Archive for category: ወቅታዊ ትምህርት

ኅዳር ፴ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

፬. መጻጕዕ

ከኅዳር ፳፯ እስከ ታኅሣሥ ፫ ያሉትን ሰባት ቀናት የሚያጠቃልለው አራተኛው የዘመነ አስተምሕሮ ሳምንት ‹‹መጻጕዕ›› ይባላል፡፡ የቃሉ ፍቺ በደዌ ዳኛ፣ በአልጋ ቍራኛ የተያዘ በሽተኛ ማለት ሲኾን ዕለቱ ‹‹መጻጕዕ›› ተብሎ መሰየሙም ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ዕውር ኾኖ የተወለደውን ጐበዝ ዓይን ያበራበትን ዕለት ለማስታዎስ ነው፡፡ የዕለቱ (እሑድ) መዝሙር ‹‹ይቤሉ እስራኤል ኢርኢነ ወኢሰማዕነ ዘዕውሩ ተወልደ ወተከሥተ አዕይንቲሁ በሰንበት ….፤ ዕውር ኾኖ ተወልዶ ዓይኖቹ በሰንበት የበሩለትን ሰው እስራኤል ‹አላየንም፤ አልሰማንም› አሉ ….›› የሚለው የእስራኤላውያንን በክርስቶስ ተአምር አለማመን የሚገልጸው የቅዱስ ያሬድ ትምህርት ነው፡፡

ምስባኩም ‹‹ደቂቀ ዕጓለ እመሕያው እስከ ማእዜኑ ታከብዱ ልበክሙ ለምንት ታፈቅሩ ከንቶ ወተሐሱ ሐሰተ አእምሩ ከመ ተሰብሐ እግዚአብሔር በጻድቁ፤ እናንት የሰው ልጆች፣ እስከ መቼ ድረስ ልባችሁን ታከብዳላችሁ? ከንቱ ነገርን ለምን ትወዳላችሁ? ሐሰትንም ለምን ትሻላችሁ? እግዚአብሔር በጻድቁ እንደ ተገለጠ ዕወቁ፤›› የሚለው እግዚአብሔር ለጻድቃኑ በሚያደርገው ድንቅ ሥራ ማመን እንደሚገባ የሚያስረዳው የዳዊት መዝሙር ነው /መዝ.፬፥፪-፫/፡፡ ወንጌሉ ደግሞ ዮሐ.፱፥፩ እስከ መጨረሻው ሲኾን ቅዳሴውም ቅዳሴ እግዚእ ነው፡፡ በዚህ ሳምንት መድኀኒታችን የዕውሩን ዓይን ከማብራቱ ባሻገር ሕሙማነ ሥጋን በተአምራቱ፤ ሕሙማነ ነፍስን በትምህርቱ ስለ ማዳኑ የሚያወሳ ቃለ እግዚአብሔር ይቀርባል፡፡

በዓቢይ ጾሙ መጻጉዕ መዝሙሩ፡- ‹‹አምላኩሰ ለአዳም››፤ ምስባኩ፡- ‹‹እግዚአብሔር ይረድኦ ወስተ አራተ ሕማሙ ወይመይጥ ሎቱ ኵሎ ምስካቤሁ እምደዌሁ አንሰ እቤ እግዚኦ ተሣሃለኒ፤ እግዚአብሔር በደዌው አልጋ ሳለ ይረዳዋል፤ መኝታውንም ዅሉ ከበሽታው የተነሣ ይለውጥለታል፡፡ እኔስ ‹አቤቱ ይቅር በለኝ፤ አንተን በድያለሁና ለነፍሴ አስተስርይላት› አልሁ›› /መዝ.፵፥፫-፬/፤ ወንጌሉ፡- ዮሐንስ ፭፥፩-፳፭፤ ቅዳሴው ተመሳሳይ (እግዚእ) ነው፡፡ በዚህ ሳምንት የሚቀርበው ትምህርት ለሠላሳ ስምንት ዓመታት ከአልጋው ጋር ተጣብቆ የኖረው በሽተኛ በክርስቶስ ኃይል ከደዌው ተፈውሶ አልጋውን ተሸክሞ መሔዱንና የክርስቶስን ገባሬ ተአምርነት የሚመለከት ነው፡፡

፭. ደብረ ዘይት

አምስተኛውና የመጨረሻው የዘመነ አስተምሕሮ ሳምንት ‹‹ደብረ ዘይት›› በመባል የሚታወቅ ሲኾን የሚያጠቃልለውም ከታኅሣሥ ፬ – ፮ ያሉትን ሦስት ቀናት ነው፡፡ በዕለቱ (እሑድ) ‹‹ሠርዐ ሰንበተ ለሰብእ ዕረፍተ ለእለ በሰማይ ወለእለ በምድር …፤ እግዚአብሔር በሰማይም በምድርም ለሚኖሩ ፍጡራን ሰንበትን ለዕረፍት ሠራ (ፈጠረ) ….፤›› የሚለው የቅዱስ ያሬድ መዝሙር ይዘመራል፡፡ ‹‹ለነዳያኒሃኒ አጸግቦሙ እክለ ወለካህናቲሃኒ አለብሶሙ ሕይወተ ወጻድቃኒሃኒ ትፍሥሕተ ይትፌሥሑ፤ ባልቴቶቿን እጅግ እባርካቸዋለሁ፤ ድሆቿንም እኽልን አጠግባቸዋለሁ፡፡ ካህናቷንም ደኅንነትን አለብሳቸዋለሁ፡፡ ጻድቃኖቿም እጅግ ደስ ይላቸዋል፤›› የሚለው የዳዊት መዝሙር (ምስባክ) ይሰበካል /መዝ.፻፴፩፥፲፭-፲፮/፡፡ የዕለቱ ወንጌል ሉቃስ ፲፪፥፴፪-፵፩ ሲኾን ቅዳሴው ደግሞ ቅዳሴ አትናቴዎስ ነው፡፡ በዚህ ሳምንት ሰንበት የዕረፍት ዕለት መኾኗን ከሚያስገነዝቡ ትምህርቶች በተጨማሪ የደጋግ አባቶችን መንፈሳዊ ታሪክ፣ የወረሱትን ሰማያዊ ሕይወትና ያገኙትን ዘለዓለማዊ ሐሤት መሠረት በማድረግ እኛ ምእመናንም እንደ አባቶቻችን ለመንግሥተ ሰማያት በሚያበቃ ክርስቲያናዊ ምግባር ጸንተን መኖር እንደሚገባን የሚያተጋ ቃለ እግዚአብሔር ይቀርባል፡፡

በዓቢይ ጾሙ ደብረ ዘይት መዝሙሩ፡- ‹‹እንዘ ይነብር እግዚእነ ውስተ ደብረ ዘይት››፤ ምስባኩ፡- ‹‹እግዚአብሔርሰ ገሃደ ይመጽእ ወአምላክነሂ ኢያረምም እሳት ይነድድ ቅድሜሁ፤ እግዚአብሔር በግልጥ ይመጣል፡፡ አምላካችንም ዝም አይልም፤ እሳት በፊቱ ይነዳል፡፡›› መዝ.፵፱፥፫/፤ ወንጌሉ፡- ማቴዎስ ፳፬፥፩-፴፮፤ ቅዳሴ፡- ተመሳሳይ (አትናቴዎስ) ነው፡፡ በሳምንቱ ጌታችን የምጽአቱን ነገር ለደቀ መዛሙርቱ በደብረ ዘይት ማስተማሩን፣ ዳግም ለፍርድ ሲመጣም ለዅሉም እንደ ሥራው መጠን ዋጋውን የሚከፍለው መኾኑን የሚገልጹ ትምህርቶች ይቀርባሉ፡፡

በአጠቃላይ ከላይ የተጠቀሱት አራቱ የዘመነ አስተምሕሮ ሰንበታት (ቅድስት፣ ምኵራብ፣ መጻጉዕና ደብረ ዘይት) ስያሜአቸው ከዐቢይ ጾም ሰንበታት ጋር ተመሳሳይ ቢኾንም የሚዘመሩት መዝሙራት፣ በቅዳሴ ጊዜ የሚሰበኩ ምስባካትና የሚነበቡ ምንባባት እንደዚሁም የሚቀርቡ ትምህርቶች ግን የተለያዩ ናቸው፡፡ ትምህርቶቹ የተለያዩ ናቸው ስንል የሚነገረው ምሥጢርና ይዘት በወቅታዊ በዓላት ላይ የሚያተኵር መኾኑን ለመግለጽ ነው እንጂ በየትኛውም ጊዜ በቤተ ክርስቲያናችን የሚቀርበው ትምህርት አንዱ የእግዚአብሔር ቃል ብቻ ነው፡፡ ሳምንታቱን በዚህ መልክ የከፋፈለውም ሊቁ ቅዱስ ያሬድ ሲኾን ይህንንም ከመጽሐፈ ድጓው መመልከት ይቻላል /ድጓ ዘአስተምሕሮ/፡፡ የተወደዳችሁ የድረ ገጻችን ተከታታዮች! ወቅቱ ሲደርስ የዓቢይ ጾም ሳምንታትን የተመለከተ ሰፋ ያለ ትምህርት ይዘን እንደምንቀርብ ከወዲሁ እናሳውቃለን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

ምንጮች፡-

• መጽሐፈ ግጻዌ፡፡
• ማኅቶተ ዘመን፣ መምህር በሙሉ አስፋው፤ ፳፻፩ ዓ.ም፣ አዲስ አበባ፡፡
• ጾምና ምጽዋት፣ ዲያቆን ቃኘው ወልዴ፤ ሐምሌ ፳፻፩ ዓ.ም፣ አዲስ አበባ፡፡
• ያሬድና ዜማው፣ ሊቀ ካህናት (ርእሰ ደብር) ጥዑመ ልሳን ካሣ፤ ፲፱፻፹፩ ዓ.ም፡፡
• ጥንታዊ የኢትዮጵያ ሥርዓተ ትምህርት፣ ሊቀ ሥልጣናት ሀብተ ማርያም ወርቅነህ፡፡

ኅዳር ፳፮ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በመምህር ብዙነህ ሺበሺ

ታቦተ ጽዮን ከቤተ አሚናዳብ እስከ ዳዊት ከተማ ….

ወደ ታቦተ ጽዮን በተመለከቱ ፸ ቤትሳምሳውያንና ታቦቱን ለመያዝ እጁን በዘረጋ በዖዛ ላይ የእግዚአብሔር ቍጣ ነድዶ ከቀሠፋቸው ‹‹ታቦት (ጽላት) አያስፈልግም!›› የሚሉ ተሐድሶ መናፍቃን የት ይኾን መገኛቸው? ዕድል ፈንታቸው፣ ጽዋ ተርታቸውስ ምን ይኾን? ዖዛ ሙሴንና አሮንን ይቃወሙ የነበሩ መሬት ተከፍታ የዋጠቻቸው የዳታንና አቤሮን፣ ሐዋርያትን የመንፈስ ቅዱስን ስጦታ በገንዘብ ሽጡልኝ በማለት የጠየቃቸው የሰማርያው መሠሪ (ጠንቋይ) ሲሞን፣ በሊቃውንት አባቶች ተወግዘው የተለዩ የአርዮስ፣ ንስጥሮስ፣ አቡሊናርዮስ፣ መቅዶንዮስ ወዘተ ምሳሌ ነው፡፡ እነሱ የማይገባቸውን ሽተው ከዕውቀታቸው በላይ የኾነውን እናውቃለን በማለታቸው በሥጋቸው መቅሠፍት፣ በነፍሳቸውም ሞት እንዳመጡ የቤተ ክርስቲያንን ትምህርት ላለመስማት ጆሯቸውን በጣታቸው የደፈኑ አራዊተ ምድር ተሐድሶ ነን ባዮች መናፍቃንም አወዳደቃቸው የከፋ ይኾናል፡፡ አርዌ ምድር (እባብ) ሰው ነድፋ አዋቂ ደጋሚ ደግሞባት የተነደፈው እንዳይድን ድጋሙን ላለመስማት አንዱን ጆሮዋን ከምድር ታጣብቃለች፡፡ ቀሪውን በጅራቷ ትደፍናለች /መዝ. ፶፯፥፬-፭፣ አንድምታ ትርጓሜ/፡፡ ስብሐተ እግዚአብሔርን ላለመስማት ጆሮዋን እንደምትደፍን አርዌ ምድር የቤተ ክርስቲያንን የቀና ትምህርት እንዳይሰሙ ተሐድሶ መናፍቃን ጆሮአቸውን በምንፍቅና ትምህርት ደፍነዋል፡፡

ወደ ታሪኩ እንመለስና በዖዛ ስብራት ዳዊት ደነገጠ፤ ታቦተ እግዚአብሔርን ወደ መናገሻ ከተማው ይዞ ይሔድ ዘንድ ስለ ፈራ በአቢዳራ ቤት አኖሩአት፤ የአቢዳራም ቤት ተባረከ፡፡ አቢዳራ የወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስ ምሳሌ ነው፡፡ ታቦተ ጽዮንም የእመቤታችን ምሳሌ፡፡ ቅዱስ ዮሐንስ ጌታችንና መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ‹‹ነያ እምከ፤ እነኋት እናትህ›› ብሎ እመቤታችንን አደራ ከሰጠው ጊዜ ጀምሮ እስከ ዕለተ ዕረፍቷ ድረስ ሲያገለግላት ኖሯል፡፡ ታቦተ ጽዮን የአቢዳራን ቤት እንደ ባረከች እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያምም የዮሐንስን ቤት ባርካለች፡፡ ‹‹ሐዋርያው ለእጁ በትር ለእግሩ ጫማ የሌለው የቱን ሀብት ነው የባረከችው?›› የሚል ጥያቄ ከተነሣ በእርግጥ ቅዱስ ዮሐንስ የዚህ ዓለም ሀብት ንብረት የለውም፡፡ የጌታችንን መከራ መስቀል በማሰብ ቊፁረ ገጽ ኾኖ (ግንባሩን ቋጥሮ) በኀዘን እንደ ኖረ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን ያስተምራሉ፡፡ የቅዱስ ዮሐንስ ሀብት ሀብተ መንፈስ ቅዱስ የኾነው ወንጌልን ማስተማር፣ ነገረ እግዚአብሔርን ማመሥጠር፣ ድውይ መፈወስ፣ ወዘተ. ነው፡፡ ቅዱስ የሐንስ የጻፈው ወንጌል ከሦስቱ ወንጌላት ለየት ያለ ነው፡፡ ሦስቱ ወንጌላት የክርስቶስን የሰውነት ባሕርያት አጕልተው ሲያሳዩ የዮሐንስ ወንጌል ግን የመለኮትን ባሕርይ በጥልቀት ያስረዳል፡፡ በዚህም የተነሣ ወንጌላዊው ‹‹ዮሐንስ ታኦጐሎስ (ነባቤ መለኮት)›› የሚል ስም አግኝቷል፡፡ ስለ መለኮት አምልቶ አስፍቶ የጻፈ ማለት ነው፡፡ ቅዱስ ዮሐንስን በጸጋ እግዚአብሔር፣ በመንፈሳዊ ዕውቀት ያከበረው፣ የባረከው የእመቤታችን ወደ ቤቱ መግባት ነው፡፡

እመቤታችን በዓይኗ የምታየውን፣ ከመላእክት የተነገራትን በልቧ ጠብቃ ያኖረችውን የልጇን ባሕርየ መለኮት (አምላክነት) ለቅዱስ ዮሐንስ ነግራዋለች /አቡነ ሺኖዳ ሣልሳዊ የመስቀል ጕዞ/፡፡ ቅዱስ ዮሐንስ ከጌታችን እግር ይቀመጥ ስለ ነበር በቅርብ ያየውን ነገረ እግዚአብሔር፣ ከእመቤታችን የተነገረውንም ምሥጢር በሰፊው ጽፏል፤ አስተምሯል፡፡ ከጊዜ እጥረትና ከአገልግሎት ብዛት የተነሣ ያልተጻፉ ምሥጢራትና ተአምራት እንዳሉም ‹‹ኢየሱስም በዚህ መጽሐፍ ያልተጻፈ ሌላ ብዙ ምልክት በደቀ መዛሙርቱ ፊት አደረገ፡፡ ነገር ግን ኢየሱስ እርሱ ክርስቶስ የእግዚአብሔር ልጅ እንደ ኾነ ታምኑ ዘንድ፣ አምናችሁም በስሙ ሕይወት ይኾንላችሁ ዘንድ ይህ ተጽፏል›› በማለት መስክሯል /ዮሐ. ፲፱፥፴-፴፩/፡፡ ቅድስት ቤተ ክርስቲያናችንም ትውፊት የምትቀበልበት አንደኛው ማስረጃ ይህ ቃል ነው፡፡ ለቅድስት ቤተ ክርስቲያን ዶግማ መሠረት የኾነው ይህ ወንጌል ቅዱስ ዮሐንስ እመቤታችንን በመቀበሉ ያገኘው ሀብት ነው፡፡ አዕማድ የተባሉ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን እነ ቅዱስ አትናቴዎስ፣ ቅዱስ ቄርሎስ፣ ዮሐንስ አፈወርቅ፣ ኤፍሬም ዘሶርያ፣ ያዕቆብ ዘሥሩግ፣ ባስልዮስ ጐርጐርዮስ (ነባቤ መለኮት)፣ ወዘተ. የድርሰታቸው፣ የትምህርታቸው መሠረት የዮሐንስ ወንጌል ነው፡፡ መናፍቃን የተረቱበት፣ አጋንንት የወደቁበት፣ ቤተ ክርስቲያን የጸናችበት ይህ ወንጌል ነው፡፡

ቅዱስ ዮሐንስ በእመቤታችን ቃል ኪዳን የሚታመኑ ክርስቲያኖችን ይወክላል፡፡ እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያምን ወላዲተ አምላክ ብሎ በአማላጅቷ የሚተማመን፣ በቀናች ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ሃይማኖት የሚጸና ምእመን በወንጌል ትርጕም ግራ አይጋባም፡፡ ዮሐንስን የባረከች እመቤታችን ምሥጢሩን ትገልጽለታለችና፡፡ የወንጌሉ ትርጕምና ምሥጢር የተደፈነባቸው (የተሰወረባቸው) ተሐድሶ ነን ባዮች መናፍቃን በድንግዝግዝ ጨለማ እየተደናበሩ የሚገኙትና ስተው የሚያስቱት እመቤታችንን ባለመቀበላቸው ነው፡፡ እመቤታችንን በቤቱ ተቀብሎ ቅዱስ ዮሐንስ በብዙ ሀብታተ መንፈስ ቅዱስ እንደ ተባረከ ዛሬም እርሷን እናቴ፣ እመቤቴ ብሎ የሚቀበል በሥጋም በነፍስም ይባረካል፡፡ ምድራዊ ቤቱ በሀብት፤ የእግዚአብሔር መቅደስ የኾነው ሰውነቱም በጸጋ መንፈስ ቅዱስ ይሞላል፡፡ የአቢዳራ ቤት በታቦተ ጽዮን እንደ ተባረከ በሰማ ጊዜ ቅዱስ ዳዊት መንፈሳዊ ቅናት ቀንቷል፡፡ ‹‹ቅንዑ ለእንተ ተዓቢ ጸጋ፤ ለምትበልጠው ጸጋ ቅኑ›› እንዲል፡፡ ቅዱስ ዳዊት በታቦተ እግዚአብሔር ፊት በእግሩ እያሸበሸበ፣ በጣቱ በገና እንደረደረ ሲያመሰግን በንቀት የተመለከተችው ሜልኮል ማኅፀኗ ደርቋል፡፡ ቅዱስ ዳዊት የትሑታን ካህናት፣ መዘምራን በአጠቃላይ የትሑታን ክርስቲያኖች ምሳሌ ሲኾን፣ ሜልኮል ደግሞ የመናፍቃንና የአፅራር ቤተ ክርስቲያን ምሳሌ ናት፡፡

ሜልኮል እስከ ዕለተ ሞቷ መካን ኾና እንደ ቀረች የእመቤታችንን ክብር የሚያቃልሉ መናፍቃንም የመንፈስ ቅዱስ ፍሬን ከማፍራት የመከኑ ናቸው /ገላ. ፭፥፳፪/፡፡ አንድም ሜልኮል ራሳቸውን ከፍ ከፍ የሚያደርጉ ትዕቢተኞች ምሳሌ ናት፡፡ ጌታችን በምሳሌነት የጠቀሰው ፈሪሳዊ ራሱን ጸሎተኛ፣ ሃይማኖተኛ የሚያደርግና ሌላውን የሚንቅ ነበር፡፡ በዚህ ፈሪሳዊ የተናቀው ስለ ኃጢአቱ እያሰበ ወደ ሰማይ ቀና ብሎ ለማየት ያፍር፣ ይሸማቀቅ የነበረው ቀራጭ ድኅነት አግኝቶ ሲመለስ ፈሪሳዊው ግን በነበረው ኀጢአት ላይ የትዕቢት ኀጢአት ጨምሮ እንደ ተመለሰ በቅዱስ ወንጌል ተጽፏል /ሉቃ. ፲፰፥፲-፲፬/፡፡ ‹‹አመ ሜጠ እግዚአብሔር ፄዋ ጽዮን ወኮነ ፍሡሐነ፤ እግዚአብሔር የጽዮንን ምርኮ በመለሰ ጊዜ ደስተኞች ኾንን›› በማለት በደስታ የዘመሩት ቅዱስ ዳዊትና ቤተ እስራኤል በረከት እንዳገኙ ዅሉ እኛ ምእናንም ታቦተ እግዚአብሔር ከመንበረ ክብሩ ወጥቶ በሚከበርበት ዕለተ በዓል በተሰጠን ጸጋ ዘምረን (አመስግነን) በረከት እንድናገኝ እግዚአብሔር ትሑት ልቡና፣ ቅን ሕሊና ይስጠን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

ምንጭ፡-

ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ፣ ከኅዳር ፩ – ፲፮ እና ከ፲፮ – ፴ ቀን ፳፻፰ ዓ.ም፡፡

ኅዳር ፳፫ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ቅዱሳን መላእክት ምሕረትን ከእግዚአብሔር ወደ ሰው ልጅ፤ ጸሎትን ከሰው ወደ እግዚአብሔር የሚያደርሱ ለዘለዓለም የማይሞቱ ረቂቃን መናፍስት ናቸው፡፡ በመዓርጋቸውና በነገዳቸውም ኪሩቤል፣ ሱራፌል፣ ኃይላት፣ አርባብ፣ መናብርት፣ ሥልጣናት፣ መኳንንት፣ ሊቃናትና መላእክት ተብለው ይመደባሉ፡፡ ‹‹ወኍልቆሙ ለእሙንቱ መላእክት ወሊቃነ መላእክት መናብርት ወሥልጣናት አጋእዝት ኃይላት ወሊቃናት ኪሩቤል ወሱራፌል›› እንዲል /አንቀጸ ብርሃን፤ ኵሎሙ ዘመላእክት/፡፡

በአቀማመጥም ኪሩቤል፣ ሱራፌልንና ኃይላትን በኢዮር፤ አርባብን፣ መናብርትንና ሥልጣናትን በራማ፤ መኳንንትን፣ ሊቃናትንና መላእክትን በኤረር አስፈሯቸዋል፡፡ እግዚአብሔር አምላክ በተሰወረባቸው ጊዜ ዲያብሎስ ‹‹እኔ ነኝ ፈጣሪያችሁ›› በማለቱ መንፈስ ቅዱስ አረጋግቶ ኅቡዕ ስሙ የተጻፈበትን ሠሌዳ ሰጥቷቸው፤ አንድም እሑድ በነግህ የተፈጠረው ብርሃን ዕውቀት ኾኗቸው ቅዱሳን መላእክት ‹‹ቅዱስ እግዚአብሔር አብ፣ ቅዱስ እግዚአብሔር ወልድ፣ ቅዱስ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ›› ብለው ምሥጢረ ሥላሴን አምልተው አስፍተው ተናግረዋል /ኩፋሌ ፪፥፰፤ ኢሳ. ፮፥፫/፡፡ ይህንን ሃይማኖታቸውን ምክንያት አድርጎ በየነገዳቸው አለቃ ሹሞ ቀብቷቸዋል (አክብሯቸዋል)፡፡

በዚህም መሠረት በኢዮር ያሉት መላእክት አራት አለቃ፣ ዐርባ ነገድ ኾነው የተመደቡ ሲኾን ከእነዚህም ዐሥሩ የኪሩቤል፣ ዐሥሩ የሱራፌል ነገድ ነው /መዝ.፳፫፥፯-፲፤ ማቴ.፳፬፥፴፩/፡፡ በቍጥርም ዘጠና ዘጠኝ ነገድ ናቸው፡፡ ‹‹ኀዲጐ ተስዓ ወተስዓተ ነገደ ቆመ ማእከለ ባሕር›› እንዲል /ሰላም ዘጥምቀት፤ ራእ. ፲፪፥፱/፡፡ እግዚአብሔር አምላካችን ሃያ አራት ሊቃነ መላእክትን መርጦ በመንበረ መንግሥት ዙሪያ ክንፍ ለክንፍ አያይዞ አቁሟቸዋል፡፡ የብርሃን ዘውድ (አክሊል) ደፍቶላቸዋል፡፡ የብርሃን መስቀልና ማዕጠንተ ወርቅ አስይዟቸዋል፡፡ እንደዚህ አድርጎ ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያሉ እንዲያመሰግኑት አድርጓቸዋል፡፡ እነዚህም ካህናተ ሰማይ (ሱራፌል) ይባላሉ፡፡ በመጽሐፈ ስንክሳር ተመዝግቦ እንደምናገኘው በየዓመቱ ኅዳር ፳፬ ቀን በእግዚአብሔር ዙፋን ፊት ቆመው ሰማያዊ አገልግሎት የሚሰጡ የካህናተ ሰማይ መታሰቢያ በዓላቸው ነው፡፡ በዛሬው ዝግጅታችን ስለ ካህናተ ሰማይ አገልግሎት የሚያስገነዝብ አጭር ትምህርት ይዘንላችሁ ቀርበናል፤

ሱራፊ ማለት መልአክ፣ ከካህናተ ሰማይ አንዱ ማለት ነው፡፡ ሱራፌን፣ ሱራፌል፣ ሱራፌም (በፅርዕ ሴራፊም፣ በዕብራይስጥ ስራፊም) ማለት የነገድ ስም፣ ልዑላን መላእክት፣ ሊቃናት፣ የሚያጥኑ፣ ካህናት፣ ቀሳውስት፣ ቀዳሾች ማለት ነው /ኪዳነ ወልድ ክፍሌ፣ ገጽ ፰፻፹፮/፡፡ ከዚህ ላይ ሱራፊ ነጠላ ቍጥርን፤ ሱራፌል ደግሞ ብዙ ቍጥርን ያመለክታል፡፡ ሱራፌል ለቅዱሳን በሰው አምሳል በመገለጣቸው ሽማግሌዎች ተብለው ተጠርተዋል /ኢሳ.፳፬፥፳፫፤ መሳ.፲፫፥፪-፳፭፤ ዳን.፲፥፲፰-፳፩/፡፡ በግእዝ ቋንቋ ደግሞ ካህናተ ሰማይ ይባላሉ፡፡ ይኸውም በእግዚአብሔር ዙፋን ፊት ቆመው የሚሰጡትን ሰማያዊ አገልግሎት የሚያመለክት ስም ነው፡፡

በመጽሐፈ ሥነ ፍጥረት እንደ ተገለጸው እግዚአብሔር አምላክ በዕለተ ሰኑይ (ሰኞ) ከኪሩቤል ሠራዊት ገጸ ሰብእና ገጸ አንበሳን፣ ከሱራፌል ሠራዊት ገጸ ንሥርና ገጸ እንስሳን ከኢየሩሳሌም ሰማያዊት በላይ፣ ከሰማይ ውዱድ በታች ጀርባቸውን ወደ ውስጥ፣ ፊታቸውን ወደ ውጭ አድርጎ አቁሟቸዋል፡፡ ይኸውም ‹‹የኔን የፈጣሪያችሁን ፊት ማየት አይቻላችሁም›› ሲል ነው፡፡ የኪሩቤል አለቃቸው ማለትም ገጸ ሰብእና ገጸ አንበሳ ኪሩብ፤ የሱራፌል አለቃቸው ማለትም ገጸ ነሥርና ገጸ ላሕም ደግሞ ሱራፊ ይባላል /ሥነ ፍጥረት ዘእሑድ/፡፡

ወንጌላዊው ዮሐንስ በራእዩ ‹‹በዙሪያውም ሃያ ዐራት ካህናት አሉ፡፡ በፊታቸው የበጉን ሥዕል፣ ደምን የተረጨች ልብስንም፣ የታተመ መጽሐፍንም ያያሉ፡፡ መንበሩን በዞሩ ቍጥር ለዚያ ለበጉ ሥዕልና በደም ለታለለችዋ ልብስ፣ ለታተመው መጽሐፍም ሦስት ጊዜ ይሰግዳሉ›› /ራእ. ፬፥፮፤ ፭፥፰/ በማለት ስለ ሱራፌል ሰማያዊ አገልግሎት የተናገረ ሲኾን፣ ‹‹በፊታቸው የበጉን ሥዕል ያያሉ›› ማለቱ የክርስቶስን ትስብእት በጌትነት ያዩታል ለማለት ነው፡፡ ‹‹ወደቁ›› ሲልም መስገዳቸውን ያመለክታል፡፡ ‹‹በግ›› የተባለውም ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ነው፡፡ ‹‹ደምን የተረጨች ልብስ›› ማለቱም ክርስቶስ ስለ እኛ መከራ መቀበሉን፤ የታተመ መጽሐፍ የክርስቶስ ትስብእት የማይመረመር መኾኑን፤ ‹‹ለበጉ ሥዕል፣ ለታለለችው ልብስና ለታለለው መጽሐፍ ሦስት ጊዜ ይሰግዳሉ›› ሲልም ከእግዚአብሔር አብ እና ከእግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ ጋር በአንድነትም በሦስትነትም ለሚመለከው ለክርስቶስ ደግመው ደጋግመው ምስጋና ማቅረባቸውንና መገዛታቸውን ያመለክታል /የሠለስቱ ምእት ቅዳሴ አንድምታ ትርጓሜ፣ ፫፥፯-፱/፡፡

ነቢዩ ሕዝቅኤልም ካህናተ ሰማይ ያለ ዘር መገኘታቸውን ሲያመለክት ‹‹በመንበሩ ዙሪያ ቁመው ያሉ ካህናት ኅብራቸው መረግድ የሚባል ዕንቍን ይመስላል›› በማለት ተናግሯል፡፡ ጸጋቸውን ሲገልጽ ደግሞ ‹‹ብሩህ ልብስ ለብሰዋል፤›› ክብራቸውን ሲመሰክርም ‹‹በራሳቸው ላይ አክሊል ደፍተዋል›› ብሏል፡፡ ነጭ ልብስ ለብሰው መታየታቸው የንጽሕናቸውና የቅድስናቸው መገለጫ ሲኾን፣ በራሳቸው ላይ የተቀዳጁት ዘውድ ደግሞ ከእግዚአብሔር ዘንድ የተሰጣቸውን ዘለዓለማዊ ክብር ያሳያል፡፡ ቍጥራቸው በሃያ አራት መገለጹም ምስጋናቸው ዕረፍታቸው፣ ዕረፍታቸው ምስጋናቸው ኾኗቸው ለሃያ አራት ሰዓታት ሳያቋርጡ ጸሎትና ምስጋናን ለእግዚአብሔር ማቅረባቸውን ለማጠየቅ ነው፡፡ አንድም የ፲፪ቱ ነገደ እስራኤል እና የ፲፪ቱ ሐዋርያት ምሳሌ ሲኾን (፲፪ + ፲፪ = ፳፬) ይኸውም የብሉይና የሐዲስ ኪዳን አባቶች በአንድነት ኾነው እንደ ሱራፌል በምድር በቤተ መቅደስ፤ እንደዚሁም በሰማይ በገነት (በመንግሥተ ሰማያት) ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያሉ የሚያመሰግኑ መኾናቸውን ያመለክታል፡፡ በዘመነ ብሉይ ደብተራ ኦሪትንና መቅደሰ ኦሪትን በሃያ አራት ሰሞን ተመድበው ያገለግሉ የነበሩ ካህናትም የ፳፬ቱ ካህናተ ሰማይ ምሳሌዎች ናቸው /፩ኛዜና. ፳፬፥፩-፲፱፤ ሕዝ. ፩፥፭-፳፪፤ ራእ. ፭፥፰-፲፬/፡፡

ካህናተ ሰማይ ለእግዚአብሔር ምስጋና ሲያቀርቡ አክሊሎቻቸውን ከራሳቸው ላይ አውርደው ያለማቋረጥ ይሰግዳሉ፡፡ ሊቁ አባ ጊዮርጊስም ይህንን ሰማያዊ ሥርዓት እንዲህ ሲሉ ገልጸውታል፤ ‹‹ካህናተ ሰማይ ቅዉማን በዐውዱ አክሊላቲሆሙ ያወርዱ ቅድመ መንበሩ እንዘ ይሰግዱ ይርዕዱ ወኢይዝብጦሙ ሶበ ይበርቅ ነዱ፤ ካህናተ ሰማይ (ሱራፌል) በመንበሩ ዙሪያ ቆመው በፊቱ ሲሰግዱ የመለኮት እሳት ሲበርቅ እንዳይመታቸው ይንቀጠቀጣሉ፤›› /መጽሐፈ ሰዓታት/፡፡ ይህም ምስጋና በቤተ ክርስቲያናችን በተለያዩ የጸሎት ክፍሎች ይገኛል፡፡ ‹‹…. ወባቲ ለዛቲ ቤተ ክርስቲያን ሥርዓተ መላእክት አርአያ ዘበሰማያት ቤተ ክርስቲያሰ ትትሜሰል በጽርሐ አርያም ዘላዕሉ ….፤ .… ለዚህች ቤተ ክርስቲያን በሰማያዊው አገልግሎት አምሳል የመላእክት የአገልግሎት ሥርዓት አላት፡፡ ቤተ ክርስቲያንስ በላይኛው (በሰማያዊው) ጽርሐ አርያም ትመሰላለች ….›› እንዳሉ አባ ጊዮርጊስ /ሰዓታት፣ ኵሎሙ ዘዘወትር/፡፡

ዛሬም ምድራውያን ካህናት ማዕጠንትና መስቀል ይዘው በመንበሩ ፊት ቆመው ሲያጥኑ የሚሰግዱት፤ እንደዚሁም ኪዳን ሲያደርሱና ወንጌል ሲያነቡ መጠምጠሚያቸውን የሚያወርዱት ከዚህ ሥርዓት በመነሣት ነው፡፡ ሱራፌል በቤተ ክርስቲያን ሥርዓት ልብሰ ተክህኖ ለብሰው፣ ማዕጠንት ይዘው፣ እንደሚሰግዱና አክሊላቸውን እንደሚያወርዱ ኾነው በሥዕለ ሥላሴ ግራና ቀኝ የሚሣሉትም ይህንን አገልግሎታቸውን ለማስታዎስ ነው፡፡ እንደ ጸሎተ ዕጣን፣ ቅዳሴ፣ ማኅሌት፣ የመሰሉ የቤተ ክርስቲያን የአገልግሎት ዘርፎች ዅሉ ከካህናተ ሰማይ የተወረሱ ናቸው፡፡ የቤተ ክርስቲያን የዜማ መሠረት የኾነው ሊቁ ቅዱስ ያሬድ የዜማ ድርሰቱን የተቀበለው ከሱራፌል መኾኑንም ‹‹ሃሌ ሉያ ዋይዜማ ዘሰማዕኩ በሰማይ እመላእክት ግናይ እንዘ ይብሉ ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ እግዚአብሔር መልዓ ሰማያተ ወምድረ ቅድሳተ ስብሐቲከ፤ ‹ምስጋና ለእግዚአብሔር ይኹን፡፡ ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ እግዚአብሔር፣ የጌትነትህ ቅድስና በሰማይ በምድር መላ› እያሉ ሲያመሰግኑ በሰማይ ከመላእክት የሰማሁት ዜማ ምንኛ ድንቅ ነው?›› ከሚለው የአርያም ክፍል ከኾነው ጣዕመ ዜማው ለመረዳት እንችላለን፡፡ በአጠቃላይ በቤተ ክርስቲያን በቅዳሴው፣ በማኅሌቱና በሰዓታቱ የካህናተ ሰማይ አገልግሎታቸውና ስማቸው በሰፊው ሲጠራ ይኖራል፡፡

ሠለስቱ ደቂቅ ‹‹እግዚአብሔርን አራዊትና አንስሳት ዅሉ ያመሰግኑታል›› በማለት እንደ ተናገሩት ካህናተ ሰማይ ሱራፌል ሌሊትና ቀን ምስጋና ሲያቀርቡ የክንፎቻቸውን ድምፅ ሲሰማ ዶሮ እንደሚጮኽና እግዚአብሔርንም እንደሚያመሰግን በመጽሐፈ ሥነ ፍጥረት እንዲህ ተብሎ ተጠቅሷል፤ ‹‹ቀን በስድስተኛው ሰዓት የኪሩቤል ልመና ወደ እግዚአብሔር ይደርሳል፡፡ ሌሊት በአራተኛው ሰዓት ሱራፌል ለእግዚአብሔር ምስጋና ያቀርባሉ፡፡ በዐሥረኛው ሰዓትም ሰማያት ይከፈታሉ፤ እግዚአብሔርም የሰውን ልጆች ጸሎት ይሰማል፡፡ የለመኑትንም ዅሉ ይሰጣቸዋል፡፡ በዚህችም ሰዓት ከሱራፌል ከክንፎቻቸው ድምፅ የተነሣ ዶሮ ይጮኻል፤ እግዚአብሔርንም ያመሰግናል፤›› /ሥነ ፍጥረት ዘእሑድ/፡፡

እኛ የሰው ልጆችም የተፈጠርንለት ዓላማ የእግዚአብሔርን ስም ለመቀደስ፣ መንግሥቱንም ለመውረስ መኾኑን በማስተዋል ስለ ግሩምና ድንቅ ሥራው ዅሉ ‹‹አቤቱ የኀያላን አምላክ እንደ አንተ ያለ ማን ነው? ሥራህም ድንቅ ነው›› /መዝ. ፵፯፥፪/ እያልን ዘወትር አምላካችንን ልናመሰግነው ይገባናል፡፡ በምድር በቤተ መቅደሱ፣ በሰማይም በመንግሥቱ ‹‹ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ›› እያልን እግዚአብሔርን ከቅዱሳን መላእክት ጋር ለማመስገን ያብቃን፡፡ ለእግዚአብሔር ምስጋና ይኹን፤ እኛንም በካህናተ ሰማይ ጸሎት ይጠብቀን፤ በረከታቸውም ይደርብን፤ ለዘለዓለሙ አሜን፡፡

ኅዳር ፳፪ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በመምህር ብዙነህ ሺበሺ

 የአፍኒንና ፊንሐስ ኀጢአት ….

፬ኛ የአባታቸውን ምክር አለመስማታቸው

ካህኑ ዔሊ ልጆቹ ያደረጉትን ኃጢአት ዅሉ ሰምቶ ‹‹ስለ ክፉ ሥራችሁ ከዚህ ሕዝብ ሰምቻለሁና ስለምን እንደዚህ ያለ ነገር ታደርጋላችሁ? ልጆቼ ሆይ የእግዚአብሔርን ሕዝብ ኃጢአተኛ በማድረጋችሁ ስለ እናንተ የደረሰኝ ወሬ መልካም አይደለምና ይህ አይኾንም፡፡ ሰውስ ሰውን ቢበድል እግዚአብሔር ይፈርድበታል፡፡ ሰው ግን እግዚአብሔርን ቢበድል ስለ እርሱ የሚለምን ማነው?›› በማለት ቢመክራቸውም ‹‹ልጥፋ ያለች ከተማ ነጋሪት ቢጐሰምም አትሰማም›› እንዲል የአበው ብሂል አፍኒንና ፊንሐስ የአባታቸውን ቃል አልሰሙም ነበር /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፫-፳፭/፡፡ ነቢየ እግዚአብሔር ቅዱስ ደዊት ‹‹ዘይሴሰይ እክልየ አንሥአ ሰኰናሁ ላዕሌየ፤ እንጀራዬን የበላ በእኔ ላይ ተረከዙን አነሣ›› /መዝ.፵፥፱/ እንዳለው ዛሬም የአባቶችን ትምህርትና ተግሣፅ የማይሰሙ፤ የቤተ ክርስቲያንን እክለ ትምህርት ተመግበው አድገው ጠላቶቿ የኾኑ ውሉደ አፍኒን ወፊንሐስ ጥቂቶች አይደሉም፡፡

ከትእዛዛተ እግዚአብሔር አንደኛው ‹‹አባትና እናትህን አክብር›› የሚለው ነው፡፡ መቼም አባት ሲባል ማን ማንን እንደሚመለከት የማያውቅ የለም፡፡ በሐዋርያት እግር የተተኩ አባቶች ሊቃነ ጳጳሳትን እያቃለሉ ‹‹በቅዱስ ሲኖዶስ አንመራም፡፡ ቤተ ክርስቲያን አርጅታለች፤ እናድሳት፤›› በማለት በክርስቶስ ደም የተመሠረተች የቅድስት ቤተ ክርስቲያንን ዶግማና ቀኖና የሚጥሱ ራሳቸውን ‹‹ተሐድሶ›› እያሉ የሚጠሩ ምናምንቴዎች እጣ ፈንታቸው እንደ አፍኒንና ፊንሐስ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን አረጀች ከተባለ የተመሠረተችው በክርስቶስ ደም፣ በሐዋርያት ስብከት ነውና ክርስቶስ አርጅቷል፤ የሐዋርያትም ትምህርት ጊዜው አልፏል ማለት ነዋ? ለአንዲት ቃል እንኳን ትርጕም መስጠት የማይችሉ ‹‹መጽሐፍ ቅዱስን እንተረጕማለን፤ ቤተ ክርስቲያንን እናድሳለን›› በማለት የሚያሳዩት ድፍረት ለእነርሱ ዕውቀታቸው መኾኑ ነው፡፡ ‹‹የሰነፍ ዕውቀቱ ድፍረቱ›› እንዲል የአበው ብሂል፡፡

ሊቀ ነቢያት ቅዱስ ሙሴ ‹‹ተሰአሎ ለአቡከ ወይነግረከ ወለሊቃውንቲከ ይዜንዉከ፤ አባትህን ጠይቅ፤ ያስታውቅህማል፡፡ ሽማግሌዎችህንም ጠይቅ፤ ይነግሩህማል›› /ዘዳ. ፴፪፥፯/ በማለት እንደ ተናገረው አባቶች ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት የሚናገሩትን፣ ሊቃውንቱ የሚያስተምሩትን የሚሰማና በትምርታቸው የሚመራ ከስሐትት ይድናል፡፡ የዔሊ ልጆች የአባታቸውን ቃል ሰምተው ተጸጽተው ቢኾን ኖሮ በኢሎፍላውያን ሰይፍ ባልወደቁም ነበር፡፡ ቤተ ክርስቲያን እክለ ትምህርቷን ተመግበው ያደጉ ልጆቿ ሲጠፉባት ታዝናለች፡፡ ስለዚህም ‹‹አብዳነ አጥብብ፤ ሰነፎችን አለብም›› እያለች ትጸልያለች፡፡ የቤተ ክርስቲያን ዓላማዋ የራሷን ልጆች ከመጠበቅ ባገሻገር ከውጭ ያሉትንም ወደ ውስጥ ማስገባት ነውና፡፡ ‹‹ከዚህም በረት ያልኾኑ ሌሎች በጐች አሉኝ፤ እነርሱን ደግሞ ላመጣ ይገባኛል፡፡ ድምፄንም ይሰማሉ አንድም መንጋ ይኾናሉ፤ እረኛውም አንድ›› እንዳለ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ /ዮሐ. ፲፥፲፮/፡፡

የካህኑ ዔሊ አለመታዘዝ

እግዚአብሔር አምላክ ዔሊን ምስፍናን ከክህነት ጋር አስተባብሮ በእስራኤል ላይ ለዐርባ ዓመት እንዲያገለግል አክብሮት ነበር፡፡ ዔሊ ግን ከእግዚአብሔር ይልቅ ለልጆቹ አደላ፡፡ የኀጥኡን ድኅነት እንጂ ጥፋቱን የማይወደው እግዚአብሔር ዔሊን በነቢዩ ላይ አድሮ መክሮት ነበር /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፯-፴፯/፡፡ ዳግመኛም ልጆቹ በእስራኤል ሕዝብ ላይ የሚያደርጉት ነውር በብላቴናው በሳሙኤል ተነግሮት ነበር፡፡ የዔሊ ትልቁ ጥፋት ልጆቹን ከሥልጣናቸው አለመሻሩ ነበር፡፡ ምክር ለማይሰማ እርምጃ መውሰድ ግድ ነውና፡፡ ስለዚሀም ካህኑ ዔሊ ‹‹ከእኔ ይልቅ ልጆችህን ለምን አከበርህ?›› ተብሎ በእግዚአብሔር ተወቀሰ /፩ኛ ሳሙ. ፪፥፳፱/፡፡ ‹‹ከእኔ ይልቅ ወንድ ልጁን ወይም ሴት ልጁን የሚወድ ለእኔ ሊኾን አይገባውም›› /ማቴ. ፲፥፴፯/ እንዳለ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በቅዱስ ወንጌል፡፡

ካህኑ ዔሊ ከእግዚአብሔር ፍቅር ተለየ፡፡ ልጆቹን የማይገሥፅ እርሱ ልጆቹን አይወድምና፡፡ ‹‹በበትር ከመምታት የሚራራ ሰው ልጁን ይጠላል፤ ልጁን የሚወድ ግን ተግቶ ይገሥፀዋል›› /ምሳ. ፲፫፥፳፬/ እንዳለ ጠቢቡ ሰሎሞን፡፡ በበትር መምታት ማለት ጽኑዕ ተግሣፅ ማለት ነው፡፡ ወላጆች ልጆቻቸውን ተግተው የማይገሥፁ፣ ውሏቸውንም የማይከታተሉ ከኾነ ጉዳቱ ከራሳቸው አልፎ ለአገርም ይተርፋል፡፡ በምግባር፣ በሃይማኖት ኰትኵተው የሚያሳድጉ ወላጆች ተተኪ የቤተ ክርስቲያን ትውልድ፤ አገር ተረካቢ ዜጎችን ያፈራሉ፡፡ ዔሊ ልጆቹን ተግቶ ባለመገሠፁ ራሱንም ልጆቹንም አጥቷል፡፡ ዛሬም መንፈሳዊ ተልእኮአቸውን በአግባቡ የማይወጡ አገልጋዮችን የማይገሥፁ አባቶች ከዔሊ ውድቀት ሊማሩ ይገባቸዋል፡፡ እለእስክንድሮስ ከሐዲውን አርዮስን እንደ ገሠፀው እና ከስሕተቱ አልመለስም ባለ ጊዜም እንዳወገዘው ዅሉ ዛሬም አባቶች ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት ሕገ ቤተ ክርስቲያንን የሚጥሱ ካህናትን ሊገሥፁና ሊያስተካክሏቸው ይገባል፡፡

በዔሊ ልጆች እኩይ ተግባርና ካህኑ ዔሊም ልጆቹን ተግቶ ባለመገሠፁ ልጆቹ በኢሎፍላውያን ጦር ወደቁ፤ እርሱም በታቦተ ጽዮን መማረክና በልጆቹ ሞት ደንግጦ ከወንበሩ ላይ ወድቆ ሞተ፡፡ የፊንሐስ ሚስት በድንጋጤ የወለደችውን ልጅ ‹ክብር ከእስራኤል ለቀቀ› ስትል ‹ኢካቦድ› ብላ ጠራችው፡፡ የእስራኤል ክብራቸው ሞገሳቸው የነበረችው ታቦተ ጽዮን ተማርካለችና፡፡ በዔሊ ልጆች ኃጢአት ምክንያት እግዚአብሔር ኃይልና ሞገስን ከጽዮን አነሣ፡፡ መፈራትንም ከኃያላኑ ገፈፈ፡፡ ለዚህም ነው የፊንሐስ ሚስት ልጇን ኢካቦድ በማለት የጠራችው፡፡ ታቦተ ጽዮን እግዚአብሔር ኃይሉን የሚገልጥባት የትእዛዛቱ ጽላት፤ ሕዝበ እስራኤልን ከጠላት፣ ከአባር፣ ከቸነፈር፣ ከመቅሠፍት የሚያድንባት ማደሪያው ናት፡፡ ቅዱስ ዳዊት ‹‹እስመ ኀረያ እግዚአብሔር ለጽዮን ወአብደራ ከመ ትኩኖ ማኅደሮ፤ እግዚአብሔር ጽዮንን መርጦአታልና፤ ማደሪያውም ትኾነው ዘንድ ወዶአታልና›› /መዝ. ፻፴፩፥፲፫/ በማለት የዘመረው ለጊዜው ስለ ታቦተ ጽዮን ነው፤ ፍጻሜው ግን ለእመቤታችን ለቅድስት ድንግል ማርያም ነው፡፡

ታቦተ ጽዮን የእግዚአብሔር ትእዛዝ መቀመጫ እንደ ነበረች እመቤታችንም አማናዊትና ዘለዓለማዊት የእግዚአብሔር ማደሪያ ናትና፡፡ ‹‹ዛቲ ይእቲ ምዕራፍየ ለዓለም፤ ይህች ለዘለዓለም ማረፊያዬ ናት›› እንዲል /መዝ. ፻፴፩፥፲፬/፡፡ ታቦተ ጽዮን በዔሊ ልጆች ኀጢአት ምክንያት ተማርካ ወደ ምድረ ፍልስጥኤም ተሰዳለች፤ እመቤታችንም በክፉው ሄሮድስ ከምድረ እስራኤል ወደ ግብጽ ተሰዳለች፡፡ ከዚሁ ዅሉ ጋርም ታቦተ ጽዮን የምእመናን ምሳሌ ናት፡፡ ታቦተ ጽዮን የእግዚአብሔር ማደሪያ እንደ ኾነች ዅሉ፣ ምእመናንም የእግዚአብሔር ማደሪያዎች ናቸውና፡፡ ‹‹ሥጋችሁ ከእግዚአብሔር የተቀበላችሁት በእናንተ የሚኖረው የመንፈስ ቅዱስ ቤተ መቅደስ እንደ ኾነ አታውቁምን?›› እንዳለ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ /፩ኛ ቆሮ. ፮፥፲፱-፳/፡፡ በዔሊ ልጆች ኃጢአት ታቦተ ጽዮን እንደ ተማረከች ምእመናን ከእግዚአብሔር ፈቃድ ሲወጡ የእግዚአብሔር ጸጋ ይለያቸዋል፡፡ ታቦተ ጽዮን በኢሎፍላውያን እንደ ተማረከች፣ ምእመናንም ራሳቸውን ለዲያብሎስ ምርኮ አሳልፈው ይሰጣሉና፡፡

ይቆየን፡፡

ኅዳር ፲፭ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

ጾመ ነቢያት በየዓመቱ ከኅዳር ፲፭ ቀን ጀምሮ እስከ በዓለ ልደት ዋዜማ ድረስ የሚጾም፤ ከሰባቱ አጽዋማት መካከል አንደኛው ጾም ነው፡፡ እግዚአብሔር አምላክ ዓለምን ለማዳን ሲል የሰውን ሥጋ ስለ መልበሱ፤ ወደ ግብጽ ስለ መሰደዱ፤ በባሕረ ዮርዳኖስ ስለ መጠመቁ፤ በትምህርቱ ብርሃንነት ጨለማውን ዓለም ስለ ማብራቱ፤ ለሰው ልጆች ድኅነት ልዩ ልዩ መከራን ስለ መቀበሉ፤ ስለ መሰቀሉ፣ ስለ ሞቱ፣ ትንሣኤው፣ ዕርገቱና ዳግም ምጽአቱ በየዘመናቱ የተነሡ ቅዱሳን ነቢያት በመንፈስ ቅዱስ ተቃኝተው ትንቢት ተናግረዋል፤ ትንቢቱ ደርሶ፣ ተፈጽሞ ለመመልከትም ‹‹አንሥእ ኃይለከ ፈኑ እዴከ፤ ኃይልህን አንሣ፤ እጅህን ላክ›› እያሉ በጾም በጸሎት ተወስነው አምላክ ሰው የሚኾንበትን ጊዜ በቀናት፣ በሳምንታት፣ በወራትና በዓመታት እያሰሉ ሲጠባበቁ ቆይተዋል፡፡

ይህ ጾም የእግዚአብሔርን ሰው መኾን ሲጠባበቁ የኖሩት የነቢያት ትንቢትና ጸሎት በጌታችን መወለድ ፍጻሜ ያገኘበት ወቅት በመኾኑ ‹‹ጾመ ነቢያት (የነቢያት ጾም)›› እየተባለ ይጠራል፡፡ ለአዳም የተነገረው የድኅት ተስፋ ስለ ተፈጸመበትም ‹‹ጾመ አዳም (የአዳም ጾም)›› ይባላል፡፡ ስለ እግዚአብሔር ሰው መኾን በስፋት ትምህርተ ወንጌል የሚሰጥበት ወቅት በመኾኑም ‹‹ጾመ ስብከት (የስብከት ጾም)››፤ የጾሙ መጨረሻ (መፍቻ) በዓለ ልደት በመኾኑ ደግሞ ‹‹ጾመ ልደት (የልደት ጾም)›› በመባል ይታወቃል፡፡ እንደዚሁም ‹‹ጾመ ሐዋርያት›› ይባላል፡፡ ቅዱሳን ሐዋርያት ‹‹በዓለ ትንሣኤን ዐቢይ ጾምን ጾመን እናከብረዋለን፤ በዓለ ልደትንስ ምን አድርገን እናከብረዋለን?›› በማለት ነቢያት የጾሙትን ከልደተ ክርሰቶስ በፊት ያለውን ጾም ጾመዋልና፡፡

በተመሳሳይ መልኩ ይህ ጾም ‹‹ጾመ ፊልጶስ (የፊልጶስ ጾም)›› ተብሎ ይጠራል፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ፊልጶስ በአፍራቅያና አውራጃዋ ዅሉ እየተዘዋወረ በጌታችን አምላካችንና መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ስም ወንጌልን በማስተማር፣ ድንቅ ድንቅ ተአምራትን በማድረግ ብዙዎችን ወደ አሚነ እግዚአብሔር ሲመልስ ቆይቶ ትምህርቱን በማይቀበሉ የአፍራቅያ ሰዎች አማካይነት በሰማዕትነት ዐርፏል፡፡ ደቀ መዛሙርቱ ሥጋውን ሊቀብሩ ሲሉም ስለ ተሰወረባቸው የሐዋርያውን ሥጋ ይመልስላቸው ዘንድ ሱባዔ ይዘው፣ በጾም በጸሎት ተወስነው በለመኑት ጊዜ እግዚአብሔር ልመናቸውን ተቀብሎ በ፫ኛው ቀን መልሶላቸው ሥጋውን (አስከሬኑን) በክብር አሳርፈውታል፡፡ ደቀ መዛሙርቱ የሐዋርያውን ሥጋ ካገኙ በኋላ እስከ ጌታችን ልደት ድረስ ጾመዋል፡፡ ስለዚህም ጾመ ነቢያት ‹‹ጾመ ፊልጶስ›› እየተባለ ይጠራል፡፡ ከዚሁ ዅሉ ጋርም ወልደ አምላክ ክርስቶስን በግብረ መንፈስ ቅዱስ እንደምትፀንሰው እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያምን መልአኩ ቅዱስ ገብርኤል ካበሠራት በኋላ እመቤታችን ‹‹ሰማይና ምድር የማይወስኑትን አምላክ ፀንሼ ምን ሠርቼ እወልደዋለሁ?›› በማለት ጌታችንን ከመውለዷ አስቀድማ ጾማዋለችና ይህ ጾም ‹‹ጾመ ማርያም›› በመባልም ይታወቃል፡፡

በአጠቃላይ በዚህ በገና ጾም ነቢያትም ሐዋርያትም ጾመው በረከት አግኝተውበታል፡፡ እኛ ምእመናንም እንደ እነርሱ በረከትን እናገኝ ዘንድ ይህንን ጾም መጾም እንደሚገባን የቤተ ክርስቲያን አባቶች ሥርዐት ሠርተውልናል፡፡ በዚህም መሠረት የነቢያት፣ የሐዋርያት፣ የጻድቃንና የሰማዕታት አምላክ ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም፣ ከቅዱሳን ነቢያትና ሐዋርያት በረከት እንዲያሳትፈን፤ መንግሥቱንም እንዲያወርሰን ዅላችንም በዚህ በጾመ ነቢያት ወቅት በጾም በጸሎት ተወስነን እግዚአብሔርን ልንማጸነው ይገባል፡፡

ምንጭ፡-

ፍትሐ ነገሥት ንባቡና ትርጓሜው፣ አንቀጽ ፲፭፡፡

ጾምና ምጽዋት፣ ዲያቆን ቃኘው ወልዴ፤ ገጽ ፵፯ -፶፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡