Archive for category: ወቅታዊ ትምህርት

ጥር 1 ቀን 2005 ዓ.ም.

ታኅሣሥ 25 ቀን 2005 ዓ.ም.

• በዘመነ ብሉይ የእግዚአብሔር ድምፅና የመልአክ ብሥራት ብርቅ በነበረበት ወቅት ካህኑ ዘካርያስና ቅድስት ኤልሳቤጥ ልጅ መውለድ አጥተው ባረጁበት ዘመን የእግዚአብሔር መልአክ ካህኑ ዘካርያስን እንዲህ አለው፡፡

መልአኩም እንዲህ አለው “ዘካርያስ ሆይ፥ አትፍራ፤ ጸሎትህ በእግዚአብሔር ፊት ተሰምቶአልና፤ ሚስትህ ኤልሣቤጥም ትፀንሳለች፤ ወንድ ልጅንም ትወልድልሃለች፤ ስሙንም ዮሐንስ ትለዋለህ፡፡ ደስታና ሐሤትም ይሆንልሃል፤ በመወለዱም ብዙዎች ደስ ይላቸዋል፡፡ እርሱ በእግዚአብሔር ፊት ታላቅ ይሆናልና የወይን ጠጅና የሚያሰክርም መጠጥ ሁሉ አይጠጣም፤ ከእናቱ ማሕፀን ጀምሮም መንፈስ ቅዱስ ይመላበታል፡፡ ከእስራኤልም ልጆች ብዙዎችን ወደ አምላካቸው ወደ እግዚአብሔር ይመልሳቸዋል፡፡ እርሱም የአባቶችን ልብ ወደ ልጆች፥ የከሓድያንንም ዐሳብ ወደ ጻድቃን ዕውቀት ይመልስ ዘንድ፥ ሕዝብንም ለእግዚአብሔር የተዘጋጀ ያደርግ ዘንድ በኤልያስ መንፈስና ኀይል በፊቱ ይሄዳል፡፡”ሉቃ1፥13-18 ይህ ለመጥምቁ ዮሐንስ የተነገረ ቃል ቢሆንም ወላጆቹ (ካህኑ ዘካርያስና ቅድስት ኤልሳቤጥ) በእግዚአብሔር ፊት ጻድቃን እንደነበሩ በቅዱስ ወንጌል ተገልጿል /ሉቃ.1፥6-7/ እንደዚሁ ሁሉ ካህኑ ጸጋዘአብና ሚስቱ እግዚእ ሐረያ በእግዚአብሔር ሕግና ሥርዓት ይመሩ የነበሩ ደጋግ ክርስቲያኖች ነበሩ፡፡ ይህም ሊታወቅ በትሩፋት ሥራ፣ በጾም፣ በጸሎት፣ በምጽዋት የታወቁ ነበር፡፡ በተለይም የሊቀ መላእክት የቅዱስ ሚካኤል በዓልን ምክንያት በማድረግ ይመጸውቱ ነበር፡፡ የመልአኩም ጥበቃ ባለ ዘመናቸው ሁሉ አልተለያቸውም ነበር፡፡ ጌታችን በቅዱስ ወንጌል ላይ “መልካም ዛፍ ሁሉ መልካም ፍሬን ያፈራል፣” /ማቴ.7፥17/ እንዳለ፣ ለዓለም ሁሉ የወንጌልን ብርሃን የሚያበስር ሐዲስ ሐዋርያ በቅድስናና በክብሩ ከሃያ አራቱ ካህናተ ሰማይ ሃያ አምስተኛ ሆኖ ያመሰገነውን ጻድቅ ወለዱ፡፡ በሰሜን ሸዋ ጽላልሽ ልዩ ስሙ ኢቲሳ በተባለ ቦታ የተወለዱት ጻድቁ ተክለ ሃይማኖት በ12ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የተነሡና የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ትምህርት ከየመን እስከ ኬንያ ከሶማሌ እስከ ሱዳን ድረስ የተስፋፋበትን ወርቃማ ዘመንን ያስገኙ ጻድቅ አባት ናቸው፡፡

“ነገርን ከሥሩ ውኃን ከጥሩ” እንዲሉ የጻድቁን ታሪክ በአጭሩ እንደሚከተለው አቅርበነዋል፡፡

ቅዱሳኑ በትሩፋት ሥራ የተጠመዱ ነበሩ

ልጅ አጥተው ሲያዝኑ ይኖሩ የነበሩት ካህኑ ፀጋ ዘአብና ቅድስት እግዚእ ሐረያ፣ በየወሩ የቅዱስ ሚካኤልን በዓል ያከብሩ ነበርና መጋቢት 12 ቀን የተራበን ሲያበሉ ሞቶሎሚ ንጉሠ ዳሞት ሀገራቸውን ወርሮ ከእነርሱ ደረሰ፡፡ ጸጋ ዘአብም እንደማይምራቸው አውቀው አንከርት ወደሚባለው ባሕር ሮጡ፡፡ ከሞተሎሚ ጭፍሮች አንዱ ተከተላቸው፣ የማይደርስባቸው ሲሆን ሰይፉን ሊወረውርባቸው ቃጣ፡፡ ሰይፉ ከእጁ ተጠቅልላ ቀረች፡፡ በሌላ እጁ ሁለተኛ ሊወረውር ቢቃጣ አሁንም ተጠቅልላ ቀረች፡፡ እሳቸውም እንዳልተዋቸው አይተው ዘለው ከባሕር ገቡ፡፡ ከባሕር ውስጥ ሆነው እንዲህ አያሉ ይጮሁ ጀመረ…” ኀይል የምትሆነኝ ቅዱስ ሚካኤል፣ አምባ መጠጊያ የምትሆነኝ ቅዱስ ሚካኤል፣ ኀይልህ ወዴት ነው? ከኃሊነትህ ወዴት ነው? ተአምራት ማድረግህ ወዴት ነው? እንሆ መሞቻዬ ደረሰ፡፡ ዛሬ የሽብር ቀን ነው፡፡ ዛሬ የመከራ ቀን ነው፡፡ ዛሬ ጥፋት ተፈርዶብኝ፡፡ በበዓልህ ደስ ሳታሰኘኝ ታሳዝነኛለህን? እያሉ ያለቅሱ ጀመረ፡፡ እስመ ለመላእክቲሁ ይኤዝዞሙ በእንቲአከ ከመ ኢትትዐቀፍ በዕብን፤ እግርከ በመንገድህ ሁሉ ይጠብቁህ ዘንድ መላእክቱን ስለ አንተ ያዛቸዋልና፣ እግርህ በድንጋይ እንዳትሰናከል በእጆቻቸውም ያነሡሃል፡፡ እንዲል /መዝ.90፥11/ ቅዱስ ሚካኤል በውስጥ ሆኖ ተቀብሏቸዋል፡፡ “ወባሕርኒ ኮነቶ ከመ ደብተራ ዘድለት ለማኅደር” ይላል ባሕርም እንደ ድንኳን ሆነላቸው “ኦ ፍቁርየ ጸጋ ዘአብ አስመ አነ አዐቅበከ በይነ ዘይወጽእ እምሐቁከ፤ ወዳጄ ጸጋ ዘአብ ሆይ፥ ከአብራክህ ስለሚከፈለው ቅዱስ እጠብቅሃለሁና አትፍራ” አላቸው፡፡ ከዚህ በኋላ በሦስተኛው ቀን አውጥቶ ቤተ ክርስቲያን አድርሷቸዋል፡፡

በሌላ በኩል በሞቶሎሚ ወታደሮች የተማረኩት እግዚእ ሐረያ ለንጉሡ ሚስት ሊያደርጓቸው፣ ከቤተ መንግሥቱ አገቧቸው፡፡ ቅድስት እግዚእ ሐረያ ግን “ጌታዬ ፈጣሪዬ ኢየሱስ ክርስቶስ ስንፍናዬን ለምን ተመለከትክ፡፡ በንጹሕ ሆኖ የሚያገለግል ባሪያህ ጸጋ ዘአብን ለምን አላሰብከውም አንተን ለሚክዱ ኃጥአን ለሚሆኑ ጠላቶች አሳልፈህ ለምን ሰጠኸኝ ሕግህን ሥርዓትህን ከማያውቅ ከሚያጸይፍ ባሪያ ልጅ ትሰጠኝ ዘንድ ወደድክን? ከዚያም ከንጹሕ አገልጋይህም ቢሆን አንተን ደስ የማያሰኝ ልጅ ካለሆነ ማኅፀኔን ዝጋው እልሃለሁ፡፡ አቤቱ የትድግና ባለቤት ዛሬ በእኔ ላይ ትድግናህን ግለጽ” በማለት ያመለክቱ ነበር፡፡ ጠባቂ መልአካቸው፡- ሊቀ መላእክት ቅዱስ ሚካኤል ተገልጦ ከሠራዊት ሞቶሎሚ በመንጠቅ በክንፉ ታቅፎ ከዳሞት ዞረሬ በሦስት ሰዓት አደረሳቸው፡፡ በመጋቢት ሃያ ሁለት ቀን ጸጋ ዘአብ ከቤተ መቅደስ ገብተው ሲያጥኑና ስለ እግዚእ ሐረያ ሲለምኑ፣ መልአኩ ቅዱስ ሚካኤል ከቤተ መቅደስ አግብቶ ከዚያ ትቷቸው ወደ ሰማይ ዐረገ፡፡ ገድለ ተክለሃይማኖት ምዕ.12

በዚህ ሁኔታ በእግዚአብሔር ቸርነት፣ በመልአኩ ቅዱስ ሚካኤል ተራዳኢነት ደግም የተገናኙት ሁለቱ ቅዱሳን /ጸጋ ዘአብና እግዚእ ሐረያ/ መጋቢት ሃያ አራት ቀን ከአብራካቸው የሚከፈለውን ጻድቁ ተክለሃይማኖትን ፀነሱ፡፡ እነሆም ታኅሣሥ 24 ቀን ቅዱስ አባታችን ተወለዱ፡፡

“ገድለ ተክለሃይማኖት” የተባለው መጽሐፍ አባታችን ተክለሃይማኖት በተፀነሱበት መጋቢት 24 ቀን ለእናትና አባታቸው እግዚአብሔር ራእይ እንዳሳያቸው ይገልፃል፡፡ ቅድስት እግዚእ ሐረያ ያዩት ራእይ “የብርሃን ምሰሶ ከቤታቸው ውስጥ ቁሞ የሞሶሶው ራስ ከሰማይ ደርሶ በዓለም ያሉ ሕዝብ ሁሉ ነገሥታቱም ጳጳሳቱም በዙሪያው ቁመው እኩሌቶቹም ይሰግዱለታል፤ እኩሌቱቹም እሱን ጥግ አድርገው ይቀመጣሉ፡፡ በሱም ላይ ብዙ አዕዋፍ ተቀምጠውበታል፡፡እኩሌቶቹ ነጫጮች፣ እኩሌቶቹም ቀያዮች፣ እኩሌቶቹ አመድ አመድ ይመስላሉ፡፡ ዝጉርጉርም ናቸው፡፡ በሌላ በኩል ካህኑ ጸጋ ዘአብ ደግሞ በዚሁ ሌሊት ስላዩት ሕልም ለእግዚእ ሐረያ ሲነግሩ እንዲህ ብለዋል፡- “ከምንተኛበት አጎበር ሥር ፀሐይ ሲወጣ፥ስፍር ቁጥር የሌላቸው ብሩሃን ከዋክብት በክንፉ ላይ ተቀምጠው ለዓለሙ ሁሉ ሲያበሩ፣ ከብርሃኑም ብዛት የተነሣ ሀገሩ ሁሉ አበራ፡፡ ይህን ራእይ ዐይቼ ደንግጬ አለቀስኩ”

ከዚህ በኋላ መልአኩ ቅዱስ ሚካኤል የሁለቱንም ህልም ይተረጉሙላቸው ዘንድ ከእግዚአብሔር ተልኳል፡፡ በትርጓሜውም፡- “ከጸጋ ዘአብ ቤት ሲወጣ የታየው ፀሐይ ከአብራኩ የሚከፈለው ልጁ ተክለ ሃይማኖት ነው፡፡ በብርሃኑ ከምእመናን ላይ የኃጢአትን ጨለማ የሚያርቅ ይሆናል፤ በክንፉም ላይ ታዝለው፥የታዩት ከዋክብት በመንፈስ ቅዱስ በእርሱ ትምህርት ይወለዱ ዘንድ ያላቸው ልጆቹ ናቸው፡፡ የእግዚእ ሐረያ ሕልም ትርጉሙ እንዲህ ነው በቤታቸው የብርሃን ምሶሶ ቁሞ ራሱ ከሰማይ ደርሶ ያያቸው ልጅህ ነው፡፡ ነገሥታቱ ጳጳሳቱ ሲገዙለት ያየችውም በእውነት ነገሥታቱ ይሰግዱለታል፡፡ አሕዛብም ይገዙለታል፡፡ ለሁሉም መጠጊያ ይሆናል፡፡ ከነገሥታቱ በላይ ሆኖ ይኖራል፡፡ ተአምራቱ ከዛፍ ፍሬ ይበዛል ሥፍር ቁጥር የለውም፡፡ እንደሣዕረ ምድር ጸንቶ ይኖራል፡፡ ስሙም ለዘለዓለም ሲመሰገን ይኖራል፡፡ ሰማይ ከምድር በላይ እንደሆነ የሱም ስም አጠራሩ እንደሱ ካሉ ከቅዱሳን ምእመናን በላይ ሆኖ ይኖራል፡፡ የሕልማችሁ ትርጓሜ ይህ ነው፡፡” በማለት የሕልሙን ፍች አስታውቋቸዋል፡፡

በሚያስደንቅ ልዩ ልዩ ተአምራት በቅዱስ ሚካኤል ጥበቃና በእግዚአብሔር ቸርነት ከብዙ መከራ ተጠብቀው የኖሩት ሁለቱ ቅዱሳን ባልና ሚስት /ካህኑ ጸጋ ዘአብና ቅድስት እግዚእ ሐረያ/ ታኅሣሥ 24 ቀን ፃድቁ አቡነ ተክለ ሃይማኖትን ወለዱ፡፡

ከሠተ አፉሁ

ታኅሣሥ 26 ቀን /በተወለዱ ሦስተኛው ቀን/ በዕለተ ሰንበት ከጧቱ ሦስት ሰዓት ላይ እጆቻቸውን አንሥተው ወደ ሰማይ እየተመለከከቱ “አሐዱ አብ ቅዱስ አሐዱ ወልድ ቅዱስ አሐዱ ውእቱ መንፈስ ቅዱስ፤ ማለትም፦ ከወልድ ከመንፈስ ቅዱስ ጋራ በባሕርይ በሕልውና አንድ የሚሆን አብ በአካል በስም ልዩ ነው፣ ከአብ ከመንፈስ ቅዱስ ጋራ በባሕርይ በህልውና አንድ የሚሆን ወልድ በአካል በስም ልዩ ነው፣ በህልውና አንድ የሚሆን መንፈስ ቅዱስ በአካል በስም ልዩ ነው” በማለት ሰማያዊያን  መላእክት ምድራውያን ጻድቃን ፈጣሪን በሚያመሰግኑበት ሥርዓት ሆነው አመሰገኑ፡፡ እናትየው እግዚእ ሐረያ ግን ይህንን በልባቸው እያደነቁ “ልጄ ፍሥሐ ጽዮን ምን ትላለህ ይህ ቃል የአባትህ ሥራ ነው፡፡ ላንተ ግን የሚገባህ ጡት መጥባት ነው” በማለት ተናገሩ፡፡ ጻድቁ አቡነ ተክለ ሃይማኖት ግን ክቡር ዳዊት “እም አፈ ደቂቅ ወሕፃናት አስትዳሎከ ስብሐት፡፡ በእንተ ጸላዒ ከመ ትንሥቶ ለጸላኢ ወለገፋዒ፤ ከሕፃናትና ከሚጠቡ ልጆች አፍ ምስጋናን አዘጋጀህ ስለ ጠላትህ ጠላትንና ቂመኛን ለማጥፋት” በማለት የተናገረው ቃል ተፈጽሞላቸዋል፡፡ መዝ.8፥2

“በመወለዱም ብዙዎች ደስ ይላቸዋል” ተብሎ በመጋቢ ሐዲስ በቅዱስ ገብርኤል የተነገረለት ዮሐንስ መጥምቅ /ሉቃ.1፥14/ ከእናት አባቱ አልፎ ብዙዎችን ከመድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ያገናኘ የደስታ ምንጭ የሆነ ነቢይም ሐዋርያም ነው፡፡ በጻድቁ አቡነ ተክለሃይማኖት መወለድም፣ ለጊዜው ልጅ ባለማግኘት ለብዙ ዓመታት ሲያዝኑ ለነበሩ ወላጆቻቸው ታላቅ የምሥራችና ደስታ ሆኗል፡፡በፍጻሜው ግን ፈጣሪያቸውን ባለማወቅ በአጋንንት አገዛዝ ሥር ወድቀው የነበሩ በብዙ መቶ ሺህ የሚቆጠሩ ሰዎች በጸሎታቸው ኀይልና ግሩም በሆነው ትምህርታቸው ብርሃን ኢየሱስ ክርስቶስን ከባሕርይ አባቱ ከእግዚአብሔር አብና፣ ከባሕርይ ሕይወቱ መንፈስ ቅዱስ ጋር በአንድነት አውቀው ተረድተው ለስሙ እንዲገዙ አድርገዋል፡፡

ነቢዩ ኤርሚያስን ፈጣሪያችን ልዑል እግዚአብሔር ከእናቱ ሆድ ጀምሮ ለቅድስና ለክብር በነቢይነት እንደጠራው በመጻሕፋችን ተገልጦአል፡፡ /ኤር.1፥5/ ጻድቁ አቡነ ተክለሃይማኖትም ለኢትዮጵያ ሰዎች ሐዋርያ ሆነው ያገለግሉ ዘንድ በባለቤቱ በመድኀኔዓለም በኢየሱስ ክርስቶስ አንደበት “እስመ ረሰይኩከ ሐዲስ ሐዋርያ፤ አዲስ ሐዋርያ አድርጌ ሾሜሃለሁ” ተብሎ የተነገረላቸው ናቸው፡፡ በዚህም በጌታችን ቃል “በእኔ የሚያምን እኔ የምሠራውን ሥራ እርሱም ይሠራል ከዚያም የሚበልጥ ይሠራል” /ዮሐ.14፥12/ ተብሎ በተነገረው ቃል መሠረት፤ በሰው ሰውኛ ሊደረጉ የማይችሉ ታላላቅ ተአምራትን በመፈጸም ኢ-አማንያንን ወደ ሃይማኖት መልሰዋል፡፡ ተጋድሏቸውን የመዘገበው መጽሐፍ /ገድለ ተክለ ሃይማኖት/ እንደተመዘገበው በዛፍ ላይ አድሮ ሲያሰግዳቸውና ሲያስመልካቸው የነበረ ጋኔኑን አዋርደው እርሱን ከኢትዮጵያ ምድር አርቀው በአምልኮተ ባዕድ የነበሩ ሰዎችን ወደ ቤተ ክርስቲያን ኅብረት ቀላቅለዋል፡፡

ባለብዙ ገድል ጻድቁ ተክለ ሃይማኖት “ዳግማዊ ዮሐንስ” የሚል ስያሜ የተሰጣቸው ሐዋርያ ናቸው፡፡ ዮሐንስ መጥምቁ በተፀነሰ ጊዜ የአባቱን አንደበት የዘጋ፣ ሲወለድ ደግሞ የአባቱን አንደበት ዳግመኛ የከፈተ ነው፡፡ (ሉቃ.1፥62-66) መምህር ወመገስጽ ዘኢያደሉ ለገድ የተባለለት፥ ዮሐንስ መጥምቁ ንጉሥ ሔሮድስን ሳይፈራና ሳያፍር የገሰጸ እንደሆነ ሁሉ፤ አባታችን ተክለ ሃይማኖትም  እንደ ሞቶሎሚ ያሉ ጣዖት አምላኪና አስመላኪ ነገሥታትና ኀያላንን ሳይፈራ የተጠራለትን አገልግሎት በጽኑ መታመን የፈጸመ ነው፡፡

ፈጣሪያችን ከጻድቁ አባታችን ከተክለሃይማኖት በረከት ረድኤት ያሳትፈን፡፡ አሜን

ታኅሣሥ 12 ቀን 2005 ዓ.ም.

• “በቤተ ክርስቲያን ነጻነት ያለበት አመራር ሊኖር ይገባል”

የቅዱስ አባታችን ዕረፍት ምክንያት በማድረግ ቤተ ክርስቲያን አዲስ ፓትርያርክ ለመምረጥ በዝግጅት ላይ መሆኗ ይታወቃል፡፡ እንደ እኔ አመለካከት የቤተ ክርስቲያናችንን አንድነት ለማስጠበቅ ዕርቁን አስቀድሞ  መካሔድ ያስፈልጋል፡፡  ምርጫውም መፈጸም ያለበት ከዕርቁ በኋላ ቢሆን ተገቢ ይመስለኛል፡፡

ምርጫውን በማስመልከት በተለይ በዚህ ዘመን እርስ በእርስ የሚጣረሱ ወሬዎች እየወጡ ነው፡፡ በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ባለን ሰዎች፣ በካህናቱም ዘንድ እየተወራ፣ እየታየም ያለው “እገሌ ይመረጥልን፤ ምርጫው ከእገሌ አይ ወጣም” በማለት አላስፈላጊ የቲፎዞ ነገር ነው፡፡ ብፁዓን አባቶቻችን የፓትርያርክ ምርጫውን ተረጋግተው ማካሔድ አለባቸው፡፡ አንዳንዶች ምርጫው በጎጥ፣ በጎሣ ላይ የተመሠረተ እንዲሆን፤ በቡድን የሚንቀሳቀሱ አሉ ይባላል፡፡ ይህ ክርስቲያናዊ ነው ብዬ አላምንም፡፡ አባቶቻችን እነዚህን እኩይ ሤራ የሚያራምዱትን ሰዎች በንቃት ሊከታተሏቸውና ሤራቸውንም ከምንጩ ሊያደርቁት ይገባል፡፡ እግዚአብሔር የፈቀደው፣ መንፈስ ቅዱስ ያዘጋጀውን ሰው ለመመረጥ ተረጋግቶ ሁኔታዎችን ማጤን የሚያስፈልግበት ወቅት በመሆኑ፤ አባቶቻችን በዚህ ላይ ጥንቃቄ ሊያ ደርጉ ይገባል እላለሁ፡፡ ከዛ ይልቅ ለቤተ ክርስቲያን የሚበጃት ማነው? የሚለውን ነው መመልከት ያለብን፡፡ የዘር ጉዳይ በካህናቱ ብቻ ሳይሆን ወደ አንዳንድ ምእመናንም ወርዶ ይታያል፡፡ ብፁዓን አባቶች እነዚህ አላስፈላጊ ግፊት ከሚያደርጉ ሰዎች ሊጠነቀቁ፣  ምእመ ናንም ከዚህ ዓይነት ድርጊት ሊቆጠቡ ይገባል፡፡

ምርጫው የተሳካ ይሆን ዘንድም ጳጳሳቱ፣ ሊቃውንቱ፣ ካህናቱና ምእመናኑ በአንድነት ጸሎት ማድረግ ይገባቸዋል፡፡ ለቤተ ክርስቲያን የሚበጃትን አባት እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ እንዲያዘጋጅልን ቅድሚያ ጸሎት ማድረግ አስፈላጊ ነው፡፡ የሰንበት ት/ቤት ወጣቶችም ከአባቶች እግር ሥር ሆነን የጸሎቱ ተካፋይ በመሆን እግዚአብሔር ጥሩ አባት እንዲሰጠን ተግተን መጸለይ አለብን፡፡

ፓትርያርኩ ከተመረጡ በኋላ በቤተ ክርስቲያን የሚጠብቃቸው ተግዳሮቶች በእኔ ዕይታ የመጀመሪያው የቤተ ክርስቲያኗን አስተዳደር የሚመለከት ነው፡፡ ከጠቅላይ ቤተ ክህነት እስከ አጥቢያ ድረስ ያለው አስተዳደሯን ማስተካከል ያስፈልጋል፡፡ ከቤተ ክርስቲያኗ ውስጥ ከሚታዩት አስተዳደራዊ ችግሮች የተነሣ፤ የተለያዩ በደሎች እየተፈጸሙ ነው፡፡ ምእመናንም ይህን በመመልከት ከቤተ ክርስቲያን እየራቁ ያሉ፣ ጥቂት አይደሉም፡፡ ‹‹ተሐድሶዎች›› በስውር የሚያደርጉትን እንቅስቃሴም ትኩረት ሊሰጡት ይገባል፡፡ ሌላው በቤተ ክርስቲያኗ ሥር ሰዶ የሚታየው የጎጥና የጎሳ ችግር ነው፡፡ በቤተ ክርስቲያን የሚሾመው መስፈርቱ ዕውቀቱ፣ በመንፈሳዊ ሕይወቱ እንጂ ከየትኛው ዘር የመጣ ነው የሚለው መቅደም የለበትም፡፡ ስለዚህ ተመራጩ ፓትርያርክ እነዚህን ሥር የሰደዱ ጉዳዮች የማስተካከል ትልቅ ሓላፊነት ይጠብቃቸዋል፡፡

ሌላው ቃለ ዓዋዲው በሥራ እንዲተረጐም መሥራት ያለባቸው ይመስለኛል፤ በአሁኑ ወቅት በቤተ ክርስቲያን  ከቃለ ዓዋዲው ውጭ የሚሠሩ ሥራዎች እየበዙ መጥተዋል፡፡ ከቤተ ክርስቲያን አምባገነናዊ አሠራር መወገድ አለበት፡፡ አምባገነናዊ አሠራር ጥሩ ሙያ ያላቸውን፣ ለቤተ ክርስቲያን የሚያስቡ ቅን አገልጋዮችን ያርቃል፡፡ ተመራጩ ፓትርያርክም ሆኑ ቅዱስ ሲኖዶስ ከዚህ በላይ ለተዘረዘሩት ጉዳዮች ትኩረት በመስጠት፤ ቤተ ክርስቲያን ነጻነት ያለበት አመራር እንዲኖራት ማድረግ ይጠበቅባቸዋል፡፡

በሰንበት ትምህርት ቤት የተሰባሰብንም ወጣቶች የቤተ ክርስቲያናችንን ወቅታዊ ጉዳይ እየተወያየን ነው፡፡ ዘመኑ የቴክኖሎጂ በመሆኑ አብዛኛዎቹ ወጣቶች ስለ ቤተ ክርስቲያን  የተለያዩ መረጃዎችን ያገኛሉ፡፡ በዚህም  ምንማድረግ አለብን? የሚለው መወያያችን ሆኗል፡፡ የውይይታችን ጭብጥም እግዚአብሔር ጥሩ አባት እንዲሰጠን ከመመኘት አንጻር በመሆኑ በግልም፣ በጉባኤም ጸሎት እያደረግን ነው፡፡ ማኅበረ ቅዱሳንም በሐመር መጽሔት ይህን መድረክ ከፍቶ ወጣቶች፣ ምእመናን፣ ለዚህች ቤተ ክርስቲያን ቅን የሚያስቡ ሁሉ አስተያየት እንድንሰጥ በማድረጉ በጣም እናመሰግናለን፡፡ ወደፊትም በዚሁ ይቀጥል እላለሁ፡፡

• “በተፈጠረው ክፍተት ክፉዎች እየተጠቀሙበት ስለሆነ ዕርቁ ቅድሚያ ሊሰጠው ይገባል ”

ቤተ ክርስቲያናችን ፓትርያርክ እንዴት መመረጥ እንዳለበት ሁሉም ሕዝበ ክርስቲያን የሚያውቀው መመሪያ ሊኖራት ይገባል፡፡ ሰዎች በዘር፣ በጐጥ፣ በአካባቢ ፓትርያርክ ለማስመረጥ ጥረት እንደሚያደርጉ  አሁን ያለው ነባራዊ ሁኔታ ያሳያል፡፡ ይህ ደግሞ ለቤተ ክርስቲያን የሚጠቅም አይደለም፡፡ ሐዋርያትን የመረጣቸው እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያንንም የሚመሩ አባቶች የሚመርጥ እግዚአብሔር ነው፡፡

ቤተ ክርስቲያን በታሪኳ ገጥሟት የማያውቀው ፈተና በዘመናችን ተከስቷል፡፡ ከምርጫው በፊት ዕርቁ መፈጸም አለበት፡፡  እንዲያውም ዕርቁ ዘግይቷል ነው የምለው፡፡ ቤተ ክርስቲያን አሐቲ ሆና ልጆቿ  በአመለካከት የተነሣ ተከፋፍለው “እኔ እገሌን ነው የምከተለው” የማለት አስተሳሰብ ተፈጥሯል፡፡ አባቶቻችን በአሁኑ ወቅት አንድ መሆን አለባቸው፡፡ ሐዋርያት በይሁዳ ምትክ ማትያስን ሲመርጡት እንደ አንድ ልብ መካሪ እንደ አንድ ቃል ተናጋሪ ሆነው እንጂ ተከፋፍለው አልነበረም፡፡

ቤተ ክርስቲያንን ለመታደግ በሁለቱም በኩል አባቶች  ወደ አንድ መምጣት አለባቸው፡፡  እዚህ ላይ መታየት ያለበት እስከ ዛሬ ዕርቅ ባለመፈጸሙ ምክንያት ጵጵስና የማይገባቸው ሰዎች ጵጵስና እንዲያገኙ ሆነዋል፡፡ ቤተ ክርስቲያን ከመመሪያዋ፣ ከቃለ ዓዋዲዋ ከምትመራበት ሕግና ሥርዐት ውጪ እንድትመራ አድርገዋል፡፡ ይህ ክፍተት በመፈጠሩ የእኛን እምነት የማያምኑ ነገር ግን አማኝ መስለው ምእመናንን የሚያሳስቱ የተለያየ አጀንዳ ያላቸው ሰዎች ተጠቅመውበታል፡፡

በምርጫው ላይ ትልቁ ድርሻ የጳጳሳቱ ነው፡፡ አባቶቻችን ብፁዓን ሊቃነ ጳጳሳት ማድረግ የሚገባቸው ብዬ የማስበው ምርጫው እንደ ሐዋርያት መሆን አለበት፡፡ መጽሐፍ ቅዱስ በሚያዘው መሠረት ተተኪው ፓትርያርክ እንዲመረጥ ሁኔታዎችን ማመቻቸት አለባቸው፡፡ ሊቃውንት አባቶችም በፓትርያርክ ምርጫ ላይ የራሳቸው የሆነ አስተዋጽኦ አላቸው፡፡ ቤተ ክርስቲያን ፈተና ሲገጥማት በችግሯ ጊዜ ሊሆን የሚገባውን ከመግለጽ ዝም ብለው በኋላ “እንዲህ አደረጉት፣ እኛ እኮ እንዲህ ብለን ነበር” ከማለት ይልቅ በዚህ ጉዳይ ላይ ምን መደረግ እንዳለበት ለምእመናኑ ግልጽ የሆነ ነገር ማስረዳት፣ ውዥንብሮችን ማጽዳት፣ ፓትርያርክ ለመምረጥ ከሕዝቡ ምን ይጠበቃል? የሚለውን ማስተማር አለባቸው፡፡ ይህን መሥራት ከሊቃውንቱ በተጓዳኝ ከሊቃነ ጳጳሳቱም ይጠበቃል፡፡ ካህናቱም “እገሌ ስለሚጠቅመኝ ይሾምልኝ፤ ነገ ዕድገት ይሰጠኛል” ብለው ለመሾም፣ ለመሸለም፤ የተለየ ነገር ለማግኘት ብለው ሳይሆን፤ በትክክለኛው ሥርዐት እንዲመረጥ እገዛ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ለንስሐ ልጆቻቸው በአገልግሎት ለሚያገኟቸው በርካታ ምእመናን  ከአሉባልታ በጸዳ የቤተ ክርስቲያንን ሥርዐት ለምእመናን የመንገር ሓላፊነት አለባቸው፡፡

ሰንበት ትምህርት ቤት በርካታ ወጣቶችን የያዘ ተቋም በመሆኑ፤ ወጣቱ ከምንም በላይ በፓትርያርክ ምርጫው ሂደት ላይ በንቃት እየተከታተለ ይገኛል፡፡ ሰንበት ትምህርት ቤት ያሉ ወጣቶች ከሊቃውንቱ እግር ሥር ቁጭ ብሎ በመማር ከአባቶች የወረደውን መመሪያ ብዥታ ባልፈጠረ መልኩ ምእመናን የሚያውቁበትን መንገድ ማመቻቸት፤ ቴክኖሎጂውን በመጠቀም ለምእመናን ትክክለኛውን መረጃ በመስጠት ሂደት ላይ ሙያዊ እገዛ ማድረግ ይጠበቅብናል፡፡

ፓትርያርኩ ከተመረጡ በኋላ በመጀመሪያ የሚጠብቃቸው ሥራ ቤተ ክርስቲያኒቱን አንድ ማድረግነው፡፡ ሌላው መረጃን በተመለከተ ዛሬ የተለያዩ ወሬዎች እየተናፈሱ ነው፡፡ “እገሌ እንዲህ ነው፤ እገሌ እንዲህ ስለሆነ ነው…” የሚሉ ወሬዎችን ምእመናኑ ከማይመለከታቸው አካላት መረጃ እየሰሙ ነው፡፡  ለምሳሌ፡- ቤተ ክርስቲያንን የማያውቀው  ስለ ቤተ ክርስቲያን ሲጽፍ ይታያል፡፡ የቤተ ክርስቲያን ስም ለማጉደፍና አባቶቻችን የሌሉበትን ስም እየሰጡ ለማጥፋት የሚጥሩ አካላት አሉ፡፡ ከዚያ ጐንም የተሰለፉ ምእመናንም አሉ፡፡ ስለዚህ ቤተ ክርስቲያን አደረጃጀቷ ምን እንደሚመስል፣ ምእመናኖቿ  ምን ዓይነት አገልግሎት መስጠት እንዳለባቸው፣ ዘመኑን የዋጀ አገልግሎት ለመስጠት ተቋሞቹ እንዴት መደራጀት አለባቸው፤ ገዳማቶቿ እንዴት ቴክኖሎጂውን በመጠቀም መገናኘት አለባቸው? የሚሉ ጉዳዮች መልስ ከሚመረጡት አባት ይጠበቃል፡፡

ሲኖዶሱም ጠንካራ መሆን አለበት፡፡ ውሳኔዎችን ከሥር ከሥር እየተከታተለ ተግባራዊ ማድረግ ይጠበቅበታል፡፡ በእያንዳንዱ ሥራ አባቶች እታች እየወረዱ ማስፈጸም ላይጠበቅባቸው ይችላል፡፡ ከቅዱስ ሲኖዶስ ቀጥሎ አህጉረ ስብከቶች በተዋረድ የሚያስፈጽሙበትና ክትትል የሚደረጉበትን መንገድ ማመቻቸት ይጠበቅባቸዋል፡፡

ተመራጩ ፓትርያርክ ይህን ትልቅ ሓላፊነት ለመወጣት በመጀመሪያ ያልተሠሩ ሥራዎችን መለየት፣ ቤተ ክርስቲያኗን ተጭነው ያሉ በዘልማድ የተቀመጡ አሠራሮችን ነቅሰው ማውጣት አለባቸው፡፡ ከዚህም በተጨማሪ ቢሮክራሲውን ማስወገድ፣ አስተዳደራዊ ቦታዎች በተማሩ እና በመንፈሳዊ ሕይወታቸው አርአያ በሚሆኑ  ሰዎች መተካት አለባቸው፡፡ ቤተ ክርስቲያኗ ባስተማረቻቸው ልጆቿ ነው መተዳደር ያለበት እንጂ፤ እንደ ፓርላማ ኮታ “ከእገሌ ብሔር መቅረት የለበትም” በሚል ስሜት ቤተ ክርስቲያን መመራት የለባትም፡፡ ስለዚህ በአሁኑ ወቅት በየገዳማቱ፣ በየአድባራቱ የሚሾሙ በትክክል ተምረው ነው ወይ? የሚለውም መታየት ያለበት ጉዳይ ነው፡፡

ሰንበት ት/ቤቶች በፓትርያርክ ምርጫው ላይ “የእኛ ሱታፌ ምንድን ነው?” በማለት እንደ ቤተ ክርስቲያን ልጅነታችን መወያየት፣ የመፍትሔ ሐሳብ ማቅረብ ከሰንበት ት/ቤት ወጣቶች ይጠበቃል፡፡

• “ ‘እነ እገሌ ይመረጡልን’   የሚሉ ቡድኖችን ቅዱስ ሲኖዶስ ማዳመጥ የለበትም”

ምርጫው ከመደረጉ በፊት፤ መቅደም ያለበት ዕርቁ ነው፡፡ በተለይ በዚህ ዘመን ቤተ ክርስቲያን ለሦስት ተከፍላለች፡፡ እዚህ ባለው ሲኖዶስ የምትመራ ቤተ ክርስቲያን፣ ውጭ ባለው ሲኖዶስ የሚመራና እንዲሁም ገለልተኛ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ተብሎ የሚታወቅ አለ፡፡ በዚህ ወቅት እነዚህ ሦስት ወገኖች ወደ አንድ መምጣት አለባቸው፡፡

ቤተ ክርስቲያን መለያየት የለባትም፤ የቤተ ክርስቲያን አንድነት ለሀገር አንድነት ትልቅ ጥቅም አለው፡፡ ለምሳሌ፡- የኒቂያ ጉባኤ ስንመለከት፤ ንጉሥ ቆስጠንጢኖስ የአርዮስ ክህደት ለቤተ ክርስቲያን ብቻ ሳይሆን፤ ለሀገርም ችግር ይፈጥራል ብሎ በማሰቡ አባቶች ተሰባስበው  ችግሩን እንዲፈቱ ያደረገበት ሁኔታ አለ፡፡ ስለዚህ አሁንም በውጭና በሀገር ውስጥ ባሉት አባቶች መካከል የተፈጠረው ችግር ሰላማዊ በሆነ ነገር መፈታት አለበት፡፡ ቤተ ክርስቲያን አንድ ስትሆን ነው በአንድነት መሥራት የሚቻለው፡፡ ስለዚህ ዕርቁ ከሁሉም በፊት ቅድሚያ ሊሰጠው ይገባል፡፡

ለፓትርያርክ ምርጫው የጳጳሳቱ፣ የካህናቱ፣ የሊቃውንቱ፣ የሰንበት ት/ቤት አባላት፣ የምእመናኑ፣ የምሁራኑ ቤተ ክርስቲያኗ ጥሩ መሪ እንዲኖራት፣ ምእመናንን በአግባቡ መምራት እንድትችል የድርሻችንን አስተዋጽኦ ማበርከት እንችላለን ብዬ አስባለሁ፡፡ ወጣቱ ስለ ቤተ ክርስቲያን ዕለት ዕለት መረጃ የሚያገኝበት ቤተ ክርስቲያን ምን መሆን አለባት? የቀድሞ አባቶች ያሳለፉት ነገር ምንድን ነው? አሁንስ ያለው ነባራዊ ሁኔታ ምን ያሳያል? ወደፊትስ ምን መሆን አለበት? የሚለው ነገር በደንብ እየተረዳን ያለንበት ጊዜ ነው፡፡ ስለዚህ ለቤተ ክርስቲያን ይበጃል፣ ይጠቅማል የሚለውን  እንደየ ችሎታችን፣ እንደየ ዕውቀታችን፣ እንደየ አቅማችን ማድረግ የሚጠበቅብንን ነገር ሁሉ ማድረግ አለብን ብዬ አስባለሁ፡፡

በሰንበት ትምህርት ቤት እርስ በእርስም ቢሆን ስለ ፓትርያርክ ምርጫ እንወያያለን፡፡ ዛሬ ወጣቱ በቤተ ክርስቲያን ዙሪያ ላይ በርካታ መረጃዎች በኢንተርኔት፣ በፌስ ቡክ፣ በተለያዩ ብሎጐች ያገኛል፡፡ ትናንት በነበሩ አባቶች ምን ተሠራ? ዛሬስ ያሉት ምን እየሠሩ ነው? የሚለውን እየተመለከትን ነው፡፡ ትናንት በቤተ ክርስቲያን ላይ ተፈጥሮ የነበረው ችግር ነገ እንዳይቀጥል የድርሻችንን አስተዋጽኦ እንዴት ማበርከት እንዳለብን ሁሌም በተገናኘን ቁጥር እናወራለን፡፡ ምናልባትም ይህ ወቅት ቤተ ክርስቲያን ትልቅ ራእይ ይዛ ለአገልግሎት የምትነሣበት ጊዜ ሊሆን ይችላል፡፡ እግዚአብሔር ፈቅዶና ወዶ አሁን የታሰበው ምርጫ ወደ ግቡ ደርሶ በጆሮአችን የምንሰማበት ደረጃ ከደረሰን ትልቅ ለውጥ ይኖራል፤ ከበፊቱም የተሻለ ነገር አለ ብዬ አስባለሁ፡፡ ወጣቱ የቤተ ክርስቲያንን ጉዳይ በአትኩሮት እንዲከታተል ያደረገው የሚሰማቸው፣ የሚያያቸው፣ እየተደረጉ ያሉ ትንሽም ቢሆን ፍንጭ የሚሰጡ ነገሮች ስላሉ ነው፡፡

ፓትርያርኩም ከተመረጡ በኋላ ብዙ ከሚጠብቃቸው ሥራዎች ዋና ዋናዎቹ፡- በመጀመሪያ በቤተ ክርስቲያን አገልግሎት ውስጥ ችግር ሆነው ያሉ ነገሮችን ለመቅረፍ መነሣት አለባቸው፡፡ ለቤተ ክርስቲያን ትልቅ ፈተና ሆኖ ያለው የዘረኝነትና የገንዘብ ጉዳይ ነው፡፡ በብሉይ ኪዳን ክህነት በዘር ነበር፤ የሌዊ ወገን የሆነ ነበር የሚያገኘው፡፡ በሐዲስ ኪዳን ግን ክርስቶስ ራሱ ሊቅ ካህናት ሆኖ ያለ ዘር ሁሉም ለዚህ አገልግሎት የታጨና ብቁ ሆኖ የቀረበውን ቤተ ክርስቲያን በምትሰጠው መስፈርት የሚያሟላ ከሆነ ይሾማል፡፡ ስለዚህ ተመራጩ ፓትርያርክ ከቤተ ክርስቲያን ውስጥ የዘረኝነት መንፈስ ማስወገድ ይጠበቅባቸዋል፡፡ በዚህ ዘመን መነኩሴው የመነኮሰው ከየት ነው? የት ነው የተማረው? ምንኩስናውን የሰጠው ማነው? የሚለውን ሊመለከቱ ይገባል፡፡ እነዚህ ነገሮች ዛሬ ካልጠሩ፣ ነገ እነዚህ መነኮሳት ናቸው አድገው የጵጵስናን ማዕረግ የሚያገኙት፡፡ ስለዚህ ምንጩና መነሻው ያልታወቀ መነኩሴ ነገ የጵጵስናውን መዓርግ አግኝቶ ለቤተ ክርስቲያን አደጋ የሚሆንበት ነገር እንዳይፈጠር በመነኮሳት አሿሿምና አገልግሎት ላይ ክትትል ሊያደርጉ ይገባል፡፡

ዛሬ  በቤተ ክርስቲያን  ገንዘብ የዘረፈ፣ የአስተዳደር በደል ያደረሰ፣ መንጋውን ሳይመራ  በቤተ ክርስቲያን ላይ ችግር ሲፈጥር የነበረውን አባት ወደ ሌላ ቦታ ተወስዶ ይሾማል፡፡ ይህ የሚያሳየው በቀድሞው ቦታ ሲያጠፋ የነበረውን ጥፋት ሌላ ቦታ ሔዶ ይደግመዋል፡፡ ስለዚህ እንደዚህ ዓይነት አሠራሮች መቅረት መቻል አለባቸው፡፡ ዛሬ መንግሥት በሥራ ብልሹነት፣ በሙስና፣ በእምነት ማጉደል ከሓላፊነት የሚያነሣቸውን ሰዎች በሌላ ቦታ በሓላፊነት አይመድባቸውም እንዲቀጡ ያደርጋል እንጂ፤ በእኛም ቤተ ክርስቲያን እነዚህ ነገሮች መለመድ አለባቸው፡፡

በአሁኑ ወቅት በቤተ ክርስቲያን ሁሉም አብያተ ክርስቲያናት የአንድ ክርስቶስ አካል እንደሆኑ ታስቦ ለአገልግሎት የሚያስፈልጉ ንዋየ ቅድሳትና በቂ መተዳደሪ ሀብት በእኩል መጠን ማግኘት ባለመቻላቸው ዕጣን፣ ጧፍ…፣ እንዲሁም አገልጋይ ካህናትም በማጣት እስከ መዘጋት የደረሱ አብያተ ክርስቲያናት አሉ፡፡ በአንጻሩ ደግሞ ጥሩ ገቢ ኖሯቸው፣ ጥሩ ደመወዝ የሚያገኙ ገዳማት አድባራት አሉ፡፡ ቤተ ክርስቲያኗ የፋይናንስ አሠራሯን ማስተካከል ይጠበቅባታል፡፡ ተመራጩ ቅዱስ ፓትርያርክ ቤተ ክርስቲያን አንድ ወጥ የሆነ የፋይናንስ አያያዝ ሊኖራት እንደ ሚገባና የተቸገሩት እንዲረዱ ማድረግ ይጠበቅባቸዋል፡፡

ሌላው ቤተ ክርስቲያን የምታደርጋቸውን ነገሮች ሁሉ የምንሰማው ከቤተ ክርስቲያን ሳይሆን፤ ከውጭ አካላት ነው፡፡ ለምሳሌ፡- በፓርላማ ስብሰባ ጊዜ “በፓርላማው እንዲህ፣ እንዲህ አንኳር ነገሮች ተነግረዋል፤ በእነዚህ ጉዳዮች ላይ ተወያይቶ ውሳኔዎች አሳልፏል፡፡ በማለት መገናኛ ብዙኃኑ ለሕዝቡ መረጃ ያቀብላሉ፡፡ በቤተ ክርስቲያናችን ግን በየጊዜው ምን እየተደረገ?  ምን እየተሠራ? እንዳለ አናውቅም፡፡ እንደ ቤተ ክርስቲያን ልጅነታችን ግን ቤተ ክርስቲያኗ የሠራቻቸውን መስማት፣ ማወቅ ያለብን ከቤተ ክርስቲያኗ ነው፡፡ ተመራጩ ፓትርያርኩም ለዚህ ጉዳይ ትኩረት በመስጠት ወቅታዊ መረጃዎች ለምእመናን የሚደርሱበትን መንገድ ሊያመቻቹ ይገባል፡፡

ስለ ነገዋ ቤተ ክርስቲያን ዕድገት ወጣቶችን የሚመለከተን በመሆኑ፤ በምን አቅጣጫ መሔድ፣ አስተዋጽኦአችንንም እንዴት ማበርከት እንዳለብን ከአባቶቻችን ጋር በመመካከር የድርሻችንን እንወጣ፡፡ ለቤተ ክርስቲያን ይበጃል የምንለውን ገንቢ የሆኑ አስተያየቶች አሁን በሐመር መጽሔት በሚሰጥበት አግባብ እንስጥ፡፡

• ምንጭ፡- ሐመር መጽሔት 20ኛ ዓመት ቁጥር 7 ኅዳር 2005 ዓ.ም.

ታኅሣሥ  4 ቀን 2005 ዓ.ም.

የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ፓትርያርክ በሞት ሲለዩ ማን ይተካቸዋል? የሚተኩት አባት እንዴት ይመረጣሉ? የሚል ጥያቄ መነሣቱ አይቀርም፡፡ ከተነሣ ደግሞ የምርጫ መስፈርት ይኖራል ብዬ አስባለሁ፡፡ ከአሁን በፊት ቤተ ክርስቲያኗ ፓትርያርክ መርጣ የምትሾምበት ሥርዐት ካላት፤ ያ ሥርዐት አሁንም በተግባር መዋል አለበት፡፡ ምናልባት አዲስ የመምረጫ መስፈርት ማውጣት የሚያስፈልግ ከሆነ፣ ሲኖዶሱ ተጨማሪ መስፈርት ሊያወጣ፣ ያሉትን መስፈርቶች ሊያሻሽል የሚችልበት ሥልጣን አለው፡፡ በዚህም መሠረት ምርጫው ይከናወናል፡፡

በፓትርያርክ ምርጫው ላይ ምእመናን አስተዋጽኦዋቸው ምን ይሆናል የሚለውን ስንመለከት፦ ቤተ ክርስቲያኗን የሚጠብቅ፣ ምእመናኑን የሚያስተምሩ፣ ሕዝበ ክርስቲያኑን በልማት ማሰለፍ የሚችሉ መልካም አባት እንዲሰጠን በጾም፣ በጸሎት እግዚአብርሔርን መለመን ከምእመናን የሚጠበቅ ተግባር ነው፡፡ ይህን ከመፈጸም ባለፈ በአደባባይ ወጥቶ እገሌ ይጠቅመናል ይሾምልን፣ እገሌ ይጐዳናል አይሾም ማለት ተገቢ አይደለም፡፡

የምሁራኑንም አስተዋጽኦ ስንመለከት፦ ምሁራኑን በሁለት ከፍለን ማየት እንችላለን፡፡ እነዚህም ዓለማዊ ምሁራንና መንፈሳዊ ምሁራን /ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን/ ናቸው፡፡ ዓለማዊ ምሁራን ሆነን በተለያየ የሙያ መስክ የምንገኝ፣ የቤተ ክርስቲያኗ ልጆች የሆን፣ የነፍስ አባትም ያለን አለን፡፡ እንደ ባለሙያ ዜጋ ቤተ ክርስቲያኗ የእኛም ስለሆነች የእርሷን ደኅንነት፣ የእርሷን አመራር በሚመለከት አሳብ መስጠት የሚቻል ይመስለኛል፡፡ ለምሳሌ፦ ምሁራኑ በቤተ ክርስቲያኗ ጥናትና ምርምር በማድረግ፣ በማማከር ወዘተ በሙያቸው አስተዋጽኦ ማድረግ ይችላሉ፡፡ ምርጫውን በሚመለከት ግን የምሁራኑ ተሳትፎ ይፈለጋል ተብሎ ከምሁራኑ መካከል ተጠቁመው በምርጫው ሂደት ላይ አስተዋጽኦ የሚያደርጉበት ሁኔታ ካለ፤ እዚያ ላይ ሊሳተፉ  ይችላሉ፡፡ ከሌለ ግን በየሙያ መስካቸው ከቤተ ክርስቲያኗ እንቅስቃሴ ጋር በተገናኘ መልኩ በልማቱ፣ በትምህርቱ በኩል አስተዋጽኦ ይኖራቸዋል ብዬ አስባለሁ፡፡

መንፈሳዊ ምሁራን /ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን/ ግን ለየት ያለ ሓላፊነት ያለባቸው ይመስለኛል፡፡ የፓትርያርክ ምርጫ እንዴት ብሎ መፈጸም እንዳለበት ድምፃቸውንም የበለጠ ሊያሰሙ ይገባል፡፡ በአጥቢያ የሰበካ ጉባኤያት የአሳብ፣ የተግባር አስተዋጽኦ ይኖራቸዋል፡፡ በተለይ ደግሞ ከምርጫው በፊት፤ ሕዝበ ክርስቲያኑ በተለያየ ምክንያት ሳይበታተን በአንድነት በጾም፣ በጸሎት ተወስኖ እግዚአብሔር መልካሙን አባት እንዲሰጠን መጸለይ፣ ምርጫው የተሳካ እንዲሆን፤ ሊያስተምሩ፣ ሊመሩ፣ ሊወቅሱም፣ ሊያሞግሱም ይገባል፡፡ ከውጭ ተመልካች ሳይሆኑ፤ ከውስጥ ሆነው በሲኖዶሱ አካባቢ በሚደረገው እንቅስቃሴ ሁሉ የመምከር፤ የማማከር ሓላፊነት ያለባቸው ይመስለኛል፡፡ ከምርጫውም በኋላ ተመራጩን አባት በሚመለከት በሕዝቡ ዘንድ ብዥታ እንዳይኖር፣ ልዩ ልዩ ወሬ ለሰማው ሕዝብ ትክክለኛውን መረጃ የመስጠት፣  የተመረጠውን አባት ተቀብሎ በአዲስ መንፈስ በየሀገረ ስብከታቸው የበኩላቸውን አስተዋጽኦ ማበርከት ይጠበቅባቸዋል፡፡

የቤተ ክርስቲያኒቱ ፓትርያርክ ከተመረጡ በኋላ የሚጠብቋቸው ተግዳሮቶችንም በሁለት በኩል ማየት ይቻላል፡፡ ቤተ ክርስቲያኗ ሕዝበ ክርስቲያኑን የመምራት፣ የማስተማር፣ የማቀራረብ ለልማት የማስተባበርና የማሰለፍ ሓላፊነት አለባቸው፡፡ ከአጥቢያ ሰበካ ጉባኤ ጀምሮ እስከ ቅዱስ ሲኖዶስ ድረስ ባለው መዋቅር በልማቱም፣ በመንፈሳዊ ትምህርቱም፣ በአመራሩም አሳብ እንዲንሸራሸርና ተግባራዊ እንዲሆን ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ከዚህም በተጨማሪ የምእመኑን ድርሻ ምን እንደሆነ ማሳወቅ፣ ከጠቅላይ ቤተ ክህነት ጀምሮ በተዋረድ አንድ ወጥ በሆነ መንገድ ሕዝቡን ማንቀሳቀስ፡፡ ቤተ ክርስቲያኗን በሀገር ውስጥም፣ ከሀገር ውጭም አገልግሎቷን ማስፋፋት፣ ማጠናከር፣ ሕዝበ ክርስቲያኑን መሰባሰብ፣ የኢትዮጵያን ቤተ ክርስቲያን በዓለም የማስፋፋትና ትምህርቱን የማዳረስ ሥራ ይጠበቅባቸዋል፡፡

ሀገራችን በአሁኑ ወቅት ከፍተኛ የለውጥ ሂደት እንቅስቃሴ ውስጥ እየገባች ስለሆነ፤ በተጀመሩት የልማት መስመሮች ሕዝበ ክርስቲያኑ እንዴት ሊሰለፍ ይችላል? ቤተ ክርስቲያኗ በትምህርቱ፣ በጤናው፣ በማኅበራዊ ዘርፍ የድርሻዋን ለመወጣት፣ የተጀመረውን የማስፈጸም ሓላፊነት ያለባት ይመስለኛል፡፡ እንግዲህ የሚመረጡት አባትም ሆኑ ቅዱስ ሲኖዶሱም ይህን ማቀናጀትና መምራት ትልቅ ሓላፊነት ያለባት ይመስለኛል፡፡

በሀገር ውስጥና በውጭም በሚገኙ አባቶች መካከል የተፈጠረውን አለመግባባት መፍታትም ይጠበቅባቸዋል፡፡ እኔ በግሌ በአባቶች መካከል ይህ ሁኔታ መፈጠሩ፣ አንዲት ቤተ ክርስቲያን በሁለት ሲኖዶስ፤ ሕዝቡም እንዲሁ በሁለት፣ በሦስት መከፋፈሉ እጅግ በጣም ያሳዝነኛል፡፡ ከሀገር ውስጥና ከውጭ ሁለት ሲኖዶስ ለምን አስፈለገ? ይህ ማለት ቤተ ክርስቲያኗ ለሁለት ተከፍላለች ማለት ነው? ሕዝበ ክርስቲያኑም ለሁለት ተከፍሏል ማለት ነው? ከውስጥና ከውጭ ሲኖዶስ ለመፈጠሩ ምክንያቱ ምንድን ነው? ብሎ አጥንቶ ምንጩን ማድረቅ ያስፈልጋል፡፡ በሁለቱ መካከል የተፈጠረው ክፍተት የዶግማና የቀኖና ሳይሆን የፖለቲካና የኢኮኖሚ ጉዳይ ያለበት ይመስለኛል፡፡ ይህ ደግሞ ቤተ ክርስቲያኗን ሊከፍላት አይገባም፡፡ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን አንድ ናት፡፡ ሊኖራት የሚገባው አንድ ሲኖዶስ ነው፤ ሊኖራት የሚችለውም አንድ አባት ነው፡፡ ሊኖራት የሚችለው አንድ ሕዝበ ክርስቲያን ነው፡፡ ሁለት፣ ሦስት ብሎ ነገር አይታየኝም፡፡ የኢትዮጵያ ክርስቲያኖች በአሜሪካም፣ በአውሮፓም … ያሉት ማእከላዊነቱን ጠብቆ በአንድ ሲኖዶስ በሚሰጠው መመሪያ በልማት፣ በመንፈሳዊ እንቅስቃሴ የሚሳተፉ ሊሆኑ ይገባል፡፡

ሁለቱንም አባቶች /ከሀገር ውስጥም ከውጭም ያሉትን/ ወደ አንድ እንዴት ይምጡ የሚለው የእኛ ጉዳይ አይመስለኝም፡፡ ሁለት ፓትርያርክ ሳይሆን አንድ ትርያርክ ይኑር፤ ከሁለቱ አንዱን መምረጥ ወይም ሁለቱ ተማክረው አንድ ይሁኑ የሚለው አሳብ ከራሳቸው ከውስጣቸው ከሃይማኖታዊ ግዴታቸው ቢመጣና አንድ ቢሆኑ ጥሩ ነው፡፡ ምእመኑ «አንተም ተው፤ አንተም ተው» ብለው ማስማማት መሞከራቸው  ተገቢ አይደለም፡፡ እኛ ተመሪዎች ነን፡፡ መሪዎቻችንን «ኑ ታረቁ፤ አንድ ሁኑ» ለማለት ሥልጣኑ አይፈቅድልንም፡፡ ሥልጣኑ ያለው በአባቶቻችን ስለሆነ፤ መታረቅም፣ መመካከርም የእነርሱ ፈንታ ነው፡፡ እኛ የምንችለው እግዚአብሔርን በጸሎት መለመን ነው፡፡ እነርሱ አንድ ሆነው ሕዝቡን አንድ ማድረግ ይገባቸዋል፡፡ አንድ ሲኖዶስ እዚህ፣ አንድ ሲኖዶስ እዚያ፤ አንድ መሪ እዚህ፣ አንድ መሪ እዚያ በማለት ሕዝቡን መበታተን ለማንም አይጠቅምም፡፡ መንግሥትም በዚህ ላይ የሚያገባው ይመስለኛል፤ ዝም የሚባል ነገር አይደለም፡፡ ቤተ ክርስቲያኗ ሕዝበ ክርስቲያኑን በአንድነት ለልማት እንዲነሣሱ ለማድረግ አቅሟን ማጐልበት አለባት፡፡ አሁን አንዳንድ አጥቢያ ቤተ ክርስቲያን ቀዳሽ እያጡ ካህናቱ ወደ ከተማ እየፈለሱ ያለበት ሁኔታ አለ፡፡ ይህም ወደፊት ቤተ ክርስቲያን ከአገልጋይ ካህናት እጥረት የተነሣ የምትዘጋበት ሁኔታ እንዳይመጣ ከላይ እስከታች ድረስ ማእከላዊነቱን የጠበቀ አሠራር ልትዘረጋ ይገባል፡፡ አንዱ ቤተ ክርስቲያን ጥሩ ገቢ ኖሮት ሌላው ቀዳሽ አጥቶ የሚዘጋበት ሁኔታ እንዳይኖር ትክክለኛና ፍትሐዊ የሆነ አሠራር መኖር አለበት፡፡

ስለዚህ አዲስ የሚመረጡት ፓትርያርክ ይህን ተገንዝበው በከተማም በገጠርም ያለችው ቤተ ክርስቲያን የልማቱ፣ የማንኛውም ነገር እኩል ተሳታፊ፣ እኩል ተጠያቂ፣ እኩል ተጠቃሚ እንድትሆን ማድረግ አለባቸው፡፡ ተግዳሮቱም ይህ ይመስለኛል፡፡ ሀገራችን በአሁኑ ወቅት ትልቅ የልማት መስመር በየአቅጣጫው ዘርግታ እየተንቀሳቀሰች ነው፡፡ በዚህ ውስጥ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን እስከ ዛሬ ከምታደርገው የበለጠ እንቅስቃሴዋን ማሳየት አለባት፡፡ እንቅስቃሴውን ለማሳየት ደግሞ ሕዝበ ክርስቲያኑን አንድ አድርጋ በማሰባሰብ በአንድ ሲኖዶስ፣ በአንድ አባት መምራት መቻል አለባት፡፡

«ለእርቅ፣ ለፍቅር ቅድሚያ መስጠት አስፈላጊ ነው»

ዶክተር የራስወርቅ አድማሴ

ከአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ፓትርያርክ ልትመርጥ በዝግጅት ላይ መሆኗ ይታወቃል፡፡ በመጀመሪያ ያለኝ አስተያየት አሜሪካን ሀገር ያለውን ወገንና በዚህ መደበኛው ወይም ዕውቅና ያለውን በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኘውን ሲኖዶስ የሚመ ለከት ነው፡፡ ዋናው እዚህ ያለው ነው፡፡ እነኚህ ሁለቱ እኩል ሊታዩ የሚችሉ አይደሉም፡፡ የአንድ እምነት ተከታዮች እስከሆኑ ድረስ በውጭ ሀገር የሚገኘው የተወሰኑ አብያተ ክርስቲያናትን ያቀፈ ቢሆንም፤ ሁለቱም አንድ የክርስቶስ ቤተሰቦች ስለሆኑ ለእርቅ፣ ለፍቅር ቅድሚያ መስጠት አስፈላጊ ነው፡፡

ታላቅ የሆነው ወንድም ታናሹን ወንድም ወደ አንድ አባታቸው ቤት እንዲመለስ፤ አብረው እንዲሆኑ የተቻለውን ቢያደርግ ጥሩ ነው፡፡ ነገር ግን ይሄ ከምርጫው በፊት የግድ ማለቅ የለበትም፤ ከምርጫው በኋላም የግድ መሆን የለበትም፡፡ ከምርጫው በፊት እርቅ መካሄድ አለበት ማለት ለዚያኛው ዕውቅና መስጠት ይሆናል ይህም አያስኬድም፡፡ ስለዚህ የተሻለ የሚሆነው ባለው ጊዜ ውስጥ ምርጫው የሚካሄደው በሀገር ውስጥ በቅዱስ ሲኖዶስ ነው፡፡ ምርጫው ከማለቁ በፊትም ሆነ ከአለቀም በኋላ ቢሆን፤ ያንን ወገን ወደዚህ ለመሳብ የሚቻለውን ሁሉ አድርጐ ቅሬታቸውንም አዳምጦ የቤተ ክርስቲያኑን አንድነት ለመመለስ ማንኛውንም ሙከራ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡

በምርጫው ወቅትም ጥንቃቄ ሊደረግ ይገባል፡፡ ለምርጫ የሚቀርቡት አባቶች በቤተ ክህነት አካባቢ ያሉ ናቸው፤ አቋማቸው ይታወቃል፡፡ የሚመረጡት አባት ከዚህ በፊት በነበራቸውና አሁንም ባላቸው አቋማቸው ለቤተ ክርስቲያን ምን ያህል አገልግሎት ይሰጣሉ? ይህችን ቤተ ክርስቲያን ይታደጓታል ወይ? ይህች ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ያለውን ችግር ይፈታሉ ወይ? ይህች ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ያለ መጥፎ አዝማሚያዎችን ያርሟቸዋል ወይ? ቤተ ክርስቲያኒቱ በፊቷ ተደቅነው ያሉ ተግዳሮቶችን እልፍ የሚያደርግ ርዕይ ያላቸው ናቸው ወይ? ቁርጠኝነት ያላቸው ናቸው ወይ? ለማንኛውም ወገን ቢሆን ከትክክለኛው መንገድ ውጪ የሆነ ወገናዊነት የሚያሳዩ ሰው አይደሉም ወይ? የሚሉት ነጥቦች መታየት አለባቸው፡፡ ምክንያቱም በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ዋናው መሪ ትልቅ ሚና አላቸው፡፡ የዴሞክራሲ ጨዋታ አይደለም ያለው፡፡ ስለዚህ አንድ አባትን ቅዱስ ሲኖዶስ መረጠ ማለት፤ ከአሁን በኋላ ለተወሰኑ ዓመታት /ዐሥርት ዓመታት/ አንድ ዓይነት አመራር የሚሰጡ አባት ተመረጡ ማለት ስለሆነ፤ ምርጫው ላይ ጥንቃቄ ሊደረግበት ይገባል፡፡ ይህ ጥንቃቄ ሊኖር የሚችለው ግልጽ የሆነ ውይይት ሲኖር ነው፡፡ ግልጽ የሆነ ውይይት የሚያስፈልገው የመጀመሪያው በቅዱስ ሲኖዶስ ውስጥ ሲሆን፤ ሌላው ደግሞ ልክ  አሁን ሐመር መጽሔት በጀመረችው የውይይት መድረክ ላይ በመሳተፍ አስተያየቶችን በመስጠት ነው፡፡ እንዴት ዓይነት አባት እንምረጥ የሚለውን መነጋገር አስፈላጊ ይመስለኛል፡፡

ሌላው ሊታወቅ የሚገባው በዚህ ምርጫ ላይ ከጳጳሳት ጀምሮ እስከ ምእመኑ ድረስ ሊያበረክቱት የሚችሉት አስተዋጽኦዎች በየደረጃቸው አሉ፡፡ ለምሳሌ ጳጳሳቱ በሲኖዶሱ ውስጥ መድረክ አላቸው፡፡ እንደውም መጨረሻ ላይ እነርሱ ናቸው መራጮች፡፡ የምእመናኑ አስተዋጽኦ ጸሎትና ምህላ መያዝ ሲሆን፣ ከዚህ በተጨማሪ ግልጽ የውይይት መድረክ ካለ፤ በዛ መድረክ አማካኝነት «እንደዚህ ያለ ሰው ይሁንልን፣ እንደዚህ ያለ ሰው ቢሆን ቤተክር ስቲያንንም ምእመናኑንም ይጠቅማል» ብለው በግልጽ ሰውየውን ራሱን ሳይሆን የቆመለትን ዓላማና የሚያንጸባርቀውን ጠባይ በመግለጽ ሊሳተፉ ይችላሉ፡፡

የምሁራኑንም አስተዋጽኦ ስንመለከት፦ ምሁራኑን በሁለት ከፍለን ማየት እንችላለን፡፡ የቤተ ክርስቲያኒቱን ትምህርት የሚያውቁ ተሰሚነትና ዕውቀትም ያላቸው መንፈሳዊ ምሁራን  አሉ፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ የቤተ ክርስቲያኗ ልጆች የሆኑ ልዩ ልዩ ዘመናዊ ትምህርት የቀሰሙ ዓለማዊ ምሁራን አሉ፡፡ በተለይ ትኩረት ሊሰጠው የሚገባው የአሁኑ የግሎባላይዜሽን ዘመን ነው፡፡ የአሁኑ ዘመናዊ ትምህርት እየተስፋፋበት ሁሉም ልጆች ወደ ዘመናዊ ትምህርት ቤት የሚሄዱባት ኢትዮጵያ፣ ወደፊት የሕዝቧ ብዛት አንድ መቶ ሠላሳ ሚሊዮን፤ የከተማ ነዋሪዋ ወደ ሠላሳ ሚሊዮን የሚያድግ ኢትዮጵያ፣ ዜጐቿ ቀለም መማር ብቻ ሳይሆን ዘመናዊ ቴክኖሎጂን ለመጠቀም የሚችሉ፣ የዘመናዊ ቴክኖሎጂ ተደራሽነት ያላቸው ዜጐች የሚኖሯት ናት፡፡ ይሄን የመዘመን ተሽከርካሪ ማንም ሊያቆመው የማይችል በመሆኑ ከዚህ ጋር ለመሄድ ራስን ማስተካከል ስለሚያስፈልግ ያንን ሥራ ላይ የሚያውል አመራር ያስፈልጋል፡፡ ይህንን አመራር በአሳብ ሊደግፉ የሚችሉ ዘመናዊ ትምህርት የቀሰሙ ምሁራን ግን የቤተ ክርስቲያናችንን ፍላጐትና የቤተ ክርስቲያናችንን ችግር የራሳቸው ያደረጉ ምሁራን አሉ፡፡ ቀደም ሲል ሃይማኖተ አበው የሚባል በጥቂት ዩኒቨርስቲ ተማሪዎች የተቋቋመ ማኅበር ነበር፡፡ አሁን ደግሞ ማኅበረ ቅዱሳን አለ፡፡ እነኚህ የድሮውንና ዘመናዊ  ያደረጉ ምሁራን ይመስሉኛል፡፡ ቀደም ሲል ሃይማኖተ አበው የሚባል በጥቂት ዩኒቨርስቲ ተማሪዎች የተቋቋመ ማኅበር ነበር፡፡ አሁን ደግሞ ማኅበረ ቅዱሳን አለ፡፡ እነኚህ የድሮውንና ዘመናዊውን፤ ቀደምቱንና ዘመናዊውን ለማያያዝ የሚጠቅሙ ሰንሰለቶች ናቸው፡፡ ስለዚህ እነዚህ ምሁራን በፓትርያርክ ምርጫ ውይይት ውስጥ እንደ አስፈላጊነቱ ቢሳተፉ ትልቅ አስተዋጽኦ ሊያበረክቱ ይችላሉ፡፡ ይህንንም ስል ምሁራን ስለሆኑ ይበልጥ ተደማጭ መሆን አለባቸው ለማለት አይደለም፡፡ ነገር ግን እንደ ምሁርነታቸው ጠቃሚ የሆነ አሳብ ማቅረብ ስለሚችሉ ነው፡፡

ፓትርያርኩ ከተመረጡም በኋላ ብዙ የሚጠብቋቸው፣ ማስተካከል የሚገባቸው ነገሮች አሉ፡፡ ከኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን እምነት ውጪ የሆኑ ከጐንና ከጐን የገቡ አንዳንድ ነገሮችን ማረምና ማስተካከል አለባቸው፡፡ ለምሳሌ- ብዙ ነገር ሥነ ሥርዐትም ሥርዐትም ያንሰዋል፡፡ የሰው ኃይሉ፣ ካህናቱ ከሕዝቡ ጋር ያላቸው ግንኙነት፣ በየቤተ ክርስቲያኑ የሚሰጠው ስብከተ ወንጌል አገልግሎት ወዘተ  ማስተካከል ይጠበቅባቸዋል፡፡

መቃብር ባሉባቸው አብያተ ክርስቲያናት በአንዳንድ ቦታዎች መቃብራት እየተነሡ ለገቢ ማስገኛ ተብሎ ሕንፃ እየተሠራበት ነው፡፡ መሠራቱ ጥሩ ቢሆንም ሕዝቡ የሚቆምበት ቦታ መኖር የለበትም) በአንዳንድ ቦታዎች የሚሠሩ ሕንፃ አብያተ ክርስቲያናትም እጅግ በጣም ትልቅ የሆኑ ከአቅም፣ ከትውፊታችን ጋር የማይያያዙ አሠራሮችን እየተመለከትን ነው፡፡ ይሄ መቅረት አለበት፡፡ ከዚህ ይልቅ ልክ ምስካየ ኅዙናን መድኃኔዓለም ገዳም እንደሠሩት ዓይነት ትምህርት ቤት ማነፅ ይገባቸዋል፡፡ እንደዚህ ዓይነት ትምህርት ቤቶች የቀድሞውን ምሁራዊ እሴት ያልዘነጉ ልጆች በብዛት ለማውጣትና እነኛን ልጆች ለከፍተኛ ትምህርት ማዘጋጀት ይችላሉ፡፡ ዛሬ በአንዳንድ ቤተ ክርስቲያን ለገቢ ማስገኛ ከሚሠሯቸው ቤቶች ይልቅ እንደዚህ ዓይነት ትምህርት ቤቶች ቢሠሩ ሁለት ጥቅም ይኖረዋል፡፡ የመጀመሪያው ገቢ ያስገኛል፤ አንደገና የወደፊት የቤተ ክርስቲያን መሪዎች፣ ተከታዮች፣ ደጋፊዎችን ማፍራት ይቻላል፡፡

ሌላው ካህናቱን ስንመለከት ምን ያህል ለድኻው የቆሙ ናቸው? እንዴት ነው ድኻውን የሚያጽናኑት? የድኻ ቤተሰብ ሰው ሲሞትበት አሳዛኝ በሆነ መንገድ ስንቱ ነው የሚሄደው? በተለይ በአሁኑ ዘመን እኮ ሰው «የቦሌ ቄስ፣ የእንትን ቄስ …» እያለ መቀለድ ጀምሯል፡፡ ካህናቱን የሚስባቸው ዘመናዊ ነገር ነው፡፡ ገንዘብ ያለው፣ የለቲካ ሥልጣን ያለው … እና ለድኻው የሚሰጠው አገልግሎት ይለያያል፡፡ ስለዚህ ብዙ የሚታረሙ ነገሮች አሉ፡፡

ፓትርያርኩም ሆኑ ቅዱስ ሲኖዶስ ይህን ትልቅ ሓላፊነት ለመወጣት በመጀመሪያ ደረጃ የፓትርያርኩ ቢሮ ክፍት ሆኖ ከልዩ ልዩ አቅጣጫ የሚመጣውን አሳብ መቀበል አለበት፡፡ የፓትርያርኩ ቢሮ መቀበል ያለበት እንደዚህ ያለውን እንጂ፣ ዳቦ፣ ኬክ አስጋግረው የሚመጡ  ባልቴቶችን ማስተናገድ የለበትም፡፡ ልዩ ልዩ ተቃራኒ የሆኑ፤ ከእነርሱም የሚቃረን አሳብ ማዳመጥ አለባቸው፡፡ ሁለተኛው እርስ በርስም በውይይት ነገሮችን በሚገባ፣ በዝርዝር እየተወያዩ የተማመኑበትን በሥራ ላይ ማዋል አለባቸው፡፡ ፓትርያርኩ መሪ ነው የሚሆኑት፤ የፓትርያርኩን አሳብ አዳምጦ ያንን አሳብ አሰላስሎ ለብዙኃኑ የሲኖዶስ አባላትና ሌሎች በየደረጃው ያሉ የቤተ ክርስቲያን መሪዎች ለእነርሱ አቅርቦ አሳምኖ ፖሊሲ አውጥቶ ያንን ማስፈጸም መቻል አለበት፡፡ በዚህ ውስጥ ዝምድና፣ ወዳጅነት የመሳሰለው ነገር መጥፋት አለበት፡፡ በተለይ አሁን የተማረው ሰው ቤተ ክህነትን እንደጦር ነው የሚፈራው «ወይ እነርሱ» ነው የሚለው፤ ተጠራጣሪ፣ ምቀኛ… የሆኑ ሰዎች ዋሻ ነው ብሎ ነው የሚያምነው፡፡ ይህን አተያይ ለመፋቅ፣ ለማስወገድ መጣር አለባቸው፡፡ ይህን ማድረግ የሚችሉት ደግሞ ግልጽ ሆነው ሲያደምጡ ነው፡፡ ስለዚህ ፓትርያርኩም ሆኑ ቅዱስ ሲኖዶስ ይህንና ሌሎችም ክፍተቶች ለመሙላት ትልቅ ሓላፊነት አለባቸው፡፡

«አንድ  ሆናችሁ ቤተክርስቲያናችንን ምሩ»

ዶ/ር ውዱ ጣፈጠ

ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ

በአሁኑ ወቅት ሊደረግ ስለታሰበው የፓትርያርክ ምርጫ  አስተያየት ከመስጠቴ በፊት፤ ያለፉት አምስት ፓትርያርኮች አመራረጥ ሂደት ምን ይመስል እንደ ነበር ለግንዛቤ እንዲረዳን እርሱን ላስቀድም፡፡

እስከ አሁን ድረስ የተመረጡት አምስት ፓትርያርኮች በሦስት የተለያዩ  መንግሥታት፤ በዘውዳዊው አገዛዝ በቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ሁለት፣ በወታደራዊው ደርግ ሁለት፣ አሁን ባለው በኢሕአዴግ መንግሥት አንድ ፓትርያርክ ተመርጠዋል፡፡ የመጀመሪያው ፓትርያርክ አቡነ ባስልዮስ ሲመረጡ ለፓትርያርክነት ለመምረጥ ውድድር አልተካሄደም፡፡ ንጉሠ ነገሥቱ «አቡነ ባስልዮስ የመጀመሪያው ፓትርያርክ ሆነው እንዲሾሙልን» ብለው ባቀረቡት ጥያቄ መሠረት አቡነ ባስልዮስ የመጀመሪያው ፓትርያርክ ሆነው ተመረጡ፡፡ አቡነ ባስልዮስ ከዐረፉ በኋላ ፓትርያርክ ለመምረጥ ዝግጅቱ አምስት ወራት ፈጅቷል፡፡ በዚህ ጊዜ ውስጥ የፓትርያርክ ምርጫ ሕግ እንዲወጣ ተደርጓል፡፡ የወጣው ሕግ  «ከእንግዲህ በኋላ ፓትርያርክ ቢሞት ምርጫው በዐርባ ቀናት ውስጥ መፈጸም አለበት» የሚል ድንጋጌ ይዟል፡፡ በወቅቱ የቀረቡት ሦስት እጩዎች  አቡነ ቴዎፍሎስ፣ አቡነ ያዕቆብና አቡነ ጢሞቴዎስ ነበሩ፡፡ ከ156 መራጮች ውስጥ አቡነ ቴዎፍሎስ በ123፣ ድምፅ ማግኘት ሁለተኛው ፓትርያርክ ሆነው ተመረጡ፡፡ የምርጫውን ውጤት በቅድሚያ የሰሙት ንጉሠ ነገሥቱ ነበሩ፡፡ እርሳቸው ካጸደቁት በኋላ የምርጫው ውጤት ይፋ ሆነ፡፡

በደርግ ዘመነ መንግሥት አቡነ ቴዎፍሎስ ሲታሰሩ ሁለት ኮሚቴ ተቋቁሞ ነበር፡፡ ሲኖዶሱ የራሱን ኮሜቴ አቋቋመ፣ በመንግሥት በኩል በዶ/ር ክነፈ ርግብ የሚመራ የቤተ ክርስቲያን ጊዜያዊ ኮሚቴ የሚል ተቋቋመ፡፡ ፓትርያርክ ለመምረጥ ሁለት ኮሚቴ አስፈላጊ ባለመሆኑ፤ ሁለቱ ተነጋግረው አንድ ኮሚቴ ተዋቀረ፡፡ ኮሚቴውን የመሩት የጊዜያዊው ኮሚቴ ሊቀ መንበር ዶ/ር ክነፈ ርግብ ነበሩ፡፡ ይህ የተደረገበት ምክንያት መንግሥት ድርጊቱን መቆጣጠር ስለሚፈልግ ነበር፡፡ ለምርጫው አምስት ጳጳሳት ቀረቡ፡፡ በወቅቱ በኢትዮጵያ ከነበሩት 555 ወረዳዎች ውስጥ ሁለት፣ ሁለት መራጮች እንዲወከሉ ተደረገ፡፡ ምርጫው ሲካሄድ የሚታዘቡ ሁለት የደርግ ተወካዮችና የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ፕሬዚዳንት የነበሩትና፤ በኋላም የባሕልና ስፖርት ሚኒስቴር ሚኒስትር ዶክተር አክሊሉ ሀብቴም ተገኝተው ነበር፡፡ እነዚህ ሦስት ሰዎች መንግሥትን በመወከል የተገኙ ነበሩ፡፡ ከ1049 መራጮች ውስጥ በ809 ድምፅ አባ መላኩ ተመረጡ፡፡ በወቅቱ ከቤተ ክርስቲያንም፣ ከመንግሥትም «ይህ በኢትዮጵያ ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ የተደረገ የዴሞክራቲክ ምርጫ» ተብሎ ተነገረ፡፡ አባ መላኩም ብፁዕ አቡነ ተክለ ሃይማኖት ተባሉ፡፡

አቡነ ተክለ ሃይማኖት ሲያርፉ እንደገና ምርጫ ተደረገ፡፡ በዚህም ሦስት ተመራጮች አቡነ ሳሙኤል፣ አቡነ ገሪማና አቡነ መርቆሬዎስ ቀረቡ፡፡ 109 መራጮች የመረጡ ሲሆኑ፤ መንግሥትን በመወከል በምርጫው የተገኙት የሃይማኖት ጉዳዮች ሚኒስትር የነበሩት ዶክተር ዲበኩሉ ዘውዴ ነበሩ፡፡ አቡነ መርቆሬዎስ ፓትርያርክ ሆነው ተመረጡ፡፡ ኋላም አቡነ መርቆሬዎስ ወደ ስደት ሲሄዱ ምርጫ ተካሄደ፡፡ ከዚያ በፊት በስደት ላይ የነበሩት አባ ጳውሎስ ተመረጡ፡፡

ስለዚህ እዚህ ላይ ማየትና ማወቅ የሚገባን በሦስቱም መንግሥታት ፓትርያርክ ከተመረጡ በኋላ መንግሥት እንዲያውቀው ይደረጋል፡፡ በምርጫው የሚስማማ ወይም የማይስማማ መሆኑን ለማወቅ ነው፡፡ ከዚህ የምንረዳው የመንግሥት ይሁንታ ደግሞ አስፈላጊ ነበር ማለት ነው፡፡ ይህ ሁኔታ ነው እስከ አሁን ድረስ በተደረገው የፓትርያርክ ምርጫ የመንግሥት እጅ አለበት የሚያሰኘው፡፡ ስለዚህ በንጉሡ፣ በደርግ ጊዜም ሆነ አሁን ባለው መንግሥት፤ መንግሥት ሳያውቀው የሚደረግ የፓትርያርክ ምርጫ ይኖራል ብሎ መገመት አስቸጋሪ ነው፡፡

ቤተ ክርስቲያናችን በአሁኑ ወቅት ፓትርያርክ ለመምረጥ በዝግጅት ላይ መሆኗ ይታወቃል፡፡ በዚህ ላይ ሊደረግ የሚገባውን ጥንቃቄ እንደሚከተለው እገልጻለሁ፡፡ አቡነ ባስልዮስ ዐርፈው አቡነ ቴዎፍሎስ ሲሾሙ የወጣው ሕግ አሁን ይሠራል? ወይስ ከዛ በኋላ ሕጉ ተሻሽሏል? መራጮች ሊሆኑ የሚገባቸው እነማን ናቸው? ጳጳሳት ብቻ የቤተ ክርስቲያን አና የገዳማት መምህራን ናቸው? ምእመናን ይሳተፉበታል? የምንመርጠው ምን ዓይነት አባት ነው? የሚለውን ነገር ማየት አለብን፡፡ አሁን የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ብዙ ፈተና ውስጥ ያለችበት ወቅት ነው፡፡ ይህን ፈተና ለማለፍ ምን ዓይነት ስትራቴጂ፣ ምን ዓይነት የአመራር ዘዴ ቀይሶ ወደሚቀጥለው ጊዜ ለማስተላለፍ ምን ይደረግ? የሚ ሉት መሠረታዊ ጥያቄዎች ናቸው፡፡ ዛሬ የአስተዳደር ችግር፣ ከተለያዩ ሃይማኖቶች የሚመጡ ችግሮች አሉ፡፡ ተመራጩ አባት ቤተ ክርስቲያን ለሚቀጥለው ትውልድ የሚያስተላልፉ፣ ቤተ ክርስቲያኗ ጠንካራ ሆና እንድትቀጥል የሚያደርጉ፣ ሃይማኖቷን የሚያስፋፉ፣ ምእመናንን የሚጠብቁ፣ እገሌን ከእገሌ የማይከፋፍሉ፣ አባት መሆን አለባቸው፡፡

ሌላው መታየት ያለበት ተመራጩ ፓትርያርክ ትምህርት አላቸው ወይ? የሚለው ነው፡፡ ትምህርት ስል ከቤተ ክርስቲያን ትምህርት በተጨማሪ ዘመናዊ ትምህርት አላቸው? ከሌላው ዓለም ጋር ይተዋወቃሉ? የሚለውንም ማየት አስፈላጊ ነው፡፡ ምክንያቱም የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን የዓለም አብያተ ክርስቲያናት አባል ናት፡፡ በውጭ ትወክላለች፡፡ አቡነ ጳውሎስ ምን ምን ዓይነት ሹመት እንደነበራቸው እናውቃለን፡፡ ስለዚህ ከሌላው ዓለም ጋር የሚያስተዋውቁን፤ ቢያንስ አንድ የውጭ ቋንቋ የሚያውቁ አባት ቢሆኑ ቤተ ክርስቲያኗ ላላት ዓለም አቀፋዊ ግንኙነት ጠቃሚ ይሆናል የሚል የግል እምነት አለኝ፡፡

ይህች ቤተ ክርስቲያን ከደርግ ጊዜ ጀምሮ  በሁለት እንደተከፈለች አድርገን መቁጠር እንችላለን፡፡ በውጭ ሀገር ስደተኛ ሲኖዶስ አለ፡፡ ከዚህ ቀደም ፓትርያርክ የነበሩ ሰው አሉ፤ ስደተኛ ሲኖዶስ መርጦ የሾማቸው ጳጳሳት አሉ፡፡ እኛ ነን ትክክለኛዋ የቤተ ክርስቲያን አመራር የሚሉ ፓትርያርክም ሲኖዶስም ኢትዮጵያ ውስጥ አሉ፡፡ ይሄ መከፋፈል ለኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን አይጠቅምም፡፡ ውጭ ሀገር ስንሄድ በስደተኛው ሥር ያሉ አብያተ ክርስቲያናት አሉ፤ አዲስ አበባ በሚገኘው ቅዱስ ሲኖዶስ የሚተዳደሩ አሉ፡፡ ሌሎች ደግሞ ከሁለቱም ያልወገኑ ገለልተኛ የሆኑ አሉ፡፡ ይሄ መከፋፈል መቼ ይቆማል? እንዴት ወደ ሰላም መምጣት እንችላለን? እርቅ ተጀመረ እንጂ፤ ምን ተነጋገሩ? ጉዳዩ ከምን እንደደረሰ አይሰማም፡፡ እርቁን ተግባራዊ ለማድረግ እዚህ የሚመረጡት ፓትርያርክ ብቻ ሳይሆኑ፤ እዛ ያሉትም ሰዎች በቅንነት ይህችን አሐቲ ቤተ ክርስቲያን ለምን እንከፋፍላታለን? ብለው ወደ እርቅ ለመምጣት መሞከር አለባቸው፡፡ አንድ ሰው እጁን ዘርግቶ አየተራመደ ለእርቅ ሲጠራ፤ ሌላኛው እየሸሸ እጁን አጥፎ የሚቀመጥ መሆን የለበትም፡፡ ለምሳሌ የሩሲያን ቤተ ክርስቲያን ብንመለከት እ.ኤ.አ. 1917 በተካሄደው አብዮት ለሁለት ተከፍላ፣ ለረጅም ጊዜ ተለያይተው ነበር፤ አሁን ግን ታርቀዋል፡፡ የእኛም ቤተ ክርስቲያን የማትታረቅበት ምክንያቱ ምንድን ነው? በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉ የቤተ ክርስቲያን መሪዎችም በውጭ ያሉትን አሻግሮ መመልከት ሳይሆን፤ ወደ ኢትዮጵያ እንዲመጡ ሁኔታዎችን ማመቻቸት  አለባቸው፡፡ ይህንን የሚያደርግ አባት ይህች ቤተ ክርስቲያን የምትፈልግበት ወቅት አሁን ነው፡፡

ዛሬ በገጠሪቷ ቤተ ክርስቲያን የሚያገለግሉ አባቶች እየቸገራቸው ወደ ከተማም ከዚያም ከኢትዮጵያ ውጭ እየተሰደዱ ነው፡፡ ካህናቱና መነኮሳቱ እንደ ዓለማዊ ሰው ኑሮአቸውን ለማሻሻል ውጭ ሀገርን እየተመለከቱ ነው፡፡ ይህን ፍልሰት የሚያስቀር፣ የተዘጉ አብያተ ክርስቲያናት የሚከፈቱት፣ የተዳከሙ ትምህርት ቤቶችን የሚያጠናክር አባት ያስፈልጋል፡፡ የአብነት ትምህርት ቤት ተዘጋ ማለት እኮ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን መሠረት ተዘጋ ማለት ነው፡፡ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን አማኞች ከሌሎች ሃይማኖቶች ጋር በሰላም፣ በመተሳሰብ እንዲኖሩ፣ የገንዘብ አሰባሰቡ ሥርዐት እንዲኖረው፣  ወጣቱን ትውልድ እንደ ማኅበረ ቅዱሳን፣ ሰንበት ትምህርት ቤቶች ያሉትን የሚያሰባስቡ፣ የአብነት ትምህርት ቤቶች እንዳይዘጉ የሚያደርጉ፣ አዳዲስ ትምህርት ቤቶችና ኮሌጆችን የሚከፍቱ አባት እንጠብቃለን፡፡

ሌላው ቤተ ክርስቲያኗን ዘመናዊ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ዘመናዊ ስል ያሉትን ቀኖናዎች፣ ዶግማዎች ይሻሻሉ ማለት አይደለም፡፡ የአስተዳደር ዘርፍ፣ የገንዘብ አያያዟ ዘርፍ፣ የትምህርት አሰጣጧን ዘርፍ ዘመናዊ ማድረግ ይቻላል፡፡ ዘመናዊ ለማድረግም ቤተ ክርስቲያን በአሁኑ  ጊዜ ዲያቆናቷና ካህናቷ ዘመናዊ ትምህርት ተምረው በተለያየ የሙያ ዘርፍ የሠለጠኑ ናቸው፡፡ እነዚህን በቤተ ክርስቲያኗ የአስተዳደር ዘርፍ ውስጥ በመቅጠር ዘመናዊ ማድረግ ይቻላል፡፡ ይህንን ተግባራዊ ለማድረግ ቤተ ክርስቲያኗ ባሏት ኮሌጆች ውስጥ፤ በሒሳብ አያያዝ፣ በአስተዳደር፣ በሌሎችም የሥራ መስኮች የተማሩ ሰዎችን ማፍራት ትችላለች፡፡ ስለዚህ የሚመረጡት አባት በእነዚህ ላይም ትኩረት መስጠት አለባቸው፡፡ እነዚህ ጉዳዮች በሚመረጡት ፓትርያርክ ትከሻ ላይ ብቻ የሚጣሉ አይደሉም፡፡ ከሥር ያሉ አማካሪዎቻቸው፣ ጳጳሳቱ፣ በተዋረድ በሀገረ ስብከት የሚመደቡ አስተዳዳሪዎች፣ የሥራ ሓላፊዎች ብቃትና ጥራት አብረው የሚታሰቡ ናቸው፡፡

ቅዱስ ሲኖዶስም ለፓትርያርኩ ሥራ ቀና መንገድ መምረጥ አለበት፡፡ ጠንካራ ሲኖዶስ በሌለበት አንድ አባት ብቻቸውን ጠንካራ ሆነው ይሠራሉ ማለት አይቻልም፡፡ ሲኖዶሱ ለዚህች ቤተ ክርስቲያን የሚቀጥለው ርምጃዋ ምንድን ነው? የት መድረስ አለባት? በምን ዓይነት ሁኔታ ተራምዳ ነው እዛ ልትደርስ የምትችለው? ብሎ ማቀድ አለበት፡፡ በተለይ እንደ አሁኑ ዘመን ቤተ ክርስቲያን ፈተና በበዛባት ጊዜ፤ የቤተ ክርስቲያናችን እምነትና አቋም ይሄ ነው ብሎ መግለጫ የሚሰጥ ጠንካራ ሲኖዶስ መኖር አለበት፡፡ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን በዓለሙ ሁሉ ተስፋፍታለች ጠንካራ መሪና ጠንካራ ሲኖዶስ ከሌለ ደግሞ ይህን ሁሉ ድካም ከንቱ ነው የሚያደርገው፡፡ ስለዚህ ሲኖዶሱ ከፓትርያርኩ ጋር እጅና ጓንት ሆነው መሥራት ይኖርባቸዋል፡፡

ባለፉት ሃያ ዓመታት ውስጥ የምንሰማው የቤተ ክርስቲያን ጭቅጭቅና የሌሎች መሳለቂያ መሆናችን መቅረት አለበት፡፡ ቤተ ክርስቲያን ውስጥ መሰበክ ያለበት ሰላም ነው፡፡ በሲኖዶሱ መካከልም አለመግባባት ተወግዶ፤ በአዲስ አስተሳሰብ፣ በአዲስ ራእይ አንድ ሆነው ሀገራችን በጀመረችው የልማት ጐዳና አስተዋጽኦ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ በተለይም ደግሞ የራሷን ገቢ በመፍጠር፣ ንብረት አያያዟን በማደራጀት፣ ቅርሶቿን በሙዚየም በማስቀመጥ ቱሪስቶች እንዲመለከቷቸው ልታደርግ ይገባል፡፡ ይህንንም ተመራጩ ፓትርያርክ ትኩረት ሊሰጡባቸው ይገባል፡፡

ፓትርያርክ ለመምረጥ የሚገቡ ሰዎችም ሊያስተውሉት የሚገባው ነገር አለ፡፡ ዝም ብለው መጥተው አዳምጠው ድምፅ ሰጥቶ ለመሄድ አይደለም፡፡ ይህች ቤተ ክርስቲያን ከእኛ ምንድን ነው የምትፈልገው ብለው፤ ሊሠሩ የሚችሉትን አባት ለይተው ድምፃቸውን መስጠት አለባቸው፡፡ መራጮቹ ወክለው የሚመጡት በብዙ ሚሊዮን የሚቆጠር ምእመን ነውና፡፡

ቤተ ክርስቲያኗ በተለያየ ዩኒቨርሲቲ የተማሩ በርካታ ምሁራን ልጆች አሏት፡፡ እነዚህን ምሁራን በአማካሪነት ልትጠቀምባቸው ትችላለች፡፡ ምሁራኑም ሐመር መጽሔት አሁን በከፈተችው የውይይት መድረክ ላይ አሳባቸውን መስጠት አለባቸው፡፡ «ይህን ብናገር፤ እንዲህ ብባልስ» እያልን ከቤተ ክርስቲያን እየራቅን ከሄድን ነገ ያልሆነ ሰው ተመርጦ በቤተ ክርስቲያኗ ችግር ሲከሰት አብረን ማማት የለብንም፡፡ እስከ አሁን አምስት ፓትርያርኮችን ብቻ ነው የመረጥነው፤ ያለን ልምድ አጭር ነው፡፡ ያለፉት የአምስቱ ፓትርያርኮች የሥራ ዘመን ደግሞ ትንሽ ነው ማለት አይቻልም፡፡ በእያንዳንዱን ዘመን ምን እንደተሠራ እንዴት አንደመረጥን ትምህርት ሊሆነን ይችላል፡፡ ከዛ በመነሣት በሀገር ውስጥም በውጭም ያሉ አባቶች ተስማምተው ቤተ ክርስቲያናችን ወደፊት እንዲያራምዱ፣ ጠንካራ አስተዳደር እንዲኖራት፣ ርእይ ያለው ሥራ እንዲሠራ መጣር አለባቸው፡፡ የሃይማኖት አባቶቻችን ይህን ሓላፊነት ለመወጣት ትልቅ አደራ አለባቸው፡፡

«እግዚአብሔር መልካም መሪ እንዲሰጠን ልንለምነው ይገባል»

ኢንጂነር ዮሐንስ ዘውዴ

• ምንጭ፡- ሐመር 20ኛ ዓመት ቁጥር 6 ጥቅምት 2005 ዓ.ም.