Archive for category: ርእሰ አንቀጽ

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ጥንታዊት፣ ታሪካዊትና ሐዋርያዊት ቤተ ክርስቲያን እንደመሆኗ መጠን አገራችን ኢትዮጵያ አሁን ከደረሰችበት የሥልጣኔና የእድገት ደረጃ ከመድረሷ በፊት ብራና ዳምጣ፣ ቀለም በጥብጣና ፊደል ቀርጻ ትምህርትና ሥልጣኔን ያስጀመረች፣ የመጀመሪያው ዩኒቨርሲቲና የትምህርት ሚኒስቴር፣ የፍትሕ ሥርዓቱ በሀገር አቀፍ ደረጃ መዋቅራዊ አደረጃጀት ገና ሳይኖረው ፍርድ እንዳይጓደልና ደሃ እንዳይበደል በማሰብ የፍትሐ-ነገሥት መምህራኖቿን በዳኝነት መድባ የፍትሕ ሥርዓትን የመሠረተች፣ ዜጎችን በሥነ-ምግባርና በግብረ-ገብነት ትምህርት ኮትኩታ በማሳደግ ሀገር ወዳድ ትውልድ በማፍራት መሠረት የጣለች፣ በውጭ ወራሪ ኃይል የሀገር ሉዓላዊነት በተደፈረ ወቅት የእምነቱ ተከታይ ምእመናኖቿና አገልጋይ ካህናቶቿ እንዲሁም ብፁዓን አበው ሊቃነ ጳጳሳት የእምነታችን መገለጫ የሆነውን የቃልኪዳኑን ታቦት ይዘው በየጦር ግንባሩ በመሰለፍና በመሰዋት እንኳንስ ሕዝቦቿ ምድሪቱም ለወራሪ ጠላት እንዳትገዛ በማውገዝ የሀገር ሉዓላዊነት ያስከበረችና ኢትዮጵያ ሀገራችን ከሌሎች አፍሪካ አገራት በብቸኝነት ቅኝ ገዥዎች ያልደፈሯት አገር ተብላ በታሪክ ድርሳናት እንድትመዘገብ ግንባር ቀደም ሚና የተጫወተች የሀገር ባለውለታ እናት ቤተ ክርስቲያን መሆኗን እንኳንስ እኛ  ልጆቿ ይቅርና የታሪክ ምሁራን ዘወትር በየአደባባዩ የሚመሰክሩት በብዕር ሳይሆን ለነጻነት በተከፈለ በአበው አባቶቻችን ደም የተጻፈ አኲሪ ታሪካችን ነው፡፡

Read more

የተከበራችሁ አንባብያን በዘመናችን ቤተ ክርስቲያን ያለችበትን ሁኔታና በየአካባቢው እና በየክልሉ በቤተ ክርስቲያንና በክርስቲያኖች ላይ እየተፈጸመ ያለውን ጥቃት አስመልክቶ ክፍል አንድን  ማቅረባችን ይታወቃል ክፍል ሁለትን እነሆ ብለናል፡፡

ምዕራባውያንና የእነሱ ጉዳይ አስፈጻሚዎች ቤተ ክርስቲያንን ለማዳከም ይጠቅመናል ብለው ያሰቡትን ሁሉ ፈጽመዋል፡፡ የአሳባቸው አቀንቃኝ ኢትዮጵያዊ “ፈረንጆችንም” አግኝተዋል፡፡ ቤተ ክርስቲያንንም ሊቃውንቷንም ለመተቸት ያለ ስማቸው ስም ያለ ግብራቸው ግብር በመስጠት ጥላቻውን በመግለጽ አልሜዳ የተባለ ሚሲዮናዊ የፈጠራ ታሪክ ጽፏል፡፡ የእሱን ጥላቻ እየጠቀሱ ቤተ ክርስቲያንን የሚተቹት የግብር ልጆቹ ናቸው፡፡ የእሱን ጥፋት ዳንኤል ክብረት «አልሜዳ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያንን አምርሮ የሚጠላ ኋላ ቀርና በኑፋቄ የተሞላች አድርጎ የሚፈርጅ ኢየሱሳዊ /ሚስዮናዊ/ ነበር፡፡ በጽሑፎቹ ላይ ይህን ነው ሲያንጸባርቅ የኖረው፡፡ ከዚህ ጠባዩ አንጻርም አቡነ ተክለ ሃይማኖትን ቢተች የሚጠበቅ እንጂ የሚገርም አይደለም» (ዳንኤል፣ ፳፻፲፩፣፫‐፬) በማለት ገልጦታል፡፡ አለቃ ኪዳነ ወልድ ክፍሌም ሆነ ተሐድሶአውያን አቡነ ተክለ ሃይማኖትን የሚተቹት የእሱን አሳብ እየጠቀሱ ነው፡፡ አቡነ ተክለ ሃይማኖትን መንቀፍና ያለ ግብራቸው ግብር መስጠት ቤተ ክርስቲያንን ለማዳከም ይጠቅመናል ብለው ያስባሉ፡፡ ለኋለኞቹ የቤተ ክርስቲያን ተችዎች ጀማሪና ፊታውራሪያቸው አልሜዳ ነው፡፡ የውጭ ጸሐፊዎች የኢትዮጵያውያንን አእምሮ በመበረዝ ቤተ ክርስቲያን ላይ ትችት እንዲያዘንቡ ምክንያት መሆናቸውን ከአልሜዳ ጽሑፍ መረዳት ይቻላል፡፡ ለመነሻ ያህል ይህን ካቀረብን በየዘርፉ የደረሱትን ችግሮች እንደሚከተለው እናቀርባለን፡፡

ሀ. የቤተ ክርስቲያን መቃጠል፡- በየዘመናቱ፣ በየቦታው አብያተ ክርስቲያናት በአክራሪ ሙስሊሞች፣ በግለኝነት በታወሩ የፕሮቴስታንት እምነት ተከታዮችና በአጽራረ ቤተ ክርስቲያን ሲቃጠሉ ቆይተዋል፡፡ ይህን የሚያደርጉት የግል ጥላቻና የተለየ ፍላጎት ያላቸው ግለሰቦች ወይም ቡድኖች እንጂ ሁሉም የሌሎች እምነቶች ተከታዮች እንዳልሆኑ ግልጽ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን ስትቃጠል አብረው የሚያዝኑና የሚያለቅሱ፣ ክርስቲያኖች ሲሳደዱና መከራ ሲደርስባቸው በቤታቸው የሚሸሽጉ ብሎም አብረው መከራ የሚቀበሉ፣ ክርስቲያኖች ኃይላቸውን እያሰባሰቡ አቅማቸውን እያጠናከሩ መልሰው ለመገንባት ሲደክሙ ከገንዘብ እስከ አሳብ ድጋፍ የሚያደርጉ የሌላ እምነት ተከታዮች አሁንም በየቦታው መኖራቸው የሚካድ አይደለም፡፡ በዘመናችንም ክርስቲያኖች በጥብዐት መከራውን ተቋቁመው ክርስትና በሞት፣ በስድት፣ በእሳትና በመከራ የማይፈታ መሆኑን አስመስክረዋል፡፡ በዚሁ አንጻር ግን በመገናኛ ብዙኃን በተለያዩ ቦታዎች የሚቃጠሉትን አብያተ ክርስቲያናት ያልታወቁ ግለሰቦች ያቃጠሏቸው እንደሆነ ቢነገርም ታስቦበት፣ ተጠንቶ፣ ምን ለማግኘትና ምን መልስ ለመስጠት አስቀድሞ እየታሰበ ቃጠሎው መፈጸሙን የሚጠቁሙ ማሳያዎች አሉ፡፡ ፲፱፻፺፫ዓ.ም ሚያዝያ ፲፪ ቀን በአርሲ ሀገረ ስብከት ኮፈሌ ወረዳ ጉች ቀበሌ ገበሬ ማኅበር የሚገኘው የመድኃኔዓለም ቤተ ክርስቲያን በአክራሪ እስላሞች ለመቃጠል የቻለው ከተማ ላይ ሊያደርሱት የነበረው አደጋ በመከላከያ ሠሪዊትና በፖሊስ ስለተደናቀፈባቸው ነው፡፡ ገጠር በመግባት የክርስቲያኖችን ቤት እየመረጡ ማቃጠላቸው የታቀደና የተደራጀ ጥቃት መሆኑን ለመረዳት ይቻላል፡፡ እንዲህ ዓይነቱ ሃይማኖታዊ ትንኮሳ ከትላንት እስከ ዛሬ መቀጠሉ ታስቦበት እየተሠራ መሆኑን የሚያሳይ ነው፡፡ ይህ ድርጊት በአንድ በኩል አጥፊዎች ልብ እንዲገዙ፣ በሌላ በኩል ደግሞ መንግሥት ከትላንት እስከ ዛሬ እየደረሰ ያለውን ጥፋት በመረዳት ለእምነት ቤቶችና ለክርስቲያኖች ልዩ ጥበቃ እንዲያደርግ ሊያነቁ፣ ምእመናንም ራሳቸውን እንዲጠብቁ፣ እንዲደራጁና አዲስ ነገር ሲገጥማቸው ለፍትሕ አካላት እንዲያቀርቡ ትምህርት ሊሆን ይገባል፡፡ ክርስቲያኖች የሚማሩት ከመከራ፣ ቅድስናቸው የሚገለጠው በፈተና መሆኑ የተጻፈ፣ ክርስቲያኖች በተግባር ፈጽመው ያሳዩት ሕይወት ነው፡፡

በጅማ ሀገረ ስብከት ከመስከረም ፲፮ እስከ ጥቅምት ፬ ቀን ፲፱፻፺፱ ዓ.ም ጨጉ ቅዱስ ገብርኤል፣ ቦሬ ቅዱስ ገብርኤልና በሻሻ አቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስ አብያተ ክርስቲያናት በአክራሪ እስላሞች ተቃጥለዋል፡፡ ንዋያተ ቅድሳት ተዘርፈዋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም በጅማ፣ በምዕራብ በወለጋና በኢሉባቡር ከ፲፫ በላይ አብያተ ክርስቲያን ንዋያተ ቅድሳት ተዘርፈዋል፡፡ ኅዳር ፮ ቀን ፲፱፻፺፰ዓ.ም በአርሲ ሀገረ ስብከት በኮፈሌ ወረዳ የምትገኘው የአይሻ ቅድስት ማርያም ቤተ ክርስቲያን ፀረ ክርስትና አቋም ባለው ቡድን ተቃጥላለች፡፡ አገልጋይ ካህናት በቤተ መቅደስ ውስጥ ታርደዋል፣ አሥር ክርስቲያኖች በገጀራ ተገድለው፣ አብያተ ክርስቲያናትና የክርስቲያኖች መኖሪያ ቤቶች ተቃጥለዋል፡፡ ብዙ ንብረት ወድሟል፤ ነዋሪዎች ከቀያቸው ተፈናቅለዋል፡፡ ይህ የሚያሳየው በሀገራችን ሰላም እንዳይሰፍን ሆን ብለው ግጭት የሚፈጥሩ አካላት መኖራቸውን ነው፡፡

በወቅቱ አጥፊዎችን ሊያስተምር የሚችል እርምጃ መወሰድ ሲገባ ጉዳዩ ለሕዝብ ይፋ እንዳይሆን ከመንግሥት አካላት ተጽዕኖ ይደረግ ነበር፡፡ አጥፊዎችን ማስታገስ ሲገባ ጉዳት የደረሰባቸው ክርስቲያኖች ጉዳታቸውን እንዳይናገሩ መከልከል ላይ ያተኮረ እንቅስቃሴ ሲፈጸም መፈጸም በሕግም በሞራልም የሚያስወቅስ ነው፡፡ ይህ በምንም ዓይነት መንገድ ፍትሐዊ ሊሆን አይችልም፡፡ ይህ ለአጥፊዎች ከለላ መስጠትን እንጂ ለፍትሕ መቆምን አያሳይም፡፡ አጥፊዎች ሲያጠፋና ክርስቲያኖችና አብያተ ክርስቲያናት ሲቃጠሉ ዝም ብሎ ማየት ትዕግሥትን ሳይሆን የጥፋት ተባባሪ መሆንን የሚያሳይ ነው፡፡

በወቅቱ የመንግሥት አካላትን ያሳስብ የነበረው የገደሉትንና አደጋ ያደረሱትን አካላት ለመያዝ ሳይሆን አደጋው በተፈጸመበት ወቅት ከቦታው ተገኝተው የዘገቡትን አካላት ለመያዝ ነበር፡፡ ይህ ተግባር አሁንም ስለቀጠለ ቤተ ክስስቲያን እየተገፋች ድምፅ የሚያሰማላት አካል እያጣች ነው፡፡ አጥፊዎች ለስንት ሺህ ዘመናት የኖረ የሀገር ሀብት ሲያወድሙ እንደ ቀልድ እየታለፈ መሆኑ ለዚህ ጥሩ ማሳያ ነው፡፡ በየካቲት ወር መጨረሻና በመጋቢት ወር መጀመሪያ በድሬደዋ ከተማ አጠገብ የሚገኘውን ደን በመመንጠር የቤተ ክርስቲያንን መሬት በመከፋፈል ላይ ሳሉ ሕግ አስከባሪ አካላት ቢደርሱም አልታዘዝንም በማለት ቆመው ሲመለከቱ አጥፊዎች ከቦታው እንዲሸሹ ሲያደርጉ እንደነበር የዐይን እማኞች ገልጠዋል፡፡ በሊሙ ኮሳ ወረዳ በያዝነው ዓመት በተፈጸመው ጥፋት ከወረዳ አመራር ጀምሮ ሥልጣን ላይ የሚገኙ ወገኖች ጥፋቱን ያደረሱት አካላት በእምነት ስለሚመስሏቸው ወደ ሕግ ለማቅረብ አለመቻላቸውን ወረዳ ቤተ ክህነቱ ለሀገረ ስብከቱ የጻፈው የድረሱልኝ ደብዳቤ ያስረዳል፡፡ ምክንያት ተፈልጐ የሚያዙትና ካለ ፍርድ እስር ቤት እንዲቆዩ የሚደረጉትም ክርስቲያኖች ናቸው፡፡ ይህም ክርስቲያኖች እንዲሞቱ የተፈረደባቸው፣ ለሚደረስባቸው  አደጋ ሁሉ ከለላ የሌላቸው መሆኑን ሲያመለክት አጥፊዎች ደግሞ ሽፋን የሚሰጣቸው ይመስላል፡፡ ይህንም በሐረር ከተማ ጥር ፲፩ ቀን ፲፱፻፺፫ ዓ.ም ለጥምቀት በዓል በወጡ ምእመናን ላይ ለጁምአ ስግደት በአንድ መስጊድ ተሰብስበው የነበሩ ሙስሊሞች በፈጸሙት ትንኮሳ ግጭት ተፈጥሮ የአራት ሰዎች ሕይወት ሲያልፍ በፖሊስ ቊጥጥር ሥር የዋሉት ፲፮ ምእመናን ያለ ምንም ውሳኔ ከስድስት ወራት በላይ መቆየታቸው ማሳያ ነው፡፡ ግጭቱን ማን እንደጀመረው? ዓላማው ምን እንደነበር? አጣርቶ አስቸኳይ ውሳኔ መስጠት፣ አጥፊም በጥፋቱ እንዳይቀጥል ማስተማር ሲገባ ክርስቲያኖችን መርጦ ማሰር መፍትሔ አይሆንም፡፡ ወንጀል የፈጸመ ሰው አይያዝ ባይባልም ክርስቲያኖች ብቻ ተይዘው የሚታሰሩበት፣ ቢታሰሩም ቶሎ ለፍርድ የማይቀርቡበት ምክንያት ሌላ ዓላማ ያለ ያስመስላል፡፡

በአጥፊዎች ላይ ውሳኔ ቢሰጥበትም ቤተ ክርስቲያንን ላቃጠሉ፣ ንዋያተ ቅድሳትን ለዘረፉ አካላት የሚሰጠው ፍርድ አንድ በግ ከሰረቀ ሌባ ጋር ልዩነት የሌለው በነፃ ከማሰናበት ያልተሻለ መሆኑ ለክርስቲያኖችና ለቤተ ክርስቲያን ትኩረት መነፈጉን የሚያሳይ ነው፡፡ መረዳት የሚገባው ቤተ ክርስቲያንን አቃጥለው፣ ቅርሱን አውድመው እስከሚጨርሱ ዝም ከተባለ “ኢትዮጵያን የጎብኝዎች መዳረሻ እናደርጋለን” የሚለው አሳብ የሕልም እንጀራ መሆኑን ነው፡፡ የሚነገረው ቃልም ተፈጻሚነት ሳይኖረው ክርስቲያኖችን በማይሆን ነገር ለማዘናጋት የሚፈጸም መሆኑን የሚያሰገነዝብ ነው፡፡ ይህም በቤተ ክርስቲያን ላይ የተነሡት አፅራረ ቤተ ክርስቲያን ብቻቸውን ሳይሆኑ በጀርባቸው ሌላ አይዞህ ባይ እንዳላቸው የሚያመለክት ነው፡፡ የክርስቲያኖችና የቤተ ክርስቲያን ጉዳይ ትኩረት እንዳይሰጠው፣ በመገናኛ ብዙኃን ሽፋን እንዳያገኝና ሽፋን የሚያገኘውም ዘግይቶ መሆኑ ሌላ ችግር ይዞ እንዳይመጣ መጠንቀቅ ያስፈልጋል፡፡ የሚሰጠው አስተያየት እውነት የሚመስለው አጽራረ ቤተ ክርስቲያን የሚፈጽሙት እንዲሸፈን መደረጉ ነው፡፡

 በምዕራብ ሐረርጌ ሀገረ ስብከት ሜኤሶን ወረዳ በሚገኘው የአሰቦት ደብረ ወገግ ቅድስት ሥላሴና አቡነ ሳሙኤል ገዳም የካቲት ፳ ቀን ፳፻፬ ዓ.ም ከረፋዱ አራት ሰዓት አካባቢ ለከብት ዘረፋ ወደ ገዳሙ ክልል የገቡ የኢሳ ጎሳ አባላትን ለመከላከል የተደረገውን የተኩስ ልውውጥ ተከትሎ ሰደድ እሳት ተቀሰቀሰ፡፡ በወቀቱ የተቀሰቀሰው ሰደድ እሳት ከ፳፻፩ ዓ.ም በኋላ ለሁለተኛ ጊዜ ነበር፡፡ ከአሥራ አምስት ዓመት በፊት ተቀስቅሶ ለ፲፭ ቀናት የቆየው ሰደድ እሳት ከ፲፩ ሺህ ሄክታር በላይ ደን አውድሟል፡፡ እሳቱ በቊጥጥር ሥር የዋለው ከዋናው የገዳሙ ግቢ ለመድረስ ፭፻ ሜትር ያህል ሲቀረው ነበር፡፡ በወቅቱ ከ፴፰ ያላነሱ ከሰል አክሳዮች ለሰደድ እሳቱ መነሣት ምክንያት ናቸው በሚል ተጠርጥረው በቊጥጥር ሥር ቢውሉም ወዲያው በዋስ ተለቀዋል፡፡ ክስ ይመሥረትባቸው አይመሥረትባቸውም የታወቀ ነገር የለም፡፡ ይህ ሁሉ የሚያሳየው በቤተ ክርስቲያንና በክርስቲያኖች ላይ ለሚደርሰው ጥፋት ማስተካከያ የሚሰጥ አለመኖሩን ያሳያል፡፡

ይቆየን!

ምንጭ ፤ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ ከግንቦት ፲፮-፴ቀን ፳፻፲፩ ዓ.ም

ዲያቆን ዘአማኑዔል አንተነህ

ብፁዕ አቡነ ኤልሳዕ በቀድሞው አጠራር በሰሜንና በጌምድር ጠቅላይ ግዛት በአሁኑ ደቡብ ጎንደር ዞን አስተዳደር በደራ ወረዳ አፈሯ እናት በመካነ ሰማዕት ቅዱስ ገላውዴዎስ ደብር ልዩ ስሙ አባ ጉንቸ እየተባለ በሚጠራው አካባቢ ከአባታቸው ከአቶ ፈንታ ወልድዬ ከእናታቸው ከእሙሐይ ጥዑምነሽ አብተው በ፲፱፻፳፯ ዓ/ም ግንቦት ፳፱ ቀን ተወለዱ፡፡ብፁዕነታቸው በአባታቸውና በእናታቸው በሥርዓትና እንክብካቤ ካደጉ በኋላ ዕድሜያቸው ለትምህርት ሲደርስ በወላጆቻቸው መልካም ፈቃድ በተወለዱበት በመካነ ሰማዕት ቅዱስ ገላውዴዎስ ቤተ ክርስቲያን ከታዋቂው የድጓ መምህር ከየኔታ ኃይሉ ፊደል ቆጥረው ዳዊት ከደገሙ በኋላ ጾመ ድጓ፤ ውዳሴ ማርያም ዜማ እስከ አርያም ክስተት አጠናቀው ተመርዋል፡፡

የቁም ጽሑፍ ከአጎታቸው ከቀኝ ጌታ ዓለሙ ወልድዬ ተምረው ከሕጻንነታቸው ጀምሮ ቤተ ክርስቲያንን ለማገልገል ከእግዚአብሔር በተሰጣቸው ፀጋ የዲቁና ማዕረግ ከብጹዕ አቡነ ሚካኤል ደብረ ታቦር ከተማ ተቀብለዋል፡፡ ብፁዕነታቸው ባላቸው የትምህርት ፍላጎት መሠረት ትምህርታቸውን በመቀጠል ቅኔ ጎጃም ሞጣ ቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተ ክርስቲያን ከመምህር ፀሐይ ተምረዋል፡፡ በተጨማሪም የቅኔ ትምህርታቸውን ለማጠናከር ወደ ሰሜን ሽዋ በመሄድ ምንታምር ገብርኤል ቤተ ክርስቲያን ከየኔታ ኃይለ ጊዮርጊስ በመግባት ቅኔ በመማር ተቀኝተዋል፡፡ ዝማሬ መዋሥዕት ለመማር ወደ ደቡብ ጎንደር ተመልሰው ከየኔታ መርዓዊ ዙርአባ በመግባት የዝማሬ መዋሥዕት ትምህርታቸውን አጠናቀው በመምህርነትም ተመርቀዋል፡፡ ከዛም ወደ ደብረ ፅጌ ተመልሰው በመሄድ ከየኔታ ገብረ እግዚአብሔር ደብረ አባይ ቅዳሴ ተማሩ፡፡ ከመምህር ገብረ ሕይወት ሐዲሳት፤ ፍትሐ ነገስት አንድምታ ትርጓሜ፤ ዳዊት  አንድምታ ትርጓሜ፤ ውዳሴ ማርያም  አንድምታ ትርጓሜ፤ ባሕረ ሐሳብ  የኪዳንና ትምህርተ ኅቡአት አንድምታ ትርጓሜም ተምርዋል፡፡

በደብረ ፅጌ በነበሩበት ወቅት ትንቢተ ኢሳይያስና ትንቢተ ዳንኤል አንድምታ ትርጓሜና የቀሩትን መጻሕፍተ ብሉያት ተምረዋል፡፡ በደብረ ፅጌ ከመምህር ቀለመወርቅ አቋቋምም ለመማር ችለዋል፡፡ በወቅቱ ዘመናዊ ትምህርት ለመማር በነበራቸው ፍላጎት ኃይሌ ደጋጋ ከሚባል ትምህርት ቤት ገብተው ከ፩ኛ እስከ ፰ኛ ክፍል በደብረ ጽጌ ተምረዋል፡፡ ብፁዕነታቸው በመንፈሳዊ ትምህርት ቤት እያሉ ከአጎታቸው በተማሩት ቁም ጽሑፍ ተአምረ ማርያም ፤ ፍትሐ ነገስት፤ ፬ቱ ወንጌላትና መልእክተ ጳውሎስ እስከ ዮሐንስ ራእይ እንዲሁም ዚቅ በእጃቸው ጽፈዋል፡፡  ቤተ ክርስቲያንን በመንፈሳዊ አባትነት ለማገልገል መንፈሳዊ ሕይወታቸውን በማጠናከር ደብረ ሊባኖስ ገዳም ገቡ፡፡ አገልግሎታቸውንም በቅንነት፤ በታማኝነትና በትሕትና እየፈጸሙ ከገዳሙ ከቆዩ በኋላ በዛው ገዳም መንኩሰዋል፡፡ ስማቸውም መምህር አባ ኅሩይ ፈንታ እየተባሉ ይጠሩ ነበር፡፡ ከዚያም በመቀጠል ከብፁዕ አቡነ ሚካኤል ኤርትራዊ የቅስና ማዕርግ ተቀበሉ፡፡ብፁዕነታቸው ቤተ ክርስቲያኗን ለማገልገል ጽኑ ፍላጎት ስለነበራቸው ወደ አርባ ምንጭ በመሄድ የሀገረ ስብከቱ ስብከተ ወንጌል ክፍል ኃላፊ ሆነው በሀገረ ስብከቱ ለመጀመሪያ ጊዜ የካህናት ማሰልጠኛ እንዲከፈት ከፍተኛ ጥረት አድርገዋል፡፡ በወቅቱ ከነበሩት ሊቀ ጳጳስ መመሪያ እየተቀበሉ ማሰልጠኛው እንዲከፈትም ሆኗል፡፡ በዚሁ በአርባ ምንጭ ቆይታቸውም ከብፁዕ አቡነ ሰላማ የቁምስና ማዕርግ ተቀብለዋል፡፡ ብፁዕነታቸው በደብረ ሊባኖስ ገዳም ለመኖር ባላቸው ፍላጎት መሠረት ከአርባ ምንጭ ተመልሰው የደብረ ሊባኖስ ገዳም አንዱ አካል በሆነው በደብረ ጽጌ አገልግሎት እየሰጡ ለሕዝበ ክርስቲያኑ አባት በመሆን ስብከተ ወንጌል እያጠናከሩ ለብዙ ዓመታት ቆይተዋል፡፡

ከዚያም ለከፍተኛ የቤተ ክርስቲያን ማዕርግና አገልግሎት ታጭተው ወደ አዲስ አበባ ሄዱ፡፡ ጥር  ፲፫ ቀን በ፲፱፻፸፩ ዓ.ም በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ተክለሃይማኖት ፓትርያርክ ሊቀ ጳጳስ ዘኢትዮጵያ  ከተሸሙት ከ፲፫ቱ ሊቃነ ጳጳሳት መካከል አንዱ በመሆንም ብፁዕ አቡነ ኤልሳዕ ተብለው በአንብሮተ ዕድ ቆጶስነት ማዕርግ ተቀብለዋል፡፡

የብፁዕነታቸው የ፵ ዓመታት የሥራ ዘመን

ከ፲፱፻፸፩ አዲስ ዓ.ም እስከ ፲፱፻፸፮ ዓ.ም ድረስ የጅማ ሀገረ ስብከት ሊቀ ጳጳስ ሆነው ተሾሙ፡፡  ለመጀመሪያ ጊዜ ሥራ የጀመሩበት ሀገረ ስብከትም ነበር፡፡ በዚሁ ሀገረ ስብከት መንፈሳዊና ማኅበራዊ አገልግሎት ሰጥተዋል፡፡ በጅማ ሀገረ ስብከት ብፁዕነታቸው ተመድበው ሲሄዱ የካህናት ማሰልጠኛ የሌለ በመሆኑ ዲያቆናት፤ካህናት፤መምህራን ካላቸው እውቀት በተጨማሪ በሥልጠና ከዘመኑ ጋር ተዋሕደው ቤተ ክርስቲያናቸውን እንዲያገለግሉ ለማድረግ የካህናት ማሰልጠኛ ከፍተዋል፡፡ ከነበሩት አብያተ ክርስቲያናት በተጨማሪ ፶ አዳዲስ አብያተ ክርስቲያናት በመትከል ሕዝቡን በማስተማርና በመምከር ቅዳሴ ቤታቸውን አክብረው ቤተ ክርስቲያን እንድትስፋፋ አድርገዋል፡፡

ከ፲፱፻፸፮ ዓ.ም እስከ ፲፱፻፸፰ ዓ.ም ድረስ የከፋ ሀገረ ስብከት ሊቀ ጳጳስ ሆነው ተመድበው ሲሄዱም ሕዝበ ክርስቲያኑን በማስተባበር ተዋሕዶ ሃይማኖት እንዲስፋፋ ባላቸው ጠንካራ አቋም ፳፮ አብያተ ክርስቲያናትን በመትከል ቅዳሴ ቤታቸውንም አክብረዋል፡፡

ብፁዕነታቸው ከ፲፱፻፸፰ ዓ.ም እስከ ፲፱፻፹፩ ዓ.ም ድረስ ለ፬ ዓመታት የቅዱስ ሲኖዶስ ዋና ፀሐፊና የጠቅላይ ቤተ ክህነት ፍትሕ መንፈሳዊ የበላይ ጠባቂ ሆነው በተመደቡበት ወቅት በሀገር ውስጥም ሆነ በውጭ ሀገራት የቤተ ክርስቲያናችን መንፈሳዊና ማህበራዊ አገልግሎት እንዲጠናከርና እንዲስፋፋ በማድረግ ከፍተኛ አስተዋጽኦ አበርክተዋል፡፡ በቅዱስ ሲኖዶስ ዋና ፀሐፊነት ለ፬ ዓመታት ቤተ ክርስቲያኗን እያገለገሉ በቆዩበት ወቅት የጽሕፈት ቤቱን አደረጃጀት በሚገባ በመምራት የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔ በአግባቡ እንዲፈጸም በማድረግ ከብፁዕ ወቅዱስ አባታችን አቡነ ተክለ ሃይማኖት ፓትርያርክ የሚሰጡ መመሪያዎችን በመተግበርና በማስተግበር ለቤተ ክርስቲያናችን ትልቅ ሥራ ሰርተዋል፡፡

 ከ፲፱፻፹፩ ዓ.ም እስከ ፳፻፩ ዓ.ም ድረስ ለ፳ ዓመታት የደቡብ ጎንደር ሀገረ ስብከት ሊቀ ጳጳስ ሆነው ሲመደቡ ሀገረ ስብከቱ አዲስ ከመሆኑ የተነሳ ለሊቀ ጳጳስ ማረፊያ (መንበረ ጵጵስና) የሌለው ከመሆኑም በላይ የሀገረ ስብከቱ አደረጃጀትም ገና ብዙ ሥራ ይጠይቅ ነበረ፡፡ በአዲስ መልክ ለማደራጀት ብዙ ድካም የሚጠይቅም ስለነበረ ብፁዕነታቸው ከእግዚአብሔር በተሰጣቸው ፀጋ ራሳቸው አቅደው ሀገረ ስብከቱ ምንም ገንዘብ ባይኖረውም መጀመሪያ መንበረ ጵጵስና መሠረት እንዳለበት ወሰኑ፡፡ ሕዝበ ክርስቲያኑን በማስተባበር አብያተ ክርስቲያናቱም የተቻላቸውን እንዲያወጡና ሀገረ ስብከቱን እንዲያጠናክሩ በማስተማር ከአዲስ አበባና ከውጪ ሀገራት ገንዘብ በማሰባሰብ ለመጀመሪያ ጊዜ ፲ ክፍል ያለው መንበረ ጵጵስና፤  ፳፩ ክፍል ያለው የሀገረ ስብከት ቢሮ ፤ ፩ ንብረት ክፍል፤ ፩ አዳራሽ እና ፩ መጋዝን በማሠራት ሀገረ ስብከቱ እንዲጠናከር በማድረግ ሠራተኞችን አደራጀተው የተሠራውን መንበረ ጵጵስና ከተለያዩ ቦታ የተጠሩ እንግዶች በተገኙበት መርቀው ሀገረ ስብከቱ በይፋ የመንበረ ጵጵስና ቢሮ አንዲኖረው አድርገዋል፡፡

ብፁዕነታቸው ወደ ደቡብ ጎንደር ሀገረ ስብከት ተመድበው ሲሄዱ ጥንታዊና ታሪካዊ የሆነው የተክሌ ምስክር አቋቋም ጉባኤ ቤት ተዳክሞ ስለነበረ የምስክር አቋቋም ጉባኤ ቤቱን ከአካባቢው ተወላጆች ጋር በመመካከር በአዲስ መልክ በማቋቋም ጉባኤ ቤቱ እንዲጠናከር በማድርግና ዘመናዊ ጉባኤ ቤት በማሠራት በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ጳውሎስ ፓትርያርክ (ዶክተር) አስመርቀው ለጉባኤ ቤቱ አድራሾች በጀት አስበጅተው እንዲጠናከር አድርገዋል፡፡ በ፳ ዓመታት የደቡብ ጎንደር ሊቀ ጵጵስና አገልግሎታቸው ውስጥ ሕዝበ ክርስቲያኑን በማስተባበር ቦታ ከመንግሥት በማስፈቀድ ፮፻፹፭ አዳዲስ አብያተ ክርስቲያናት በሀገረ ስብከቱ እንዲተከሉ በማድረግ የቤተ ክርስቲያን ማስፋፋት ሥራ ሠርተዋል፡፡ በደቡብ ጎንደር ሀገረ ስብከት ተተክለው ከቆዩት አብያተ ክርስቲያናት መካከል በደብርነት ያሳደጓቸው ከ፭፻ በላይ ሲሆኑ ወደ አንድነታቸው እንዲመለሱ ያደረጓቸው ገዳማትም ፲፪ ናቸው፡፡ ከእነዚህም በዋናነት ከሚጠቀሱት መካከል ጣና ቂርቆስ፤ጣራ ገዳም እና ምጽሌ ፋሲለደስ በምሳሌነት ይጠቀሳሉ፡፡

ወደ ሰሜን ጎንደር ሀገረ ስብከት በቅዱስ ሲኖዶስ መልካም ፈቃድ ሲመደቡ የመጀመሪያ ሥራቸው የሀገረ ስብከቱን ሰላም ማስጠበቅ ነበር፡፡ ሠራተኛው ተግባብቶ ሥራውን እንዲሠራ የተለያዩ ሥራዎችንም ሠርተዋል፡፡ በዚህም በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ጳውሎስ ፓትርያርክ «የሰላም አባት» የሚል የክብር ዋንጫ ተሸልመዋል፡፡ ብፁዕነታቸው ሀገረ ስብከቱ በልማት ጠንክሮ አብያተ ክርስቲያናት ተስፋፍተው ማየት የሁልጊዜ ሕልማቸው ነው፡፡ሀገረ ስብከቱ የራሱ የሆነ የስብከተ ወንጌል አዳራሽ ኖሮት፤ ማኀበረ ካህናትንና ምእመናንን አሰባስቦ፤ ስለስብከተ ወንጌል መስፋፋት፤ ስለ ቤተ ክርስቲያን ልማት፤ ስለመልካም አስተዳደርና ሌሎችንም የቤተ ክርስቲያን ጉዳዮች ተሰባስቦ ለመወያየት የራሱ የሆነ የመሰብሰቢያ አዳራሽ አልነበረውም፡፡ ለዚህም በመንበረ ጵጵስናው ግቢ ከሚገኘው ቦታ በስተደቡብ በኩል ዘመናዊ ቢሮ ያለው ሁለገብ የስብከተ ወንጌል አዳራሽ ለመሥራት ራሳቸው አቅደው ሥራው እንዲጀመር በማድረግ የሕንፃ ማሰሪያ ገንዘቡን በተለያዩ ወረዳዎች ቆላ ደጋ ሳይሉ፤ አቀበት ቁልቁለት ሳይበግራቸው፤ ሕዝበ ክርስቲያኑን በማስተባበር ገንዘብ በማሰባሰብ በተጨማሪም ከክህነትና ከንዋየ ቅድሳት መባረኪያ የሚገኘውን ገቢ በሙሉ ለሕንፃ ግንባታው ሥራ እንዲውል በመፍቀድ ከስድስት መቶ ሽህ ብር በላይ በብፁዕነታቸው ስም ተበርክቷል፡፡

የሀገረ ስብከቱ ንብረት በሆነው በሐዋርያው ጳውሎስ ግቢ ባለ ፬ ፎቅ የገቢ ማስገኛ ሕንፃ ለመገንባትና ሌሎችንም ሥራዎች በግቢው ለመሥራት ዕቅድ አውጥተው የመሠረት ድንጋይ አስቀምጠዋል፡፡ በድርቡሽ ወቅት ከጠፉት ከ፵፬ቱ አብያተ ክርስቲያናት መካከል ፫ቱ ምዕት ቤተ ክርስቲያን በቦታው ለመመለስ ብፁዕነታቸው ለጉዳዩ ትኩረት ሰጥተው አዲስ ኮሚቴ በማቋቋም በከፍተኛ ጥረት ቀደም ሲል ከነበረበት ቦታ ላይ የ፫ቱ ምዕት ቤተ ክርስቲያን መቃረቢያ እንዲሠራ በማድረግ ታቦተ ሕጉ እንዲገባና ቀድሰው ቅዳሴ ቤቱን አክብረው ታሪክ እንዲመለስ አድርገዋል፡፡ በሰሜን ጎንደር ሀገረ ስብከት ከ፭፻ በላይ አዳዲስ አብያተ ክርስቲያናት እንዲተክሉ በማድረግ ምእመናን እንዲበዙና ቤተ ክርስቲያን እንድትስፋፋ ከፍተኛ አስተዋጽኦ አበርከተዋል፡፡ በላይ አርማጭሆ ወረዳ ትክል ድንጋይ ገዳም በበቅሎ በመሄድም አዲስ ገዳም እንዲመሠረት አድርገዋል፡፡ በተለይ ለሀገረ ስብከቱ ካቀዷቸው እቅዶች መካከል፤ በመንበረ ጵጵስናው ግቢ በስተምስራቅ በኩል የሀገረ ስብከቱ ንብረት የሆነ ፬ ክፍል ቤት ተሠርቶበት ከሚገኘው ቦታ ላይ ባለ ፬ ፎቅ ሕንፃ በመሥራት ለገቢ ማስገኛ አገልግሎት እንዲውል አቅደዋል፡፡ ይህን ሥራና ሌሎችንም ባቀዱት መሠረት ለማስፈጸም ደፋ ቀና ሲሉ ባደረባቸው ሕመም ምክንያት የግልና የጎንደር ሪፈራል ሆስፒታል በሕክምና ሲረዱ ከቆዩ በኋላ ሕመሙ ሊሻላቸው ባለመቻሉ በተወለዱ በ፹፬ ዓመታቸው ግንቦት ፲፯ ቀን ፳፻፲፩ ዓ.ም. ዐርፈዋል፡፡ የቀብር ሥነ ሥርዓታቸውም ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ ፓትርያርክ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ዘኢትዮጵያ ሊቀ ጳጳስ ዘአክሱም ወእጨጌ ዘመንበረ ተክለሃይማኖት ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት የመንግሥት ተወካዮች ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያንና ሕዝበ ክርስቲያኑ በተገኙበት በመካነ ሰማዕት ቅዱስ ገላውዲዎስ ቤተ ክርስቲያን ግንቦት ፳ ይፈጸማል፡፡

ጥቅምት ፲፰ ቀን ፳፻፲ ዓ.ም

ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ከዲያብሎስ ጋር ተጋድሎዋን የጀመረችው በዓለመ መላእክት ነው፡፡ ቀስቱን ወርውሮ ዝናሩን አራግፎ ቤተ ክርስቲያንን ማሸነፍ ያልቻለው ዲያብሎስ ዛሬም በብዙ መልኩ እየተዋጋት ይገኛል፡፡ በማዕበል መካከል በምትቀዝፍ መርከብ የምትመሰለው ቤተ ክርስቲያን ሁልጊዜም አሸናፊ መሆኗ የታመነ ነው፡፡ ችግሩ መርከቧ ማዕበሉን ብትሻገርም በማዕበሉ የሚናወፁ መኖራቸው ነው፡፡ ከመርከቧ ተሳፋሪዎች ውስጥ ጥቂቶቹ በዓላማ አንዳንዶቹ ደግሞ በየዋህነት በማዕበሉ ተናውጠው ወድቀዋል፡፡ በዓላማ የሚወጡት ቅዱስ ዮሐንስ ወንጌላዊ በመልእክቱ “ከእኛ ዘንድ ወጡ፥ ዳሩ ግን ከእኛ ወገን አልነበሩም፤ ከእኛ ወገንስ ቢሆኑ ከእኛ ጋር ጸንተው በኖሩ ነበር፤ ነገር ግን ሁሉ ከእኛ ወገን እንዳልሆኑ ይገለጡ ዘንድ ወጡ” ብሎ የተናገረላቸው ናቸው (፩ኛ ዮሐ. ፪፥፲፱)፡፡

እነዚህ ለጥፋት የቆሙና ለገንዘብ ወይም ለሌላ ስውር ዓላማ ቤተ ክርስቲያንን የተዉ ናቸው፡፡ በየዋህነት የሚወጡት ግን በዕውቀት ማነስ፣ በይሉኝታና በመሳሰሉት ተታለው፣ በጠላት ወጥመድ ተጠልፈው የጠፉ ናቸው፡፡ እነዚህ ቀናውን መንገድ (በጎውን) የሚያሳያቸው ቢያገኙ የሚመለሱ ናቸው፡፡ የቤተ ክርስቲያን ጠላቶች እነዚህን የዋሃን የሚያጠምዱባቸው ብዙ ዘዴዎች አሏቸው፡፡ ከእነዚህ መካከል የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶችን በቅዱሳት ሥዕላት አስውበው በማውጣት የዋሃንን ማደናገርና ከቻሉ በቅዱሳት ሥዕላቱ ሸፍነው የሚፈልጉትን የኑፋቄ ትምህርት የቤተ ክርስቲያን አስመስሎ ማቅረብ ነው፡፡

በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ቅዱሳት ሥዕላት ትልቅ ቦታ ይሰጣቸዋል፡፡ ቅዱሳት ሥዕላትን በሚገባቸው ቦታዎች ላይ ማስቀመጥና የሚገባቸውን ክብር መስጠት ኦርቶዶክሳዊ ትውፊት ነው፡፡ መንፈሳዊ መጻሕፍት ሲጻፉ በመጻሕፍቱ ውስጥ ታሪካቸው የተጠቀሱትን ቅዱሳን ሥዕል በፊት ገጽ ወይም በውስጥ ገጽ ማስቀመጥም የተለመደ ነው፡፡ ምእመናንም በጸሎት ቤታቸው ቅዱሳት ሥዕላትን በማስቀመጥ ለቅዱሳን የሚገባውን ክብር ይፈጽማሉ፡፡ ቅዱሳት ሥዕላትና ኦርቶዶክሳዊ ትውፊት ትልቅ ትስስር ያላቸው ናቸው፡፡ በዚህ ምክንያት ተሐድሶ መናፍቃን በቅዱሳት ሥዕላት የተሸፈኑ የኑፋቄ መጻሕፍትን ገበያ ላይ እስከሚያወጡ ድረስ የቅዱሳንን ሥዕል የያዘ መጽሐፍ ኦርቶዶክሳዊ መጽሐፍ እንደሆነ “ግምት ይወሰድ” ነበር፡፡ በጎውን ሁሉ የሚጠላና ለማስጠላት የሚሠራ ዲያብሎስ ዛሬ ላይ ቅዱሳንን ለማስጠላት ያነሣሣቸው አንዳንዶች የፊት ገጻቸው የቅዱሳን ሥዕላት ውስጣቸው ደግሞ ቅዱሳንን የሚሳደቡ መጻሕፍትን በማሳተም እያሠራጩ ነው፡፡

ከእነዚህ መጻሕፍት መካከል በ፳፻፬ ዓ.ም የተወገዘው፣ የከሣቴ ብርሃን ድርጅት አባል የሆነው ጌታቸው ምትኩ የጻፈው “ገድል ወይስ ገደል” የሚለው መጽሐፍ አንዱ ነው፡፡ ይህ መጽሐፍ በፊት ለፊት ገጹ የአቡነ አረጋዊን ሥዕል የያዘ ሲሆን ውስጡ ግን ቅዱሳንን የሚሳደብና የሚነቅፍ ነው፡፡ “አቡነ ተክለ ሃይማኖት እግራቸውን ያጡት በጸሎት ሳይሆን በጦርነት ነው” ከሚለው ውሸት ጀምሮ የቅዱሳንን ተጋድሎ በማናናቅ በጸጋው የሚገኘውን ድኅነት በራሳቸው ጥረት የተኩ አድርጎ የሚያቀርብ የኑፋቄ መጽሐፍ ነው፡፡

“መሪጌታ ሠረቀ ብርሃን ዘወንጌል” በሚል ስም የተጻፈው “የዘመናት እንቆቅልሽ ሲፈታ” የሚለው የኑፋቄ መጽሐፍም ሌላኛው ሁነኛ ማስረጃ ነው፡፡ መጽሐፉ የአቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስን ሥዕል የሽፋን ገጹ ላይ በመለጠፍ የዋሃንን የሚያደናግር ነው፡፡ መጽሐፉን ወደ ውስጥ ገጹ ዘልቀን ስናየው ግን ቅዱሳንን አንድ በአንድ እያነሣ የሚሳደብ ነው፡፡ ብዙዎቹ የተሐድሶ መናፍቃን ጽሑፎች ሰይጣን “ጠላቶቼን ስደቡልኝ” ብሎ የቀጠራቸው ጸሓፊዎች የጻፏቸው የሚመስሉና ቅዱሳንን የሚሳደቡ ናቸው፡፡ ይህ መጽሐፍም ከእነዚህ መጻሕፍት አንዱ ነው፡፡

ሌላኛው መጽሐፍ ደግሞ “በውኑ በማርያም ማመን ይገባሃልን?” በሚል ርእስ “መጋቤ ጥበብ ሰሎሞን” በተባለ ሰው የተጻፈው ነው፡፡ ይህ ግለሰብ በ፳፻፬ ዓ.ም ከተወገዙት ፲፮ መናፍቃን መካከል አንዱ ነው፡፡ መጽሐፉ በፊት ገጹ ላይ የእመቤታችንን ምስለ ፍቁር ወልዳ ሥዕል አድርጎ በውስጥ ገጹ እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያምን የሚሳደብ መጽሐፍ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ያደገ ሰው ይቅርና ጠላት እንኳን በእመቤታችን ላይ ሊናገረው የማይገባውን ብዙ ጸያፍ ነገር አካቷል፡፡ መጽሐፉ፣ ክብር ይግባትና “ማርያም ወላዲተ አምላክ መባል የለባትም”፤ “ከዮሴፍ ጋር በወንድና በሴት ልማድ ኖራለች”፤ “ከጌታችን ውጪ ሌሎች ልጆች አሏት”፤ “ቤተ ክርስቲያን የምታመልከው እግዚአብሔርን ሳይሆን ማርያምን ነው”፤ ወዘተ. የሚሉ የጽርፈት አሳቦችን የያዘ የኑፋቄና የክህደት መጽሐፍ ነው፡፡

ይህ መጽሐፍ ለሁለተኛ ጊዜ ሲታተም አዲስ መጽሐፍ ለማስመሰልና ርእሱም ገበያ ስለከለከለ የተሻለ እንዲሸጥ በሚል እኩይ አሳብ “በእንተ ማርያም” በሚል ርእስ ወጥቷል፡፡ “በእንተ ማርያም” የሚለው ሐረግ የአብነት ተማሪዎች ቁራሽ ለመለመን በየቤቱ ሲዞሩ የሚጠቀሙበት ቋንቋ ነው፡፡ ማንኛውም ኦርቶዶክሳዊ ይህን ቃል ያውቀዋል፡፡ “በእንተ ማርያም” ተብሎ ተለምኖ ሳይሰጥ ዝም ብሎ የሚያልፍ ኢትዮጵያዊ ምእመን የለም፡፡ ይህን በማሰብ ይመስላል ተሐድሶ መናፍቃኑ የመጽሐፉን ርእስ ከ “በውኑ በማርያም ማመን ይገባሃልን?” ወደ “በእንተ ማርያም” በመቀየር እመቤታችንን የሚሳደብ መልእክት ያስተላለፉት፡፡

ጸሓፊዎቹ ሲጽፉ ራሳቸውን “ዲያቆን”፣ “ቄስ”፣ “መምህር”፣ “መጋቤ ጥበብ”፣ “መጋቤ ሐዲስ”፣ ወዘተ. በሚል መዓርግና ስያሜ ነው፡፡ መጻሕፍትን ብቻ ሳይሆን በዚሁ መልክ ባለቤት አልባ በራሪ ወረቀቶችን፣ ጋዜጦችን፣ መጽሔቶችን፣ የድረ ገጽ ጽሑፎችን፣ ሲዲዎችን፣ ቪሲዲዎችን፣ ወዘተ ያወጣሉ፡፡ ለምሳሌ ይህ በራሪ ወረቀት የእመቤታችንን ሥዕል የያዘ ነገር ግን ኢየሱስ ክርስቶስ (ሎቱ ስብሐት) “አማላጅ እንደሆነ ለማስረዳት” ተብሎ የተሠራጨ የመናፍቃን ትምህርት ነው፡፡

በ፳፻፬ ዓ.ም ከተወገዙት ግለሰቦች መካከል አንዱ የሆነው ጽጌ ስጦታው ከግብረ አበሩ ጋር በመሆን ባወጡት ሲዲም ላይ ግለሰቦቹ በአለባበሳቸው የቤተ ክርስቲያን መምህር መስለው ከመቅረባቸውም በላይ የሲዲው የሽፋን ገጽ የድንግል ማርያምና የአባ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን ሥዕላትን ይዟል፡፡ እነዚህ ሁሉ ወጥመዶች የተዘረጉት ኦርቶዶክሳውያንን ከበረታቸው ለማስኮብለል ነው፡፡ እነዚህ መጻሕፍትና የምስል ወድምፅ ውጤቶች የእኛ መስለውን በስሕተት ገዝተናቸው ይሆናል፡፡ መጻሕፍቱን አንብበን፣ ሲዲዎችን ዐይተን የተደናገርንም እንኖር ይሆናል፡፡

ማንኛውንም ጉዳይ በሩቅ ዐይተን ውሳኔ ላይ ሳንደርስ ቀርበን መመርመር፣ ከእኛ በላይ የሆነውን እውነተኞች አባቶችን በመጠየቅ ራሳችንን ከስሕተት መጠበቅ ይገባናል፡፡ “በሩቅ ያዩት አህያ ፈረስ ይመስላል” እንደሚባለው በሽፋናቸው፣ በውጫዊ ይዘታቸው የሚበሉ መስለው ውስጣቸው የመናፍቃንን የክሕደት መርዝ የያዙ መጻሕፍት ይኖራሉ፡፡ መጻሕፍቱ ወይም የምስል ወድምፅ ውጤቶች ቅዱሳት ሥዕላትን ስለያዙ፣ በግእዝ ቋንቋ ስለተጻፉ ብቻ የእኛ ናቸው ማለት አይደለም፡፡

ከመናፍቃን ስውር ደባ ራሳችንን ለመጠበቅ ምን እናድርግ?

ተሐድሶ መናፍቃን በየጊዜው መልካቸውን እየቀያየሩ ከሚያዘጋጁት የጥፋት ወጥመድ ራሳችንን ከመከላከል እና ሌሎችን ከመጠበቅ አኳያ ማድረግ ያለብንን ጥቂት የጥንቃቄ ነጥቦችን እንመልከት፡-

፩ኛ. ቤተ ክርስቲያንን እና የቤተ ክርስቲያንን አስተምህሮ ማወቅ

ቤተ ክርስቲያን በሰማይ ያሉ የቅዱሳን፣ በምድር ያሉ የክርስቲያኖች አንድነት ናት፡፡ ይህች አንድነት አሐቲ፣ ቅድስት፣ ሐዋርያዊትና ኵላዊት ናት፡፡ ክርስቶስ በደሙ የመሠረታት ስለሆነች የክርስቶስ አካል ናት፡፡ የክርስቶስ አካሉ የሆነች ቤተ ክርስቲያንን ለማረም መነሣት “እግዚአብሔርን ለማረም” እንደ መነሣት ነው፡፡ በአስተምህሮዋም ነቅ የሌለባትና ከጌታችን ከመድኃኒታችን ከኢየሱስ ክርስቶስ የተቀበለችውን ትምህርት ከሐዋርያት ጀምሮ ለዓለም ስትመግብ የኖረችና የምትኖር ናት፡፡ ትምህርቷ እንክርዳድ ያልተቀላቀለበት፣ እንግዳ የሆነ ትምህርት ያልታከለበት ጥንታዊና ቀጥተኛ ነው፡፡ አስተምህሮዋ ከአምላኳ የተቀበለችው ንጹሕ ዘር ነው፡፡ የምታስተምረው እግዚአብሔር ለዓለም የገለጠውን እውነት እንጂ ራሷ የፈጠረችውን ታሪክ አይደለም፡፡ የቤተ ክርስቲያን ድርሻ ከእግዚአብሔር የተቀበለችውን ለዓለም መመስከርና ማስተላለፍ እንጂ የተጣመመ ኖሮ ማቅናት፣ የጎደለ ኖሮ መሙላት፣ ያነሰ ኖሮ መጨመር፣ አላስፈላጊ የሆነ ኖሮ መቀነስ አይደለም፡፡ ሃይማኖት ከእግዚአብሔር ለቅዱሳን አንድ ጊዜ ፈጽሞ የተሰጠች መንገድ ናት፡፡ ይህን ለማስተካከል መሞከር ራስን በእግዚአብሔር ቦታ ማስቀመጥ ነው፡፡

ስለዚህ ሁልጊዜም ቤተ ክርስቲያንን እና አስተምህሮዋን ለማወቅ መትጋት ያስፈልጋል፡፡ ብዙ ማወቅ የሚቻለው በመማር ነው፡፡ ስንማር ቤተ ክርስቲያንን እና የቤተ ክርስቲያን የሆነውን ሁሉ ማወቅ እንችላለን፡፡ የቤተ ክርስቲያንን ሊቃውንትና መጻሕፍት ማወቅ እንግዳ በሆነ አዳዲስ ትምህርት ከመወሰድ ያድናል፡፡ “ሕዝቤ ዕውቀት ከማጣቱ የተነሣ ጠፍቷል” (ሆሴ. ፬፥፮) እንደተባለ ዕውቀት ማጣት ብዙ ችግሮችን ያመጣል፡፡ በሌሎች ካለመወሰድ አልፎ ሌሎችን ማትረፍ የሚቻለው በዕውቀት ላይ የተመሠረተ ክርስትናን ገንዘብ በማድረግ ነው፡፡ ስለዚህ ሁልጊዜ መማር፣ በመንፈሳዊ ዕውቀትና በመንፈሳዊ ሕይወት ማደግ ያስፈልጋል፡፡ ይህን ስናደርግ የቤተ ክርስቲያንን ድምፅ ከሌሎቹ ለይተን ማወቅ እንችላለን፡፡ የራሳችንን ካወቅን ደግሞ የሌሎችን የማደናገሪያ ቃል አንሰማም፡፡

፪ኛ. የቤተ ክርስቲያንን ጉዳይ ያገባኛል ብሎ መቀበል

ቤተ ክርስቲያን ከቅዱስ ሲኖዶስ ጀምሮ እስከ አጥቢያ ድረስ ባለው መዋቅሯ  ውሳኔዎችንና መመሪያዎችን ታስተላልፋለች፡፡ ውሳኔዎች እንዲፈጸሙ መመሪያዎች እንዲተገበሩ ሁሉም የድርሻውን መወጣት አለበት፡፡ ትግበራውን ለማገዝ መጀመሪያ የቤተ ክርስቲያንን ጉዳይ ጉዳዬ ብሎ መቀበል ያስፈልጋል፡፡ የኑፋቄ ትምህርት የሚያስተምሩ ሰዎች የሚወገዙት በትምህርት ያልበሰልነውን እንዳያታልሉ ነው፡፡ የኑፋቄ መጻሕፍት መልስ የሚሰጥባቸው እኛን ከኑፋቄ ለመጠበቅና በመንፈሳዊ ዕውቀታችን ለማሳደግ ታስቦ ነው፡፡ ትምህርት የሚሰጠው፣ ጉባኤ የሚዘጋጀው፣ የቤተ ክርስቲያን የውስጥ አገልግሎት የሚፈጸመው እንድናውቅ ብቻ ሳይሆን እንድንጸድቅም ነው፡፡ የቤተ ክርስቲያን ዓላማ ልጆቿን በትምህርትና በምሥጢራት እግዚአብሔርን ወደ መምሰል ማሳደግ ነውና፡፡

የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔዎችን መቀበል፣ ማክበርና መፈጸም፤ ጥያቄዎች ሲኖሩንም ኦርቶዶክሳዊ በሆነ መንገድ ማቅረብ፤ ከዚህም ባሻገር ከግለሰቦች ይልቅ ለቤተ ክርስቲያን መታዘዝ ኦርቶዶክሳዊ ትውፊት መሆኑን መረዳት አለብን፡፡ ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ግን የቅዱስ ሲኖዶስ ውሳኔዎች እንዳይፈጸሙ የሚከለክሉ፣ በቤተ ክርስቲያን ስም ግለሰባዊ ፍላጎታቸውን የሚያራምዱ፣ ቅዱስ ሲኖዶስን የማውገዝ ሥልጣን የሌለው አስመስለው የሚያቀርቡ ተሐድሶ መናፍቃንን ሤራ ባለመረዳት የቤተ ክርስቲያንን መልእክት የማያከብሩ የዋሃን አሉ፡፡ በቅዱስ ሲኖዶስ ምልዐተ ጉባኤ ከተወገዙ የተሐድሶ መናፍቃን ድርጅቶችና ግለሰቦች ጉባኤ ላይ የሚገኙ፤ የእነርሱን የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶች የሚያከፋፍሉ፣ የሚሸጡ፣ የሚገዙ፣ የሚያነቡና የሚያዳምጡም አሉ፡፡ እነዚህ ሁሉ ክፍተቶች የተፈጠሩት የቤተ ክርስቲያንን መልእክት ጉዳዬ ብሎ ባለመስማትና ባለመቀበል ምክንያት ነው፡፡ ስለዚህ የቤተ ክርስቲያንን መልእክት ሰምቶ በመቀበል እንዲህ ዓይነት የመረጃ ክፍተቶችን መሙላት ከሁላችን ይጠበቃል፡፡

፫ኛ . ስለማናውቀው ነገር መጠየቅ

ቤተ ክርስቲያን አስተምህሮዋን የምታስፋፋባቸው ብዙ መንገዶች አሏት፡፡ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን ረድኤተ እግዚአብሔርን አጋዥ በማድረግ የጻፏቸው ቅዱሳት መጻሕፍት ተጠቃሽ የአስተምህሮ ማስፋፊያ መንገዶች ናቸው፡፡ የቤተ ክርስቲያን መጻሕፍት የምንላቸው የቤተ ክርስቲያንን አስተምህሮ የሚያስጠብቁ ናቸው፡፡ እነዚህ መጻሕፍት የቤተ ክርስቲያን መሆናቸውን ማወቅ የምንችለው ያለንን ዕውቀትና ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያንን በመጠቀም ነው፡፡ ስለዚህ የቤተ ክርስቲያን መጻሕፍትን ከሌሎች ለመለየት የቤተ ክርስቲያንን አስተምህሮ ማወቅ ግድ ይሆናል፡፡ ይህም በአንድ ጀንበር የሚሳካ ቀላል ተግባር ባይሆንም መፍትሔው ግን ከባድ አይደለም፡፡ መጻሕፍትን ለመግዛት፣ የምናነባቸውን ለመምረጥ፣ ስናነብ ያልገባንን ለመረዳት፣ ትክክል መስሎ ያልታየን ወይም ያደናገረን ነገር ሲኖር ለማጥራት የቤተ ክርስቲያንን ሊቃውንት እና ከእኛ የተሻለ መንፈሳዊ ብስለት ያላቸውን መምህራን መጠየቅ መልካም ይሆናል፡፡

“ሊሆን ይችላል” ወይም “ለእኔ ተስማምቶኛል” በሚል ሰበብ ሳይገባንና በግል ፍላጎታችን ላይ ተመሥርተን የምንቀበለው “ትምህርት” ሊኖረን አይገባም፡፡ ሁልጊዜም ቢሆን ጠያቂ መሆንና ለመንፈሳዊ ሕይወታችን ዕድገት ምክር የሚሰጡን መሪዎችን መፈለግና ምክራቸውን መተግበር ተገቢ ነው፡፡ ከዚሁ ሁሉ ጋርም ለትምህርት የምንፈልጋቸውን የኅትመትም ሆነ የምስል ወድምፅ ውጤቶች ስንገዛ ጥንቃቄ ማድረግ አለብን፡፡ በራሳችን ገንዘብ የመናፍቃንን ትምህርት ገዝተን ወደቤታችን ማስገባት የለብንም፡፡ ከመግዛታችን በፊት የጸሓፊውን ማንነት፣ የመጽሐፉን ይዘት ማወቅ፤ ካላወቅነውም መጠየቅ አስፈላጊ ነው፡፡ በስሕተት ገዝተናቸው ያነበብናቸውና ጥያቄ የፈጠሩብንም ካሉ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያንን በመጠየቅ መልስ ማግኘት አለብን፡፡

፬ኛ. መጻሕፍቱ መልስ እንዲሰጥባቸው ለሚመለከተው አካል ማቅረብ

ተሐድሶ መናፍቃን ባዘጋጁት ወጥመድ እንዳንሰናከል ለራሳችን ጥንቃቄ ከማድረግ ጎን ለጎን ሌሎችን የማዳን ሥራም ከሁላችን ይጠበቃል፡፡ የቤተ ክርስቲያን የሆነውን ካልሆነው መለየት የማንኛውም ክርስቲያን ግዴታ ነው፡፡ ባለማወቅ የሚደናገሩትን ከመጠበቅ አንጻር ግን የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶቹ የእኛ አለመሆናቸውን ማወቅ ብቻ በቂ አይሆንም፡፡ ለሚመለከተው አካል ለማቅረብ የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶቹ በማስረጃነት ያስፈልጋሉ፡፡ የቤተ ክርስቲያንን አስተምህሮ የሚንዱ፣ ቤተ ክርስቲያንን የሚሳደቡ፣ ቅዱሳንን የሚያቃልሉ የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶች ስናገኝ ለመንፈሳዊ ሕይወታችን ጥቅም ብለን ባንገዛቸውም የዋሃንን እንዳያደናግሩ መልስ እንዲሰጥባቸው አስበን መግዛት ይኖርብን ይሆናል፡፡ በእኛ ዐቅም መልስ ልንሰጥባቸው የማንችል ከሆነም እንኳን በላዔ መጻሕፍት ሊቃውንት ሞልተውናል፡፡ በስሕተት ገዝተን ያስቀመጥናቸው የተሐድሶ መናፍቃን የኅትመትና የምስል ወድምፅ ውጤቶች ለሊቃውንቱ በማቅረብ መልስ እንዲሰጥባቸው ማድረግ ይገባል፡፡ ይህን ስናደርግ ራሳችንንም ሆነ ሌሎችን ማትርፍ እንችላለን፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

ማስገንዘቢያ

ይህ ጽሑፍ፣ ከመስከረም ፲፮ – ፴ ቀን ፳፻፲ ዓ.ም በወጣው የስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ ዕትም፣ በ “ንቁ” ዓምድ ሥር፣ “የተሐድሶ ስውር ደባ” በሚል ርእስ በገጽ ፮፣ ፯ እና ፲፭ ለንባብ መብቃቱን ለማስገንዘብ እንወዳለን፡፡