸው የነበረውን ዓለት በመጥቀስ እግዚአብሔር ፍጥረታትን እንዴት እንደፈጠራቸውና ሌሎችም ስለገነት ያለውን አስተምህሮዎቹን እናገኝበታለን፡፡

1. እስራኤላውያንን በምድረ በዳ ይከተላቸው የነበረውን አለትን አስታውሼ፤

ዓለማትን የፈጠረውን የእግዚአብሔርን ቃል ልብ አልኩ፤
እንደ ታላቅ ወንዝ ለእነርሱ ከአለቱ ውስጥ የፈለቀው ውኃ፤
በውስጡ ካለው የውኃ ቋት የተገኘ አልነበረም፤
በአለቱ ውስጥ አንድም ጠብታ ውኃ የለም፤
ነገር ግን ልክ የእግዚአብሔር ቃል ፍጥረትን ከምንም እንዳስገኛቸው፤
አንዲሁ ታላቅ የውኃ ጅረት ከደረቅ ድንጋይ ውስጥ ፈለቀ፡፡

2.ሙሴ በመጽሐፉ ስለ ሥነ ተፈጥሮ ገልጦ ጽፎልናል፤

ስለዚህም ተፈጥሮና መጽሐፍ ቅዱስ ስለፈጣሪ ምስክሮች ሆኑ፤
የሰው ልጅ ተፈጥሮን ለራሱ ጥቅም ሲገለገልባት እንደሚያውቃት፤
እንዲሁ መጽሐፍ ቅዱስን በማንበብ በውስጡ የያዘውን መረዳት ይቻለናል፤
እነዚህን ሁለቱን ምስክሮች በሁሉ ስፍራ እናገኛቸዋለን፡፡
እግዚአብሔር የለም የሚሉትን ኢአማንያንን ለማሳፈር፣
እነዚህ ሁለቱ በሁሉም ጊዜና ሰዓት የሚገኙ የእግዚአብሔርን መኖር አዋጅ ነጋሪዎች ናቸው፡፡

3.ጌታ ሆይ የመጽሐፍህን መግቢያ ባነበብኩ ጊዜ ልቤ በሃሴት ተሞላ፤

የምንባቡ ቁጥሮችና ኃይለ ቃላት እኔን ለመቀበል እጆቻቸውን ዘረጉ፤
ይዘውኝም በፍቅር አቀፉኝ ሳሙኝም ወደ ወዳጃቸውን መርተው አደረሱኝ፡፡
የገነት ታሪኩዋ እኔን ወደ ላይ ወደ ሰማይ እንድነጠቅና ወደ ውስጥ እንድገባ አሸጋገረኝ፤
ከመጽሐፉ እቅፍ ወደ ገነት እቅፍ ተሸጋገርኩ፡፡

4.ዐይኔና ልቤ ቃሎቹ በሰፈሩበት መስመር ላይ ተጓዙ፤

በድልድይ እንደሚሸጋገር ሰው በገነት ታሪክ ወደ ላይ ተነጠቅሁ፡፡
ዐይኖቼ  ምንባቡን  ሲያነቡ አእምሮዬ ያርፍ ነበር፤  
አእምሮዬ በምሥጢር ሲነጠቅ ዐይኔ ደግሞ በተራው ከማንበብ ያርፋል፤
ከንባብ በኋላ ዐይኖቼ ሲያርፉ አእምሮዬ ምሥጢራትን በመመርመር ተጠመደ፡፡

5.ወደ ገነት መሸጋገሪያ ድልድዩንና መግቢያ በሩን በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ አገኘሁት፤

ስለዚህም በድልድዩ ተሸጋግሬ በበሩ በኩል ወደ ውስጥ ዘልቄ ገባሁ፤  
በእርግጥ ዐይኖቼ በውጭ ነበሩ አእምሮዬ ግን ወደ ውስጥ ዘልቆ ገብቶአል፤
በቃላት ሊገለጡ በማይችሉት መካከል ቆሜ መደነቅ ሞላብኝ፤
ስፍራው ታላቅ፣ ፀጥታ የሰፈነበት፣ ፍጹም ንጹሕና በክብር ከፍ ከፍ ያለ ግሩም ነበር፡፡
በረከቶች ሁሉ የሚገኝበትን ይህን ስፍራ መጽሐፍ ቅዱስ ኤደን ብሎ ሰየመው፡፡

6.    በዚያም ለቅዱሳን የሆነ አጸድና የተንጣለለ ለምለም መስክ አየሁ፤

በላዩም መዓዛው እጅግ ማራኪ የሆነ ሽቱ ተርከፍክፎበታል፤
አጸዱም በፍራፍሬዎች የተጌጠ፣ የፈኩ አበቦቹም አክሊሎች የሆኑለት ነው፤
መስኩ ርስት ሆኖ ለእያንዳንዱ እንደ ሥራው መጠን የሚሰጥ ሲሆን፤  
በጽድቅ ሕይወት ላልተጋው ውበቱ ማራኪ ያልሆነ ያልተጌጠ መስክ ይሰጠዋል፤  
ለተጋው ግን ውበቱ ዐይንን አፍዝዞ የሚያስቀር እጅግ ማራኪ የሆነ መስክ ያገኛል፡፡

7.    በአጸድ ውስጥም ሳለሁ ገነት ለቅዱሳን ማረፊያነት ትበቃቸዋለችን? ብዬ ጠየቅሁ፤

መሠረቴን መጽሐፍ ቅዱስ አድርጌ በመጽሐፍ ውስጥ ያልሰፈሩትን ለመመርመር ሞከርኹ፡፡
ሌጌዎን የተባለው የአጋንንት ሠራዊት በአንድ ሰው ሰውነት ውስጥ ሰፍሮ እንደነበር አስተዋልሁ፤(ማር.5፡9-10)
በቁጥራቸው እጅግ የበዙ ቢሆንም ከርቀታቸው(ከጥቃቅንነታቸው) የተነሣ እንደ አንዲት ነፍስ እንኳ ጎልተው መታየት አልተቻላቸውም፡፡

8.     በአንድ አካል ውስጥ የአጋንንት ሠራዊት ከትሞ እንዳለ ነገር ግን እጅግ ረቂቃን እንደሆኑ፤

እንዲሁ በትንሣኤ የተነሡ ቅዱሳን በገነት ውስጥ መቶ ሺኽ እጥፍ ረቀው ይኖሩባታል፡፡   
ገነት በአእምሮ ፣ ቅዱሳንም በአእምሮ የማሰብ አቅም ይመሰላሉ ፤
አንድ ሰው እንደ ፈቃዱ በአሳቡ እጅግ ሊራቀቅና ሊመጥቅ ይችላል፤
ቢፈልግ አመለካከለቱን በአንድ ነገር ላይ ብቻ ሊወስነው ይችላል፡፡
አንድ ሰው አመለካከቱን በቦታ ሊወሰን ወይም በቦታ ላይወስነው ይችላል፤

9.     መብራት ሲበራ እጅግ የብዙ ብዙ ሺኽ ጨረሮች በአንድ ቤት እንዲኖሩ ፤

ከብዛታቸው የተነሣ ቤቱ እንደማይጠባቸው፣  ከአንድ ከፈካ አበባ የሚወጣው መዓዛ አካባቢውን እንዲያውደው ነገር ግን በቦታ እንዲወሰን እንዲሁ በገነትም የሚኖሩ፤ ቅዱሳንም እንደ ብርሃኑ ጨረሮችና እንደ አበባው መዓዛ ናቸው ፡፡

ምንም እንኳ የብርሃኑ ጨረሮችና የአበባው መዓዛ በጠባብ ቦታ ላይ የተወሰኑ ቢሆንም፣
የስፍራው ውሱንነት ግን እንደልባቸው እንዲዋኙ እንዳይከለክላቸው ፤ ገነትም እንዲሁ ለቅዱሳን ናት ፡፡
ስለዚህም ገነት በውስጡዋ በመንፈሳዊ ፍጥረታት የተሞላች ብትሆንም፤
ወደ እርሱ የፈለሱትን ለማኖር ከበቂ በላይ የሆነ ሥፍራ አላት፡፡

10.     በቁጥር እጅግ የበዙ አሳቦች በመጠን ካነሱት የሰውነት ክፍሎቻችን አንዷ በሆነችው በልባችን ውስጥ ይኖራሉ ፤

የአካሉዋ ማነስ አንዱ በአንዱ እንዲወሰን ወይም አሳቦቻችንን እንደልባቸው እንዳንሸራሽር አይከለክለንም፤
ይህ እንዲህ ከሆነ እንዴት ገነት በመጠናቸው እጅግ ረቂቃን ለሆኑት ቅዱሳን ሰውነት የበቃች አትሆን !!
የቅዱሳንን ነፍሳት ርቀትን(ረቂቅነትን)ፈጽሞ በአእምሮአችን ተመራምረን የምንደርስበት አይደለም ፡፡

11.    በገነት መካከል ሆኜ እንደ ችሎታዬ መጠን ምስጋናዬን ለአምላኬ ላቀርብ ሞከርኩ፤

ድንገትም በገነት ውስጥ እንደ ነጎድጓድ የመሰለ ጥሙም የምስጋና ድምፅ ተሠማ ፤
ድምፁም ልክ በአንድ የጦር ሰፈር እንደሚነፋ መለከት ድምፅ ዓይነት ነበር፤
ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ የሚል የምስጋና ዝማሬ ሦስት ጊዜ ተደጋግሞ ተሰማ፤
ይህን ስሰማ አምላክ ከቅዱሳኑ ምስጋናን ለእርሱ እየቀረበለት መሆኑን ተረዳሁ ፡፡
እስከዛ ጊዜ ድረስ ግን ገነት ባዶ መስላኝ ነበር፤
ነገር ግን እንደ ነጎድጓድ የሆነውን ይህን ድምፅ ስሰማ ቅዱሳን በዚያ ከትመው እንዳሉ ተማርኹ፡፡

12.    ስለዚህም ገነት በጸጥታዋና በውበቱዋ እጅግ ማረከችኝ ደስም አሰኘችኝ፤

በውስጡዋ ያለው  አጸድ ውበት አንዳች እንከን የለበትም፤  
በውስጡዋ ከሰፈነው ጸጥታ የተነሣ አንዳች ፍርሃት የለም፡፡
ገነትን ለመውረስ የተገባው ቅዱስ እንዴት ብፁዕ ሰው ነው፤
ይህችን ስፍራ እንደ ቅድስናችን መጠን ሳይሆን እንደ እርሱ ጸጋ፤
እንደ እኛ ድካም ሳይሆን እንደ እርሱ ቸርነት የምንወርሳት ናት፡፡

13.     የገነትን ድንበሮችን አልፌ ወደ ውስጡዋ ስገባ በውበቱዋ እጅግ ተደመምኩ፤

በዙሪያው ያሉትን ወዳጆቼን ወደኋላ ትቼ በደኅንነት ወደሚኖሩባት ገነት ዘለቅሁ፤
ነገር ግን ከእርሱዋ ተመልሼ የሾኽና የአሜካላ እናት ወደሆነችው ምድር ስመለስ፤
ልዩ ልየ ዓይነት ሕማማትንና  ስቃዮችን ተቀበልኩ፤
ስለዚህም ገነትን ከምድር ጋር ሳነጻጽራት ልክ እንደወ¬ህኒ ቤት ሆና አገኘኋት፤
ነገር ግን በውስጡዋ ያሉ እስረኞች እርሱዋን ትተው ሲለዩዋት ያነባሉ፡፡ (ይህ ደግሞ የሚደንቅ ነው)

14.    ሕፃናት ከእናታቸው ማኅፀን ሲወጡ ማልቀሳቸው ይገርመኝ ነበር ፤

እኚህ ሕፃናት የሚያነቡት ከጨለማ ወደ ብርሃን በመውጣታቸው ነበር ፤
ከተጨናነቀው ሥፍራ ወደ ሰፊይቱ ዓለም በመምጣቸው ነበር የሚያለቅሱት፡፡
ልክ ከእናታችን ማኅፀን ስንወጣ እንደሚሆነው በሞት ከዚህ ዓለም ስንለይም እንዲሁ እናነባለን፤
ነገር ግን ሰዎች የሚያነቡት የስቃይ እናት ከሆነችው ከዚህች ዓለም ተወልደው እጅግ ግሩም ወደ ሆነችው ገነት ሲገቡ መሆኑ ይደንቃል፡፡

15.    የገነት ጌታዋ የሆንኽ ቸሩ ፈጣሪዬ ሆይ ለእኔ ራራልኝ፤

ወደ ገነት ለመግባት ምናልባት እንኳ የበቃሁ ባልሆን፤
ከአንተ ጋር ያሉ ቅዱሳን ከገነት ፍሬዎች ተመግበው ሲጠግቡ፤   
በአንተ ቸርነት ከፍርፋሬአቸው ተመግበን ሕያዋን እንድንሆን፤
በገነት  ባለው አጸድ ዙሪያ እንድንሰፍር ፍቀድልን፡፡

መስከረም 2002 ዓ.ም.

1.ነገረ ድኅነት

2.ነገረ መስቀል

2.1. መስቀል እንደ ነገረ ድኅነት ዓርማ /ምልክት/

ይህንን ለመረዳት ከሌላ ቀላል እና ግልጽ ከሆነ ነገር እንነሣ፡፡ ሀገር የሚለው ቃል /ጽንሰ ሐሳብ/ በጣም ሰፊና በርካታ በዓይን የሚታዩና በዓይን የማይታዩ ነገሮች የተካተቱበት ነው፡፡ ይህ እጅግ ሰፊና ረቂቅ የሆነ ነገር ግን በአንድ ነገር ይወከላል፤ በባንዲራ፡፡ ባንዲራ ሀገር በሚለው ጽንሰ ሐሳብ ውስጥ የተካተቱትን ነገሮች ሁሉ ይወክላል፡፡ እንደ ቁብ ጨርቅ ቢሆንም ትርጉሙ ግን ሀገር ማለት ነው፡፡ ባንዲራን መውደድ፣ ለንዲራ መሞት ስንልም እንዲሁ ሀገርን መውደድ፣ ለሀገር መሞት ማለት ነው፡፡ ድርጅቶችም እንዲሁ ከዚህ ጋር ተመሳሳይ በሆነ ሁኔታ ዓርማ አላቸው፡፡

በተመሳሳይ ሁኔታ በመጀመሪያ ደረጃ መስቀል የክርስቶስ የማዳኑ ሥራ የመከራው፣ የመስቀሉ፣ የመሞቱ ወካይ ዓርማ ምልክት ነው፡፡ መስቀሉን ስናየው፣ ስናማትብ፣ ስሙን ስንሰማው እነዚህ የጌታችንን መከራዎች የሚያስታውሰን ምልክት፣ ሁሉንም በመስቀል ላይ የተደረገውን ነገር ሁሉ የሚወክል ዓርማ ነው፡፡ በመስቀሉ አዳነን ስንልም በመስቀሉ ላይ በፈጸመው ቤዛነት አዳነን ማለታችን ነው፡፡

በሐዲስ ኪዳንም በቤተክርስቲያን ያሉት ልዩ ልዩ ሥርዓቶች፣ ንዋያተ ቅዱሳት፣ ከዚሁ አንጻር የተዘጋጁ ናቸው፡፡ ምስጢራተ ቤተክርስቲያን የሚገኘው የማይታይ ጸጋም በሚታይ አገልግሎት የሆነው በዚህ ምክንያት ነው፡፡ በአጠቃላይ እግዚአብሔርን የምናመልከው ሰዎች ነንና ሁሉም የተደረገው ለሰዎች በሚሆን፣ ለሰዎች በሚረዳ መልኩ ነው፡፡

ጌታም «መስቀሌን ተሸክማቸሁ ተከተሉኝ» ሲልም ከዚህ አንጻር ነው፤ መከራዬን፣ ስቃዬን፣ ሞቴን ተጋርታችሁ ማለቱ ነው፡፡ ቅዱስ ጳውሎስ እንዲህ ይላል «ጥልን በመስቀሉ ገደለ» /ኤፌ. 2.16/ እኛም «መስቀል ቤዛነ፣ መስቀለ ጽንዕነ፣ መስቀል መድኀኒተ ነፍስነ አይሁድ ክህዱ፣ ንሠነሰ አመነ፣ እለ አመነ በኀይለ መስቀለ ደኀነ» ስንል የክርስቶስን መከራውን፣ መስቀሉን፣ ሞቱን እናምናለን፤ በዚህም ድነናል ማለታችን ነው፡፡

ቅዱስ ያሬድም ከዚሁ አንጻር እንዲህ ይላል፡-

–    «በቀራንዮ ሐፍረተ መስቀል  ተዓገሰ ፣ ጊዜ ተፀልበቱ አዕረቅዎ ልብሰ በአፈ ኩናት ረገዝዎ  ከርሠ በዕፀ መስቀሉ……. መርዔተ ሐደሰ» «በቀራንዮ የመስቀል ሀፍረት ታገሰ፣ በስቅለቱ ጊዜ ከልብሱ ራቁቱን አደረጉት፣ በጦር ጐኑን ወጉት፣ በመስቀሉ መንጋውን አደሰ /አዲስ አደረገ/»

–    «በመስቀሉ አርሃወ ገነተ፤ መተሞዓ ኃይለ ሥልጣኑ ለሞት» «በመስቀሉ ገነትን ከፈተ፤ የሞተ ኃይልም ድል ተደረገ»

በእነዚህ ሁሉ ‹‹… በመስቀልህ…›› ስንል ‹‹… መከራ በመቀበልህ፣ በመሰቀልህ፣ በሞትህ…›› ማለታችን ነው፡፡

መስቀል ምንን ያስታውሰናል?

መስቀልን ስናይ፣ መስቀልን ሰናስብ፣ ስሙንም ስንጠራ የሚከተሉትን ነገሮች እናስታውሳለን፡-

ሀ. በመስቀል አምላክን ለእኛ ያለውን ፍቅር እናስታውሳለን

ስለዚህ መስቀል ስለ እኛ ሲል በመስቀል ላይ የሞትን ጽዋ የተቀበለው አምላካችን ለእኛ ያለውን ፍቅር የሚያስታውሰን ምልክት ነው፡፡

ጌታችን በመስቀል የተሰቀለው እኛ ኃጢአተኞች በመሆናችን ነው፡፡ ስለዚህ መስቀል ኀጢአታችንን የሚያስታውሰን ምልክት ነው፡፡ ይህንን ስናስብም ቅዱስ ጳውሎስ «በዋጋ ተገዝታችኋልና የራሳችሁ አይደላችሁም፤» እንዳለው /1ኛ ቆሮ.6-20/ ከኀጢአት ባርነት ነጻ የወጣነው ዋጋ ተከፍሎብን እንደሆነ አስበን እግዚአብሔርን በማመስገን፣ በትህትና እና ራስን ዝቅ በማድረግ እንሞላለን፡፡

መስቀል የእግዚአብሔር ፍቅር እና ቅን ፍርድ በአንድ ላይ የተደረጉበት አደባባይ ነው፡፡ አዳም በበደለ ጊዜ አስቀድሞ በተነገረው መሠረት ሞት ተፈረደበት፤ እግዚአብሔር የሰው ልጆች ወዳጅ ስለሆነ ሊያድነው ቢወድም፣ ፍርዱ ሁል ጊዜ ትክክለኛ ስለነበረ ደግሞ ስለ በደሉ ካሳ ሳይከፈል አላዳነውም፡፡ ስለዚህ ራሱ መጥቶ መስዋዕት በመሆን የበደሉን ሳካ በመስቀል ላይ ከፈለ፤ ፍቅሩና ቅን ፍርዱ በአንድ ላይ ተገለጠ፡፡

ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የበደላችንን ዋጋ የከፈለው ሊነገሩ የማይችሉ ሕማማትን ተቀብሎ፣ ተሰዶ፣ ተሰድቦ፣ ተዋርዶ፣ ተገርፎ፣ የሃጢአተኞች ምራቅ ተተፍቶበት፣ መስቀል ተሸክሞ ተራራ ወጥቶ፣ እጆቹና እግሮቹ ተቸንክረው ከመስቀል ላይ በሕይወቱ ለ3 ሰዓታት በሞቱ ለ2 ሰዓታት ቆይቶ፣ የሞትንም ጽዋ ቀምሶ ነው፡፡

መስቀል እነዚህን ሁሉ የጌታችንን ሕማማትና ሞቱን የሚያስታውሰን ምልክት ነው፡፡

መስቀልን ስንመለከት ኀጢአቶቻችን እንዴት ይቅር እንደተባሉና ጌታችን በመስቀል ላይ ሳለ «አባት ሆይ የሚያደርጉትን አያውቁም ይቅር በላቸው» ማለቱን እናስታውሳለን፡፡ /ሉቃ.13-34/

ዳግመኛም መስቀልን ስንመለከት ጌታችን በነፍሱ ወደ ሲኦል ወርዶ በዲያብሎስ አገዛዝ ስር የነበሩ ነፍሳትን ነጻ እንዳወጣቸው፣ እኛንም በአዳም በደል ምክንያት ከመጣብን የባሕርይ ድካም እንዳዳነን እናስባለን፡፡

አሁንም መስቀልን ስንመለከት በጌታ ቀኝ ተሰቅሎ የነበረውንና ድኅነትን ያገኘውን ወንበዴ፤ ጌታችን በፍቅሩ ወደ እርሱ እንደሳበው፣ በቸርነቱ በደሉን ሁሉ ይቅር ብሎ ወደ ገነት እንዳስገባው እናስባለን፣ እኛም በተስፋ እንሞላለን፡፡

ረ. መስቀል የኀጢአት ደመወዝ ሞት መሆኑን ያስታውሰናል፤

«በበደላችን ሙታን ሆነን ሳለ በክርስቶስ ህያዋን ሆንን» /ኤፌ.2-51/ እንደተባለው ጌታችን እኛን ከሞት ለማዳን በመስቀል ተሰቅሎ ለመሞት ያበቃው እኛ በመበደላችን፣ የበደል /የኀጢአት/ ደመወዝ ደግሞ ሞት በመሆኑ ነው፡፡ መስቀል ይህንን ያስታውሰናል፡፡

የጌታችን መስቀልና ሞት ስናስታውስ አብረን ትንሳኤውን እናስባን፤ በእርሱ ትንሳኤ ደግሞ የእኛን ትንሳኤ እናስባለን፡፡

መስቀል ዳግም ምጽአትንም ያስታውሰናል፡፡ ጌታችን ስለ ህልፈተ ዓለምና ዳግም ምፅአት ሲያስተምር እንዲህ ብሏል «የዚያን ጊዜ የሰው ልጅ ምልክት /መስቀል/ በሰማይ ይታያል…. የሰው ልጅም በሰማይ ደመና ሁኖ በኀይልና በታላቅ ክብር ሲመጣ ያዩታል» /ማቴ.24-30/ ዳግም ምጽአትን ስናስብ ለፍርድ በፊቱ እንደምንቆምም እናስታውሳለን፡፡

መስቀል ጌታችን «ሊከተለኝ የሚወድ ራሱን ይካድ፣ መስቀሉንም ተሸክሞ ይከተለኝ» /ማቴ.16-24/፣ «የራሱንም መስቀል ተሸክሞ የማይከተለኝ ደቀመዝሙሬ ሊሆን አይችልም» /ሉቃ.14-27/ ብሎ ያስተማረንን ትምህርት ያስታውሰናል፡፡

2.2. መስቀሉ እንደ የማዳኑ ሥራ መሣርያ

በሁለተኛ ደረጃ መስቀል ስንል ጌታችን ዓለሙን ባዳነበት ጊዜ እንደ መሣሪያ የተጠቀመበትን ዕፀ መስቀል /የእንጨት መስቀል/ ማለታችን ነው፡፡ በዚህ ሥር ሁለት ዓይነት መስቀሎችን እንመለከታለን፡፡

2.2.1 በቀራንዮ የተተከለው ጌታ የተሰቀለበት የመጀመሪያው መስቀል

ዕፀ መስቀል ጌታ የሰው ልጆችን ያዳነበት መሳርያ፤ ክርስቶስ የተሰዋበት መሠዊያ፣ ድኅነት የተፈፀመበት አደባባይ ነው፡፡ የጌታችን ደም የፈሰሰበትና በደሙ የተቀደሰ፣ የከበረ፣ የተለየ ንዋይ /ሃብት/ ነው፡፡ እንግዲህ በዓለም ታሪክ የተሰራባቸው ዕቃዎች ከተከበሩ ይህ ድኅነት ነፍስ የተገኘበት ንዋይ ምን ያህል ይከብር?

ስለዚህ ዕፀ መስቀሉ ድኅነት የተፈፀመበት መሣሪያ ነውና እናከብረዋለን፣ እንሳለመዋለን፡፡ይህ መስቀል በክርስቶስ ደም የተባረከና የከበረ ስለሆነ የበረከት ምንጭ ሆኗል፡፡ በመጽሐፈ ስንክሳር /በመጋቢት 10 ቀን/  እንደተጻፈውም ድውያንን ፈውሷል፤ ሙታንን አስነስቷል፡፡

2.2.2 ዛሬ ከእንጨት /ዕፅ/፣ ከወርቅ፣ ከብር፣ ከብረት እና ከተለያዩ ነገሮች የሚዘጋጁ መስቀሎች

የመስቀልም ነገር እንዲሁ ነው፡፡ ጌታ የተሰቀለበትን የመጀመሪያ መስቀል ሁሉም ሊያገኘው አይችልም፤ ስለዚህ በየቦታው ያሉ ምዕመናን ከመስቀል የሚገኙ ጥቅሞችን ያገኙ ዘንድ መስቀሎች በየቦታው የሚገኙበት መንገድ ተፈጠረ፡፡

በዲ/ን ሽመልስ መርጊያ

(የሐዋ.6፡8-ም.7፡53)

መግቢያ

በሐዋርያት ስብከት ቤተ ክርስቲያን ስትስፋፋ በትምህርታቸውና በተዐምራታቸው ተስበው ወደ ክርስትና እምነት የተመለሱ ከአይሁድና ከአሕዛብ ወገን የሆኑ ክርስቲያኖች መሬታቸውንና ጥሪታቸውን በመሸጥ  ያላቸውን ሀብት አንድነት በማድረግ በኢየሩሳሌም የአንድነት ኑሮን ይኖሩ ነበር፡፡ በሕብረትም የሐዋርያት ትምህርትን በመስማትና  በጸሎት ይተጉ እንዲሁም ማዕድን በመባረክ በጋራ ይመገቡ ነበር፡፡ መጽሐፍ ቅዱስም “አንድ ልብና አንዲትነፈስ አላቸው በማለት (የሐዋ.4፡32) ስለአንድነታቸው ፍጹምነት ይነግረናል፡፡

ነገር ግን በቁጥር እየበዙ ሲመጡ በመካከላቸው በማዕድ ምክንያት ልዩነት ተፈጠረ፡፡ ከይሁዲነት ወደ ክርስትና የተመለሱ ክርስቲያኖች በምግብ ክፍፍል ወቅት ከግሪክ የመጡትን ይጸየፉዋቸው፣ በተለይ ባልቴቶቻቸውን ቸል ይሉባቸው ስለነበር በማኅበሩ መካከል አለመስማማት ተፈጠረ፡፡ ይህም በሐዋርያት ዘንድ ተሰማ፡፡

ሐዋርያትም “የእግዚአብሔርን ቃል ትተን ማዕድን እናገለግል ዘንድ የሚገባ አይደለም”የሐዋ.6፡2) በማለት ማዕዱንና በውስጥ ያለውን አገልግሎት ያስተናብሩ ዘንድ ሰባት ሰዎች እንዲመረጡ የክርስቲያኑን ኅብረት ጠየቁ፡፡ ምዕመናኑም በአሳቡ ደስ ተሰኝተው መንፈስ ቅዱስና ጥበብ የሞላባቸውን ሰባት ክርስቲያኖችን መረጡ፡፡ ሐዋርያትም እጆቻቸውን ጭነው ረድእ ይሆኑአቸው ዘንድ ዲያቆናት አድርገው ሾሙአቸው፡፡

ከእነዚህም ዲያቆናት መካከል በቅድስና ሕይወቱ ለክርስቲያኖች ዓብነት የሆነው ሰማዕቱ ቅዱስ እስጢፋኖስ ይገኝበታል፡፡ እስጢፋኖስ የሚለው ቃል የግሪክ ቃል ሲሆን ትርጉሙም “አክሊል” ማለት ነው፡፡ መጽሐፍ ቅዱስን ወደ ግእዝ በኋላም ወደ አማርኛ የመለሱት አባቶች በቀጥታ የግሪኩን እስጢፋኖስ የሚለውን ቃል ተጠቅመዋል፡፡ ቅዱስ እስጢፋኖስ ምንም እንኳ ስሙ የግሪክ ስም ይሁን እንጂ በትውልዱ አይሁዳዊ ነው፡፡ ወላጆቹ ይህንን ስም ሊሰጡት የቻሉት በፍልስጤም ጠረፋማ ከተሞች ይኖሩ ስለነበር የግርክ ባሕልና ቋንቋ ተጽእኖ አድሮባቸው ይሆናል ተብሎ ይገመታል፡፡

ቅዱስ እስጢፋኖስ በሐዋርያት ጥበቃ የነበረችውን ቤተ ክርስቲያን ከአምላክ ዘንድ ባገኘው የማስተማርና የፈውስ ሀብት ያገለግል ነበር፡፡ በእርሱም ታላላቅ ተኣምራት ይፈጸሙ ነበር፡፡ ስለዚህም ሕዝቡ ከፊት ይልቅ እጅግ እየበዛና በትምህርት እየጠነከረ መጣ፡፡ አይሁድም ይህን ተመልክተው በቅዱስ እስጢፋኖስ ላይ በቅናትና በጠላትነት ተነሡበት፡፡ ነገር ግን ከመንፈስ ቅዱስ ባገኘው ጥበብና ኃይል እነርሱን በቃልም በድርጊትም ይቃወማቸው ነበርና ሊረቱት አልተቻላቸውም፡፡ ስለዚህም እግዚአብርሔርን፣ ሙሴ ሲሳደብ ሰምተነዋል፣. ሙሴ የሠራልንን ሥርዐት ይለውጣል፣ በዚህ ቤተ መቅደስና በሕጉ ላይ የስድብን ቃል ይናገራል፣ ይህንንም ቤተ መቅደስ የናዝሬቱ ኢየሱስ አፍርሱ ብሎአል እያለ ያስተምራል አያሉ፣ ሕዝቡን፣ ሽማግሌዎችንና ጸሐፍትን በማናደድ ይዘው ከሸንጎ ፊት አቆሙት፡፡

ቅዱስ እስጢፋኖስን በሸንጎ ፊት ባቆሙት ጊዜም ፊቱ ልክ እንደ መልአክ ፊት ሆኖ በርቶ ነበር፡፡ እርሱም ለተከሰሰበት ነጥብ መልስ ሰጠ፡፡ ከአብርሃም እስከ ክርስቶስ ለእነርሱ የተሰጣቸውን በረከት በመቃወማቸው ከተስፋ ቃል እርቀው እንደተወገዱ ገለጠላቸው፡፡ ክርስቶስንም ባለመቀበላቸው ወቀሳቸው፡፡ በዚህም ምክንያት በቁጣ ተነሣስተው ከከተማ ውጭ በመውሰድ በድንጋይ ወግረው ገደሉት፡፡

ቅዱስ እስጢፋኖስ አይሁድ በድንጋይ እየወገሩት ሳለ ሰማያት ተከፍተው ክርስቶስን በአብ ቀኝ ቆሞ ተመለከተ፡፡ ይህንን ራእይ የክርስቶስን ትንሣኤን ለማይቀበሉት አይሁድ አሰምቶ ተናገረ፤ እነርሱ ከፊት ይልቅ በእርሱ ጨከኑ በድንጋይም ወገሩት፡፡ ነገር ግን ቅዱስ እስጢፋኖስ ጌታውን ክርስቶስን መስሎ ነበርና ልክ እንደ መምህሩ ክርስቶስ “አቤቱ ይህን ኀጢአት አትቁጠርባቸው” ብሎ በታላቅ ድምፅ ጮኾ  ነፍሱን ሰጠ፡፡ በቤተክርስቲያንም ታሪክ ስለክርስቶስ መስክሮ ሰማዕትነትን የተቀበለ የመጀመሪያው ዲያቆን ሆኖአል፡፡

በደማስቆ መንገድ ላይ ክርስቲያኖችን ያሳድድ የነበረ ሳውል በኋላም ቅዱስ ጳውሎስ ተብሎ ስያሜ የተሰጠው ሐዋርያ  ቅዱስ እስጢፋኖስ በድንጋይ በሚወግሩበት ወቅት በእርሱ ሞት ተስማምቶና ድንጋይን በእስጢፋኖስ ላይ ያነሡትን የአይሁድ ልብስ ይጠብቅ የነበረ ብላቴና ነበር፡፡ ነገር ግን ቅዱስ ጳውሎስ ሐዋርያ ከሆነ በኋላ የእስጢፋኖስን ቤተሰቦች አጥምቆአቸዋል፡፡ ይህ ደግሞ ድንቅ ነው፡፡  ቅድስት ቤተክርስቲያናችንም ይህን ቅዱስ የመታሰቢያ ቀን በመስጠት  ጥቅምት 17 የድቁና ማዕረግን በአነብሮተ ዕድ በሐዋርያት የተቀበለበትን፥  ጥር 1 ደግሞ ዕረፍቱን ታስባለች፡፡

ከዚህ በመቀጠል ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ የሐዋርያት ሥራን በተረጎመበት በ15ኛው ድርሳኑ የሐዋ.6.8-ም.7፡53  ያለውን መሠረት አድርጎ የሰጠውን ትምህርት እንመለከታለን፡፡

ድርሳን 15 የሐዋርያት ሥራ ትርጓሜ በቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ትምህርት

ከሰባቱ ዲያቆናት መካከል አንዱ ብቻ የክብሩን አክሊል እንደደፋ ትመለከታለህን? ምንም እንኳ ለሁሉም የተሰጠው ሥልጣን አንድ ዓይነት ቢሆንም ታላቅ የሆነን ጸጋን ለራሱ እንዴት ገንዘቡ እንዳደረገ አስተውል፡፡ አንድም ተአምር ወይም ድንቅ ሳያደርግ በዛን ዘመን እንዴት በምዕመናኑ ዘንድ ታዋቂ እንደሆነ ተመልከት፡፡ ነገር ግን ሕዝቡን ወደ መምራት አልመጣም፡፡ ይህ የሚያሳየን በጥምቀት የምናገኘው ጸጋ ብቻውን ሕዝቡን ለመምራት በቂ እንዳልሆነ ነው፡፡ ምንዕመኑን ለማገልገል የሚነሣ ሰው አስቀድሞ ከጸጋው ጋር ሥልጣኑም ሊኖረው ይገባዋል፡፡ ምንም እንኳ በጥምቀት መንፈስ ቅዱስን የተቀበልን ብንሆንም  የእግዚአብሔርን መንጋ ለማገልገል ሌላ አጋዥ የሆነ የመንፈስ ቅዱስ ድጋፍ ያስፈልገናል፡፡ ከዚህም የምንረዳው ይህንኑ ነው፡፡

“የነጻ ወጪዎች ከተባለችው ምኩራብም ከቀሬናና ከእስክንድርያም ሰዎች ከኪልቅያና ከእሲያም ከነበሩት አንዳንዶቹ ተነሥተው እስጢፋኖስን ይከራከሩት ነበር”(ቁ.9) “ተነሥተው” የሚለው ቃል የሚያሳየው የእነርሱ ቁጣ ነው፡፡ እኛ በዚህ ብዙ ሆነን እንደተሰባሰብነው እንዲሁ የእስጢፋኖስ ጉባኤም  ነበር፡፡ በዚህ ቦታ የአይሁድን ሌላ ሴራ እናስተውላለን፡፡ ገማልያል በሐዋርያት ላይ ስህተትን እንዳይፈላልጉ ቢያስጠነቅቃቸውም በዚህ ቦታ ዘዴያቸውን ቀይረው እንደገና  በሐዋርያት ላይ በጠላትነት መነሣታችን በዚህ ቦታ ላይ እናስተውላለን፡፡

እናም “የነጻ ወጪዎች ከተባለችው ምኩራብም ከቀሬናና ከእስክንድርያም ሰዎች ከኪልቅያና ከእሲያም ከነበሩት አንዳንዶቹ ተነሥተው እስጢፋኖስን ይከራከሩት ነበር፡፡ ይናገርበት የነበረውንም ጥበብና መንፈስ ይቃወሙ ዘንድ አልቻሉም፡፡ በዚያን ጊዜ፡-በሙሴ ላይ በእግዚአብሔርም ላይ የስድብን ነገር ሲናገር ሰምተነዋል የሚሉ ሰዎችን አስነሡ፡፡”(ቁ.9-12)አለን፡፡ በዚህ እነዚህ ወገኖች  “በሙሴና በእግዚብሔር ላይ የስድብን ቃል ሲናገር ሰምተነዋል” ብለው በቅዱስ አስጢፋኖስ ላይ መነሣታቸውን እናስተውላለን፡፡ እንዲህም ማድረጋቸው ከእርሱ ስህተትን ለማግኘት እንዲመቻቸው ሊያናገሩት ስለፈለጉ ነበር፡፡

እርሱ ግን ከፊት ይልቅ በግልጥ ስለክርስቶስ ሰበከላቸው፡፡ በሚሰብክበትም ወቅት የእግዚአብሔርን ሕግ መሠረት አድርጎ ነበረ ወይም ሕጉን እየጠቀሰ ነበር የሰበከው፡፡ እርሱ በግልጥ በመስበኩ ምክንያትም እርሱን ለመወንጀል ሲባል የሐሰት ምስክሮችን ማሰባሰባቸውን ከንቱ አደረገባቸው፡፡ወደ ምኩራቡ የመጡት አይሁዳውያን አመጣጣቸው ከተለያየ ቦታ ነበር፡፡ እንደ አመጣጣቸውም የተለየዩ ምኩራቦችም የነበራቸው ይመስላሉ፡፡ አንዳንዶች ግን  ምልልሱ አሰልችቶአቸው መኖሪያቸውን በዚያው በኢየሩሳሌም አድርገው የሚኖሩም ናቸው፡፡ ምኩራቡዋም የነጻ ወጪዎች ምኩራብ መባሉዋ ከሮማውያን አገዛዝ ነጻ የሆነች ምኩራብ በመሆኑዋ ነበር፡፡ በዚህች ምኩራብ ብዙ የውጭ ሀገር ሰዎች ከትመውባት ይኖሩ ነበር፡፡ ስለዚህ በዚህች ከተማ ሕጉ የሚነበብባት ምኩራብ ይህቺ  ነበረች፡፡

“እስጢፋኖስን ተከራከሩት” አለ ወንጌላዊው፤ ተወዳጆች ሆይ በዚህ ኃይለ ቃል አይሁድ  ቅዱስ እስጢፋኖስን በግልጽ አስተማሪነቱ አይገባህም እያሉ ሳይሆን ይከራከሩት የነበሩት እኔ መምህር ልባል አይገባኝም እንዲል ነበር ጫና ይፈጥሩበት የነበሩት፡፡ በእርሱ የሚፈጸሙ ተአምራቶች በእርሱ ላይ በክፋት እንዲነሣሡበት ምክንያት ሆኖአቸው ነበር፡፡ ነገር ግን ከእርሱ ጋር በቃል ወደ መሟገት ሲመጡ አሳፍሮ ይመልሳቸው ነበር፡፡ ስለዚህም ሐሰተኛ ምስክሮችን ወደማሰባሰብ ተመለሱ፡፡

ነገር ግን “እስጢፋኖስን ይከራከሩት ነበር ይናገርበት የነበረውንም ጥበብና መንፈስ ይቃወሙ ዘንድ አልቻሉም፡፡” ተብሎ እንደተጻፈው  ለክርክራቸው ምላሽ ስላሳጣቸው ይህ ምክንያት ሆኖአቸው በቁጣ በመነሣሣት እርሱን ለመግደል አልሞከሩም፡፡ ነገር ግን ሐዋርያትን በመተው በእርሱ ላይ ብቻ ውንጀላዎችን በማቅረብ በዚህ መንገድ በሐዋርያትና በተከታዮቻቸው ላይ ሽብርን በመዝራት ጉባኤውን መበታተንን ነበር ዓላማቸው፡፡

ስለዚህም ሲከሱት “እንዲህ ብሎ ተናገረ” አላሉትም ነገር ግን  “ሕዝቡንና ሽማግሌዎችም ጻፎችም ቀርበውም ያዙት ወደ ሸንጎም አመጡትና፡- ይህ ሰው በዚህ በተቀደሰ ስፍራ  በሕግም ላይ የስድብን ነገር ለመናገር አይተውም”(ቁ.12-13) በማለት ነበር የከሰሱት፡፡” “የስድብን ነገር ለመናገር አይተውም” ሲሉም እንዲህ ማወክ የእለት ከእለት ተግባሩ አድርጎታል ሲሉ ነው፡፡

“ይህ የናዝሬቱ ኢየሱስ ይህን ስፍራ ያፈርሰዋል ሙሴም ያስተላለፈልንን ሥርዐት ይለውጣል ሲል ሰምተነዋልና የሚሉ የሐሰት ምስክሮችን አቆሙ፡፡”(ቁ.14)ሲሉም ክርስቶስን ሊነቅፉት ሽተው የናዝሬቱ ማለታቸውን እናስተውላለን ፡፡ እነዚህ ወገኖች “ቤተመቅደስን የምታፈርስ በሦስትም ቀን የምትሠራው ራስህን አድን”(ማቴ.27፡40) በማለት በክርስቶስ ላይ ሲሳለቁ የነበሩ ወገኖች ናቸው፡፡እነዚህ ወገኖች ምንም እንኳ አገራቸውን ጥለው የሚኖሩ ቢሆኑም ለሙሴና ለቤተመቅደሱ ያላቸው ክብር የተለየ ነበር፡፡ የእነርሱ ክስ ሁለት ገጽታ ነበረው፡፡ እርሱ ሥርዐቱን የሚለውጠው ከሆነ በእርሱ ምትክ ሌላ ሥርዐት ይተካልና ብለው ስለሰጉ ነበር፡፡ ለውጡ እንዴት ከቀደመው የተሻለና ከዕንቊ ይልቅ የከበሩ ጸጋዎች የሞሉት እንደሆነ አስተውል፡፡

“በሸንጎ የተቀመጡት ሁሉ ትኩር ብለው ሲመለከቱት እንደ መልአክ ፊት ሆኖ ፊቱን አዩት ፡፡”(ቁ.15) በቤተክርስቲያን አነስተኛ ማዕረግ ላይ ላለው ክርስቲያን እንኳ የፊት መልክ እንደ ፀሐይ አብርቶ መታየት የተለመደ መሆኑን ነው ከዚህ ምንባብ  የምናስተውለው፡፡ አንድ የምጠይቀው ጥያቄ አለኝ ይህ ዲያቆን ከሐዋርያት የሚያንስበት ነገ አለውን? ተአምራት ከመፈጸም አልተቆጠበም፣ በድፍረት ነበር ሲያስተምር የነበረው፡፡ መጽሐፉም “በሸንጎ የተቀመጡት ሁሉ ትኩር ብለው ሲመለከቱት” ይልና “እንደ መልአክ ፊት ሆኖ ፊቱን አዩት”ይላል (ዘጸአ.34፡30) ይህ የእርሱ ጸጋ ነው፤ ይህ የሙሴ ክብር ነው፤ እርሱ የሚናገረውን ሁሉ በመታዘዝ ይፈጽሙት ዘንድ እግዚአብሔር አምላክ ይህን ክብር ሰጥቶት ነበር፡፡ አዎን ዛሬም በሚወዱአቸውም በሚጠሉአቸውም ፊት አስገራሚና አስደናቂ  መንፈሳዊ ብርሃንን ከፊታቸው የሚፈልቅላቸው ቅዱሳን አሉ፡፡

በዚህ ቦታ የቅዱስ እስጢፋኖስን ቃል መስማት ለምን እንዳስፈለገ አስቀድሞ ተገልጦአል፡፡ ስለዚህም ከዚህ በመቀጠል “ሊቀ ካህናቱም ይህ ነገር እንዲህ ነውን አለ? (የሐዋ.7፡1) እንዲህ ዓይነት ጥያቄ ውስጥ አንዳች ታላቅ ተንኮል እንዳለ ማስተዋል ይቻላል፡፡ ስለዚህም ቅዱስ እስጢፋኖስ መልሱን ታላቅ በሆነ ብስለት ጀመረ “ወንድሞችና አባቶች  ሆይ ስሙ የክብር አምላክ ለአባታችን ለአብርሃም በካራን ሳይቀመጥ ገና በሁለት ወንዝ መካከል ሳለ ታየና ከአገርህና ከዘመዶችህም ወጥተህ ወደማሳይህ ወደ ማንኛውም ምድር ና አለው፡፡” አለ፡፡(ቁ.2-3) በዚህ መልሱ የእነርሱን ተንኮል ነቅሎ አጠፋው፡፡ በዚህም ስለምን ቤተመቅደሱ  ከእንግዲህ ምንም እንደማይጠቅም ገለጠላቸው፡፡ ሥርዐታቸውም ከእነርሱ ግምት ውጪ ምንም ጥቅም እንደሌለው በተዘዋዋሪ አስረዳቸው፡፡ እንዲሁም ስብከቱን ምንም የማስቆም ኃይሉ እንደሌላቸውና ደካማ በሆነው አካል ተጠቅሞ እግዚአብሔር ብርቱ የሆነውን ኃይሉን እንደሚገልጥ አሳየበት፡፡

ይህ የመግቢያ ንግግሩ ማግ ጠቅላላ የንግግሩን ይዘት እንዴት እንዲታታው አስተውል፡፡ ከዚህ በላይ ደግሞ እነዚህ ወገኖች እንዴት ታላቅ ደስታና ታላላቅ በረከቶችን ያመጡላቸውን አስካሁንም እየተቃረኑዋቸው እንደመጡ፣ አሁንም ድል ሊነሡት የማይችሉትን አምላክ እየተፈታተኑ እንደሆኑ መግለጡንም ልብ እንላለን፡፡

“የክብር አምላክ ለአባታችን ለአብርሃም በካራን ሳይቀመጥ ገና በሁለት ወንዝ መካከል ሳለ ታየና ከዚህ  ከአገርህና ከዘመዶችህም ወጥተህ ወደማሳይህ ወደ ማንኛውም ምድር ና አለው “ አለው፡፡ በዚያን ዘመን ቤተመቅደስ፣ መሥዋዕትም አልነበረም ነገር ግን የእግዚአብሔር ራእይ ብቻ ለአብርሃም የተገለጠለት ነበር፡፡ የእርሱም ቅድመ አያቶቹ ፋርሶች እንደነበሩ እርሱም በተቀመጠባትም ምድር እንግዳ ሆኖ እንደኖረ ያስረዳቸው፡፡በንግግሩ መጀመሪያ ላይ ቅዱስ እስጢፋኖስ “ የክብር አምላክ” ማለቱ መልካም ነበር፡፡ በዚህም እግዚአብሔር ለሰዎች ከሰጠው ክብር ውጪ እንዳደረጋቸው አስረዳቸው፡፡ “የክብር አምላክ” ሲል   “አብርሃምን ያከበረው አምላክ እኛም ይህን ክብር በእምነት እንድናገኝ  አበቃን” ሲላቸው ነው፡፡

ቅዱስ እስጢፋኖስ ከሥጋዊ ሥርዐትና ለቦታ ከሚሰጡት ክብር አውጥቶ እንዴት በውስጣቸው ጥያቄን እንደፈጠረባቸው አስተውል፡፡ “የክብር አምላክ” አለ እንዲህ ሲል እርሱ ከእኛ ዘንድ፣ ከመቅደሱም ለእርሱ የሚቀርበው ክብር፣ ክብሩን እንደማይጨምርለት፣ ይልቁኑ እርሱ ራሱ የክብራቸው ምንጭ እንደሆነ ለማሳየት በመፈለጉ ነበር እንዲህ ያላቸው፡፡ በተጨማሪም  ሴራ ሠርታችሁ እኔን ለዚህ ሸንጎ በማቅረባችሁ እግዚአብሔርን ያከበራችሁት እንዳይመስላችሁም እያላቸው ነበር፡፡

“ከዘመዶችህ” አለ፡፡ ስለምን የአብርሃም አባት ታራ ከካራን ወጣ ብሎ መጽሐፍ ቅዱስ ተናገረ? (ዘፍ.11፡1) ከዚህ የምንማረው ለአብርሃም በተገለጠለት ራእይ መሠረት የአብርሃምም አባት ከካራን ወጥቶ ከንዓን መግባቱን ነው፡፡ በዚህ ቦታ ደግሞ አብርሃምን  “ከዚህ  ከአገርህና ከዘመዶችህም ወጥተህ ወደማሳይህ ወደ ማንኛውም ምድርና አለው”  በአብርሃም ታላቅ መታዘዝ  የእነርሱን አለመታዘዝ በመግለጥ  የአብርሃም ልጆች ለመባል ምንም እንደማይበቁ ገለጠላቸው፡፡  “ከዘመዶችህ” በማለት ለእግዚአብሔር የማይመቹ ክፉዎች፣ ክፋታቸውንም ሊታገሥ ካልቻላቸው ትውልድ እንደሆኑ፣  አብርሃምም በዚያ ቢቆይ  ከክፋታቸው የተነሣ መልካም ፍሬን ሊያፈራ እንደማይችል ሲገልጥለት ነው፡፡

“በዚያን ጊዜ ከከለዳውያን አገር ወጥቶ በካራን ተቀመጠ፡፡ ከዚያም አባቱ ከሞተ በኋላ እናንተ ዛሬ ወደምትኖሩበት ወደዚች አገር አወጣው፡፡ በዚህችም የእግር መረገጫ  ጫማ ስንኳ የሚያህል ርስት አልሰጠውም ”(ቁ.4) እንዲህ በማለቱ በአእምሮአቸው ርስታችን ናት ብለው ከሚመኩባት አውጥቶ እንደሰደዳቸው እናስተውላለን፡፡ ሰጠው ቢላቸው ኖሮ ፍርዱ በእነርሱ ላይ ሳይሆን በእርሱ ላይ ይወድቅ ነበር፡፡ ስለዚህም ዘመዶቹንና ሀገሩን ጥሎ ከወጣ በኋላ ወደዚህ መጣ አላቸው፡፡  ከዛስ በኋላ ከንዓንን ለአብርሃም ርስት አድርጎ አልሰጠውምን? ሰጥቶታል ነገር ግን ይህ የሌላይቱ ርስት ጥላ ነበር፡፡

ቅዱስ እስጢፋኖስ ትምህርቱን “ርስት አልሰጠውም” ብቻ ብሎ ለማጠናቀቅ አልፈለገም “ነገር ግን ልጅ ሳይኖረው ለእርሱ ከእርሱም በኋላ ለዘሩ ይሰጠው ዘንድ ተስፋ ሰጠው፡፡” (ቁ.5) አለ፡፡ ከዚህ በመቀጠል የማይቻለው ሁሉ ለእርሱ የሚቻለው እግዚአብሔር ምን እንዳደረገ ገለጠላቸው፡፡ ከሩቁ አገር የሆነ ሰው እነሆ እግዚአብሔር እንዲህ አለው፡- አንተን የከንዓን አገር ገዢ አደርግሃለሁ፡፡ ነገር ግን ስለ እርሱ የተነገረውን መልሰን እንመርምረው፡፡ ተወዳጆች ሆይ እጠይቃኋለሁ በቅዱስ እስጢፋኖስ ላይ የጸጋው ብርሃን የታየው በምን ምክንያት ነው? ጸሐፊው ስለእርሱ ማንነት አስቀድሞ ሲጽፍ “ጸጋና ኃይል የተሞላ”(የሐዋ.6፡8)በማለት ማረጋገጫውን ሰጥቶአል፡፡

ነገር ግን መንፈስ ቅዱስ መገለጥን ለእያንዳንዱ ለጥቅም ይሰጠዋል ለአንዱ ጥበብን መናገር ይሰጠዋልና፣ ለአንዱም በዚያው መንፈስ እውቀትን መናገር ይሰጠዋል፣ ለአንዱም በዚያው መንፈስ እምነት፣ ለአንዱ የመፈወስ ስጦታን …” (1ቆሮ.12፡8፣9)እንዲል አንድ ሰው የመፈወስ ጸጋ ያይደለ ሌላ ጸጋ ሊሰጠው ይችላል፡፡ “በሸንጎ የተቀመጡት ሁሉ ትኩር ብለው ሲመለከቱት እንደ መልአክ ፊት ሆኖ ፊቱን አዩት፡፡”(ቁ.15) ብሎ መናገሩ እንደእኔ ለቅዱስ እስጢፋኖስ  በመንፈስ ቅዱስ የተሰጠውን “ጸጋና ኃይሉን” ይመስለኛል፡፡ ልክ በርናባስን “ደግ ሰውና መንፈስ ቅዱስ እምነትም የሞላበት ነበረና፡፡” (የሐዋ.11፡24) እንደተባለው ዓይነት ማለቴ ነው፡፡ እውነተኞችና ንጹሐን ሰዎች ከምንም ነገር በላይ ሰዎች ይድኑ ዘንድ ይፈልጋሉ ፡፡ ይህ ጸጋም እጅግ ታላቅ የሆነ ጸጋ ነው፡፡

“በዚያን ጊዜ፡- በሙሴ ላይ በእግዚአብሔርም ላይ የስድብን ቃል ሲናገር ሰምተነዋል የሚሉ ሰዎችን አስነሡ፡፡”(ቁ.11) አለ፡፡ አስቅድመው ሐዋርያትን ሲከሷቸው ትንሣኤውን ይሰብካሉ ሕዝቡን ወደ ራሳቸው ስበዋል ብለው ነበር፡፡ በዚህ ግን ሕመማቸውን ከእነርሱ ላይ ባራቀላቸው ቅዱስ ላይ ክሳቸውን ያቀረቡት፡፡ (ቁ.4፡ 2) እነዚህ ወገኖች በተደረገላቸው ፈውስ የተነሣ ምስጋናን ሊያቀርቡ  እንጂ እርሱ ላይ በጠላትነት እንዲነሡ የሚያበቃቸው አልነበረም፡፡ እንዴት ታላቅ እብደት ነው! በዚህ ቦታ በሥራ የረታቸውን  በቃላቸው ሊረቱትን ሲሟገቱት እናስተውላለን፡፡ በክርስቶስ ላይ የፈጸሙትን በቅዱስ እስጢፋኖስም ላይ የደገሙት በቃል ብቻ ጉልበታቸውን ማሳየት ነው፡፡

እነዚህ ወገኖች ምንም ወንጀል ሳያገኙባቸው ያለምንም መረጃ ምንም የሚከሱበት ነጥብ ሳይኖራቸው ክርስቲያኖችን ሲይዙዋቸው አያፍሩም፡፡ እነርሱ ላይ ምስክር ኖሮት እነርሱን ወደ ፍርድ ወንበር የሚያመጣቸው እንዳልነበር አስተውሉ፡፡ ከሆነ ግን እነርሱ ተከራክረው ይረቱዋቸው ነበር፡፡ ነገር ግን ሐሰተኛ ምስክሮችን በእነርሱ ላይ ያስነሡባቸዋል፡፡ ምክንያቱም ሥራቸው ሕገወጥ እንዳይመስልባቸው ነበር፡፡ እነዚህ ወገኖች ክርስቶስን ሕግን ሽፋን አድርገው የሰቀሉት ወገኖች ናቸው፡፡

ቢሆንም የሐዋርያትን እንዲሁም የቅዱስ እስጢፋኖስን ስብከት ሰውን  እንዴት እየለወጠ እንደነበር አስተዋላችሁን? በዚህም ምክንያት ነው እነርሱ ላይ በቁጣ ከመነሣት አልፈው በድንጋይ እስከመውገር ደደረሱት፡፡ አሁንም እንዲሁ ናቸው፡፡ እንዲህም በሚፈጽሙበት ወቅት አንዱ ወዳጁን ወደ አንድ ቦታ ወስዶ አንደሚደረገው ዓይነት በየግላቸው የሚያደርጉት ዱለታ አይደለም፡፡ ነገር ግን  ከየአቅጣጫው ተሰባስበው ነበር ሴራቸውን ይጠነስሱ ይነበሩት፡፡ በሴራቸው ጠላቶቻቸውን ሳይቀር ያሳትፉ ምስክር ይሆኑላቸው ዘንድ ያግባቡ ነበር፡፡ ይህን ያህልም ደክመው የእስጢፋኖስን ጥበብ መቃወም አልተቻላቸውም፡፡(ቁ.10)

ከኢየሩሳሌም ብቻ ያሉት አይደሉም እርሱን ለመቃወም የተሰለፉት ነገር ግን ከሌሎችም አገራት የመጡትም ጭምር  ነበሩ፡፡ እኒህ ወገኖች “በሙሴ ላይ በእግዚአብሔርም ላይ የስድብን ቃል ሲናገር ሰምተነዋል”አሉ (ቁ.11) እናንተ በድርጊታችሁ እፍረትን የማታውቁ አይሁድ ሆይ የእናንተ ድርጊት በራሱ እግዚአብሔርን እንደመሳደብ አይቆጠርምን? ስለዚህ ክፉ ተግባራችሁ ዞር ብላችሁ አታስቡምን?

እነዚህ ወገኖች በዚህም ቦታ ሙሴን ማንሣታቸው የእግዚአብሔር ነገር ለእነርሱ እንደተራ ነገር ተደርጎ ስለሚቆጠር ነው፡፡“… ይህ ከግብጽ ያወጣን ሙሴ ምን እንደሆነ አናውቅምና”(የሐዋ.7፡40)ያሉት እነዚህ ወገኖች፣ የሙሴ ወዳጆች መስለው በመታየት በየትኛውም ሙግታቸው ላይ የሙሴን ስም መላልሰው ያነሡ ነበር፡፡

“ሕዝቡንና ሽማግሌዎችን ጻፎችንም አናደዱ”(ቁ.12) ይላል፡፡ በዚያ ዘመን የነበረው ሕዝቡ በቀላሉ የሚታለል ሕዝብ ነበር፡፡ አስቡት እስቲ እንዴት ወደዚህ ድንቅ ማዕረግ የደረሰ ሰው እግዚአብሔርን ሊሳደብ ይችላል? እግዚአብሔርን የሚሳደብ ኃጢአተኛ ቢሆን ኖሮ እንዴት በሕዝቡ ፊት እንዲህ ዓይነት ድንቃድንቅ ተአምራትን ሊያደርግ ይችላል? ነገር ግን አላዋቂና ሥርዐት አልበኛ ሕዝብ ለእነርሱ ክፉ ፈቃድ መፈጸም እንደ ደጀን ሆናቸው፡፡ “በሙሴ ላይ በእግዚአብሔርም ላይ የስድብን ቃል ሲናገር ሰምተነዋል” (ቁ.11) እና “ይህ ሰው በዚህ በተቀደሰው ስፍራና በሕግም ላይ የስድብን ነገር ለመናገር አይተውም”(ቁ.13) እንዲሁም “ይህ የናዝሬቱ ኢየሱስ ይህን ስፍራ ያፈርሰዋል ሙሴም ያስተላለፈልንን ሥርዐት ይለውጣል ሲል ሰምተነዋል”(ቁ.14) ብለው ነበር ቀሊል ልብ ያለውን ሕዝብ በእርሱ ላይ የቀሰቀሱበት፡፡ በዚህ ቦታ ሙሴ ያስተላለፈልንን ሥርዐት አሉ እንጂ እግዚአብሔር የሠጠንን ሥርዐት አላሉም፡፡ በጭፍን ጥላቻም በእርሱ ላይ ተነሣሥተው የእነርሱን ክፋት በእርሱ ላይ በመለጠፍ ሥርዐት አልበኛ ብለው ከሰሱት፡፡

ነገር ግን እግዚአብሔርን የሚሳደብ አንድም ሰብዕና የሌለው ሰው መሆኑን እንዲገለጥ “በሸንጎ የተቀመጡት ሁሉ ትኩር ብለው ሲመለከቱት እንደ መልአክ ፊት ሆኖ ፊቱን አዩት” ይህ ቅዱስ በሸንጎው ፊት እንዲህ ብለው ሲያሳጡት እንኳ ርጋታን ተላብሶ ነበር ክሱን ያደምጥ የነበረው፡፡ መጽሐፍ ቅዱስ በአንድ አጥፊ ላይ እውነተኛ ምስክሮች ምስክርነታቸውን ሲሰጡ እንዲህ ዓይነት ተአምር እንደተከሰተ ጽፎልን አናገኝም፡፡ ነገር ግን በቅዱስ እስጢፋኖስ ላይ የሚመሰክሩ ምስክሮች ሐሰተኞች ስለመሆናቸው እግዚአብሔር ያሳይ ዘንድ   ፊቱ እንደመልአክ ፊት እንዲበራ አደረገው፡፡

እኚህ አይሁድ ሐዋርያትን ስለ ክርስቶስ ዳግም እንዳይሰብኩ ከለከሉ  እንጂ ሐሰተኞች ምስክሮች አቁመው አልከሰሷቸውም ነበር፡፡ ይህን ቅዱስ ግን ሐሰተኛ ምስክሮችን አቁመው በሸንጎ ፊት ከሰሱት፡፡ ስለዚህም በሁሉ ፊት የእርሱ ጻድቅነት ይሟገታቸው ዘንድ ከፊቱ ብርሃን መንጭቶ ሲያበራ ታያቸው፡፡ ይህም ሽማግሌዎችንም ሳይቀር አስደንቁዋቸው ነበር፡፡

እርሱም  እንዲህ አለ፡-“ወንድሞችና አባቶች ሆይ ለአባታችን ለአብርሃም በካራን ሳይቀመጥ ገና በሁለት ወንዝ መካከል ሳለ ታየው” አለ፡፡(ም.7፡4) በዚህ ንግግሩ የእግዚአብሔር የተስፋ ቃል ከርሰታቸው፣ ከግርዘት፣ ከመሥዋዕት፣ ከቤተመቅደሱ በፊት እንዲኖር፣ ከእነርሱ በጎነት የተነሣ ግርዘትና ሕግ ለእነርሱ እንዳልተሰጣቸው ነገር ግን ምድሪቱ በአብርሃም መታዘዝ ምክንያት እንደተሰጠቻቸው እንዲገነዘቡ አድርጎአቸዋል፡፡ እንዲሁም መገረዛቸው ብቻውን የተስፋውን ቃል ለመቀበል እንደማያበቃቸው  አመለከታቸው፡፡ ከእነዚህ በተጨማሪም ለአማናዊው ሥርዐት ይህ ጥላ እንደሆነ እንዲሁም እግዚአብሔር ወደ አዘጋጀው አገርና ርስት ለመግባት ሲባል  አገርንና ርስትን ጥሎ በእርሱ ትእዛዝ መውጣት ሕግን ማፍረስ እንዳልሆነ ሲያስረዳ “በዚያን ጊዜ ከከለዳውያን አገር ወጥቶ በካራን ተቀመጠ”(ቁ.4)እንዳለ ማስተዋል እንችላለን፡፡

ይቀጥላል……