Archive for category: ወቅታዊ ትምህርት

በሊቀ ጉባኤ ቀለመወርቅ ውብነህ

የካቲት ፳፰ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

ጾም ማለት መተው መከልከል ማለት ነው፡፡ ጾም በእግዚአብሐር የተቀደሰ ተግባር ስለኾነ ወደ ቅድስና ጎዳና የሚመራ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያናችንም ሥርዓት ሠርታ ጾመን ከአምላካችን ጋር ኅብረት እንዲኖረን፤ መንፈሳዊ ኃይል እንድናገኝ ታደርጋለች፡፡ በጾም ወራት ከመባልዕት መከልከል ብቻ ሳይኾን ዐይን ክፉ ከማየት፣ አንደበት ክፉ ከመናገር፣ ጆሮ ክፉ ከመስማት መቆጠብ እንደሚገባው በቅዱሳት መጻሕፍት ተጽፎአል፡፡ ‹‹ይጹም ዐይን ይጹም ልሳን እዝንኒ ይጹም እምሰሚዓ ኀሡም በተፋቅሮ›› እንዲል ቅዱስ ያሬድ /ጾመ ድጓ/፡፡ በጾም ወራት ላምሮት፣ ለቅንጦት የሚበሉ ወይም ለመንፈሳዊ ኃይል ተቃራኒ የኾኑ ሥጋዊ ፍትወትን የሚያበረታቱ፣ ሥጋንና የሚያሰክሩ መጠጦችን /ዳን.፲፥፪-፫/፣ ቅቤና ወተትን ከመጠቀም መታቀብ እንደሚገባ ታዟል /መዝ.፻፰፥፳፬፣ ፩ቆሮ.፯፥፭፤ ፪ቆሮ.፮፥፮/፡፡

በብሉይ ኪዳን ጾም ከፍተኛ ቦታ ነበረው፡፡ የብሉይ ኪዳን ነቢያት ከእግዚአብሔር በሚገናኙበት ወራት እህልና ውኃ በአፋቸው አይገባም ነበር /ዘፀ.፴፬፥፳፰/፡፡ አስቴር አስቀድማ ሦስት ቀን ጾማ ጸልያ በእስራኤል ላይ የመጣውን መቅሠፍት እንዲመለስ አድርጋለች /አስቴር ፬፥፲፭-፲፮/፡፡ በዘመኑ በኃጢአት ብዛት የታዘዘው የእግዚአብሔር መዓት የሚመለሰውም ሕዝቡ በጾም ሲለምኑትና ሲማልዱት ነበር  /ዮናስ ፪፥፯-፲/፡፡ በሐዲስ ኪዳንም ጾም ሰው ሠራሽ ሕግ ሳይኾን ራሱ ክርስቶስ የሠራው ሕግ ነው /ማቴ.፬፥፪፤ ሉቃ.፬፥፪/፡፡ ቅዱሳን ሐዋርያትም በየጊዜው ከመንፈስ ቅዱስ ትእዛዝ የሚቀበሉት በጾም በጸሎት ላይ እንዳሉ ነበር /ሐዋ.፲፫፥፪/፡፡ ለስብከተ ወንጌል የሚያገለግሉ ዲያቆናትና ቀሳውስትም የሚሾሙት በጾምና በጸሎት ነው /ሐዋ.፲፫፥፫፤ ፲፬፥፳፫/፡፡ እንደ ቆርነሌዎስ ያሉ ምእመናን ያላሰቡትን ክብር ያዩና ያገኙ የነበረውም በጾምና በጸሎት ፈጣሪያቸውን በመማጸን ነው /ሐዋ.፲፥፴/፡፡

ዐቢይ ጾም ጌታችን ከተጠመቀ በኋላ ዐርባ ቀን የጾመው፤ እኛም እንድንጾማቸው በቤተ ክርስቲያናችን ከታዘዝናቸው ሰባቱ የአዋጅ አጽዋማት አንዱ ነው፡፡ ምእመናን ጌታችን ያደረገውን ምሳሌ ተከትለን ጾሙን በየዓመቱ እንጾመዋለን፡፡ ዐቢይ ጾም ስምንት ሳምንታት (፶፭ ቀኖች) አሉት፡፡ በውስጡ ስምንት ቅዳሜዎች፣ ሰባት እሑዶች ይገኛሉ፡፡ ይኸውም ዐሥራ አምስት ቀን ማለት ነው፡፡ እነዚህ ቀናት ከጥሉላት እንጂ ከእኽል ውኃ ስለማይጦሙ የጦሙ ወራት ዐርባ ቀን ብቻ ይኾናል፡፡

ጾሙ በተለያዩ ስሞች ይጠራል፤ አንደኛ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከተጠመቀ በኋላ የጾመው በመኾኑ፣ እንደዚሁም ‹‹ዐቢይ እግዚአብሔር ወዐቢይ ኀይሉ ዐቢይ እግዚአብሔር ወብዙኅ አኰቴቱ›› /መዝ.፵፯፥፩፤ መዝ.፻፵፮፥፭/ የተባለ ጌታችን የጾመው ጾም ስለኾነ ‹‹ዐቢይ ጾም›› ይባላል፡፡ ሁለተኛ ‹‹ሁዳዴ ጾም›› ይባላል፡፡ ይህም የመንግሥት እርሻ ወይም ማንኛውም የሕዝብ ብዛት ያለበት ሥራ ሁዳድ ስለሚባል ሲኾን፣ ዐቢይ ጾምም ከአጽዋማት ዅሉ ብዙ ቀናት ስለሚጾምና ኃያሉ አምላካችን ስለጾመው ነው /አሞ.፯፥፩/፡፡ ሦስተኛ ‹‹በአተ ጾም›› ይባላል፡፡ የጾም መግቢያ፣ መባቻ ማለት ነው፡፡ አራተኛ ‹‹ጾመ ዐርባ›› ይባላል፡፡ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የጾመው ፵ ቀን ስለኾነ /ማቴ.፬፥፩/፡፡ አምስተኛ ‹‹ጾመ ኢየሱስ›› ይባላል፡፡ ጌታችን እርሱ ጾሞ፣ ጹሙ ብሎ ስላዘዘን፡፡ ስድስተኛ ‹‹ጾመ ሙሴ›› ይባላል፡፡ ቅዱስ ያሬድ በዘወረደ ጾመ ድጓው ‹‹ከመዝ ይቤ ሙሴ እስመ ለዓለም ሙሴኒ ይቤ በውስተ ኦሪት›› እያለ ስለዘመረ /የሰኞ ዕዝል/፡፡

ከዐቢይ ጾም ሳምንታት መካከል የመጀመሪያው ሳምንት ‹‹ዘወረደ (ዘመነ አዳም)›› ይባላል፡፡ ዘወረደ ማለት ከላይ የመጣ፣ የወረደ ማለት ነው፡፡ ይህም አምላካችን አዳምንና ልጆቹን ከሞት ለማዳን ሲል ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሰው መኾኑንና የፈጸመውን የማዳን ሥራ ያመለክታል፡፡ ‹‹ከሰማይ ከወረደው በቀር ወደሰማይ የወጣ የለም›› ካለው ከጌታችን ከመድኃኒታችን ከኢየሱስ ክርስቶስ ቃል በመነሣት ሊቁ ቅዱስ ያሬድ ‹‹ዘወረደ እምላዕሉ አይሁድ ሰቀሉ ወሚመ ኢያእመሩ እግዚአ ኵሉ ዘየሐዩ በቃሉ›› በማለት በጾመ ድጓው መጀመሪያ ላይ ይህን ዕለት ገልጾታል፡፡ ትርጕሙም ‹‹አዳምን ለማዳን ከሰማይ የወረደውን አምላክ አይሁድ ሰቀሉት፤ የሰማይ ሥልጣን ያለው የዅሉ ጌታ እንደኾነም ምንም አላወቁም›› ማለት ነው፡፡ ይህም ድርሰት በቤተ ክርስቲያናችን የጾም መጀመሪያ የኾነው ዕለተ ሰንበት ዋዜማ፣ መግቢያ (መሐትው) ኾኖ ከዋዜማ በፊት ምንጊዜም በየዓመቱ ይቆማል፤ ይዘመራል፤ ይመሰገናል፡፡

በዚህ ሳምንት በተለይም እሑድና ሰኞ የሚነገሩት ውዳሴያት ከመጻሕፍተ ኦሪትና ነቢያት የተወሰዱ ናቸው፡፡ ሁለተኛም ሳምንቱ ‹‹ሙሴኒ›› በመባል ይታወቃል፡፡ እግዚአብሔር አምላክ አዳምን ለማዳን ከሰማይ መውረዱንና በመስቀል መሰቀሉን ስለሚያወሳ ነው፡፡ በተጨማሪም ይህ የመጀመሪያው ሳምንት ‹‹ጾመ ሕርቃል›› ይባላል፡፡ ሕርቃል (ኤራቅሊየስ) የቤዛንታይን ንጉሥ ነበር፡፡ ይህ ሳምንት በስሙ የተጠራበት ምክንያት በዘመኑ ፋርሶች ኢየሩሳሌምን ወርረው፣ የጌታችንን መስቀል ማርከው ወስደውት ነበር፡፡ እርሱ ወደ ፋርስ ዘምቶ መስቀሉን ከእነርሱ ነጥቆ ይዞ ወደ ኢየሩሳሌም ተመልሷል፡፡

ሕርቃል ከፋርሶች ጋር ከመዋጋቱ በፊት ሐዋርያት በሲኖዶሳቸው ‹‹ነፍስ የገደለ ሰው እስከ ዕድሜ ልኩ ይጹም›› ብለው ሥርዓት ሠርተዋልና ጾሙን ፈርቶ ስለነበር በኢየሩሳሌም የነበሩ ምእመናን አሳቡን ደግፈው ‹‹አንተ ጠላታችንን አጥፋልን፤ መስቀሉን አስመልስልን እንጂ የአንድ ሰው ዕድሜ ቢበዛ ሰባ፣ ሰማንያ ዓመት ነው፡፡ ጾሙን አምስት አምስት ቀን ተከፋፍለን እኛ እንጾምልሃለን›› ብለው ጾመውለታል፡፡ ይህንን መሠረት በማድረግ ያላወቁት አንድ ጊዜ ጾመው ትተውታል፡፡ ያወቁት ግን ቀድሞም ሐዋርያት ጾመውታል ብለው ሥርዓት አድርገው በዓመት በዐቢይ ጾም መጀመሪያ ላይ ጾመ ሕርቃል እያሉ የሚጾሙት ኾነዋል፡፡ ቤተ ክርስቲያናችን ይህንን ሥርዓት መሠረት በማድረግ ከጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጾም የመጀመሪያውን ሳምንት ጾመ ሕርቃል በሚል ስም ሰይማ እንዲጾም አድርጋለች (የመጋቢት ፲ ቀን ስንክሳርን ይመልከቱ)፡፡

በቅዱስ ያሬድ ጾመ ድጓ ዘወረደ እየተባለ የሚታወቀው፣ በጾመ ዐርባው ወቅት በተለይም በመጀመሪያው ሳምንት የሚገኘው ድርሰት በነግህ በሠለስት፣ በቀትርና በሠርክ እንደዚሁም ቅዳሜና እሑድ በሌሊት የሚዘመር ነው፡፡ በውስጡም የያዘው ፍሬ ሐሳብ የጾምን፣ የጸሎትን፣ የምጽዋትንና የፍቅርን ጠቃሚነት አጕልቶ የሚያስተምር ነው፡፡ ሊቁ ቅዱስ ያሬድ በዘወረደ ጾመ ድጓው ‹‹አዘዞ እግዚአብሔር ለሙሴ ወይቤሎ ሰብእከ ወላህምከ ወኵሉ ቤትከ ያዕርፉ በሰንበት፤ እግዚአብሔር ሙሴን ሕዝብህ የከብትህ መንጋህ ቤተሰብህ ዅሉ በሰንበት ቀን ከድካማቸው ይረፉ በማለት አዘዘው፤›› በማለት ሰንበት ለሰው ልጆች ብቻ ሳይኾን፣ ሕይወት ላለው ነገር ዅሉ ጸጥታና ሰላም የሰፈነባት የዕረፍት ቀን ስለመኾኗ ተናግሯል /ዘፀ.፳፥፲፤ ፳፫፥፲፪/፡፡ በዚህም ወቅቱ ‹‹ዘመነ ጾም›› ወይም ‹‹ጾመ ሙሴ›› ይባላል፡፡

በአጠቃላይ ጾምን መጾም የፈቃድ ብቻ ሳይኾን የትእዛዝም ነው፡፡ ነቢዩ ኢዩኤል ‹‹ቀድሱ ጾመ ወስብኩ ምሕላ …፤ ጾምን ያዙ፤ አጽኑ፡፡ ምሕላንም ዐውጁ፡፡ ሸማግሌዎቹን ከፈጣሪያችን ቤት ሰብስባችሁ በአንድነት ኾናችሁ ወደ እግዚአብሔር ጩኹ (ለምኑ)፤›› ብሏል /ኢዩ.፩፥፲፩፤ ፪፥፲፪፤ ፲፪፥፲፭-፲፮/፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስም ‹‹ወኩኑ ላእካነ ለእግዚአብሔር በጾም ወበንጽሕ፤ በጾም፣ በንጽሕና ተወስናችሁ እግዚአብሔርን አገልግሉ፤›› ብሏል /፪ቆሮ.፮፥፬-፮/፡፡ ጾም ባያስፈልግ ኖሮ ጌታችን ‹‹በምትጾሙበት ጊዜ እንደ ግብዞች አትኹኑ … ስለ ጽድቅ የሚራቡ የሚጠሙ ንዑዳን ክብራን ናቸው፤›› ባላለም ነበር /ማቴ.፭፥፮-፲፮/፡፡ ነቢዩ ዳዊትም ‹‹ጕልበቶቼ በጾም ደከሙ፤ ሥጋዬም ቅባት በማጣት ከሳ፤›› /መዝ.፻፰፥፳፬/ ማለቱ የጾምን አስፈላጊነት ያስረዳል /ዳን. ፱፥፫-፬፤ ፲፬፥፭/፡፡ በቁራኝነት አብሮ የሚኖር መንፈስ ርኩስ (ሰይጣን) እንኳን በጾም የሚወገድ መኾኑን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ተናግሮአል /ማቴ.፲፯፥፳፩፤ ማር.፱፥፪/፡፡

ቅዱሳን ሐዋርያት ‹‹ሙሽራውን ከእነሱ ለይተው የሚወስዱበት ጊዜ ይመጣል፡፡ ያን ጊዜ ይጾማሉ፤›› ያለውን የጌታን ቃል መሠረት በማድረግ ጌታችን ሞቶ ከተነሣ እና ካረገ በኋላ ጾመዋል፤ የጾምንም ሕግ ሠርተዋል /ሐዋ.፲፫፥፫/፡፡ ሠለስቱ ምዕትም ‹‹ሐዋርያት የጾሙትንና እንዲጾም የወሰኑትን መጾም ይገባል›› ብለው አጽዋማትን እንድንጾም መወሰናቸው ይህን የጌታችንን ቃል መሠረት በማድረግ ነው፡፡ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ሠራዔ ሕግ እንደመኾኑ ዐርባ ቀን ዐርባ ሌሊት ጾሞ እንጂ ዝም ብሎ ጾሙ አላለንም፡፡ ስለዚህ ጾም ትእዛዝ (ሕግ) መኾኑን ተገንዝበን ዅላችንም መጾም አለብን፡፡ ጾመን ለማበርከት ያብቃን!

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

የካቲት ፰ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተወደዳችሁ የድረ ገጻችን ተከታታዮች! ጥር ፭ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም ‹‹በዓለ ግዝረት›› በሚል ርእስ ባቀረብነው ትምህርታዊ ጽሑፍ ነቢዩ ስምዖን ጌታችንን እንደ ታቀፈውና ከእርግናው እንደ ታደሰ፤ ከክርስቶስ ቤዛነት ጋር የተያያዘ ትንቢት እንደ ተናገረ፤ ነቢዪት ሐናም የክርስቶስን የማዳን ሥራ ለሕዝቡ ዅሉ እንደ መሰከረች መግለጻችን ይታወሳል፡፡ ኾኖም ግን ይህ ታሪክ የሚነገረው ጌታችን ሥርዓተ ግዝረትን በፈጸመበት ዕለት (ጥር ፮ ቀን) ሳይኾን ጌታችን ወደ ቤተ መቅደስ በገባበት ዕለት (የካቲት ፰ ቀን) መኾኑን እንድትገነዘቡልን በትሕትና እያሳሰብን ወደ ዛሬው ዝግጅታችን እንወስዳችኋለን፤

በቅድስት ቤተ ክርስቲያናችን በየዓመቱ የካቲት ፰ ቀን ከሚከበሩ በዓላት መካከል የጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ወደ ቤተ መቅደስ መግባት፣ የነቢዩ ስምዖን ልደት (መታደስ) እና የነቢዪት ሐና ዕረፍት በስፋት ይነገራል፡፡ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በተወለደ በስምንተኛው ቀን (ጥር ፮ ቀን) በኦሪቱ ሕግ መሠረት ሥርዓተ ግዝረትን ፈጽሟል፡፡ በተወለደ በዐርባኛ ቀኑ (የካቲት ፰ ቀን) ደግሞ ወደ ቤተ መቅደስ ገብቷል፡፡ (ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከተወለደበት ከታኅሣሥ ፳፱ ቀን ጀምረን ስንቈጥር  የካቲት ፰ ዐርባኛው ቀን ነው፡፡)

በቅዱስ ወንጌል እንደ ተመዘገበው ከሕርስ ደም የሚነጹበት ጊዜ ሲደርስ ‹‹የእናቱን ማኅፀን የሚከፍት ወንድ (የበኵር ልጅ) ዅሉ ለጌታ የተቀደሰ ይባላል›› ተብሎ እንደ ተጻፈ እንደ ኦሪቱ ሥርዓት እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም እና ጠባቂዋ ጻድቁ ዮሴፍ ለመሥዋዕት የሚቀርቡ እንስሳትን ይዘው ጌታችንን በዚህች ዕለት ወደ ቤተ መቅደስ ወሰዱት፡፡ ‹‹ከሕርስ ደም የሚነጹበት ጊዜ ሲደርስ›› ሲልም በሌሎች ሴቶች ልማድ ለመናገር ነው እንጂ በእመቤታችንስ ይህ ዅሉ ጣጣ የለባትም፡፡ ከሴቶች ተለይታ የተመረጠች ቅድስት የአምላክ እናት እንደ መኾኗ ለድንግል ማርያም ርስሐት በፍጹም አይስማማትም፡፡ በሌላ በኩል ‹‹ከሕርስ ደም የሚነጹበት ጊዜ ሲደርስ›› ማለት ከሰው የሚለዩበትን ጊዜ ያመለክታል፡፡ ወንዶች በተወለዱ በዐርባ፣ ሴቶች በሰማንያ ቀናቸው ከሰው ይለያሉና፡፡

ጌታችን ወደ ቤተ መቅደስ በሔደ ጊዜም አረጋዊው ነቢዩ ስምዖን ታቅፎት ሰውነቱ ታድሷል፡፡ ይህ ዕለት (የካቲት ፰ ቀን) ‹‹ልደተ ስምዖን›› እየተባለ የሚጠራውም ዕለቱ ነቢዩ ጌታችንን ታቅፎ ከእርግናው (ሽምግልናው) የታደሰበት፤ ከደዌው የተፈወሰበት፤ አምላኩን በሥጋ ያየበት በአጠቃላይ ዳግም የተወለደበት ዕለት በመኾኑ ነው፡፡ በመጽሐፍ ቅዱስ ‹‹ስምዖን›› በሚለው ስም ከሚጠሩ ቅዱሳን መካከል ነቢዩ ስምዖን አንዱ ነው፡፡ የነቢዩን ታሪክ ለማስታዎስ ያህል አባታችን አዳም በተፈጠረ በአምስት ሺሕ ሁለት መቶ ዓመት በንጉሥ በጥሊሞስ ዘመነ መንግሥት የኦሪት መጻሕፍትን ከዕብራይስጥ ወደ ጽርዕ (ግሪክ) ቋንቋ እንዲተረጕሙ ከታዘዙ ሰብዓ ሰዎች (ሊቃናት) መካከል አንዱ ነቢዩ ስምዖን ነው፡፡

ይህ ነቢይ ትንቢተ ኢሳይያስ ደረሰውና እየተረጐመ ሳለ ‹‹እነሆ ድንግል ትፀንሳለች፤ ወንድ ልጅንም ትወልዳለች፡፡ ስሙንም ዐማኑኤል ትለዋለች፤›› ከሚለው ኀይለ ቃል በደረሰ ጊዜ በቀጥታ ቢተረጕመው ንጉሡ እንደማይቀበለው በማሰቡ፤ እርሱም ‹‹ይህ እንዴት ሊኾን ይችላል?›› ብሎ በመጠራጠሩ ‹‹ድንግል›› የሚለውን ቃል ‹‹ወለት›› (ሴት ልጅ) ብሎ ተረጐመው፡፡ ተኝቶ በነቃ ጊዜም ‹‹ወለት›› የሚለው ቃል ተፍቆ ‹‹ድንግል›› ተብሎ ተጽፎ አገኘና እርሱም ‹‹ድንግል››ን ፍቆ ‹‹ወለት›› ብሎ ይጽፋል፡፡ ዳግመኛም ለሁለተኛና ጊዜ ተኝቶ ሲነቃ ቃሉ እንደ ነበረ ኾኖ ያገኘዋል፡፡ ለሦስተኛ ጊዜ ቃሉን እፍቃለሁ ሲልም የእግዚአብሔር መልአክ ተገልጦ ‹‹የተጠራጠርኸውን፣ ከድንግል የሚወለደው ክርስቶስን እስከምታየውና እስከምትታቀፈው ድረስ ሞትን አትቀምስም፤›› ብሎታል፡፡

‹‹መሲሑን ሳታይ አትሞት›› የተባለው ነቢዩ ስምዖን አርጅቶ ከአልጋ ተጣብቆ ለሦስት መቶ ዓመታት ያህል ከኖረ በኋላ ትንቢቱ ተፈጽሞ፣ ዘመኑ ደርሶ ክርስቶስ ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም በተወለደ በዐርባኛው ቀን ወደ ቤተ መቅደስ እስከ በገባበት ዕለት መንፈስ ቅዱስ አነሳሥቶ ወደ ምኵራብ ወሰደው፡፡ በዚያም ጌታችንን ከእመቤታችን ተቀብሎ ለመታቀፍ ታድሏል፡፡ ‹‹የምትጠብቀው ሕፃን ይህ ነው›› ብሎ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ በነገረው ጊዜም ታውረው የነበሩ ዓይኖቹ ተገልጠዋል፤ ሰውነቱም ታደሷል፡፡

ነቢዩም የእግዚአብሔርን ማዳን በዓይኑ በማየቱ፣ ከደዌው በመፈወሱ እና ከእርጅናው በመታደሱ በአጠቃላይ በተደረገለት ድንቅ ተአምር ዅሉ በመደሰቱ እግዚአብሔርን አመስግኗል፡፡ ‹‹አቤቱ ባሪያህን ዛሬ አሰናብተኝ፤ ዓይኖቼ ትድግናህን አይተዋልና፤›› በሚለው ትንቢታዊ መዝሙሩም ‹‹የእግዚአብሔርን ማዳን በዓይኔ ስላየሁ እንግዲህስ ልረፍ›› በማለት ሞቱን ተማጽኗል፡፡ በመንፈስ ቅዱስ ተቃኝቶም የክርስቶስን የዓለም ቤዛነትና ክርስቶስ በሥጋው በሚቀበለው መከራ እመቤታችን መራራ ኀዘን እንደሚደርስባት፤ እንደዚሁም ጌታችን ለሚያምኑበት ድኅነትን፣ ለሚክዱት ደግሞ ሞትን የሚያመጣ አምላክ እንደ ኾነ የሚያስገነዝብ ትንቢት ተናግሯል፡፡

የቤተ ክርስቲያን ሊቃውንት ለነቢዩ ስምዖን የተደረገለትን ታላቅ ሥራ ሲያደንቁ እንዲህ ይገልጹታል፤ ‹‹ሰላም እብል እንዘ እዌድሶ ወእንዕዶ፤ መዝሙረ ማኅሌት በአስተዋድዶ፤ ክብረ ስምዖን ነቢይ ለክብረ ሱራፌል ዘይፈደፍዶ፤ እስመ ሐቀፈ መለኮተ ወገሠሠ ነዶ፤ እኤምኅ ሕፅኖ ወእስዕም እዶ፤ የማኅሌት መዝሙርን በማዘጋጀት እያከበርሁትና እያደነቅሁት ከሱራፌል ክብር ለሚበልጠው ለስምዖን ክብር ሰላም እላለሁ፡፡ እርሱ መለኮትን በእጁ ታቅፏል፤ እሳቱንም ዳሷልና እቅፎቹን እጅ እነሳለሁ፤ እጆቹንም እስማለሁ፤›› /መጽሐፈ ስንክሳር፣ የየካቲት ፰ ቀን አርኬ/፡፡ የዚህ አርኬ መልእክት ኪሩቤል፣ ሱራፌል (ሰማያውያን መላእክት) በእጃቸው የማይነኩት፣ ከግርማው የተነሣ የሚንቀጠቀጡለት፣ እሳተ መለኮቱ የሚቃጥል እግዚአብሔር ወልድን ነቢዩ ስምዖን በክንዱ ለመታቀፍ በመታደሉ ክብሩ ከመላእክት እንደሚበልጥ፤ ለክብሩም የጸጋ ምስጋና እና እጅ መንሻ ማቅረብ እንደሚገባ የሚያስገነዝብ ነው፡፡

በተመሳሳይ መልኩ የነቢዪት ሐና ዕፍትም በዛሬው ዕለት ይታሰባል፡፡ ይህቺ ቅድስት ከአሴር ነገድ የተገኘች ደግ እናት ስትኾን አባቷም ፋኑኤል ይባላል፡፡ ክብረ ንጽሕናዋን ጠብቃ በድንግልና ኾና ዐሥራ አምስት ዓመት ሲሞላት ባል አግብታ ሰባት ዓመት ከባሏ ጋር ቆይታለች፡፡ ከባሏ ጋር ከተፋታች በኋላ ራሷን ጠብቃ ቀንም ሌትም ከምኵራብ ሳትወጣ በጾም በጸሎት ተወስና በሚቻላት ዅሉ እግዚአብሔርን እያገለገለች ሰማንያ አራት ዓመት ኖራለች፡፡ ይህቺ የአንድ መቶ ስድስት ዓመቷ አረጋዊት ጌታችን ወደ ቤተ መቅደስ በገባበት ዕለት በምኵራብ ተገኝታ አምላኳን በዓይኗ ለማየት በማታደሏ በክርስቶስ የእግዚአብሔር ልጅነት እና የዓለም ቤዛነት አመነች፡፡ ለዚህ ቀን ያደረሳትን እግዚአብሔርንም አመሰገነች፡፡ በመንፈስ ቅዱስ ተቃኝታም የክርስቶስን ሥራ እያደነቀች የሰውን ድኅነት በተስፋ ለሚጠባበቁ ለኢየሩሳሌም ሕዝቦች አዳኝነቱን መሰከረች /ሉቃ.፪፥፴፮-፴፱/፡፡ በመጨረሻም በዛሬው ዕለት ዐርፋለች፡፡

ምንጭ፡-

መጽሐፈ ስንክሳር፣ የካቲት ፰ ቀን፡፡

የሉቃስ ወንጌል አንድምታ ትርጓሜ፣ ሉቃ.፪፥፳፪-፴፱፡፡

ከዚህ ታሪክ ከምንገነዘባቸው በርካታ ቁም ነገሮች መካከል ጥቂቱን ለመጥቀስ ያህል ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከሦስቱ አካላት (አብ ወልድ መንፈስ ቅዱስ) አንዱ (ወልድ) ነው፡፡ እንደ አምላክነቱ በዅሉም ቦታ የመላ ነውና መሔድ መምጣት፣ መራብ መጠማት የባሕርዩ አይደለም፡፡ ስለዚህም ‹‹ሔደ፤ መጣ፤ ተራበ፤ ተጠማ፤ ተገረዘ፤ ወደ ቤተ መቅደስ ሔደ፤ ወዘተ.›› የመሳሰሉ ለፍጡራን የሚስማሙ ቃላት አይነገሩለትም፡፡ ነገር ግን መድኀኒታችን ክርስቶስ መገረዝ፣ መሔድ፣ መምጣት፣ መራብ፣ መጠማት የሚስማማው ሥጋን ለብሷልና የሰውነቱን ሥራ ይፈጽም ዘንድ በመጽሐፍ ቅዱስ በተቀመጠው ሕግ መሠረት በተወለደ በስምንተኛው ቀን ለመገረዝ፤ በዐርባኛው ቀን ደግሞ ለመቀደስ (መሥዋዕት ለማቅረብ) ወደ ቤተ መቅደስ ሔዷል፡፡ ከዚህም እርሱ አምላክ ነኝ እና በተአምራቴ የማዳን ሥራዬን ልፈጽም ሳይል ከኀጢአትና ከፈቃደ ሥጋ በስተቀር በሰው ሥርዓት ማደጉን፤ እንደዚሁም የትሕትና ጌታ መኾኑን እንማራለን፡፡ ዛሬም ምእመናን ልጅ ሲወልዱ ወንዶችን በዐርባ፤ ሴቶች ደግሞ በሰማንያ ቀን ወደ ቤተ ክርስቲያን በመውሰድ ክርስትና የሚያስነሡት በዚህ ሥርዓት መሠረት ነው፡፡

ከነቢዩ ስምዖን ታሪክም በመጀመሪያ እግዚአብሔር አምላክ የማይፈጽመውን የማይናገር፤ የተናገረውንም የማያስቀር የእውነት ባለቤት እንደ ኾነ፤ እንደዚሁም እኛ አይደረግም ያልነው ከባድ የሚመስለን ምሥጢር ጊዜውን ጠብቆ መፈጸሙ እንደማይቀር፤ በተጨማሪም እግዚአብሔር በጥበብ የሚገሥፅ፣ የሚያስተምር የፍቅር አምላክ እንደ ኾነ እንገነዘባለን፡፡ ከዚሁ ዅሉ ጋርም በሥርዓተ ጋብቻ እስኪወሰኑ ድረስ ወንድሞችም እኅቶችም ክብረ ንፅሕናቸውን ጠብቀው መቆየት እንዳለባቸው፤ ከጋብቻ በኋላ ከሁለቱ ጥንዶች አንዱ በሞት ቢለይ ፈቃደ ሥጋቸውን መግታትና ሰውነታቸውን መቈጣጠር የሚቻላቸው ከኾነ እስከ ምድራዊ ሕይወታቸው ፍጻሜ ራሳቸውን ጠብቀው እግዚአብሔርን ሲያመሰግኑ ቢኖሩ በጸጋ ላይ ጸጋን፤ በበረከት ላይ በረከትን እንደሚታደሉ ከነቢዪት ሐና ታሪክ የምናገኘው ትምህርት ነው፡፡

በእርግጥ በሞት ወይም በዝሙት ምክንያት ከትዳር አጋሮቻችን ጋር የተለያየን ምእመናን ፈቃደ ሥጋችንን መቋቋም የማይቻለን ከኾነ በሥርዓተ ቍርባን በድጋሜ ጋብቻ መመሥረት እንደምንችል በቀኖና ቤተ ክርስቲያን ተደንግጓል፡፡ እናም በሞት ለተለያዩ ጥንዶች ሁለተኛ ጋብቻ ባይከለከልም ሳያገቡ እንደ ነቢዪት ሐና ራሳቸውን ጠብቀው መኖር ለሚፈልጉ ግን አለማግባት ይቻላል፡፡ ራስን ጠብቆ መኖር በእግዚአብሔር ለተመረጡ ሰዎች እንጂ ለዅላችን አይቻለንምና፡፡ ‹‹… እያንዳንዱ እግዚአብሔር እንደ አደለው ጸጋ ይኑር፤ ግብሩ እንዲህ የኾነ አለና፡፡ ገብሩ ሌላ የኾነም አለና፡፡ ነገር ግን ያላገቡትንና አግብተው የፈቱትን እንደ እኔ ኾነው ቢኖሩ ይሻላቸዋል እላቸዋለሁ፡፡ በፍትወት ከመቃጠል ማግባት ይሻላልና …፤›› እንዳለ ቅዱስ ጳውሎስ /፩ኛ ቀሮ.፯፥፯-፱/፡፡

ነቢዪት ሐና በድንግልና ከመኖሯ እና ሁለተኛ ባል ካለማግባቷ ባሻገር ዓለማዊ ተድላና ደስታን ንቃ፣ ሰውነቷን ጠብቃ፣ ከምኵራብ ሳትወጣ ሰማንያ ዓመት ሙሉ እግዚአብሔርን ስታገለግል መኖሯ ከእርሷ የምንማረው ሌላኛው ቁም ነገር ነው፡፡ እኛም እንደ ነቢዪቷ ሙሉ ጊዜአችንን ለቤተ ክርስቲያን መስጠት ባይቻለን እንኳን ከሥጋዊው ሥራችን ጎን ለጎን ወደ ቤተ ክርስቲያን እየሔድን ትምህርተ ወንጌል ብንሰማ፣ ብንጸልይ፣ ብንሰግድ፣ ከምሥጢራት ብንሳተፍ፤ እንደዚሁም ለአቅማችን በሚመጥን ልዩ ልዩ መንፈሳዊ ተልእኮ ብናገለግል የእግዚአብሔር ጸጋ በእኛ ላይ ይበዛል፤ እጥፍ ድርብም ይኾናል፡፡ ከዅሉም በላይ በምድራዊው ሕይወታችን የክርስቶስ ቤተ መቅደስ የኾነውን ሰውነታችንን ከኀጢአት ለይተን፣ ራሳችንን ለጽድቅ ሥራ አስገዝተን፣ በመንፈሳዊ ምግባር ጸንተን፣ ስንበድል ተጸጽተን (ንስሐ ገብተን)፣ ቅዱስ ሥጋውን በልተን፣ ክቡር ደሙን ጠጥተን ብንኖር የማያልፈውን መንግሥቱን ለመውረስ እንበቃለን፡፡

የጌታችን የመድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጸጋ፣ የነቢዩ ስምዖን እና የነቢዪት ሐና፣ የሌሎችም ቅዱሳን በረከት ይደርብን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ታደለ ፋንታው

ጥር ፳ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

እግዚአብሔር አምላካችን ፍጥረቱንና ዓለሙን ለማዳን የመረጠው ጊዜ በደረሰ ጊዜ አስቀድሞ በመልአኩ አፍ እንዳናገረ ከድንግል ማርያም በድንግልና ተወለደ፤ ክብሩም በእርሷ ላይ ተገለጠ /ኢሳ.፷፥፪/፡፡ ማኅፀኗን ከተማ አድርጎ ዘጠኝ ወር ከአምስት ቀን በእርስዋ አደረ፡፡ ይህም ያነጻቸው፣ ይቀድሳቸው ዘንድ በሥጋም በነፍስም መርቶ ወደ እግዚአብሔር መንግሥት ያገባቸው ዘንድ በነቢያት በሐዋርያት ላይ እንዳደረው ዓይነት ማደር አይደለም፤ ከሦስቱ አካል አንዱ አካል እግዚአብሔር ወልድ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከሥጋዋ ሥጋን፤ ከነፍስዋ ነፍስን ተዋሕዶ ፍጹም ሰው፣ ፍጹም አምላክ ኾነ እንጂ፡፡ ቅዱስ ሉቃስ ይህን ዘለዓለማዊ እውነት ‹‹መንፈስ ቅዱስ በአንቺ ላይ ይመጣል፤ የልዑል ኃይልም ይጸልልሻል፡፡ ስለዚህ ከአንቺ የሚወለደው ቅዱስ የእግዚአብሔር ልጅ ይባላል፤›› በማለት ገልጾታል /ሉቃ.፩፥፵፭/፡፡

በእግዚአብሔር፣ በመላእክቱና በሰው ፊት የከበረ ሰው መታሰቢያው ለዘለዓለም ነው፡፡ በቤቱ፣ በቅፅሩ የማይጠፋ የዘለዓለም ስምን ይቀበላልና /ኢሳ.፶፭፥፫/፡፡ ይህንን ታላቅ በረከት እንደሚሰጣቸው የተናገረውም የማይዋሸው እግዚአብሔር አምላክ ነው፡፡ ከእግዚአብሔር ወልድ እናት ከድንግል ማርያም የበለጠ በሰውና በእግዚአብሔር ዘንድ የከበረ ማንን ልንጠራ እንችላለን? ከእርሷ ሊከብር የሚችል፣ በቅድስና ሕይወት ያለፈ ማን ይኖራል? እግዚአብሔር አምላክ ዘለዓለማዊ ኃይሉንና አምላክነቱን ለዓለም ከገለጸባቸው ሥራዎቹ መካከል በእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ላይ የገለጸው ተዋሕዶ በቤተ ክርስቲያን ታሪክ ቀዳሚውን ሥፍራ ይይዛል፡፡

ይህንን ኹኔታም ‹‹ብርቱ የኾነ እርሱ ታላቅ ሥራን በእኔ አድርጓል፤ ስለዚህም ምክንያት ፍጥረት ዅሉ ያመሰግኑኛል፤›› በማለት ድንግል ማርያም ገልጻዋለች /ሉቃ.፩፥፵፱/፡፡ መልአኩ ቅዱስ ገብርኤል እመቤታችንን ‹‹ከሴቶች መካከል ተለይተሽ የተባረክሽ ነሽ፤›› ብሏታል /ሉቃ.፩፥፳፰/፡፡ ቅድስት ኤልሳቤጥም ‹‹የጌታዬ እናት›› ብላታለች /ሉቃ.፩፥፵፫/፡፡ ቅዱስ ዳዊት ‹‹ልጄ›› ይላታል /መዝ.፵፬፥፱/፡፡ ጠቢቡ ሰሎሞንም ‹‹እኅቴ›› ይላታል /መኃ.፭፥፩/፡፡ ለወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስም እናት ኾና ተሰጥታዋለች /ዮሐ.፲፱፥፳፮/፡፡

ቅዱስ አግናጥዮስ ዘአንጾኪያ ለኤፌሶን ክርስቲያኖች በጻፈው መልእክቱ እንደ ገለጸው የቅድስት ማርያም ዘለዓለማዊ ድንግልና፤ አማኑኤልን መውለዷ እና የማይሞተው ጌታ ሞት እነዚህ ሦስቱ ከዚህ ዓለም ጥበበኞችና ገዢዎች የተሰወሩ ምሥጢራት ናቸው፡፡ ‹‹እነዚህ ድንቅ ምሥጢራት በራሳቸው ከንግግርና ከቋንቋዎች ዅሉ በላይ ኾነው የሚነገሩ በእግዚአብሔር የዝምታ መጐናጸፊያ የተጠቀለሉ ድብቅና ጣፋጭ ምሥጢሮች ናቸው፤›› ይላል ቅዱስ አግናጥዮስ፡፡

ምስጋናዋ የበዛለት ቅዱስ ኤፍሬም ሶርያዊም ‹‹አቤቱ መሰንቆ ልቡናዬን አነቃቃ፤ የልቤንም እንዚራ፡፡ ድምፁን ከፍ አድርጎ የዳዊት ልጅ የኾነችውን የጌታውን እናት ድንግል ማርያምን ያመሰግናት ዘንድ፡፡ ለዓለም ሕይወት የሚሰጠውን የወለደች እናቱ የኾነች እርሷን ከፍ ከፍ ያደርጋት ዘንድ፤›› በማለት ለምስጋናዋ ይዘጋጃል፡፡ በሌላ አንቀጽም ‹‹ከሕሊናት ዅሉ በላይ ለኾነ ለዚህ ነገር አንክሮ ይገባል፤ ምድራዊት ሴት ፈጣሪዋን ወለደችው፡፡ እርሱም እናቱን ፈጠረ፤›› ይላል፡፡

ኢትዮጵያዊው ሊቅ አባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫም በመጽሐፈ አርጋኖን ድርሰቱ ‹‹ከሚያሰጥመው ባሕር ሞገድ የተነሣ የማትነቀነቅ፤ መልኅቆቿም በሦስቱ ሥላሴ ገመድ የተሸረቡ ናቸው፡፡ ይህቺ ደግሞ ከነፋሳት ኃይል የተነሣ የማትናወጥ በጭንጫ ላይ ያለች የዕንቈ ባሕርይ ምሰሶ ናት፡፡ እርሷን የተጠጋ መውደቅ፣ መሰናከል የለበትም፤›› የሚላት እመቤታችን ሞት ሥጋ ለለበሱ ዅሉ አይቀርምና እርሷም እንደ ሰው የምትሞትበት ጊዜ ደረሰ፡፡

እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም በአባት በእናቷ ቤት ሦስት ዓመት፤ በቤተ መቅደስ ዐሥራ ሁለት ዓመት፤ ከልጇ ጋር ሠላሳ ሦስት ዓመት ከሦስት ወር፤ ከጌታችን ስቅለት በኋላ ደግሞ ዐሥራ አምስት ዓመታት በምድር ኖራለች፡፡ ጌታን የፀነሰችበትን ወራት ስንጨምር በዚህ ዓለም በሥጋ የቆየችበት ጊዜ ስድሳ አራት ዓመት ይኾናል፡፡ ያረፈችውም ጥር ፳፩ ቀን ነው፡፡ እመቤታችን ባረፈች ጊዜ ሐዋርያት ሊቀብሯት ሲሹም ከአይሁድ ክፋት የተነሣ ልጇ ሌላ ክብርን ደረበላት፡፡ ከጌቴሴማኒ ሥጋዋ ተነጥቆ በገነት በዕፀ ሕይወት ሥር እስከ ነሐሴ ፲፮ ቀን ለሁለት መቶ አምስት ቀናት ቆይታለች፡፡

ልጇ ወዳጇ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሞትን በሥልጣኑ እንዳሸነፈ ዅሉ እርሷንም በእርሱ መለኮታዊ ኃይል ሞትን አሸንፋ እንድትነሣ አድርጓታል፡፡ ቅድስት ድንግል ማርያም የኃያሉ እግዚአብሔር እናቱ፣ መቅደሱ፣ ታቦቱ፣ መንበሩ ኾና እያለ ሞትን መቅመሷ በራሱ የሚያስገርም ምሥጢር ነው፡፡ ከቤተ ክርስትያን ወገን ሞትን እንዳያዩ የተወሰዱ ቅዱሳን ሄኖክ፣ ኤልያስ፣ ሌሎችም አበው እንዳሉ ቅዱሳት መጻሕፍት ይናገራሉ፡፡

ይህ ከሕሊናት ዅሉ በላይ የኾነው የእመቤታችን ዕረፍት ርቀቱ በመጽሐፈ ዚቅ እንዲህ ተብሏል፤ ‹‹ለምንት ይዜኃር ኃያል በኃይሉ ወባዕል በብዝኃ ብዕሉ ኢያድለወ  ሞተ ክርስቶስ ለሥጋ አባሉ ሞትሰ ለመዋቲ ይደሉ ሞታ ለማርያም የዐፅብ ለኵሉ፡፡ ኃይለኛ በኃይሉ ለምን ይታጀራል? ባለ ጸጋም በሀብቱ ብዛት፡፡ ክርስቶስ ለአካሉ አላደላም፤ ሞትስ ለሟች ይገባዋል፡፡ የእመቤታችን የቅድስት ማርያም ሞት ግን አስደናቂ ነው፡፡››

የቤተ ክርስቲያን ትውፊት የድንግል ማርያም ሞት በሚከተሉት ምክንያቶች እንደ ኾነ ያስረዳል፤ የመጀመሪያው ‹‹ለመለኮት ማደርያ ለመኾን የበቃችው ኃይል አርያማዊት ብትኾን ነው እንጂ እንደ ምድራዊት ሴትማ እንደምን ሰማይና ምድር የማይችለውን አምላክ ልትሸከመው ይቻላታል?›› የሚሉ ወገኖች ነበሩና እግዚአብሔር ወልድ የተዋሐደው የሰው ልጆችን ሥጋ መኾኑን ለማጠየቅ ነው፡፡

ቅዱስ ጳውሎስ ይህንን ሲያስረዳ ‹‹እንግዲህ ልጆቹ በሥጋና በደም ስለሚካፈሉ፣ እርሱ ደግሞ በሞት ላይ ሥልጣን ያለውን በሞት እንዲሽር፣ ይኸውም ዲያብሎስ ነው፡፡ በሕይወታቸው ዅሉ ስለ ሞት ፍርሃት በባርነት ይታሠሩ የነበሩትን ዅሉ ነጻ እንዲያወጣ፣ በሥጋና በደም እንዲሁ ተካፈለ፡፡ የአብርሃምን ዘር ይዟል እንጂ የያዘው የመላእክትን አይደለም፤›› አለ /ዕብ.፪፥፲፬-፲፭/፡፡ በዚህም ድንግል ማርያም የአዳም ዘር መኾኗ ታወቀ፡፡ ሁለተኛውም ቅዱስ ያሬድ እንደ ተናገረው ጌታችን በፍርዱ አድልዎ የሌለበት አምላክ መኾኑ ይታወቅ ዘንድ ነው፡፡ ሥጋ የለበሰ ዅሉ ሞትን ይቀምስ ዘንድ የግድ ነውና፡፡

ጠቢቡ ሰሎሞን ‹‹ወዳጄ ሆይ ተነሺ፤ ውበቴ ሆይ ነዪ፡፡ እነሆ ክረምት አለፈ፤ ዝናሙም አልፎ ሔደ፡፡ አበቦች በምድር ላይ ተገለጡ፤ የዜማም ጊዜ ደረሰ፡፡ የቍርዬም ቃል በምድር ላይ ተሰማ፤›› /መኃ.፪፥፲-፲፬/ በማለት የተናገረው ትንቢት እመቤታችን የዚህ ዓለም ድካሟ ዅሉ መፈጸሙን ያስረዳል፡፡ ልጇን ይዛ ከአገር ወደ አገር በረሀብና ጥም የተንከራተተችበት ጊዜ አሁን አለፈ፡፡ ታናሽ ብላቴና ሳለች ልጇን አዝላ በግብጽ በረሃ የተቀበለችው መከራ ዅሉ ፍጻሜ አገኘ፡፡

ከእግረ መስቀል ሥር ወድቃ የልጇን የቈሰለ ገላ እየተመለከተች የደረሰባት ልብ የሚሰነጥቅ ኀዘን ወደ ደስታ ተለወጠ፡፡ ልጇ ሲንገላታ፣ ሲሰደድ፣ ሲገረፍ፣ ሲሰቀል፣ ሲቸነከር ያየችበት ዓለም አለፈ፡፡ ‹‹በነፍሷ ሰይፍ ያልፋል›› ተብሎ የተነገረው ልብ የሚሰነጥቅ መከራ የሚቀጥልበት ጊዜ ተፈጸመ፡፡ ሊቁ ቅዱስ ያሬድ ‹‹ለዛቲ ብእሲት ሠረቀ ላዕሌሃ ብዕለ ጸጋሁ ለአብ ወአግዓዛ እምእኩይ ውስተ ሠናይ እሞት ውስተ ሕይወት፤ በድንግል ማርያም ላይ የአብ የባለጸግነቱ ብዛት ተገለጠ፡፡ ከሞት ወደ ሕይወት፣ ከክፉ ዓለም ወደ በጎ ዓለም አሸጋግሯታልና፤›› ሲል የተነጋረውም ይህንኑ ምሥጢር የሚገልጽ ነው፡፡

እመቤታችን አሁን የልጇን ልዕልና ከሚያደንቁ ጋር ታደንቃለች፤ ከፍ ከፍ ከሚያደርጉት ጋር ታከብረዋለች፡፡ ይኸውም ከገቡ የማይወጡበት፤ ኀዘን፣ መከራ፣ ችግር የሌለበት ሰማያዊ አገር ነው፡፡ በእግዚአብሔር መንግሥት ስደት፣ መከራ፣ ኀዘን፣ ሰቆቃ፣ መገፋት፣ መግፋትም የለም፡፡ ቅዱሳን ሩጫቸውን ጨርሰው የድል አክሊልን የሚቀዳጁበት ሥፍራ ነው፡፡ በዚህም ከፍጡራን ኹሉ ከፍ ባለ በታላቅ ክብርና ጸጋ ለዘለዓለም እንደምትኖር እናምናለን፡፡ ልመናዋ፣ ክብሯ፣ ፍቅሯ፣ አማላጅነቷ፣ የልጇም ቸርነት በኹላችን ላይ አድሮ ይኑር፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ጥር ፲፮ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም  

በዓለ ጥምቀት ቅድስት ቤተ ክርስቲያናችን እንደ በዓለ መስቀል በዐደባባይ የምታከብረው ልዩ በዓል ነው፡፡ በዓሉ ከሃይማኖታዊ ትውፊቱ ባሻገር አገራዊ ቅርስም ነው፡፡ በዓሉ ከመድረሱ አስቀድሞ በአዲስ አበባ ከተማ የሚስተዋለው ደማቅ መንፈስ ከተማዋን ታላላቅ እንግዶችን በቤቷ ለመቀበል ሽር ጉድ የምትል አንዲት ወይዘሮን አስመስሏታል፡፡ በየቦታው በተዘጋጁ ድንኳኖች የሚሰሙ ኦርቶዶክሳውያን መዝሙራት፤ ነጭ ልብስ ለብሰው የሚንቀሳቀሱ ምእመናን፤ በየቤቱ የነበረው ባህላዊ ዝግጅት ልዩና ማራኪ ነበር፡፡ ይህ ልዩ በዓል እንደ አሁን በፊቱ ዅሉ በዘንድሮው ዓመትም በመላው የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ አብያተ ክርስቲያናት በደማቅ መንፈሳዊ ሥርዓት ተከብሮ ውሏል፡፡ በአዲስ አበባ ከተማ፣ በጊዜያዊው የጥምቀት ቤተ መቅደስ በጃንሜዳ የበርካታ አብያተ ክርስቲያናት ታቦታት በተሰባሰቡበት በቅዱስ ፓትርያርኩ ቡራኬ የተከበረው የ፳፻፱ ዓ.ም በዓለ ጥምቀት ከዋይዜማው ጀምሮ መንፈሳዊ ቀልብን በሚገዙ፤ ልቡናን በሚመስጡ፣ ሕሊናን በሚማርኩና ነፍስን በሚያስደስቱ ሥርዓታት ተውቦ ነበር፡፡

በትምህርተ ወንጌል፣ በዝማሬ፣ በዕልልታ፣ በጸሎተ ቅዳሴ፤ በቦታው የተገኙ የቤተ ክርስቲያችን አባቶች (ቅዱስ ፓትርያርኩ፣ ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት፣ መምህራን፣ ቀሳውስትና ዲያቆናት)፤ እንደዚሁም የአኃት አብያተ ክርስቲያናት ተወካዮች፤ ከየአጥቢያው ታቦታቱን በዝማሬ አጅበው የመጡ የሰንበት ት/ቤት እና የማኅበረ ቅዱሳን መዘምራን፤ የበዓሉን ሥርዓት ለመመልከት ከውጪ አገር እና ከአገር ውስጥ የመጡ ጐብኚዎች፤ በበዓሉ ለመታደም በነቂስ ከየቤታቸው ወጥተው በጃን ሜዳ የተሰባሰቡ በመቶ ሺሕ የሚቈጠሩ የአዲስ አበባ ከተማ እና የአካባቢው ምእመናን ጃን ሜዳን ክርስቶስ ዳግም ሲመጣ ፍርድ የሚሰጥበት ዐውደ ምሕረትን አስመስለውታል፡፡

እኛም በጃን ሜዳ ተገኝተን በዓሉን አክብረናል፡፡ ቅዱስ ፓትርያርኩ በዋይዜማው (የከተራ ዕለት) በጃንሜዳ ተገኝው ስለ ጌታችን ጥምቀት ካስተማሩት ቃለ እግዚአብሔር በተጨማሪ በዕለቱም ‹‹ወይርአይ ኵሉ ዘነፍስ አድኅኖቶ ለእግዚአብሔር፤ ነፍስ ዅሉ የእግዚአብሔርን ማዳን ይይ፤›› /ሉቃ.፫፥፮/፣ በሚል ኃይለ ቃል በሰጡት ቃለ ምዕዳናቸው የሰውን ልጅ ለሞት ያበቃው ኀጢአት በጥምቀተ ማይ እና በልደተ መንፈስ ቅዱስ መወገዱን ማስተማራቸውም አንዱ የበዓሉ በረከት ነበር፡፡

ቅዱስነታቸው በቃለ ምዕዳናቸውም የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በየጎዳናው፣ በየመንደሩ፣ በየወንዙ ቅዱስ የኾነውን የእግዚአብሔርን የቃል ኪዳን ታቦት ይዛ በመዝሙር፣ በጭብጨባ፣ በሆታ፣ በዕልልታ፣ በውዳሴ፣ በማኅሌት፣ በቅኔ፣ በስብከተ ወንጌል፣ በጸሎት የከበረውን ውኀ ባርኮ በመርጨት ልዩና በኾነ የአምልኮ ጉዞ ሃይማኖታዊና ማኅበራዊ አስተምህሮን አጉልቶ ሊያሳይ በሚያስችል መልኩ በዓለ ጥምቀት እንዲከበር በማድረጓ ለአገራችን ኢትዮጵያ ልዩ የኾነ ግርማ ሞገስን አጐናጽፋ እንደምትገኝ አስረድተዋል፡፡ ከ፶ ሚሊየን በላይ የሚኾን ሕዝበ ክርስቲያን በነጻነት፣ በአንድነት፣ በደስታና በፍቅር ከቤተ ክርስቲያኑ አንሥቶ እስከ ባሕረ ጥምቀቱ፤ ከባሕረ ጥምቀቱ እስከ ቤተ ክርስቲያኑ ድረስ ምንም መለያየት ሳይኖር፣ ጥላቻ ሳያጋጥም፣ በየቋንቋውና በየባህሉ ፈጣሪውን እያመሰገነ እንደ ዓባይ ወንዝ የእግዚአብሔር ሠራዊት ኾኖ ከዳር እስከ ዳር እየተመመ በዓለ ጥምቀትን ማክበሩ ዅሉን የሚገዛ የእግዚአብሔር ኀይል መገለጫ መኾኑን ቅዱስ ፓትርያኩ አስገንዝበዋል፡፡

‹‹ይህ በዓል የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን የቅድስና ሕይወትና የሥራ ፍሬ ምስክር ነው፡፡ ይህ በዓል የኢትዮጵያውያን ቅዱሳን አበው የማይፈርስ ጽኑዕ ግንብ ነው፡፡ ይህ በዓል የኢትዮጵያ እና የእግዚአብሔር የኾነ ጽኑዕ የቃል ኪዳን ትስስርን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ነው፤›› ያሉት ቅዱስ ፓትርያርኩ የኢትዮጵያን ሕዝብ እርስበርስ ከማቀራረብና ከማስተሳሰር አኳያ ከበዓለ ጥምቀት የሚበልጥ በዓል እንደሌለ ጠቅሰው ኢትዮጵያውያን ይህንን ጸጋ እግዚአብሔርና ግርማ ሞገስ የተሞላ በዓል እስከ መጨረሻው ሊጠብቁትና ሊንከባከቡት፤ ሊያሳድጉትና ሊያበለጽጉት፤ ለዓለምም ሊያስተዋውቁት እንደሚገባ አሳስበዋል፡፡

ብፁዕ አቡነ እንድርያስ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ሊቃውንት ጉባኤ ሰብሳቢ እና የመንበረ ጸባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል የበላይ ጠባቂ እንደዚሁ በበዓለ ጥምቀት ዋይዜማ ከሰጡት ትምህርተ ወንጌል በተጨማሪ በዕለቱም ‹‹ተሣሃልከ እግዚኦ ምድረከ ወሜጥከ ፄዋሁ ለያዕቆብ ወኀደገ ኀጢአቶሙ ለሕዝብከ፤ አቤቱ ምድርህን ይቅርል አልኽ፡፡ የያዕቆብን ምርኮ መለስህ፡፡ የሕዝብህን ኀጢአት ይቅር አልህ፤›› /መዝ.፹፬፥፩/ በሚል ኃይለ ቃል እግዚአብሔር አምላካችን አዳምን ከዘለዓለማዊ ሞት ማዳኑን እና ለሕዝቡ ያደረገውን ይቅርታ የሚያስገነዝብ ትምህርተ ወንጌል ሰጥተዋል፡፡

በበዓሉ ከታደሙ ከፍተኛ የመንግሥት ባለ ሥልጣናት መካከል የኢትዮጵያ ባህልና ቱሪዝም ሚኒስቴር ሚኒስትር ዶክተር ኂሩት ወልደ ማርያም ያስተላለፉት መልእክት ደግሞ ሌላው የጥምቀት ትውስታ ነው፡፡ ሚኒስትሯ በዚህ መንፈሳዊ በዓል ላይ ተገኝተው መልእክት ለማስተላለፍ በመቻላቸው የተሰማቸውን ልባዊ ደስታ ገልጸው ኢትዮጵያውያን የብዙ ሀብት ባለቤት የኾነች አገር ስላለችን ዕድለኞች እንደ ኾንን እና አገራችን ካሏት ልዩ ልዩ የሚዳሰሱና የማይዳሰሱ ሀብታት መካከል በዓለ መስቀል አንዱ መኾኑን ጠቅሰው ይህንን የማይዳሰስ ሃይማኖታዊ ሀብት ጠብቀው ለትልድ ያቆዩ ቀደምት ኢትዮጵያውያንን አመስግነዋል፡፡ ዶ/ር ኂሩት አያይዘውም ከልዩ ልዩ የዓለም ክፍሎች የሚመጡ ጐብኚዎች በአንክሮ እና በተደሞ ኾነው የበዓሉን ሥርዓት እንዲከታተሉ ያደረጋቸው በዓለ ጥምቀት በሌላው ዓለም የማይገኝ፤ ኢትዮጵያውያን በአንድነት ኾነው ደስታቸውን የሚገልጹበት ልዩ በዓል በመኾኑ ነው ብለዋል፡፡

በዓለ ጥምቀት በዓለም አቀፉ የትምህርት፣ ሳይንስና ባህል ድርጅት እንዲመዘገብ መንግሥት ከፍተኛ ጥረት በማድረግ ላይ እንደሚገኝ የገለጹት ሚኒስትሯ ለዚህም ቤተ ክርስቲያንና መላው ሕዝበ ክርስቲያን ድጋፍ እንዲያደርጉ ጠይቀዋል፡፡ አብያተ መዝክራትን በማስፋፋት መንፈሳዊ ቅርሶችን የመጠበቅ ጉዳይ በቤተ ክርስቲያኗ ትኩረት ሊሰጠው እንደሚገባ ያሳሰቡት ዶ/ር ኂሩት ወልደ ማርያም በመጨረሻም ‹‹በበዓለ ጥምቀት አከባበር ላይ የሚታየው የኢትዮጵያውያን መንፈሳዊ ኅብረት በማኅበራዊ ሕይወታችንም ተጠናክሮ እንዲቀጥል አደራ›› በማለት መልእክታቸውን አጠቃለዋል፡፡ የአዲስ አበባ ከተማ ባህልና ቱሪዝም ቢሮ ሓላፊ አቶ ገብረ ጻድቅ ሀጎስ እንደዚሁ በዓለ ጥምቀት የኢትዮጵያን መልካም ገጽታ የሚገነባ እና ለዓለም የሚያስተዋውቅ በዓል ከመኾኑ ባሻገር ለአገሪቱ የቱሪዝም ገቢ ዕድገት ከፍተኛ አስተዋጽዖ እንዳለው መናገራቸውም አይዘነጋም፡፡

በመላው ዓለም በሚገኙ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በበዓለ ጥምቀት ወቅት አባቶች ካህናት ከዋይዜማው ጀምሮ ከምግብ ተከልክለው፤ እንቅልፍ አጥተው በቅዳሴ፣ ታቦት በማክበርና በመሳሰሉ ተልእኮዎች መሰማራታቸው፤ የየአድባራቱና ገዳማቱ ሊቃውንት፣ የየሰንበት ት/ቤቶችና የማኅበረ ቅዱሳን መዘምራን በከበሮ፣ በጸናጽል፣ በመሰንቆ፣ በዋሽንት፣ በበገና ታግዘው የሰሚዎችን ልቡና በሚማርክ ያሬዳዊ ዝማሬ ታቦታን ማጀባቸው፤ ብዙ ምእመናን ሥርዓት ባለው (ክርስቲያናዊ በኾነ) አለባበስ አጊጠው በዕልልታና በጭብጨባ እየዘመሩ በበዓሉ መታደማቸው፤ በተለይ እንደ አዲስ አበበባ ባሉ ሰፋፊ ከተሞች ወጣቶች የክብር ምንጣፍ ለታቦታቱ ለመዘርጋት መፋጠናቸው የብዙዎችን ቀልብ የሚስቡና የሚያስደስቱ የአገልግሎት ክፍሎች ናቸው፡፡

መለዮ ሹራብ ለብሰው ለታቦታቱ የክብር ምንጣፍ ለመዘርጋት ወዝ እስኪወጣቸው ድረስ የሚሽቀዳደሙ ወጣቶች አቤት ሲያስቀኑ! በእውነት በእግዚአብሔር ጥሪ ለመልካም አገልግሎት የተሰማሩ የተዋሕዶ ፍሬዎች ናቸው፡፡ እነዚህን ወንድሞችና እኅቶች ስንመለከት ‹‹በጕብዝናህ ወራት ፈጣሪህን አስብ፤›› /መክብብ ፲፪፥፩/ የሚለው የጠቢቡ ሰሎሞን ምክር በአእምሯችን ድቅን ይላል፤ የወጣቶቹ ርብርብ ምክሩ በተግባር ላይ እንደ ዋለ የሚያመላክት መንፈሳዊ አገልግሎት ነው፡፡ ወጣቶቹ የሚያገለግሉት ምንጣፍ በመዘርጋት ብቻ አይደለም፤ በየከተሞች በሚገኙ መንገዶችና ዐደባባዮች በረጅሙ የተዘረጉ ሰንደቅ ዓላማዎችና ጌጣጌጦች፤ በሙዚቃና በሐራ ጥቃ ‹‹መዝሙራት›› የተዋጡ አካባቢዎችን ነጻ ያወጡ መንፈሳውያን የሲዲ ዝማሬዎች በየዓመቱ የሚከናወኑ የወጣቶቹ ተጨማሪ ተልእኮዎች ናቸው፡፡

ታቦታትን አጅበው ለሚጓዙ፣ በፀሐይ ለደከሙ ምእመናን ጠበል ጸሪቅ እና የሚጠጣ ውኀ በየመንገዱ ማቅረብም ሌላኛው ተግባራቸው ነበር፡፡ ይህ መልካምና አርአያነት ያለው የወጣቶቹ ተልእኮ ተጠናክሮ እንዲቀጥል የሚመለከትን አካላት ዅሉ ወጣቶቹን በገንዝብ፣ በጕልበት፣ በሐሳብና በሌላም ልዩ ልዩ መንገድ መደገፍና መከባከብ ይገባናል፡፡ እኛም እንደ ዝግጅት ክፍል እነዚህን ወንድሞችና እኅቶችን ‹‹እግዚአብሔር መጨረሻችሁን ያሳምርላችሁ!›› እንላቸዋለን፡፡ ለታቦተ ሕጉ ምንጣፍ በዘረጉ እጆቻችን የሰው ንብረት እንዳንወስድ፤ የሰው ባል ወይም ሚስት እንዳናቅፍ፤ ሰውን እንዳንደበድብ፤ ለቤተ ክርስቲያን አገልግሎት በተሸቀዳደምንባቸው እግሮቻችን ወደ ኀጢአት መንገድ እንዳንሔድባቸው፤ ደሃ ወገኖቻችንን እንዳንረግጥባቸው እግዚአብሔር የዅላችንንም መጨረሻ ያሳምርልን፡፡

በቃና ዘገሊላ መድኀኒታችን ክርስቶስ ውኀውን ወደ ወይን ጠጅ በቀየረበት ዕለት የሰርግ ቤቱ አጋፋሪ ወይኑን በቀመሰ ጊዜ እንደ ተደነቀ በቅዱስ ወንጌል ተጽፏል /ዮሐ.፪፥፱/፡፡ ቅዱስ ያሬድም በድርሰቱ ‹‹ጥዒሞ አንከረ ሊቀ ምርፋቅ በረከተ ዘአምላክ ገብረ›› በማለት ይህንኑ ምሥጢር ጠቅሶታል፡፡ የቃናው ወይን ጠጅ የቀመሱትን ዅሉ ያስደነቀበት ምክንያት በክርስቶስ ተአምር የተገኘ ንጹሕ መጠጥ በመኾኑ ነው፡፡ እኛም የእግዚአብሔር የእጁ ሥራዎች ከመኾናችን ባሻገር በቅዱስ ሥጋው እና በክቡር ደሙ ቤዛነት ለመንግሥቱ የጠራን ልጆቹ ነን፡፡ ስለዚህ የእኛን መንፈሳዊ ኅበረት፣ ክርስቲያናዊ ፍቅር እና የአምልኮ ሥርዓት የሚመለከቱ ሰዎች ይደነቃሉ፡፡ ይህ መንፈሳዊ ሥርዓት ግን በበዓላት ላይ ብቻ የሚፈጸም ተግባር መኾን የለበትም፡፡ ክርስትናችንን ከዓመት አንድ ጊዜ ብቻ ሳይኾን በየቀኑ መኖር ይጠበቅብናልና፡፡

አንድ ጊዜ መንፈሳዊ፤ ሌላ ጊዜ ዓለማዊ በኾነ የተቀላቀለ ሥርዓት ከኖርን ግን እንኳን የውጮቹ ሊደነቁብን የውስጦቹ ወገኖቻችንም በእኛ የማስመሰል ክርስትና ሊደናገሩብን፤ ‹‹እነዚህ እንደዚህ ሲያደርጉ የተመለከትናቸው አይደሉም እንዴ?›› በሚል የጥርጣሬ መንፈስም ሊሰናከሉብን ይችላሉ፡፡ ለሌሎች መሰናክል ከመኾን ይልቅ የወፍጮ ድንጋይ በአንገታችን ታስሮ ወደ ጥልቅ ባሕር መስጠም እንደሚሻለን ደግሞ ጌታችን በወንጌል ተናግሯል /ማቴ.፲፰፥፮/፡፡ ጌታችን እንደ ተነናገረው ምግባራችን ለእኛም ለሌሎችም የማይጠቅም ኢ ክርስቲያናዊ ከኾነ እንደ አጥፍቶ ጠፊ ሞቶ መግደል መገለጫችን ይኾናል ማለት ነው፡፡ እናም ራሳችንን አጥተን ለሰዎችም መጥፋት ምክንያት እንዳንኾን እንጠንቀቅ መልእክታችን ነው፡፡

ከዚህ ላይ ይህን ሐሳብ ያነሣነው ያለ ምክንያት አይደለም፡፡ እንደ በዓለ ጥምቀት ባሉ ልዩ በዓላት ወቅት በየከተማው የሚስተዋሉ ኢ ክርስቲያናዊ ተግባራት እንዲስተካከሉ ለመሳሰብ ነው፡፡ ጥቂቶቹን ለመጠቆም ያህል በዓሉን ተገቢ ላልኾነ የተቃራኒ ጾታ መቀጣጠሪያ ማድረግ፤ በየመጠጥ ቤቱ መተላለፊያ መንገዶችን በመዝጋት፣ በጩኸትና በሁካታ አካባቢን እየረበሹ መጠጥ መጠጣትና መስከር እኛንም ሃይማኖታችንንም የሚያስነቅፍ ድርጊት ነውና እናስብበት፡፡ መጠጥ ቢያምረን እንኳን ከዘመዶቻችን ጋር ኾነን በቤታችን ተሰባስበን፣ ጸሎት አድርገን፣ በሥርዓትና በአግባቡ መጠጣት እንችላለን፡፡ በክርስትናችን መስከር (አብዝቶ መጠጣት) እንጂ አልኮል መቅመስ አልተከለከለምና፡፡ ሲበዛና ከሥርዓት ውጪ ሲኾን ግን እንሰክርና በኀጢአት ላይ ኀጢአት ለመፈጸም እንገፋፋለን፡፡ ይህም በቅጣት ላይ ቅጣትን ያመጣብናል፡፡

በበዓላት ወቅት ለሥጋዊ ጉዳይ የምንቀሽዳድም ክርስቲያኖች ጥቂቶች አይደለንም፡፡ ይህም ሊስተካከል ይገባዋል፡፡ መንፈሳውያን በዓላትን ከዓለማዊ ግብር ለይተን ልናይ ያስፈልጋል፡፡ ይህ ብቻም አይደለም፤ በዓሉን ስናከብር ለጥላቻ፣ ለድብድብ፣ ለግብረ ዝሙትና ለመሳሰለው ኀጢአት የምንገዛ ወገኖች ይህ የክርስቲያኖች መገለጫ አይደለምና ከዚህ ልማድ እንቈጠብ፡፡ ይህ ልማድ በበዓላት ወቅት በተለይ በበዓለ ጥምቀት ጎልቶ ስለሚታይ በዚህ ዝግጅት አነሣነው እንጂ በሌላ ጊዜ ኀጢአት መሥራት ይቻላል ለማለት አይደለም፡፡ ቀደም ሲል እንደ ጠቀስነው በክርስቲያናዊ ምግባር ጸንቶ መኖር የዅልጊዜ ተግባራችን ሊኾን የግድ ነውና፡፡ በእርግጥ ተሳስተን ልንሰናከል እንችላለን፤ በዕቅድና በዓላማ ለስካርና ለሌችም የኀጢአት ዘሮች ተገዢ መኾን ግን ከእኛ የሚጠበቅ ተግባር አይደለም፡፡

ከዚሁ ዅሉ ጋርም በየመንገዱና በየዐደባባዩ የምናስቀምጣቸው ቅዱሳት ሥዕላት ጉዳይ ከቤተ ክርስቲያን አስተምህሮ አንጻር ሊታይ ይገባል፡፡ ምክንያቱም ሥዕላቱ ንዋያተ ቅድሳት እንደ መኾናቸው ለአምልኮ እና ለጸሎት በተመረጠ ልዩና ንጹሕ ቦታ መቀመጥ ሲገባቸው ለፀሐይ፣ ለአቧራና ለነፋስ በሚጋለጡባቸውና በሚቀደዱባቸው መንገዶች ላይ፣ ጭራሽ በቆሻሻ መጣያ ሥፍራዎች በዘፈቀደ መቀመጣቸው ተገቢ አይደለም፡፡ በአንዳንድ የአዲስ አበባ መንገዶች ስንዘዋወር ሥዕላቱ ከተቀመጡበት ቦታ የሚያነሣቸው ጠፍቶ በነፋስ ተቀዳደው ሲወድቁ ዅሉ ተመልክተናል፡፡ የተወደዳችሁ ምእመናን በተለይ ወጣት ክርስቲያኖች ሆይ! ይህ ጉዳይ ትኩረት ሊያገኝ ይገባዋል፡፡

ከዚህ ላይ የወጣቶቹን ተልእኮ እየነቀፍን እንዳልኾነ ግን ለማስገንዘብ እንወዳለን፡፡ እርግጥ ነው፤ ወጣቶቹ ይህን የሚያደርጉት ለተንኮል ሳይኾን ለሃይማኖታቸው ካላቸው ቀናዒነትና በዓሉ ድምቀት እንዲኖረው ከማሰባቸው የተነሣ መኾኑ አይካድም፡፡ ዳሩ ግን ጥሩ የሠራን መስሎን የምናከናውናቸው ተግባራት ከሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ጋር ተቃርኖ እንዳይኖራቸው፤ እንደዚሁም ‹‹መክፈልት ሲሹ መቅሠፍት›› እንደሚባለው ለበረከት ያልነው ተልእኮ ለጥፋት እንዳይዳርገን የሥዕላቱን ኦርቶዶክሳዊ ይዘት ከማስገምገም ጀምሮ እስከምናስቀምጥበት ቦታ ድረስ ከአባቶች ጋር መመካከርና መመርያ መቀበል ያስፈልጋል፡፡

በተጨማሪም በየመንገዱ የምንከፍታቸው ዝማሬያት ያሬዳዊነትም አብሮ ቢታሰብበት መልካም ነው፡፡ በአጭሩ ቅዱሳት ሥዕላቱን በየመንገዱ ከማስቀመጣችን በፊት (አስፈላጊነቱ በአባቶች ከታመነበት) ሥዕላቱን ከምንመርጥበት መሥፈርትና ከምናስቀምጥበት ቦታ ጀምሮ እስከ አቀማመጠጥ ሥርዓቱ ድረስ፤ እንደዚሁም ከምንከፍታቸው መዝሙራት ያሬዳዊነት አኳያ ዅሉም በሥርዓት ይኾን ዘንድ ጥንቃቄ ማድረግ እንደሚገባን አንርሳ፡፡ ቤተ ክርስቲያናችን የሊቃውንት ችግር የለባትም፡፡ የትኞቹን ሥዕላትና መዝሙራትን መጠቀም እንደሚገባን ጠጋ ብለን መምህራንን ብንጠይቅ በቂ ትምህርት ይሰጡናል፡፡

እንደሚታወቀው በዓለ ጥምቀት ከሃይማኖታዊ ይዘቱ በተጨማሪ አገራዊ ሀብታችን ስለኾነ ዓለም አቀፋዊ እውቅና ሊገኝ እንደሚገባው እሙን ነው፡፡ ስለዚህም በዓሉን በዓለም አቀፉ የትምህርት፣ ሳይንስና ባህል ድርጅት በቅርስነት ለማስዝገብ ቤተ ክርስቲያናችን ከመንግሥት ጋር በመኾን ጥረት በማድረግ ላይ ትገኛለች፡፡ በዓለ ጥምቀት በቅርስነት እንዲመዘገብ የሚያደርገው በዐደባባይ የሚከበር በዓል መኾኑ ብቻ ሳይኾን የአከባበር ሥርዓቱ መንፈሳዊነትና ውበት ነው፡፡ የታቦታቱ ዑደት፣ የሊቃውንቱና የሰንበት ትምህርት ቤት ወጣቶች ዝማሬ፣ የምእመናኑ አለባበስና የወጣቶቹ ሱታፌ፣ ከበዓሉ በፊትም ኾነ ከበዓሉ በኋላ የምናደርጋቸው ሌሎች እንቅስቃሴዎች ዅሉ የበዓሉ አካላት ናቸው፡፡

የእኛ የአከባበር ዅኔታ ነው በዓሉን በዓል የሚያስብለው፡፡ በሥርዓት ካከበርነው በዓለም እንደ ተደነቀ ይቀጥላል፤ መንፈሳዊ ሥርዓቱን ካጎደልን ግን በዓልነቱም ይረሳል፡፡ ስለዚህ በዐቢይነት ከክርስቶስ ጸጋና በረከት እንሳተፍ ዘንድ፤ በሁለተኛ ደረጃ ደግሞ በዓሉ በቅርስነት እንዲመዘገብ የሚደረገው ጥረት ይሳካ ዘንድ ለወደፊቱ ዅላችንም ክርስቲያናዊ ሥርዓቱን በጠበቀ መልኩ በዓለ ጥምቀትን ለማክበር እንዘጋጅ እያልን ጽፋችንን አጠቃለልን፡፡ በዘንድሮው በዓለ ጥምቀት ያከናወናቸውን መልካም ተግባራት አሳድገን፤ ያጎደልናቸውን ደግሞ አሻሽለን በዓሉን በመንፈሳዊ ሥርዓት እንድናከብር አምላካችን ዕድሜ ለንስሐ ሰጥቶ በሚቀጥለው ዓመት በበዓለ ጥምቀቱ ይሰብስበን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ጥር ፱ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተወደዳችሁ የድረ ገጻችን ተከታታዮች! እንደሚታወቀው በየዓመቱ ጥር ፲፩ ቀን በዓለ ጥምቀትን እናከብራለን፡፡ በቅድሚያ ለብርሃነ ጥምቀቱ እንኳን በሰላም አደረሳችሁ እያልን በዛሬው ዝግጅታችን እግዚአብሔር አምላካችን በሐዲስ ኪዳን ካደረጋቸው መገለጦች ወይም ከታየባቸው መንገዶች መካከል በዮርዳኖስ ወንዝ ያደረገው መገለጥ (አስተርእዮ) አንደኛው መኾኑን የሚያስገነዝብ ትምህርት በአጭሩ ይዘን ቀርበናል፤

‹‹አስተርእዮ›› የሚለው ቃል ‹‹አስተርአየ (አርአየ) = አሳየ፣ ገለጠ፣ ታየ፣ ተገለጠ›› ከሚለው የግእዝ ግስ የተገኘ ሲኾን፣ ትርጕሙም ‹‹መታየት፣ መገለጥ፣ ማሳየት፣ መግለጥ›› ማለት ነው /የኪዳነ ወልድ ክፍሌ መዝገበ ቃላት/፡፡ ‹‹አስተርእዮተ እግዚአብሔር በፈለገ ዮርዳኖስ›› የሚለው ሐረግም ‹‹የእግዚአብሔር በዮርዳኖስ ወንዝ መገለጥ፣ መታየት›› የሚል ትርጕም አለው፡፡

ከዚህ ላይ ‹‹አስተርእዮተ እግዚአብሔር›› ስንል የአብ፣ የወልድ፣ የመንፈስ ቅዱስ መገለጥ ማለታችን መኾኑን ለማስታዎስ እንወዳለን፡፡ ‹‹እግዚአብሔር›› የሚለው ቃል ሦስቱም አካላት (ቅድስት ሥላሴ) በጋራ የሚጠሩበት መለኮታዊ ስያሜ ነውና፡፡ ‹‹አንሰ ሶበ እቤእግዚአብሔር እብል በእንተ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ ከመ በአሐዱ ስም ሥሉሰ ያምልኩ፤ እኔ ‹እግዚአብሔር› በአልሁ ጊዜ ስለ አብም፣ ስለ ወልድም፣ ስለ መንፈስ ቅዱስም እናገራለሁ፤ (ምእመናን) በአንዱ ስም (በእግዚአብሔር) ሦስቱ አካላትን ያመልኩ ዘንድ፤›› እንዳለ ቅዱስ ጎርጎርዮስ ነባቤ መለኮት /ሃይማኖተ አበው/፡፡

ቅዱሳት መጻሕፍት እንደሚነግሩን እግዚአብሔር አምላክ በብሉይም ኾነ በሐዲስ ኪዳን በአንድነቱ በሦስትነቱ በግብር (በሥራ)፣ በራእይና በገቢረ ተአምራት በልዩ ልዩ መንገድ ለቅዱሳኑ ተገልጧል፡፡

በብሉይ ኪዳን ልዩ ልዩ ምልክት በማሳየት፤ በቅዱሳን ነቢያትና በመሳፍንት፣ በነገሥታት፣ በካህናትና በነቢያት ላይ በማደር ወይም በራእይ በማነጋገር፤ በተጨማሪም በጻድቃኑ ላይ ቸርነቱን በማሳየት፣ በክፉ አድራጊዎች ላይ ደግሞ ኀይሉን በማሳየት ሲያደርጋቸው በነበሩ ተአምራቱና ሥራዎቹ ይገለጥ ነበር፡፡

በሐዲስ ኪዳን ደግሞ ለአዳምና ለልጆቹ በገባው ቃል መሠረት የሰውን ሥጋ ለብሶ፣ በአጭር ቁመት በጠባብ ደረት ተወስኖ በአካለ ሥጋ ተገልጦ በገቢረ ተአምራቱ፣ በትንሣኤውና በዕርገቱ አምላክነቱን አሳይቷል፡፡

የብሉይ ኪዳኑ መገለጥ በምልክት፣ በራእይ፣ በድምፅና በመሳሰሉት መንገዶች የተደረገ መገለጥ ነበር፤ የሐዲስ ኪዳኑ መገለጥ ግን ወንጌላዊው ዮሐንስ ‹‹መቼም ቢኾን እግዚአብሔርን ያየው አንድ ስንኳ የለም፤ በአባቱ እቅፍ ያለ አንድ ልጁ እርሱ ተረከው›› /ዮሐ.፩፥፲፰/ በማለት እንደ ገለጸው አምላካችንን በዓይነ ሥጋ ያየንበት አስተርእዮ ስለ ኾነ ከመገለጦች ኹሉ የተለየ ጥልቅ ምሥጢር አለው፡፡

ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን እግዚአብሔር በሥጋ ያደረገውን አስተርእዮ (መገለጥ) ከምሥጢረ ሥላሴ ጋር በተያያዘ መልኩ በሦስት መንገድ ይገልጹታል፤ ይኸውም በእመቤታችን ማኅፀን፤ በዮርዳኖስ ወንዝ እና በደብረ ታቦር ተራራ ላይ እንደ ኾነ ያስረዳሉ፡፡

ይህንንም ‹‹በላዕሌኪ ወበዮርዳኖስ ወበታቦር ሥልሰ ጊዜያተ፤ ዘአልቦ ተውሳከ ወአልቦ ሕጸተ፤ ለውሉደ ሰብእ ያርኢ ዘሥላሴሁ ገጻተ፤ ጽጌኪ ድንግል ተአምሪሁ ከሠተ፤ ወበፀዳሉ አብርሀ ጽልመተ፡፡›› በማለት ይገልጹታል /ማኅሌተ ጽጌ/፡፡

ትርጕሙም ‹‹እግዚአብሔር አምላክ ጭማሬም ጉድለትም የሌለበትን ሦስትነቱን ለሰው ልጆች ያሳይ ዘንድ በአንቺ (በእመቤታችን በድንግል ማርያም)፣ በዮርዳኖስ እና በደብረ ታቦር ሦስት ጊዜ በመገለጥ አበባሽ (ልጅሽ) ኢየሱስ ክርስቶስ ተአምራቱን (አምላክነቱን፣ ብርሃነ መለኮቱን፣ አንድነቱን፣ ሦስትነቱን) አሳየ፡፡ በብርሃነ መለኮቱም ጨለማውን አስወገደ (ብርሃን አደረገ)፤›› ማለት ነው፡፡

ይህም ጌታችን በለበሰው ሥጋ በእመቤታችን ማኅፀን ዘጠኝ ወር ከአምስት ቀን መወሰኑን በዮርዳኖስ ወንዝ በተጠመቀበት ዕለት ምሥጢረ ሥላሴን መግለጡን (እግዚአብሔር አብ ‹‹የምወደው ልጄ እርሱ ነው፤ እርሱን ስሙት›› ብሎ  ሲመሰክር፣ መንፈስ ቅዱስ በርግብ አምሳል ወርዶ ራሱ ላይ ሲያርፍ ማለት ነው)፤ እንደዚሁም በደብረ ታቦር ብርሃነ መለኮቱን ሲገልጥ መለኮታዊ አንድነቱና አካላዊ ሦስትነቱ መታወቁን ያመለክታል፡፡

በአጭሩ ይህ ድርሰት እግዚአብሔር በእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም፣ በዮርዳኖስና በደብረ ታቦር ላይ ያደረገውን አስተርእዮ የሚገልጽ ነው፡፡ ይህ ትምህርትም ጥር ፲፩ ቀን በሚነበበው መጽሐፈ ስንክሳር በተመሳሳይ መልኩ ተጠቅሷል፡፡

ክብር ይግባውና በአካለ ሥጋ የተገለጠው እግዚአብሔር ወልድ (ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ) እከብር አይል አምላከ ክቡራን፣ አክባሬ ፍጥረታት፤ እቀደስ አይል አምላከ ቅዱሳን፣ ቀዳሴ ፍጥረታት ኾኖ ሳለ ለኛ የጥምቀትን ሥርዓት ሊሠራልን ሥጋ ከለበሰ ሠላሳ ዓመት ሲሞላው በመጥምቀ መለኮት በቅዱስ ዮሐንስ እጅ በዮርዳኖስ ወንዝ ተጠመቀ፡፡

ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ተጠምቆ ከወንዙ ሲወጣም እነሆ ሰማያት ተከፈቱ፤ መንፈስ ቅዱስም በርግብ አምሳል ወርዶ በራሱ ላይ ተቀመጠ፡፡ በዚህ ጊዜ የሚሰሙትን ዅሉ ያስደነገጠ፣ ምድራዊ ፍጥረት ሊሸከመው የማይቻል ‹‹ዝንቱ ውእቱ ወልድየ ዘአፈቅር ዘሎቱ ሠመርኩ፤ በእርሱ ደስ የሚለኝ፣ ልመለክበት የወደድሁት፣ ለተዋሕዶ የመረጥሁት ልጄ ይህ ነው!›› የሚል ግሩም ቃል ከሰማይ መጣ /ማቴ.፫፥፲፯/፡፡

ይህ እግዚአብሔር አብ የኢየሱስ ክርስቶስ የባሕርይ አባት መኾኑን የመሰከረበት ቃልም ጌታችን ብርሃነ መለኮቱን በደብረ ታቦር በገለጠበት ዕለት በተመሳሳይ መንገድ ተነግሯል /ማቴ.፲፯፥፭፤ ሉቃ. ፱፥፴፮፤ ፪ኛ ጴጥ.፩፥፲፯/፡፡ ከዚህ በፊት በልዩ ልዩ ምሳሌና ኅብር ሲገለጥ የነበረ ምሥጢረ ሥላሴ በዮርዳኖስ ወንዝ በግልጥ ታየ፤ እግዚአብሔር ወልድ በለበሰው ሥጋ በዮርዳኖስ ወንዝ ሲጠመቅ፤ እግዚአብሔር አብ ‹‹የምወደው ልጄ ይህ ነው›› ብሎ አባትነቱን ሲመሰከር፤ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስም በርግብ አምሳል ከሰማይ ወርዶ በራሱ ላይ ሲያርፍ ፍጡራን በዓይናቸው አዩ፡፡

ይህንን ድንቅ ምሥጢር የተመለከቱ ዅሉ የእግዚአብሔርን ሥራ አደነቁ፤ በአምላክነቱም አመኑ፡፡ ሰይጣን ልቡናቸውን ያሸፈተባቸው መናፍቃን ግን በክርስቶስ የባሕርይ አምላክነት ባለማመናቸው የተነሣ ለክብሩ በማይመጥን የአማላጅነት ቦታ ያስቀምጡታል፡፡ እኛ ግን ቅዱሳን ሐዋርያት እንዳስተማሩን፣ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያንም እንዳስረዱን አብ ወልድ መንፈስ ቅዱስ አንድ መለኮት፣ አንድ ሥልጣን፣ አንድ አገዛዝ አላቸው፤ ኢየሱስ ክርስቶስም ከሦስቱ አካላት አንዱ አካል እግዚአብሔር፣ በሦስትነት በአንድነት የሚመለክ፣ አምላክ ወልደ አምላክ ነው ብለን እናምናለን፤ አምነንም እንመሰክራለን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡