በዘመናችን የቤተ ክርስቲያን ፈተና

የተከበራችሁ አንባብያን በዘመናችን ቤተ ክርስቲያን ያለችበትን ሁኔታና በየአካባቢው እና በየክልሉ በቤተ ክርስቲያንና በክርስቲያኖች ላይ እየተፈጸመ ያለውን ጥቃት አስመልክቶ ክፍል አንድን  ማቅረባችን ይታወቃል ክፍል ሁለትን እነሆ ብለናል፡፡

ምዕራባውያንና የእነሱ ጉዳይ አስፈጻሚዎች ቤተ ክርስቲያንን ለማዳከም ይጠቅመናል ብለው ያሰቡትን ሁሉ ፈጽመዋል፡፡ የአሳባቸው አቀንቃኝ ኢትዮጵያዊ “ፈረንጆችንም” አግኝተዋል፡፡ ቤተ ክርስቲያንንም ሊቃውንቷንም ለመተቸት ያለ ስማቸው ስም ያለ ግብራቸው ግብር በመስጠት ጥላቻውን በመግለጽ አልሜዳ የተባለ ሚሲዮናዊ የፈጠራ ታሪክ ጽፏል፡፡ የእሱን ጥላቻ እየጠቀሱ ቤተ ክርስቲያንን የሚተቹት የግብር ልጆቹ ናቸው፡፡ የእሱን ጥፋት ዳንኤል ክብረት «አልሜዳ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያንን አምርሮ የሚጠላ ኋላ ቀርና በኑፋቄ የተሞላች አድርጎ የሚፈርጅ ኢየሱሳዊ /ሚስዮናዊ/ ነበር፡፡ በጽሑፎቹ ላይ ይህን ነው ሲያንጸባርቅ የኖረው፡፡ ከዚህ ጠባዩ አንጻርም አቡነ ተክለ ሃይማኖትን ቢተች የሚጠበቅ እንጂ የሚገርም አይደለም» (ዳንኤል፣ ፳፻፲፩፣፫‐፬) በማለት ገልጦታል፡፡ አለቃ ኪዳነ ወልድ ክፍሌም ሆነ ተሐድሶአውያን አቡነ ተክለ ሃይማኖትን የሚተቹት የእሱን አሳብ እየጠቀሱ ነው፡፡ አቡነ ተክለ ሃይማኖትን መንቀፍና ያለ ግብራቸው ግብር መስጠት ቤተ ክርስቲያንን ለማዳከም ይጠቅመናል ብለው ያስባሉ፡፡ ለኋለኞቹ የቤተ ክርስቲያን ተችዎች ጀማሪና ፊታውራሪያቸው አልሜዳ ነው፡፡ የውጭ ጸሐፊዎች የኢትዮጵያውያንን አእምሮ በመበረዝ ቤተ ክርስቲያን ላይ ትችት እንዲያዘንቡ ምክንያት መሆናቸውን ከአልሜዳ ጽሑፍ መረዳት ይቻላል፡፡ ለመነሻ ያህል ይህን ካቀረብን በየዘርፉ የደረሱትን ችግሮች እንደሚከተለው እናቀርባለን፡፡

ሀ. የቤተ ክርስቲያን መቃጠል፡- በየዘመናቱ፣ በየቦታው አብያተ ክርስቲያናት በአክራሪ ሙስሊሞች፣ በግለኝነት በታወሩ የፕሮቴስታንት እምነት ተከታዮችና በአጽራረ ቤተ ክርስቲያን ሲቃጠሉ ቆይተዋል፡፡ ይህን የሚያደርጉት የግል ጥላቻና የተለየ ፍላጎት ያላቸው ግለሰቦች ወይም ቡድኖች እንጂ ሁሉም የሌሎች እምነቶች ተከታዮች እንዳልሆኑ ግልጽ ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያን ስትቃጠል አብረው የሚያዝኑና የሚያለቅሱ፣ ክርስቲያኖች ሲሳደዱና መከራ ሲደርስባቸው በቤታቸው የሚሸሽጉ ብሎም አብረው መከራ የሚቀበሉ፣ ክርስቲያኖች ኃይላቸውን እያሰባሰቡ አቅማቸውን እያጠናከሩ መልሰው ለመገንባት ሲደክሙ ከገንዘብ እስከ አሳብ ድጋፍ የሚያደርጉ የሌላ እምነት ተከታዮች አሁንም በየቦታው መኖራቸው የሚካድ አይደለም፡፡ በዘመናችንም ክርስቲያኖች በጥብዐት መከራውን ተቋቁመው ክርስትና በሞት፣ በስድት፣ በእሳትና በመከራ የማይፈታ መሆኑን አስመስክረዋል፡፡ በዚሁ አንጻር ግን በመገናኛ ብዙኃን በተለያዩ ቦታዎች የሚቃጠሉትን አብያተ ክርስቲያናት ያልታወቁ ግለሰቦች ያቃጠሏቸው እንደሆነ ቢነገርም ታስቦበት፣ ተጠንቶ፣ ምን ለማግኘትና ምን መልስ ለመስጠት አስቀድሞ እየታሰበ ቃጠሎው መፈጸሙን የሚጠቁሙ ማሳያዎች አሉ፡፡ ፲፱፻፺፫ዓ.ም ሚያዝያ ፲፪ ቀን በአርሲ ሀገረ ስብከት ኮፈሌ ወረዳ ጉች ቀበሌ ገበሬ ማኅበር የሚገኘው የመድኃኔዓለም ቤተ ክርስቲያን በአክራሪ እስላሞች ለመቃጠል የቻለው ከተማ ላይ ሊያደርሱት የነበረው አደጋ በመከላከያ ሠሪዊትና በፖሊስ ስለተደናቀፈባቸው ነው፡፡ ገጠር በመግባት የክርስቲያኖችን ቤት እየመረጡ ማቃጠላቸው የታቀደና የተደራጀ ጥቃት መሆኑን ለመረዳት ይቻላል፡፡ እንዲህ ዓይነቱ ሃይማኖታዊ ትንኮሳ ከትላንት እስከ ዛሬ መቀጠሉ ታስቦበት እየተሠራ መሆኑን የሚያሳይ ነው፡፡ ይህ ድርጊት በአንድ በኩል አጥፊዎች ልብ እንዲገዙ፣ በሌላ በኩል ደግሞ መንግሥት ከትላንት እስከ ዛሬ እየደረሰ ያለውን ጥፋት በመረዳት ለእምነት ቤቶችና ለክርስቲያኖች ልዩ ጥበቃ እንዲያደርግ ሊያነቁ፣ ምእመናንም ራሳቸውን እንዲጠብቁ፣ እንዲደራጁና አዲስ ነገር ሲገጥማቸው ለፍትሕ አካላት እንዲያቀርቡ ትምህርት ሊሆን ይገባል፡፡ ክርስቲያኖች የሚማሩት ከመከራ፣ ቅድስናቸው የሚገለጠው በፈተና መሆኑ የተጻፈ፣ ክርስቲያኖች በተግባር ፈጽመው ያሳዩት ሕይወት ነው፡፡

በጅማ ሀገረ ስብከት ከመስከረም ፲፮ እስከ ጥቅምት ፬ ቀን ፲፱፻፺፱ ዓ.ም ጨጉ ቅዱስ ገብርኤል፣ ቦሬ ቅዱስ ገብርኤልና በሻሻ አቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስ አብያተ ክርስቲያናት በአክራሪ እስላሞች ተቃጥለዋል፡፡ ንዋያተ ቅድሳት ተዘርፈዋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም በጅማ፣ በምዕራብ በወለጋና በኢሉባቡር ከ፲፫ በላይ አብያተ ክርስቲያን ንዋያተ ቅድሳት ተዘርፈዋል፡፡ ኅዳር ፮ ቀን ፲፱፻፺፰ዓ.ም በአርሲ ሀገረ ስብከት በኮፈሌ ወረዳ የምትገኘው የአይሻ ቅድስት ማርያም ቤተ ክርስቲያን ፀረ ክርስትና አቋም ባለው ቡድን ተቃጥላለች፡፡ አገልጋይ ካህናት በቤተ መቅደስ ውስጥ ታርደዋል፣ አሥር ክርስቲያኖች በገጀራ ተገድለው፣ አብያተ ክርስቲያናትና የክርስቲያኖች መኖሪያ ቤቶች ተቃጥለዋል፡፡ ብዙ ንብረት ወድሟል፤ ነዋሪዎች ከቀያቸው ተፈናቅለዋል፡፡ ይህ የሚያሳየው በሀገራችን ሰላም እንዳይሰፍን ሆን ብለው ግጭት የሚፈጥሩ አካላት መኖራቸውን ነው፡፡

በወቅቱ አጥፊዎችን ሊያስተምር የሚችል እርምጃ መወሰድ ሲገባ ጉዳዩ ለሕዝብ ይፋ እንዳይሆን ከመንግሥት አካላት ተጽዕኖ ይደረግ ነበር፡፡ አጥፊዎችን ማስታገስ ሲገባ ጉዳት የደረሰባቸው ክርስቲያኖች ጉዳታቸውን እንዳይናገሩ መከልከል ላይ ያተኮረ እንቅስቃሴ ሲፈጸም መፈጸም በሕግም በሞራልም የሚያስወቅስ ነው፡፡ ይህ በምንም ዓይነት መንገድ ፍትሐዊ ሊሆን አይችልም፡፡ ይህ ለአጥፊዎች ከለላ መስጠትን እንጂ ለፍትሕ መቆምን አያሳይም፡፡ አጥፊዎች ሲያጠፋና ክርስቲያኖችና አብያተ ክርስቲያናት ሲቃጠሉ ዝም ብሎ ማየት ትዕግሥትን ሳይሆን የጥፋት ተባባሪ መሆንን የሚያሳይ ነው፡፡

በወቅቱ የመንግሥት አካላትን ያሳስብ የነበረው የገደሉትንና አደጋ ያደረሱትን አካላት ለመያዝ ሳይሆን አደጋው በተፈጸመበት ወቅት ከቦታው ተገኝተው የዘገቡትን አካላት ለመያዝ ነበር፡፡ ይህ ተግባር አሁንም ስለቀጠለ ቤተ ክስስቲያን እየተገፋች ድምፅ የሚያሰማላት አካል እያጣች ነው፡፡ አጥፊዎች ለስንት ሺህ ዘመናት የኖረ የሀገር ሀብት ሲያወድሙ እንደ ቀልድ እየታለፈ መሆኑ ለዚህ ጥሩ ማሳያ ነው፡፡ በየካቲት ወር መጨረሻና በመጋቢት ወር መጀመሪያ በድሬደዋ ከተማ አጠገብ የሚገኘውን ደን በመመንጠር የቤተ ክርስቲያንን መሬት በመከፋፈል ላይ ሳሉ ሕግ አስከባሪ አካላት ቢደርሱም አልታዘዝንም በማለት ቆመው ሲመለከቱ አጥፊዎች ከቦታው እንዲሸሹ ሲያደርጉ እንደነበር የዐይን እማኞች ገልጠዋል፡፡ በሊሙ ኮሳ ወረዳ በያዝነው ዓመት በተፈጸመው ጥፋት ከወረዳ አመራር ጀምሮ ሥልጣን ላይ የሚገኙ ወገኖች ጥፋቱን ያደረሱት አካላት በእምነት ስለሚመስሏቸው ወደ ሕግ ለማቅረብ አለመቻላቸውን ወረዳ ቤተ ክህነቱ ለሀገረ ስብከቱ የጻፈው የድረሱልኝ ደብዳቤ ያስረዳል፡፡ ምክንያት ተፈልጐ የሚያዙትና ካለ ፍርድ እስር ቤት እንዲቆዩ የሚደረጉትም ክርስቲያኖች ናቸው፡፡ ይህም ክርስቲያኖች እንዲሞቱ የተፈረደባቸው፣ ለሚደረስባቸው  አደጋ ሁሉ ከለላ የሌላቸው መሆኑን ሲያመለክት አጥፊዎች ደግሞ ሽፋን የሚሰጣቸው ይመስላል፡፡ ይህንም በሐረር ከተማ ጥር ፲፩ ቀን ፲፱፻፺፫ ዓ.ም ለጥምቀት በዓል በወጡ ምእመናን ላይ ለጁምአ ስግደት በአንድ መስጊድ ተሰብስበው የነበሩ ሙስሊሞች በፈጸሙት ትንኮሳ ግጭት ተፈጥሮ የአራት ሰዎች ሕይወት ሲያልፍ በፖሊስ ቊጥጥር ሥር የዋሉት ፲፮ ምእመናን ያለ ምንም ውሳኔ ከስድስት ወራት በላይ መቆየታቸው ማሳያ ነው፡፡ ግጭቱን ማን እንደጀመረው? ዓላማው ምን እንደነበር? አጣርቶ አስቸኳይ ውሳኔ መስጠት፣ አጥፊም በጥፋቱ እንዳይቀጥል ማስተማር ሲገባ ክርስቲያኖችን መርጦ ማሰር መፍትሔ አይሆንም፡፡ ወንጀል የፈጸመ ሰው አይያዝ ባይባልም ክርስቲያኖች ብቻ ተይዘው የሚታሰሩበት፣ ቢታሰሩም ቶሎ ለፍርድ የማይቀርቡበት ምክንያት ሌላ ዓላማ ያለ ያስመስላል፡፡

በአጥፊዎች ላይ ውሳኔ ቢሰጥበትም ቤተ ክርስቲያንን ላቃጠሉ፣ ንዋያተ ቅድሳትን ለዘረፉ አካላት የሚሰጠው ፍርድ አንድ በግ ከሰረቀ ሌባ ጋር ልዩነት የሌለው በነፃ ከማሰናበት ያልተሻለ መሆኑ ለክርስቲያኖችና ለቤተ ክርስቲያን ትኩረት መነፈጉን የሚያሳይ ነው፡፡ መረዳት የሚገባው ቤተ ክርስቲያንን አቃጥለው፣ ቅርሱን አውድመው እስከሚጨርሱ ዝም ከተባለ “ኢትዮጵያን የጎብኝዎች መዳረሻ እናደርጋለን” የሚለው አሳብ የሕልም እንጀራ መሆኑን ነው፡፡ የሚነገረው ቃልም ተፈጻሚነት ሳይኖረው ክርስቲያኖችን በማይሆን ነገር ለማዘናጋት የሚፈጸም መሆኑን የሚያሰገነዝብ ነው፡፡ ይህም በቤተ ክርስቲያን ላይ የተነሡት አፅራረ ቤተ ክርስቲያን ብቻቸውን ሳይሆኑ በጀርባቸው ሌላ አይዞህ ባይ እንዳላቸው የሚያመለክት ነው፡፡ የክርስቲያኖችና የቤተ ክርስቲያን ጉዳይ ትኩረት እንዳይሰጠው፣ በመገናኛ ብዙኃን ሽፋን እንዳያገኝና ሽፋን የሚያገኘውም ዘግይቶ መሆኑ ሌላ ችግር ይዞ እንዳይመጣ መጠንቀቅ ያስፈልጋል፡፡ የሚሰጠው አስተያየት እውነት የሚመስለው አጽራረ ቤተ ክርስቲያን የሚፈጽሙት እንዲሸፈን መደረጉ ነው፡፡

 በምዕራብ ሐረርጌ ሀገረ ስብከት ሜኤሶን ወረዳ በሚገኘው የአሰቦት ደብረ ወገግ ቅድስት ሥላሴና አቡነ ሳሙኤል ገዳም የካቲት ፳ ቀን ፳፻፬ ዓ.ም ከረፋዱ አራት ሰዓት አካባቢ ለከብት ዘረፋ ወደ ገዳሙ ክልል የገቡ የኢሳ ጎሳ አባላትን ለመከላከል የተደረገውን የተኩስ ልውውጥ ተከትሎ ሰደድ እሳት ተቀሰቀሰ፡፡ በወቀቱ የተቀሰቀሰው ሰደድ እሳት ከ፳፻፩ ዓ.ም በኋላ ለሁለተኛ ጊዜ ነበር፡፡ ከአሥራ አምስት ዓመት በፊት ተቀስቅሶ ለ፲፭ ቀናት የቆየው ሰደድ እሳት ከ፲፩ ሺህ ሄክታር በላይ ደን አውድሟል፡፡ እሳቱ በቊጥጥር ሥር የዋለው ከዋናው የገዳሙ ግቢ ለመድረስ ፭፻ ሜትር ያህል ሲቀረው ነበር፡፡ በወቅቱ ከ፴፰ ያላነሱ ከሰል አክሳዮች ለሰደድ እሳቱ መነሣት ምክንያት ናቸው በሚል ተጠርጥረው በቊጥጥር ሥር ቢውሉም ወዲያው በዋስ ተለቀዋል፡፡ ክስ ይመሥረትባቸው አይመሥረትባቸውም የታወቀ ነገር የለም፡፡ ይህ ሁሉ የሚያሳየው በቤተ ክርስቲያንና በክርስቲያኖች ላይ ለሚደርሰው ጥፋት ማስተካከያ የሚሰጥ አለመኖሩን ያሳያል፡፡

ይቆየን!

ምንጭ ፤ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ ከግንቦት ፲፮-፴ቀን ፳፻፲፩ ዓ.ም

በዘመናችን የቤተ ክርስቲያን ፈተና

በተለያዩ መድረኮች ቤተ ክርስቲያን ከእምነት ውጭ የሆኑትን ለማሰቃየት የክፉ አድራጊዎች ጠበቃ የሆነች የሚያስመስሉ ጽሑፎች ይቀርባሉ፡፡ ድብቅ ዓላማ ያላቸው ወገኖች ቤተ ክርስቲያንንና ክርስቲያኖችን ለማጥፋት ሰበብ በመፈለግ ጥፋተኛ እያስመሰሉ ያቀርባሉ፡፡ በመሠረቱ ይህ አስተሳሰብ ሁለት መሠረታዊ ችግሮች አሉበት፡፡ የመጀመሪያው ታሪክ በመሰነድ፣ ትውልድ በምግባር ኮትኩታ ያቆየች ባለውለታ፣ ቅርሶቿ ለሀገር ልዩ መታወቂያ ጐብኝዎችን ማርኮ የሚያመጣ ሆኖ ሳለ ያለ ስሟ ስም መስጠቱ ነው፡፡ ሁለተኛው ደግሞ ከእውነት የራቀ ሐሳብ ይዘው ጥፋተኛ ሳትሆን፤ ጥፋተኛ ስለሆነችና ከአጥፊዎች ስለተባበረች መጥፋት ይገባታል እንበቀላት የሚለው ነው፡፡ እነዚህ ለማጥፋት ምክንያት ፈላጊ ወገኖች ቤተ ክርስቲያንን እያቃጠሉና ምእመናንን እየገደሉ ለምን ሲባሉ ጥፋተኛ ስለሆነች ይላሉ፡፡ መቼ፣ የት፣ በማን፣ እነማንን ተብለው ሲየጠቁ መልስ የላቸውም፡፡ ቤተ ክርስቲያንን ማቃጠልና ምእመናንን መግደል የእምነቱ ተከታዮች ራሳቸውን ወደ መከላከል ከዚያም ወደ መጉዳት ሊሸጋገሩ እንደሚችሉ መረዳት ይገባል፡፡ ለተፈጸመው ጥፋት አጸፋውን ቤተ ክርስቲያን ብትመልስ በሀገር ላይ ሊከሠት የሚችለውን ጥፋት አስቀድሞ መረዳትም ይጠቅማል፡፡ ጥናትን ሽፋን አድርጎ ለአጥፊዎች ዱላ የሚያቀብሉ አካላትም ከድርጊታቸው መቆጠብ ይኖርባቸዋል፡፡ መንግሥት አጥፊዎችን ለሕግ ከማቅረብ በተጨማሪ ለክርስቲያኖችና ለቤተ ክርስቲያን ከለላ መስጠት ይኖርበታል፡፡ አጥፊዎችም ክርስቲያኖችን ለማጥፋት የመዘዙት ሰይፍ ወደ ራሳቸው እንዳይዞር እና የእርስ በእርስ መጠፋፋት ሊያስከትል እንደሚችል ደጋግመው ሊያስቡበት ይገባል፡፡ በሃይማኖትና በዘር ምክንያት የተቀሰቀሰ ግጭት መብረጃ እንደሌለው በየሀገራቱ የተፈጸሙትን ጥፋቶች ማየት ይገባል፡፡ ታሪክ መጥቀስ ብቻውን የዕውቀት ባለቤት አያደርግም ከታሪክ መማር እንጂ፡፡

ከ፲፱፻፷፮ ዓ.ም ወዲህ በቤተ ክርስቲያን ላይ የደረሰውንና ከዛሬ ነገ እርምት ይወስድበታል በማለት በትዕግሥት ስትጠብቅ መኖሯን ከመግለጻችን በፊት ቤተ ክርስቲያን ለሀገር ያበረከተችውን አስተዋጽኦ በመጠኑ ለመዳሰስ እንሞክራለን፡፡

ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ሰዎችን ለመንግሥተ ሰማያት ስታዘጋጅ፣ በፍቅር ስባ፣ በትምህርት አለዝባ በእምነትም በምግባርም እንዲስተካከሉ በማድረግ ነው፡፡ ከአፍሪካ ሀገራት መካከል ሀገራችን ብቸኛ የራሷ ፊደል ያላት፣ ዘመን ተሻግሮ ከዘመናችን የደረሰ ቅርስ አበርክታ ሀገራችን በመላው ዓለም እንድትታወቅ ያደረች ባለውለታ ናት፡፡ አፍሪካውያን በቅኝ ግዛት ሲማቅቁ ኢትዮጵያውያን የቅኝ ግዛት ቀንበርን ሰብረው ጥለው፣ የነጭን ትምክተኛነት አስተንፍሰው ልጆቻቸው ቀና ብለን እንድንሔድ የመሪነቱን ሚና የተጫወተች ቤተ ክርስቲያን ናት፡፡ በውጭ ሀገራት በልዩ ልዩ ቋንቋዎች ተጽፈው እምነት፣ ዕውቀት፣ ሥነ ምግባር የሚያስተምሩ መጻሕፍት ኢትዮጵያዊ በሆነ ብሂል ተተርጒመው ትውልድ እንዲማርባቸው፣ ሊቃውንቶቿ በአፍሪካ፣ በመካከለኛው ምሥራቅና በአውሮፓ የኢትዮጵያን ባህል፣ ሃይማኖት፣ ታሪክ በማስተዋወቅ የአምባሳደርነት ሚና እንዲጫወቱ ያደረገችው ቤተ ክርስቲያን ናት፡፡ ይህን የቤተ ክርስቲያን አስተዋጽኦ ዶክተር አክሊሉ ሀብቴ ‹‹የኢትዮጵያ ምሁራን መነኮሳት በኢትዮጵያ መልክዓ ምድር ክልል ውስጥ ብቻ ሳይሆን ከዚያም ውጭ በመሔድ በታሪክ ሊታወስና ሊጠና የሚገባ አስተዋጽኦ አበርክተዋል፡፡ በኢትዮጵያ አካባቢ በሱዳንና በግብፅ፣ በየመንና በኢየሩሳሌም፣ በአውሮፓ በመሔድ እነሱም እየተማሩ፣ የውጭውንም ሕዝብ ስለ ኢትዮጵያ ቋንቋና ታሪክ፣ ሃይማኖትና ባህል እንዲያውቅና እንዲፅፍ አድርገዋል›› (አክሊሉ፤፹፩) በማለት ገልጠውታል፡፡

እውነተኞቹ ተመራማሪዎች ያለ ኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ኢትዮጵያን ማሰብ እንደሚከብድ በምርምራቸው አረጋግጠው እውነቱን ከሐሰት፣ ብስሉን ከጥሬ፣ የሚጠቅመውን ከሚጐዳው፣ የተፈጸመውን ካልተፈጸመው ለይተው ከጥንካሬያችን እንድንማር ከስሕተታችን እንድንጠበቅ ያደረጋሉ፡፡ ቤተ ክርስቲያንን ማዳከም ዓላማችንን ያሳካልናል ብለው የሚያስቡ ወገኖች ደግሞ ኢትዮጵያን ቅኝ ለመግዛት ፈልገው ቅስማቸው ተሰብሮ እንዲመለስ ያደረገችው ቤተ ክርስቲያን መሆኗን ስለተረዱ ስሟን ለማጥፋት፣ ታሪኳን ለመበከል የጻፉትን አሉባልታ እውነት አድርገው በመውሰድ ታሪክ ሲያበላሹ፣ በተቀመጡበት የኃላፊነት ቦታ ጥፋት ሲፈጽሙ ይታያሉ፡፡ ሰውን በሰውነቱ እኩል ማገልገል ሲገባቸው በጎሳ፣ በቋንቋ፣ በጎጥ፣ በቡድንና በባህል በመከፋፈል ሥልጣንን ለክፉ ተግባር ይጠቀማሉ፡፡ ሕዝብን ለማገልገል የተሰጣቸውን ሥልጣን ተጠቅመው ቤተ ክርስቲያንንና ምእመናንን የማሳደድ ተልእኮ ይፈጽማሉ፡፡ ሀገር ሰላም ካልሆነችና ዜጎቿ በሰላም ወጥተው ካለገቡ አጥፊዎችም ችግር እንደሚገጥማቸው አልተረዱትም፡፡

በካናዳ፣ በቫቲካን፣ በጀርመንና በሌሎችም ሀገሮች የኢትዮጵያ ጥናት ተቋማት እንዲከፈቱ፣ ተመርምሮ የማያልቅ ዕውቀት የያዙት የብራና መጻሕፍት ለዓለም እንዲተዋወቁ ያደረጉት ቤተ ክርስቲያናችን አስተምራ «ሑሩ ወመሀሩ» ብላ ያሰማራቻቸው ሊቃውንት ናቸው፡፡ በሌላ በኩልም ሀገራችን እንግዳ ተቀባይ የሆነችውና ዓለም ፊቱን ያዞረባቸውን የመሐመድ ተከታዮች ሳይቀር መጠጊያ እንድትሆን ያደረጋት ቤተ ክርስቲያን በእምነት ኮትኩታ፣ በምግባር አንፃ ያስተማረቻቸው እነ ንጉሥ አርማህ ርኅሩኆች ብቻ ሳይሆኑ አስጠጉኝ ብሎ የመጣባቸውን አሳልፈው ለመስጠት ሰብአዊነት የተለያቸው ስላልነበሩ ጭምር ነው፡፡

ወርቅ ላበደረ ጠጠር፣ እህል ላበደረ አፈር እንዲሉ ይህን ውሉ ውለታ ለዋለች ቅድስት ቤተ ክርስቲያን የተሰጠው መልስ ነው፡፡ የደረሱበት መረጃ ካለ ማስረጃን መሠረት አድርጎ እውነት ማሳወቅ አንድ ነገር ነው፣ ሐሰትን እውነት እያስመሰሉ ማቅረብና ሰውን ለብጥብጥ መጋበዝ ግን ጤነኛ አእምሮ ያለው፣ በእግዚአብሔር የሚያምን ሰው የሚፈጽመው አይደለም፡፡ በየጊዜው ቤተ ክርስቲያንን የሚያቃጥሉት፣ ክርስቲያኖችን የሚገድሉት፣ ንብረታቸውን የሚቀሙትና የሚያሳድዱት ከመጥፎ ድርጊታቸው እንዲታቀቡ መንግሥት እርምት ይወስዳል ቢባልም ምንም ነገር እንዳልተፈጸመ እየታለፈ፣ የማዘናጊያና የማረሳሻ ተግባር እየተፈጸመ ነው፡፡

ከምዕራባውያን የተኮረጀው ሥርዐተ ትምህርት ባልነበረበት ዘመን የሀገራቸው አምባሳደር የነበሩ፣ የውጭ ዲፕሎማት ሲመጣ አስተርጓሚ ሆነው ሲያገለግሉ የኖሩ ሊቃውንትን ያፈራችን ቤተ ክርስቲያን ከዋለችበት ላለማሳደር፣ ካደረችበት ላለማዋል እየተፈጸመ ያለው ግፍ መቆም አለበት፡፡ የሊቃውንቱን አስተዋጽኦ አክሊሉ ሀብቴ ‹‹ሆኖም እዚያ (ኢየሩሳሌም) የተደራጀው የመነኮሳት ማኅበር ኢትዮጵያን በመወከል ወደ ኢጣሊያም፣ ወደ አርመንም፣ ወደ ቊስጥንጥንያም፣ በመሔድ ግንኙነት ፈጥሮ እንደነበርና ምን አልባትም ከአርመኖች ጋር በነበረው የቅርብ ግንኙነት አርመኖች ፊደላቸውን ሊቀረፁ የቻሉት ከኢትዮጵያ ፊደል እንደሆነም ይነገራል፡፡ ወደ ኢየሩሳሌም በሚመላለሱበት ዘመን እግረ መንገዳቸውንም ከሱዳንና ከግብፅ ክርስቲያኖች ጋር የቅርብ ግንኙነት መፍጠራቸው ይታመናል፡፡ የቀድሞዎቹ የኢትዮጵያ ምሁራን መነኮሳት ፈር ቀዳጅ አስተዋጽኦ እንዲሁ መጠናት የሚገባው ነው›› (አክሊሉ፣ ፷፪) በማለት ገልጠውታል፡፡

ቤተ ክርስቲያን ልጆቿ ሰው አክባሪ፣ ሀገር ወዳድ፣ የሥራ ፍቅር ያላቸው፣ የራሳቸውን የማያስነኩ፣ የሌላውን የማይፈልጉ አድርጋ ስታሳድጋቸው ጠብ አጫሪነትን፣ በጉልበታቸው የሚመኩ መሆንን እንዲጸየፉ በማድረግ ነው፡፡ ጠላታቸውን በጽናትና በትዕግሥት እንዲቋቋሙ፣ ሀገርና ሃይማኖት ሊያጠፋ የመጣውን የጥፋት ኃይል እንዳያሸንፍ ያደረገች ቤተ ክርስቲያን ናት፡፡ ይህ ድርጊቷ ያበሳጫቸው ምዕራባውያን በዘመናዊ ትምህርት ሰበብ በየሴሚናሪዎቻቸውና ኮሌጆቻቸው አስተምረው የላኳቸው ወገኖቻችን ነባሩን የኢትዮጵያ ሃይማኖትና፣ የክርስቲያኖች ተጋድሎ የሚያናንቅ፣ መልኩ የእኛ ቢሆንም የነጭ ጉዳይ አስፈጻሚ ሀገሪቱን ለባዕድ አሳልፎ ለመስጠት የባለቤትነት ስሜት የሚያድርበት እንዳይሆን አእምሮውን ለውጠው ሲልኩት ኖረዋል፡፡ በመመረቂያ ጽሑፍ ሰበብ ቤተ ክርስቲያንን ያለ ስሟ ስም፣ ያለ ግብሯ ግብር እየሰጡ የዘመናችን ተመራማሪ ነን ባዮች የግብር አባት ሆኑ፡፡ በዚህ ተግባራቸውም ትውልዱ በሰላም ውሎ እንዳይገባ እንቅልፍ ላጡ ወገኖች መንገድ መሪ የጥፋት ተባባሪ ሆነው አልፈዋል፡፡ ይህን ለማረጋገጥ ራሳቸውን ተሐድሶ ብለው የሠየሙ አካላት በተለያዩ የኅትመትና የብሮድካስት ሚዲያዎች በቤተ ክርስቲያን ላይ የሚያወርዱትን የስድብ ዶፍ መመልከት ይቻላል፡፡ በአካል መግዛት ያልተቻላቸውን ኢትዮጵያውያንን በአእምሮ ለመግዛት መሰሎቻችንንና በሥጋ የሚዛመዱንን አእምሮ እየለወጡ የሚልኩልንንና እነሱም አልፎ ሒያጅ መንገደኞችና ለቤተ ክርስቲያን ጥላቻ ያደረባቸውን ወገኖች እየጠየቁ የጻፉትን አሉባልታ በትክክለኛ ማስረጃ በመሞገት፣ የዕውቀታቸውን ግልብነት፣ የመረጃቸውን ተራነት፣ የትነታኔያቸውን አመክንዮ አልባነት ማሳየት ይኖርብናል፡፡ አጥፊዎች ታጥቀው ሲዘምቱብን ዝም ብሎ ማየት እሳት መቃጠሉን የሰማ የዋህ እኔስ ሣር ውስጥ ተደብቄያለሁ በማለት የመለሰውን የሚያስታውስ ይሆናል፡፡

ቱሪስቶች ሊጐበኙ የሚመጡት የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያንን ገዳማት፣ አድባራት፣ ሥዕላት፣ የብራና መጻሕፍትና ንዋያተ ቅድሳት እንዲሁም ክርስቲያን ነገሥታት የገነቧቸውን አብያተ ክርስቲያናት፣ ሐውልቶችና አብያተ መንግሥታት ለመጎብኘት ነው፡፡ ይህን አስተዋጽኦ ያደረገችልን ቤተ ክርስቲያን መደገፍና መጠበቅ ሲገባ ስትጠቃ ዝም ብሎ ማየት ማሯን እንጂ ንቧን አልፈልግም እንደ ማለት ይቈጠራል፡፡ ለጥፋት የተሰለፉ ወገኖች በቤተ ክርስቲያንና በምእመናን ላይ አደጋ ሲያደርሱ የግለሰቦች ጉዳይ እየመሰለ ይቀርባል፡፡ በመገናኛ ብዙኃን ይነገራል፡፡ በሌሎች እምነቶች ላይ የሚፈጸመው ወይም ራሳቸው ፈጽመው ጅራፍ ራሱ ገርፎ ራሱ ይጮሃል የተባለውን ለሚፈጽሙት ግን ከመገናኛ ብዙኃን ጀምሮ የሚሰጠው ሽፋን የሚገርም ነው፡፡ ይህም ክርስቲያኖች ሲገደሉ፣ አብያተ ክርስቲያናት ሲቃጠሉ መረጃው በቶሎ እንዳይነገር ከተቻለም ተዳፍኖ እንዲቀር ለማድረግ እየተሠራ መሆኑን እንድንጠረጥር የሚያደርግ ነው፡፡ ለምሳሌ በቡኖ በደሌ የተፈጸመውን ሰቆቃ በሥልጣን ላይ የተቀመጡ አካላት ወንጀሉን የፈጸሙት አካላት በእምነት ስለሚመስሏቸው ለማዳፈን ሞክረዋል፡፡ በሰሜን ሸዋና በኬሚሴ በክርስቲያኖችና በአብያተ ክርስቲያን ላይ የደረሰው ጥፋት በመገናኛ ብዙኃን የተነገረው ጥፋቱ ከተፈጸመ ከአራት ቀናት በኋላ መሆኑን ኢትዮጲስ ጋዜጣ በሚያዝያ ፮ ዕትሙ አስነብቧል፡፡ በበሻሻ አቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስ እና አካባቢው አብያተ ክርስቲያን ተቃጥለውና ምእመናን ተገድለው አጥፊዎችን መያዝ ሲገባ መረጃው ያላቸውን ክርስቲያኖች ለመያዝ ይደረግ የነበረው ወከባ የቅርብ ጊዜ ትዝታ ነው፡፡

ይቆየን!

ምንጭ ፤ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ ከግንቦት ፲፮-፴ቀን ፳፻፲፩ ዓ.ም

ሰሙነ ሕማማት (ከዕለተ ሰኑይ እስከ ቀዳሚት ሰንበት)

በመምህር ቸርነት አበበ

መጋቢት ፳፬ ቀን ፳፻፲ ዓ.ም

መግቢያ

ከአባታችን አዳም በደል ወይም ስሕተት በኋላ በሕማማት፣ በደዌያት፣ በመቅሠፍታት፣ ወዘተ በብዙ መከራ የሰው ልጅ ሊኖርባቸው ግድ የኾነባቸው ዘመናት ጥቂቶች አልነበሩም፡፡ የሰው ልጅ ቢያጠፋ፣ ቢበድል፣ ከሕገ እግዚአብሔር ቢወጣ እንኳን የዋህ፣ ታጋሽ፣ ቸር፣ አዛኝ የኾነው አምላክ የጠፋውን ሊፈልግ፣ የተራበውን ሊያጠግብ የታረዘውን ሊያለብስ፣ ፍቅር ላጣው ፍጹም ፍቅር ሊለግስ፣ ሰላም ለሌለው ፍጹም ሰላም ሊሰጥ፣ ተስፋ ለሌለው ተስፋ ሊያጐናጽፍ ከሰማይ ወረደ፤ ከቅድስት ድንግል ማርያም ተወለደ፤ በገዳመ ቆሮንቶስ ዐርባ ቀንና ሌሊት ጾመ፡፡ በጾሙም የኀጢአት ሥሮች ወይም ራሶች የተባሉትን ስስትን፣ ትዕቢትንና ፍቅረ ንዋይን ድል አደረገልን፡፡ እኛ እርሱ የጾመውን ጾም እንድናከብር እንድንጾም ምሳሌ ኾነን፡፡ ዲያብሎስን ድል አድርጐ ድል እንድንነሣው ኃይልና ምሳሌ ኾነን፡፡

ሰሙነ ሕማማት ምንድን ነው?

‹ሰሙን› – ‹‹ሰመነ ስምንት (ሳምንት) አደረገ›› ማለት ነው፡፡ ይኸውም ከዕለተ ሆሣዕና ሠርክ እስከ ትንሣኤ ሌሊት ያለውን ጊዜ ወይም ቀናት የሚያመለክት ነው፡፡ ‹ሕማም (ሕማማት)› – ‹ሐመ ታመመ› ከሚለው የግእዝ ግስ የተገኘ ሲኾን ይህም የሰውን ዘር ዂሉ ከዲያብሎስ ባርነት ነጻ ለማውጣት ጌታችን አምላካችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በፈቃዱ የተቀበላቸውን ጸዋትወ መከራዎች የሚያሳስብ ነው፡፡ ዕለታቱ የዓመተ ኵነኔ ወይም የዓመተ ፍዳ ምሳሌዎች ናቸው፡፡ ክርስቲያኖች የክርስቶስን ውለታ እያሰቡ እጅግ የሚያዝኑበት፣ የሚያለቅሱበት፣ የሚሰግዱበት ቤት ንብረታቸውን ትተው ከሌላው ቀናትና ጊዜያት በተለየ መልኩ ቤተ ክርስቲያናቸውን የሚማጸኑበት፤ ጧት ማታ ደጅ የሚጠኑበት፤ ኀጢአታቸውን በቤተ ክርስቲያን አደባባይ ለካህኑ የሚናዘዙበት በዓመት አንድ ጊዜ ብቻ የሚገኝ ሳምንት ነው፡፡

በዚህ ሳምንት ብዙ አዝማደ መባልዕት አይበሉም፤ ይልቁን በመራብ በመጠማት በመውጣት በመውረድ በመስገድ በመጸለይ በመጾም በየሰዓቱ የጌታችን የኢየሱስ ክርስቶስን ጸዋትወ መከራዎች በማሰብ አብዝቶ ይሰገዳል፡፡ መከራውን፣ ሕማሙን፣ ድካሙን የሚያስታውሱ ከቅዱሳት መጻሕፍት ኢሳይያስ፣ ኤርምያስ መዝሙረ ዳዊት፣ ግብረ ሕማማት ወዘተ በየሰዓቱ ይነበባል፡፡ መስቀል መሳለም የለም፡፡ ካህናትም ‹‹እግዚአብሔር ይፍታህ›› አይሉም፡፡ ሥርዓተ ፍትሐት አይፈጸምም፡፡ ይኸውም ይህ ሳምንት ከሞት ወደ ሕይወት የተሸጋገርንበት ከጨለማ ወደ ብርሃን የተጓዝንበት የመሸጋገሪያ ወቅት ምሳሌ በመኾኑ ነው፡፡ በዕለተ ምጽአት መላእክት የመለከት ድምፅ በማሰማት የዳግም ምጽአትን ዕለት ለማሳሰብ ምእመናን ጥሪውን ሰምተው ለዚህም አስቀድመው ተዘጋጅተው የበዓሉ ታዳሚዎች መኾናቸውን በማጠየቅ በዚህ ሳምንት ዲያቆኑ ቃጭል እየመታ በየሰዓቱ ምእመናኑን ያሳስባል፡፡ Read more

‹‹ሰላም ለኒቆዲሞስ ለወልደ ማርያም ዘአምኖ››

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ሚያዚያ 5/2011 ዓ.ም.
በቅድስት ቤተ ክርስቲያናችን ሥርዓት፣ ከዐቢይ ጾም ሳምንታት መካከል ሰባተኛው ሳምንት በኒቆዲሞስ ተሰይሟል፡፡ ሳምንቱ በስሙ ከመጠራቱም ባሻገር በቤተ ክርስቲያን የሚቀርበው ትምህርትም ኒቆዲሞስ ከጌታ የተማረዉን ምሥጢረ ጥምቀት መሠረት ያደረገ ነው፡፡ ይኸውም የሰው ልጅ የእግዚአብሔርን መንግሥት ለመውረስ ከውኃ እና ከመንፈስ ቅዱስ መወለድ እንደሚገባው ያትታትል፡፡ ቅዱስ ማርቆስ በወንጌሉ ምዕራፍ ፲፮ ቍጥር ፲፮ ላይ ‹‹ያመነ፣ የተጠመቀ ይድናል፤ ያላመነ፣ ያልተጠመቀ ግን ይፈረድበታል፤›› በማለት ያስተማረው ትምህርትም ከዚህ መልእክት ጋር የሚስማማ ነው፡፡ Read more

ወርኃ ጥርና የወጣቶች ሕይወት

ዲ/ን ወልደ ቂርቆስ ደሳለኝ

የወጣትነት ምንነትና ፈተናዎቹ

በዚህ ጽሑፍ የወጣትነት ምንነት፣ መገለጫዎች እና ተግዳሮቶቹ ላይ ትኩረት አድርገን እንመለከታለን፡፡ ወጣትነት ፈጣን፣ አካላዊ፣ ስሜታዊና ማኅበራዊ ለውጦች የሚሰተናገዱበት ከልጅነት ወደ ጎልማሳነት፣ ከጥገኝነት ራስን ወደ መቻል መሸጋገሪያ ድልድይ የሆነ የዕድሜ ክልል ነው፡፡ እነዚህን ለውጦች ተክትሎ በወጣቶች ጠባይ (ባሕርይ) ላይ የሚከሠቱ ብዙ ጉዳዮች አሉ፡፡ ከእነዚህም መካከል፡- ከፍተኛ የሆነ የአቻ ግፊት ተጋላጭነት፣ የሥጋዊ ፍትወት ፍላጎትና ግፊት፣ ከመጠን ያለፈ ግትርነትና ግልፍተኝነት፣ የስሜት መለዋወጥ፣ ቀድሞ ለመረዳት፣ አስቸጋሪ የሆኑ አስተሳሰቦች እና አመለካከቶች፣ ወላዋይነትና ውሳኔ ለመወሰን መቸገር፣ ለፍልስፍና ብሎም ለማኅበራዊና ፖለቲካዊ ጉዳዮች ትልቅ ትኩረት መስጠት፣ ራስን ከሌሎች የዕድሜ አቻዎች ጋር ማወዳደርና ማነጻጸር፣ ከቤተሰብ ብሎም ከሌሎች በዙሪያቸዉ ካሉ ታላላቆች ቊጥጥር ተላቆ ነጻ የመውጣት ፍላጎት፣ ራስን የመቻል ከፍተኛ ፍላጎት ወዘተ ናቸው፡፡
ከላይ በተዘረዘሩት ማለትም ወጣትነት በራሱ ከሚያመጣቸው ፈተናዎች ወይም ተግዳሮቶች ምክንያት የዕድሜ ክልሉን ፈታኝ ያደርገዋል፡፡ ለዚህም ነው አበው ወጣትነት ከዐራቱ ባሕርያት መካከል የእሳትነት ባሕርይ የሚያይልበት ነው ብለው የሚያሰተምሩን፡፡ ከዚህ በላቀ ደግሞ የወጣቶች አካባቢያዊና ቤተሰባዊ ተፅዕኖ ችግሮቹን የበለጠ አባብሶ የወጣቶችን ቀጣይ ሕይወት አደጋ ላይ ይጥላል፡፡
ወርኃ ጥር በሀገራችንና በቤተ ክርስቲያናችን
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ከመፍቀሬ ጥበብ ሰሎሞን “ለሁሉም ጊዜ አለው፤ ከፀሐይ በታችም ለሆነው ነገር ሁሉ ጊዜ አለው፡፡” (መክ.፫፥፩) የሚለውን መሠረት አድርጋ ዘመናትን በተለያዩ አዕዋዳት እና አቅማራት ከፋፍላ ከማስቀመጥና ከማሳወቅ ባለፈ የሀገራችንን የተፈጥሮ ሁኔታ ባገናዘበ መልኩ በየክፍለ ዓመቱ (ወቅቶች) ሊከናወን የሚገባውን ተግባር በመዘርዘር በአበው ሊቃውንት አማካይነት በቃልና በጽሑፍ ትመክራለች፤ ታስተምራለችም፡፡ ምእመናንም ይህንን ድንቅ ትምህርት ተከትለው ለመንፈሳዊ እና ማኅበራዊ ጉዳዮች ማከናወኛ የሚሆኑትን ጊዜያት በወቅት በወቅት ከፍለው ይጠቀሙበታል፡፡
በአብዛኛው የሀገራችን ክፍል በወርኃ ጥር ክብረ በዓላት በደመቀ ሁኔታ የሚከበሩበት (ከበዓለ ልደት ጀምሮ ጥር ፲፩ በዓለ ጥምቀት፣ በበርካታ አድባራትና ገዳማት ዓመታዊ ክብረ በዓላት በተለያዩ ቀናት በአማረና በደመቀ ሁኔታ መከናወኑ)፣ እንዲሁም በርከት ያሉ የማኅበራዊ ጉዳዮች በስፋት የሚከናወኑበት ወራት ነው፡፡
በእነዚህም ምክንያት በወርኃ ጥር ወጣቶች መንፈሳውያን ነን የሚሉትም ሳይቀሩ ለተለያዩ ፈተናዎች ተጋላጭ ይሆናሉ፡፡ ይህ ደግሞ ብርሃነ ዓለም ቅዱስ ጳውሎስ “አንተ የዕውሮች መሪ በጨለማም ላሉት ብርሃን እንደሆንህ በራስህ የምትተማመን ከሆንህ ሰነፎችን ልባሞች የምታደርግ፣ ሕፃናትን የምታስተምር፣ ጻድቅና የምትከብርበትን የኦሪትን ሕግ የምታውቅ የምትመስል እንግዲህ ሌላውን የምታስተምር ራስህን ለምን አታስተምርም” (ሮሜ፪፥፲፱-፳፩) በማለት እንዳስተማረን አስቀድመን ራሳችንን በፈተና ከመውደቅ ልንጠብቅ ይገባናል፡፡
በዚህ ጽሑፍ መንፈሳውያን ወጣቶች ከሌላው ጊዜ በበለጠ በጥር ወር ከሚከበሩ በዓላት ጋር ተያይዞ ጥንቃቄ ሊያደርጉባቸውና ራሳቸውን በፈተና ተሰናክለው ከመውደቅ ይጠነቀቁ ዘንድ መሠረታዊ ጉዳዮችንና የመፍትሔ ሐሳቦችን ጠቅለል አድርገን እንመለከታለን፡፡
ችግሮቹ
፩. ከሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ማፈንገጥ
ቤተ ክርስቲያን በውስጧ ለሚከናወን ማንኛውም ተግባር ቅዱስ መጽሐፍን፣ ትምህርተ አበውን እና መንፈሳዊውን ትውፊት አብነት በማድረግ ሕገ ደንብና ሥርዓትን በዝርዝር አስቀምጣለች፡፡ ለዚህም ነው ሊቃውንት ቤተ ክርስቲያንን ስንዱ እመቤት በማለት የሚጠሯት፡፡ ቤተ ክርስቲያንን ምሉዕ እና ስንዱ እመቤት ከሚያሰኟት ሀብቶቿ አንዱና ዋነኛው ደግሞ ስለ በዓላት አከባበር ያስቀመጠችው ዝርዝር ሥርዓት ነው፡፡ ዛሬ ዛሬ ወጣቶች በአፍላ ስሜታዊነት እና በሉላዊነት (ዘመናዊነት) ተጽእኖ ምክንያት በታላላቅ መንፈሳውያን በዓላት ከሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ብሎም ከሀገር ባሕልና ወግ ያፈነገጡ መጥፎ ድርጊቶች በዓላትን በማሳመርና በማድመቅ ሰበብ ሲያከናውኑ እንታዘባለን፡፡ በዓላት በቤተ ክርስቲያን የራሳቸው ነገረ ሃይማኖታዊ ትርጓሜና ትውፊታዊ ሥርዓት አላቸው፡፡ ነገር ግን ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ወጣቶች ከበዓላቱ ምንነትና ትርጓሜ ይልቅ በማወቅም ይሁን ባለማወቅ ወደ ስሕተት እየወሰዱና መንፈሳዊና ማኅበራዊ ሕይወታቸውን ፈተና ላይ የሚጥሉ ጉዳዮቸ ላይ ትኩረት ሲያደርጉ እንመለከታለን፡፡
ከእነዚህም መጥፎ ልማዶች መካከል፡- ያልተገባና ከሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ከዚያም አልፎ ከሀገር ባሕል ያፈነገጡ አለባበሶች፣ የበዓላቱን ሃይማኖታዊና መንፈሳዊ ጥቅም ከመመልከት ይልቅ ምድራዊና ባሕላዊ ጠቀሜታቸው ላይ ብቻ ትኩረት ማድረግ ላይ ያዘነብላሉ፡፡ ለመንፈሳዊ ሱታፌ እና ለሰማያዊ በረከት ከመትጋት ይልቅ በዓይነ ሥጋ ብቻ አይቶ መደሰትን፣ በልቶ፣ ጠጥቶና ጨፍሮ መዝናናትን ዓላማ አድርጎ ወደ ክብረ በዓላቱ መምጣት፣ ሕገ ቤተ ክርስቲያንን የሚከተሉ ምእመናንን ከመንፈሳዊ ተመስጦ ማስወጣት፣ እንዲሁም ራሳቸውን ወደ ሥጋዊ ሐሳብና ዝሙት የሚመሩ ብሎም ለኃጢአት የሚያነሳሱ ዘፈንና ጭፈራዎች መብዛት ዋና ዋናዎቹ ናቸው፡፡
ከዚህ በተጨማሪ ሌላው በወርኃ ጥር በወጣቶች መንፈሳዊ ሕይወት ላይ የምንመለከተዉ ፈታኝ ችግር የአንዳንድ ወጣቶች “የድሮውን ዘመን አስብ፤ የልጅ ልጅንም ዓመታት አስተውል፤ አባትህን ጠይቅ ይነግርህማል፤ ሽማግሌዎችህን ጠይቅ፤ ይተርኩልህማል፡፡” (ዘዳ.፴፪፥፯) እንዲል መጽሐፍ የአበው መምህራንን ምክረ ቃልና ትእዛዝ በማዳመጥ በመንፈሳዊ ብስለትና ቀናዒነት ከማገልገል ይልቅ በስሜት፣ በማን አለብኝነትና በግልፍተኝነት ለማገልገል መነሳት ነው፡፡ ይህም ሕገ ቤተ ክርስቲያንን ወደ ማፍረስና እና እኔ ብቻ ያልኩት ካልሆነ በሚል አኩራፊነት ስሜት ብዙ ወጣቶችን ከቤተ ክርስቲያን እያሸሸ ይገኛል፡፡ ከዚህ ይልቅ “የሰው ወርቅ አያደምቅ” እንዲሉ አበው የሌላውን ከመናፈቅ ለራስ ሀብትና ሥርዓት ትኩረት መስጠት ያስፈልጋል፡፡
፪. ከመጠን ያለፈ ምግብና መጠጥ
ሊቀ ሐዋርያት ቅዱስ ጴጥሮስ በመልእክቱ ደጋግሞ ካነሳችው ምክር አዘል ጉዳዮች አንዱ በመጠን ስለ መኖር ነው፡፡ “ዳሩ ግን የነገር ሁሉ መጨረሻ ቀርቧል፤ እንግዲህ እንደ ባለ አእምሮ አስቡ ትጸልዩም ዘንድ በመጠን ኑሩ” (፩ኛ ጴጥ ፬፥፯፤፰፥፭) እንዲል፡፡ ቤተ ክርስቲያናችን ነገር ሁሉ በአግባቡና በመጠኑ ይሆን ዘንድ ዘወትር ትመክራለች፤ ታስተምራለች፡፡ እርግጥ ነው የሰው ልጅ ለቁመተ ሥጋ ምግብ ይመገብ ዘንድ ግድ ነው፡፡ ነገር ግን መብላት፣ መጠጣት ከመጠን ባለፈ ጊዜ በመጀመሪያ ድኃ ወገናችንን ያስረሳል፤ ከዚያም ከፍ ሲል ራስን ያስረሳል፤ ከሁሉም በላይ ግን በመጠን አለመኖር የእግዚአብሔርን ሀልዎት ያስዘነጋል፡፡ ሕዝበ እስራኤል ከዚያ ሁሉ ውለታና ስጦታ በኋላ የሊቀ ነቢያት ሙሴን ወደ ደብረ ሲና መውጣት ተከትሎ ከፈርኦን የባርነት ቀንበር ያወጣቸውን፣ ባሕር ከፍሎ ያሻገራቸውን አምላክ ረስተው ጣዖት አስቀርጾ ወደ ማምለክ የወሰዳቸው ከመጠን ያለፈ ምግብና መጠጥ መሆኑን መጽሐፍ መዝግቦልናል፡፡ (ዘፀ. ፴፪፥፩-፮)፡፡
በዘመናችን በተለይም በወርኃ ጥር ለክብረ በዓላት፣ ለጋብቻና ለሌሎች ማኅበራዊ ጉዳዮች የሚዘጋጁ ግብዣና ድግሶችን ተከትሎ አንዳንድ ምእመናን በተለይም ወጣቶች በመጠን ኑሩ ያለውን የሐዋርውን ምክረ ቃል በመዘንጋት ራሳቸውን ለዓለም ፈተና አሳልፈዉ ሲሰጡ ይስተዋላል፡፡ እንዲያውም “ዐሥር ጊዜ ካልበሉ፣ ጠጥተውስ ካልሰከሩ የት አለ ዓመት በዓሉ” የሚል ብሂልም ያለማቋረጥ ይጠቀሳል፡፡ ከዚህ ይልቅ “እጅግ ለሰበሰበ አልተረፈውም፣ ጥቂትም ለሰበሰበ አልጎደለበትም፡፡” (ዘፀ፲፮፥፲፯) ተብሎ እንደተጻፈ አብዝተን በልተን ከእግዚአብሔር ጋር ከመጣላት ሁሉንም በመጠን ማድረግ አንዱ የክርስትና መገለጫ ነው፡፡
፫.ለባዕድ ልማዶችና ሱሶች ተጋላጭነት
በወርኃ ጥር ለወጣቶች ፈተና ከሚሆኑ ታላላቅ ጉዳዩች መካከል አንዱና ዋነኛው ደግሞ ለባዕድ ልማዶችና ሱሰኝነት መጋለጥ ነው፡፡ የተለያዩ ጥናቶች እንደሚጠቁሙት ወጣቶች መጤ ልማዶችንና ሱሰኝነትን የሚቀላቀሉት ወይም የሚጀምሩት በማኅበራዊ ጉዳዮች ምክንያት የሚዘጋጁ እንደ ሠርግ ያሉ የበዓላት ግብዣና ድግሶች ላይ ነው፡፡ በአቅራቢያችን ያሉ በሱስ የተጠመዱ ወጣቶችን ወደ አልኮል፣ ጫት፣ ሺሻ ወይም ሐሺሽ መጠቀምን እንዴት እንደገቡ ብንጠይቅ የምናገኘው ምላሽ ይኸው ነው፡፡
በዘመናችን ከማኅበራዊ ሚድያ ማደግና ከቴክኖሎጂ መዘመን ጋር ተያይዞ የዓለም ሀገራት አንድ መሆንና ልማዶች መወራረስ መጀመራቸውን መመልከት ይቻላል፡፡ ለዚህም ከጋብቻና ከወሊድ ጋር በተያያዘ የሚወራረሱ ልማዶች ትልቅ ማሳያ ናቸው፡፡ በሀገራችንም ነባሩ ባሕላዊው፣ መንፈሳዊውና ትውፊታዊው የጋብቻ ሥርዓት (ሠርግ) እየተዘነጋ አልያም እየተበረዘ የጥንት ማንነትና ትርጉሙን እያጣ ይገኛል፡፡ በተለይ ወጣቶች ከመንፈሳዊውና ባሕላዊው ሥርዓት ይልቅ ለምዕራባውያን የሠርግ ሥርዓቶች ትኩረት በመስጠት መንፈሳዊ፣ ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ ቀውስ ውስጥ ራሳቸውን ሲከቱ ይስተዋላል፡፡ በዚህም ምክንያት ወጣቶች ለጊዜው ነፃነትና ዘመናዊነት የሚመስሉ፤ ነገር ግን ሙሉ ሕይወታቸውን አሰናክለው፣ ንጽሕናቸውንም አጉድፈው ለከባድ ውድቀት ለሚዳርጉ ጎጂ ሱሶችና ልማዶች ተጠጋላጭ ይሆናሉ፡፡
፬.መጠጥ፣ ጭፈራ፣ ስካርና ዝሙት
ከላይ የተጠቀሱት ከሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ያፈነገጡ ልማዶች ባስከተሉት ተጽዕኖ ምክንያት ብዙ ወጣቶች በወርኃ ጥር በሚደረጉ መርሐ ግብሮች ወደ መጠጥ፣ ጭፈራ ብሎም ለስካርና ዝሙት ኃጢያት ይጋለጣሉ፡፡ በሉላዊነት ተፅዕኖ ምክንያት ሠርግን ከመሰሉ ታላላቅ ግብዣዎች አልኮል አለመጠጣት ጠጥቶም አለመስከርና ራስን አለመሳት፣ ከዚያም ከፍ ሲል ዝሙት አለመፈጸም በወጣቶች ዘንድ ያለመዘመንና የኋላ ቀርነት መገለጫ ተደርገው መወሰድ ጀምረዋል፡፡ በዚህም ምክንያት አንዳንድ ጠንካራ መንፈሳውያን ወጣቶች ሳይቀር ከዕድሜ እኩዮቻቸው ጋር ለመመሳሰል በሚል ሰበብ ሕይወታቸውን ወዳልተገባ አቅጣጫ ሲመሩና ተሰናከለው ሲወድቁ መመልከት የዘወትር ገጠመኛችን ከሆነ ሰነባብቷል፡፡
፭.ግጭትና ጠብ
በሌላ በኩል በወርኃ ጥር በሚከናወኑት ተደጋጋሚ የአደባባይ በዓላትና የሠርግ መርሐ ግብሮች መነሻነት ወጣቶችን የሚፈትነው ተግዳሮት ድንገታዊ ግጭት እና ጠብ ነው፡፡ በተለይም በአሁኑ ወቅት ባለው የሀገራችን የሰላምና የፖለቲካ አለመረጋጋት ወጣቶች በጭፍን ጥላቻ፣ በአፍላ ስሜታዊነትና በተዛባ መረጃ ተገፋፍተው ወደ ጠብ፣ ግርግር እና ግጭት የመግባት ዕድላቸው ከሌላው ጊዜ እጅግ የሰፋ ነው፡፡
ከዚህ ጋር በተያያዘ አንዳድ ወጣቶች ለበዓለ ጥምቀት በሚወጡበት ጊዜ አስበውና ተዘጋጅተው ስለታም ነገሮችንና ባልንጀራቸውን የሚቀጠቅጡበት በትር (ዱላ) ይዘው ሲወጡ ስናይ በእውነቱ ታቦተ ሕጉን አጅበውና አክብረው በረከተ ሥጋ ወነፍስ ለማግኘት ሳይሆን ጦር ሜዳ ወርደው የሀገርን ዳር ድንበር የደፈረ ጠላትን ለማውደም ቆርጦ የተነሣ የጦር ሠራዊት ይመስላሉ፡፡ ይህ የጠብና ግርግር አጫሪነት ልማድ የሚለበሱ ቲሸርቶች ላይ ከሚያስቀምጡት ኃይለ ቃል ይጀምርና በሚጨፈረው የባህል ጭፈራ ዓይነትና የግጥም ይዘት ይቀጥላል፡፡ እነዚህ ጉዳዮች ሲታዩ ቀላል ቢመስሉም በጽሑፋችን መግቢያ ላይ ያነሳናቸውን የወጣትነት መገለጫዎች ጋር አያይዘን ለመረዳት ከሞከርን ከደረቅ ሣር ላይ ቤንዚን አርከፍክፎ እሳት ከመልቀቅ ይልቅ የከፋ ነው፡፡
መፍትሔዎች
ሀ/ ሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን በአግባቡ መረዳት
ወጣትነት ከተጠቀምንበት ብዙ ኃይል፣ ትልቅ ተስፋ የአገልግሎት ትጋት ያለበት የዕድሜ ክልል ነው፡፡ ቤተ ክርስቲያንም ይህንን ለማስገንዘብ “በጉብዝናህ ወራት ፈጣሪህን አስብ” (መክ.፲፪፥፩) እያለች ዘወትር ታስተምራለች፡፡ ብዙ ወጣቶች ይህንኑ የጠቢቡን ምክር በመከተል የወጣትነት ዘመናቸውን ለቤተ ክርስቲያን በመስጠትና በሰ/ት/ቤቶች በጽዋና የጉዞ ማኅበራት በመሰባሰብ ለቤተ ክርስቲያን በጎ ስጦታ ሲያበረክቱ ይስተዋላል፡፡
ነገር ግን በዘመናችን አንዳንድ ወጣቶች በቀናዒነት ተነሣስተው የሚያደርጓቸው ድርጊቶች ከቤተ ክርስቲያን አስተምህሮ(ዶግማ) እና ሥርዓት (ቀኖና) የሚጣረሱና አንዳንዴም ከጥቀማቸው ጉዳታቸው የሚያይል ይሆናል፡፡ ይህም የሚመጣው በዋነኛነት ሥርዓተ ቤተ ክርስቲያንን በሚገባ ተምሮና መርምሮ ካለማወቅ ነው፡፡ ስለዚህ አገልግሎታችን “ያላዋቂ ሳሚ …” እንደሚሉት ተረት እንዳይሆንብን ጥረታችንም እግዚአብሔርን የሚያስደስት ቤተ ክርስቲያንንም የሚጠቅምና ራስንም የሚያንጽ እንዲሆን አካሄዳችንን ሁሉ በሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን የተቃኘ ማድረግ ይገባናል፡፡ ወጣቶች ሥርዓተ ቤተ ክርስቲያንን በልማድና በወሬ ሳይሆን መጻሕፍትን በማንበብና መምህራንን በመጠየቅ ራሳቸውን ከጥፋት መታደግ ይኖርባቸዋል፡፡
ለ/ ከስሜታዊነት ወጥቶ በመንፈሳዊ ብስለት ማገልገል
ወጣትነት ስሜታዊነትና ችኩልነት የሚጨምርበት እርጋታና ማገናዘብ የማይታይበት ወቅት ነው፡፡ ብዙ የቤተ ክርስቲያን ወጣቶች ለአገልግሎት ወደ ቤተ ክርስቲያን ሲመጡ ከሚገጥማቸው ትልቅ ፈተና አንዱ ስሜትን ተቈጣጥሮ ራስን ገዝቶ ዝቅ ብሎ በትሕትናና በታዛዥነት ማገልገል አለመቻል ነው፡፡ መንፈሳዊ አገልግሎት ውጤታማ የሚሆነው መንፈሳዊ በሆነ አገልጋይ ሲከናወን ነው፡፡ መንፈሳዊ አገልጋይ ደግሞ አርምሞን፣ አስተዋይነትንና ታዛዥነትን ገንዘብ ያደረገ እንጂ በአጋጣሚዎች ሁሉ በስሜት ተገፋፍቶ ወደ ግጭትና ግርግር የሚያመራ አይደለም፡፡ ስለዚህ ወጣቶች በተለይ በዚህ በወርኃ ጥር በሚኖራቸው መንፈሳዊ ሱታፌ ቤተ ክርስቲያንን እንጥቀም:: እኛም ለበረከት እንብቃ ካሉ አገልግሎታቸውን በስሜትና በችኮላ ሳይሆን በመንፈሳዊ ብስለት፣ በትሕትናና በታዛዥነት የተዋጀ ሊያደርጉት ይገባል፡፡
ሐ/ ከመጥፎ የአቻ ግፊት መጠበቅ
የወጣትነት የዕድሜ ክልል የአቻ ግፊት የሚያይልበት፣ ከቤተሰብ የነበረን ቅርበትና ቁርኝት እየላላ ለዕድሜ አቻዎቻችን ያለን ቅርበት የሚጨምርበት ነው፡፡ በዚህ የዕድሜ ክልል ስንሆን ምሥጢሮቻችንና ወሳኝ የምንላቸውን ጉዳዮች ለቤተሰብ ከመንገርና ከማማከር ይልቅ ለዕድሜ ጓደኞቻችን ማጋራት ትልቅ ደስታ ይሰጠናል፡፡ ስለሆነም በዚህ ወቅት ወጣቶች በራሳቸው አስበውና አገናዝበው ከሚወስኗቸው ውሳኔዎች ይልቅ በጓደኞቻቸው ቀጥተኛና ተዘዋዋሪ ግፊት(ጫና) ተገፋፈተው የሚያሳልፏቸው ውሳኔዎች እጅግ ብዙ ናቸው፡፡ በዘመናችን የሀገራችን በርካታ ወጣቶች በዕድሜ እኩያቸው ግፊት ከቤተ ክርስቲያን እየሸሹ፣ ከመንፈሳዊነት እየወጡ ወደ ዝሙትና ሱሰኝነት ሲወሰዱ እንመለከታለን፡፡ በዚህ በወርኃ ጥር ከላይ በዘረዘርናቸው ነገሮች ምክንያት ወጣቶች ከቤተሰብ ተለይተው በጋራ ሆነው የሚዝናኑባቸውና ለኃጢአት የሚጋለጡባቸው አጋጣሚዎች የበዙ ናቸው፡፡
ወጣቶች በቅድሚያ አብረዋቸው የሚውሉ ጓደኞቻቸውን ከመንፈሳዊና ትምህርታዊ ዓላማቸው አንጻር ሊፈትሹና ሊመርጡ ይገባል፡፡ በቅዱስ መጽሐፍ በባልንጀራቸው ምክንያት የተጠቀሙ እንደተገለጹት ሁሉ በመጥፎ ባልንጀራቸው ምክንያት ወደ ክሕደትና ኃጢአት ያመሩ ሰዎች ጉዳይም በስፋት ተጠቅሶ እናገኛለን፡፡ ስለዚህ ወጣቶች ባልንጀራዬ ማነው? ብለው ራሳቸውን መጠየቅ ይገባቸዋል፡፡ በተለያዩ አጋጣሚዎች ጓደኞቻቸውን መምረጥ እንኳን ቢከብዳቸው መጥፎ የአቻ ግፊትን በመከላከል ለፈቃደ እግዚአብሔር እና ለሕይወት ግባቸው ቅድሚያ በመስጠት በንቃትና በቆራጥነት ለመጥፎ ተጽዕኖዎች አይሆንም እምቢ ማለትን ሊለማመዱ ይገባል፡፡
ነቢየ እግዚአብሔር ቅዱስ ዳዊት በመዝሙሩ “ምስለ ጻድቅ ትጸድቅ ወምስለ ብእሲ ንጹሕ ንጹሐ ትከውን ወምስለ ጠዋይ ትጠዊ፤ ከጻድቅ ሰው ጋር ጻድቅ ትሆናለህ፤ ከቅን ሰው ጋርም ቅን ትሆናለህ፤ ከንጹሕ ሰው ጋር ንጹሕ ትሆናለህ፤ ከጠማማም ጋር ጠማማ ትሆናለህ፡፡” (መዝ፲፯፥፳፬) በማለት እንዳስረዳን ማንኛውም ሰው ውሎውን ካላስተካከለ አወዳደቁ የከፋ ይሆናልና ጓደኞቻችንን መምረጥ ያስፈልጋል፡፡ በጓደኛ ተጽዕኖ ሕይወታቸው የተበላሸባቸው በርካታ ምሳሌዎችን ከመጽሐፍ ቅዱስ መጥቀስ ይቻላል፡፡ ከነዚህም መካከል አምኖን ከኢዮናዳብ ጋር፣ ሶምሶን ከደሊላ ጋር ያደረጉት ጓደኝነት ሕይወታቸውን እንደጎዳው ተጠቃሽ ነው፡፡
መ/ ምን አለበት ከሚል አስተሳሰብ መጠንቀቅ
ሌላው ወጣቶች በወርኃ ጥር ፈታኝ የሆኑ ተግዳሮቶችን በድል ለመወጣትና ከውድቀት ለመዳን ሊያደርጉት የሚገባ የአስተሳሰብና የአመለካከት ለውጥ ማምጣት ነው፡፡ ብዙ ወጣቶች ወደ ጥፋት ጎዳና የሚመራቸው የውሳኔ አሰጣጥ ክህሎት ማነስ ወይም መዳከም ነው፡፡ ይህ ክህሎት ከአስተዳደጋችን፣ ከትምህርት ግብዓት ብሎም ከንባብ ሕይወታችን ጋር የተያያዘ ነው ፡፡ ከሁሉም በላይ ግን አስተሳሰባችንና አመለካከታችን በዚህ ጉዳይ ላይ ትልቅ አስተዋጽኦ አላቸው፡፡ በድኅረ-ሥልጣኔ ማኅበረሰብ አስተሳሰብ ላይ ጎልተው የሚታዩት ”ምን አለበት” ምን “ችግር አለው” እና “ልሞክረው” ዓይነት አመለካከቶች ውሳኔዎችን ከራሳችን ይልቅ ሌሎች ሰዎች በተጽዕኖ እንዲወስኑ ትልቅ መንገድ ከፋች ናቸው፡፡ እንደዚህ ዓይነት አመለካከቶች የአፍላ ወጣትነት ዕድሜም ላይ ያሉ የቤተ ክርስቲያን ልጆችን ወደ ጥፋትና ውድቀት ሲወስዱ ይስተዋላል፡፡ ስለዚህ ምን አለበት፣ ሞት አለበት ነውና ወጣቶች ራሳቸውን ከዚህ ዓይነት አመለካከት ሊጠብቁ ይገባል፡፡
በአጠቃላይ ወጣቶች በዚህ በወርኃ ጥር ራሳቸውን ለጽድቅና ለመንፈሳዊ በረከት የሚያበቁባቸው አጋጣሚዎች ብዙ ቢሆኑም ፈተናዎችም የሚበዙበት ወቅት ነው፡፡ ስለሆነም በዚህ ወቅት ወጣቶች በመንፈሳዊ ብስለትና በማስተዋል ከተጓዙ የወጣትነት ዘመናቸውን እንደ ዮሴፍና ሰማዕቱ ቅዱስ ጊዮርጊስ ለድል አክሊል ለመንግሥተ ሰማያት የሚያበቃ ማድረግ ይችላሉ፡፡ ነገር ግን በስሜትና በትዕቢት እንዲሁም ባለማስተዋል ከተጓዙ ወጣትነታቸው በሕይወታቸውን ለጉዳት አሳልፎ ይሰጣቸዋል፡፡ ወጣቶች ከእንደዚህ ዓይነት ጥፋት ይድኑ ዘንድም የቤተ ክርስቲያን አባቶች መምህራን የሰ/ት/ቤት አባላትና አመራሮች እንዲሁም ቤተሰብ ድርሻቸውን ሊወጡ ይገባል፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

ምንጭ ሐመር መጽሔት 26ኛ ዓመት ቁ.9 ጥር 2011 ዓ.ም.

በአፋን ኦሮሞ የተዘጋጁ ሦስት የኮርስ መጻሕፍት ታትመው በሥርጭት ላይ የሚገኙት

 

– Barattootni Yaa’iiwwan Mooraa Afaan Oromoon barattan Baga Gammaddan! Kitaaboleen koorsii sadii Afaan Oromootiin, adeemsa barnoota isa haaraatiin qophaa’anii isiniif dhiyaataniiru! Kanneen kaanis dhiyootti isin harka gahu!

 

በአፋን ኦሮሞ የምትማሩ የግቢ ጉባኤያት ተማሪዎች፡- እንኳን ደስ አላችሁ!

በአዲሱ ሥርዓተ ትምህርት መሠረት በአፋን ኦሮሞ የተዘጋጁ ሦስት የኮርስ መጻሕፍት ታትመው ቀርበውላችኋል! ሌሎቹም መጻሕፍት በቅርቡ ታተመው በእጃችሁ ይገባሉ!!!

የተሰጠህን አደራ ጠብቅ (፩ጢሞ. ፮:፳) (በእንተ ላ ሊበላ)

ብዙአየሁ ጀምበሬ
የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን ለሀገራችን ያበረከተችው አስተዋጽኦ በብዙ ዐውድ የሚገለጽ እና መጠነ ሰፊ ነው፡፡ ከእነዚህም መካከል በቋንቋ፤ በባሕል፤ በአለባበስ፤በሥነ ጽሑፍ፤ በኪነ ጥበብ፤ በኪነ ሕንፃ እና በቅርጻ ቅርጽ ዘርፍ የተደረጉት አስተዋጽዖዎች ተጠቃሽ ናቸው፡፡ ይህች ስንዱ የሆነች ቤተ ክርስቲያን ተፈጥሮአዊ የሆኑ የዕፀዋት ዝርያዎችን በአግባቡ በመጠበቅ እና በመንከባከብ የሀገር ሕልውናን በማስጠበቅ እና ተፈጥሮ ዑደቱ ሳይዛባ እንዲቀጥል በማድረግም እጅግ የጎላ አገልግሎቷን በማስመዝገብ ላይ ናት፡፡ ዝርያቸው ሊጠፉ የተቃረቡ የዕፀዋት ዓይነቶችን ጠብቃ ያቆየች የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን ናት፡፡ በሥነ ጽሑፍ ዘርፍም ቢሆን ሀገራችን የራሷ ፊደል እንዲኖራት እና ለሥልጣኔ ጉልህ አስተዋጽዖ የሚያበረክቱ መጻሕፍት ባለቤት እንድትሆን ረድታለች፡፡

የንባብ ባሕልን ከሥር መሠረቱ በማጎልበት ለከፍተኛ ትምህርት ተቋማት ምሳሌ ሊሆን የሚችል የአብነት ትምህርት ቤቶችን በማቋቋም አያሌ ምሁራን እንዲፈሩበት ጉልህ ሥራን ሠርታለች፡፡ በዜማውም ዘርፍ የዜማ ሥርዓትን ለዓለም በቀዳሚነት በማስተዋወቅ፣ ሰማያዊ ሥርዓት ያለውን ዜማ በሊቁ ቅዱስ ያሬድ አማካኝነት አበርክታለች፡፡ በኪነ ሕንፃ ዘርፍ ደግሞ በዓለማችን ታሪክ በየትኛውም ክፍላተ አህጉራት የማይገኙ እና ደግመው መሠራት ያልተቻሉ ልዩ ልዩ የኪነ ሕንፃ ጥበቦችን በውስጧ የያዘች፤ ያስተዋወቀች እና ጠብቃ ያቆየች ናት፡፡
ለምሳሌ ያህል የአክሱም ሐውልት፤ የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት እና የንጉሥ ፋሲለደስን ግንብ መጥቀስ በቂ ነው፡፡ ይህች ቤተ ክርስቲያን እነዚህን ቅርሶች ለሀገራችን እና ለመላው ዓለም ብታበረክትም ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ለእነዚህ ቅርሶች ተገቢው ጥበቃ እና እንክብካቤ ባለመደረጉ የተነሳ ለከፍተኛ ጉዳት እየተጋለጡ ይገኛሉ፡፡ እንዴት እንደተሠሩ መረዳት እንኳን ግራ እስኪገባን ድረስ አስተውለንና የአሠራር ጥበባቸውን አድንቀን ሳናበቃ በቂ ጥበቃ እና እንክብካቤ ሳይደረግላቸው በመቅረቱ አብዛኞቹ ቅርሶች ለአደጋ እንዲጋለጡ እና ሥጋት ውስጥ እንዲገቡ ሆነዋል፡፡ ይህ ደግሞ የታሪክ ተወቃሽ እንድንሆን ያደርገናል፡፡ ከእነዚህ በአሳሳቢ ሁኔታ ውስጥ ካሉት ቅርሶች መካከል በአሁኑ ሰዓት በከፋና እጅግ በአሳሳቢ በሆነ ሁኔታ ውስጥ የሚገኙት የላልይበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ናቸው፡፡

የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት የተፈለፈሉት በ፲፪ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በንጉሥ ላላሊበላ አማካኝነት ነው፡፡ ቅዱስ ላሊበላ ታኅሣሥ ፳፱ ቀን በ፲፪ ኛውመቶ ክፍለ ዘመን መግቢያ ከእናቱ ኪርወርና እና ከአባቱ ከዛን ሥዩም በላስታ ሮሐ ቤተ መንግሥት ዋሻ እልፍኝ ውስጥ ተወልዷል፡፡ በተወለደ ጊዜም በንብ ስለተከበበ እናቱ ማር ይበላል “ላል ይበላል” ብላ ስም መጠሪያ ይሆነው ዘንድ አውጥታለታለች፡፡ ማር ከፍተኛ ደረጃ ያለው ተወዳጅ ምግብ ስለሆነ መልካም፤ ስመ ጥር፤ ታላቅ ንጉሥ ይሆናል ስትል ላልይበላ ብላዋለች፡፡

በሌላ መልኩም “ላልይበላ ብሂል ንህብ አእመረ ጸጋሁ ብሂል፣ ላልይበላ ማለት ንብ ጸጋውን (ገዢውን) ዐወቀ” ማለት ነው፡፡ ቅዱስ ላልይበላ የብሉያትን እና የሐዲሳትን የትርጓሜ መጻሕፍት ጠንቅቆ የተማረ ነው፡፡ ውቅር አብያተ ክርስቲያናቱን ከአንድ ወጥ ዓለት በመፈልፈል ያነጸው ንጉሡ ከዐሥራ አንዱ የዛጉዌ ሥርወ መንግሥት ነገሥታት መካከል አንዱ ሲሆን በኢትዮጵያ ለ፵ ዓመታት ያህል ነግሦ እንደነበር የታሪክ መዛግብት ያስረዳሉ፡፡(ምንጭ፡ ገድለ ቅዱስ ላልይበላ ሰኔ 2003 ዓ.ም ገጽ13)፡፡የቅዱስ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት በቊጥር ዐሥራ አንድ ሲሆኑ፣እነርሱም፡- ቤተ-ማርያም፤ ቤተ-መድኃኔ ዓለም፤ቤተ-ደናግል፤ ቤተ-መስቀል፤ ቤተ-ደብረሲና፤ቤተ-ጎልጎታ፤ ቤተ-አማኑኤል፤ቤተ-አባሊባኖስ፤ቤተ-መርቆሬዎስ፤  ቤተ-ገብርኤል ወሩፋኤል፤ ቤተ-ጊዮርጊስ የተሰኙ ናቸው፡፡
ቤተ-ደብረሲና በመባል የሚጠራው ፍልፍል ቤተ ክርስቲያን ቤተ-ሚካኤል በመባልም ጭምር ይታወቃል፡፡ ከእነዚህ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት መካከልም በቅድሚያ የታነጸው ቤተ-ማርያም የተሰኘው ሲሆን በወርኃ ታኅሣሥ በ፳፱ኛው ቀን የጌታችን የአምላካችን የመድኃኒታችን የኢየሱስ ክርስቶስ የልደት በዓል እና የቅዱስ ላሊበላ የልደት በዓል “ቤዛ ኲሉ” የሚዘመርበት ቤተ መቅደስ ነው፡፡ ከእነዚህ ፍልፍል አብያተ ክርስቲያናት መካከል በመጠን ከሁሉም የሚልቀው እና ግዙፍ የሆነው ቤተ-መድኃኔዓለም ሲሆን በዚሁ ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ”አፍሮ አይገባ” በመባል የሚታወቀው የመስቀል ይገኛል፡፡
የላሊበላ አብያተ ክርስቲያናት ሲነሱ በሁላችን አእምሮ የሚታወስና ትዝ የሚለን ከላይ ሲታይ በመስቀል ቅርጽ የታነጸው እና ከሌሎች በተለየ የኪነ ሕንፃ ጥበብ የተወቀረው ቤተ-ጊዮርጊስ ነው፡፡ የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ተሠርተው ለመጠናቀቅ ፳፫ ዓመታትን ፈጅተዋል፡፡ ውቅር አብያተ ክርስቲያናቱ በዓለም ላይ በሰው ልጆች ታሪክ ውስጥ ከተገለጡት አስደናቂ የኪነ ሕንፃ ጥበቦች መካከል ወደር እና አቻ የማይገኝላቸው ናቸው፡፡
የአብያተ ክርስቲያናቱ የኪነ ሕንፃ ንድፍ (Design) እና ሥነ ውበት (Aesthetics) በአስደናቂ ሁኔታ ተጣምሮ የተዋሐደበት ልዩ የመንፈሳዊ ምሕንድስና አሻራም የታየበት ነው፡፡እስካሁን ባለው የኪነ ሕንፃ እና የምሕንድስና ታሪክ ውስጥ እንደ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ዓይነት የረቀቀ ጥበብ የታየበት ሥራ በየትኛውም የዓለም ክፍል ላይ እንዳልተሠራ መዛግብት ያስረዳሉ፡፡ ፡፡ የአሠራሩ መንገድ ከታች ከመሠረት ሳይሆን ከላይ ከጣራ መጀመሩ በዋነኛነት ልዩ ያደርገዋል፡፡ ከዓለት መፈልፈላቸው እና በሥራቸው የውኃ ማጠራቀሚያ ቋት መያዛቸውም በራሱ ለየት ያደርጋቸዋል፡፡ ንጉሥ ላሊበላ ይህንን አስደናቂ የኪነ ሕንፃ ሥራ ሲሠራ ከፈጣሪው ከልዑል እግዚአብሔር ባገኘው መንፈሳዊ ጥበብ እንደሆነ የታሪክ ድርሳናት ይገልጣሉ፡፡
እግዚአብሔር አምላክ ለመረጣቸው እና አካሄዳቸውን ከእርሱ ጋር ላደረጉ መልካም ሰዎች ጥበብን ያድላል፤ ለዚህም የባስልኤል እና የኤልያብን ታሪክ ከመጽሐፍ ቅዱስ ማስታወስ ያሻል፡፡ “ለመቅደስም ማገልገያ ሥራ ሁሉ ያደርጉ ዘንድ እንዲያውቁ እግዚአብሔር ጥበብንና ማስተዋልን የሰጣቸው ባስልኤልና ኤልያብ በልባቸው ጥበበኛዎችም ሆኑ፣ እግዚአብሔር እንዳዘዘው ነገር ሁሉ አደረጉ፡፡ ሙሴም ባስልኤልና ኤልያብን እግዚአብሔርም በልቡ ጥበብን ያደረገለትን በልብ ጥበበኛ ሰው ሁሉ ሥራውንም ለመሥራት ይቀርብ ዘንድ ልቡ ያስነሣውን ሁሉ ጠራቸው፡፡ (ዘጸ.፴፮፡፩-፩) እንዲል፡፡
የውቅር አብያተ ክርስቲያናቱ መሠረታዊ የጂኦሜትሪያዊ ልኬት(Geometric proportion) የንድፍ ሥርዓትን የጠበቁ ናቸው፡፡ በሥጋዊ ምርምር ሊደረስባቸው አይችልም፡፡ለዚህም ነው ልዩ የከበረና ዘመን የማይሽረው የኪነ ሕንፃ ቅርስ መሆን የቻለው፡፡ ለዚህም ነው የዓለም ዜጎች ያከበሩት እና በየጊዜው ለመጎብኘት ወደ ሀገራችን የሚመጡት፡፡ ስለ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት አስደናቂነት እና ዘመን የማይሽራቸው የታሪክ አካላት እንደሆኑ በተለያዩ የሀገር ውስጥ እና የውጭ ሀገር ምሁራን ዘንድ ጥናት ተደርጓል፤ በግልጽም ተመስክሯል፡፡ ከእነዚህም መካከል ጥቂቶቹን እናንሳ ከ፲፭፻፲፪ ዓ.ም እስከ ፲፭፻፲፰ ዓ.ም ድረስ ወደ ኢትዮጵያ በመምጣት አብያተ ክርስቲያናቱን የጎበኘው የፖርቹጋሉ ተወላጅ ፍራንሲስኮ አልቫሬዝ ስለ ላሊበላ ውቅር አቢያተ ክርስቲያናት ድንቅ ምስክርነት ሰጥቷል፡፡ ይህ ሰው የላሊበላን ውቅር አብያተ ክርስቲያናት የጎበኘ የመጀመሪያው አውሮፓዊ ዜጋ ሲሆን ጎብኝቶ ካጠናቀቀ በኋላም ስለ አብያተ ክርስቲያናቱ አስደናቂነት እጅግ ብዙ ጽፏል፡፡
በጽሑፉ ማጠናቀቂያ ላይም እንዲህ ብሏል “ስለ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ሥራዎች ብዙ ብጽፍም የሚያምነኝ ሰው መኖሩ በጣም ያስጨንቀኛል፤ ያሳስበኛልም እስካሁን ያልኩትም እንኳ ቢሆን ውሸት ነው የሚሉኝ፡፡ ነገር ግን የጻፍኩት በሙሉ እውነት ለመሆኑ በኃያሉ እግዚአብሔር ስም እምላለሁ፡፡ እንዲያውም ከዚህ በላይ ማለት ይቻል ነበር፡፡ ሆኖም ስሜ በቀጣፊነት እንዳይነሳ እሰጋለሁ … ይህን የሚመስል በዓለም እንደማይገኝ እገልጻለሁ፡፡” በማለት ድንቅ ምስክርነቱን በዚያን ዘመን ገልጿል፡፡ (ምንጭ፡ገድለ ቅዱስ ላሊበላ ሰኔ 2003 ዓ.ም ገጽ 15)፡፡
ከዚህም በተጨማሪ አንድርዜይ በርትኒስኪ እና ዮዓና ማንቴል ኒየችኮ የተባሉት የታሪክ ጸሐፍት የኢትዮጵያ ታሪክ በሚለው መጽሐፋቸው ላይ “ንጉሡ በስሙ በሚጠራው በላሊበላ ከተማ እስከ ዛሬም ድረስ ዝናቸው ያልደበዘዘውን ከዓለት ተፈልፍለው የታነጹ አብያተ ክርስቲያናት መሥራቱ ታላቅ የታሪክ ባለውለታ አድርጎታል” በማለት ገልጸውታል፡፡ (ምንጭ፡-የኢትዮጵያ ታሪክ አንድርዜይ በርትኒስኪ እና ዮዓና ማንቴል ኒየችኮ ትርጉም አለማየሁ አበበ ገጽ 32፤2003 ዓ.ም እትም)፡፡
ዓለም የተደነቀባቸው እና በእጅጉ ያወደሳቸው የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት በ፲፱፸፻፱ ዓ.ም በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የትምህርት፤ የሳይንስ እና የባሕል ድርጅት (UNSCO) አማካኝነት በዓለም ቅርስነት ተመዝግበው ይገኛሉ፡፡ የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ለቤተ ክርስቲያን ከሚሰጡት መንፈሳዊ አገልግሎት ባሻገር ለሀገራችን ኢትዮጵያም ባለውለታ ናቸው፡፡ ይህም ሲባል ከተለያዩ የዓለማችን ክፍሎች ቅርሶቹን ለመጎብኘት ከሚመጡ የውጭ ሀገራት ጎብኝዎች አማካኝነት በየዓመቱ ከፍተኛ ገቢ በቱሪዝም ዘርፍ ለመንግሥት እንዲገባ ማስቻሉ ነው፡፡ ከዚህም በላይ ደግሞ የሀገራችን አባቶች ዓለምን የሚያስደንቅ ረቂቅ የኪነ ሕንፃ አሻራ አስቀምጠውልን ማለፋቸው አስተዋይ ትውልዶች ከሆን የእነርሱን ፈለግ በመከተል በሥልጣኔ እድገት ከፍተኛ ማማ ላይ እንደምንቀመጥ አመላካች ነው፡፡

ለሀገር ውለታ የዋሉ እነዚህ ታሪካዊ ቅርሶች ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ግን ከፍተኛ የሆነ አደጋ ተጋርጦባቸው ይገኛል፡፡ ይኸውም በዕድሜ መግፋት እና ለቅርሶቹ ጥበቃ ተብለው በተሠሩት የብረት ጣሪያዎች(Shade structures) ምክንያት አብያተ ክርስቲያናቱ ላይ በግርግዳቸው በኩል የመሰንጠቅ አደጋ እየተስተዋለባቸው ይገኛል፡፡ ችግሩ በዚሁ ከቀጠለ እና አፋጣኝ እርምጃ መውሰድ ካልተቻለ ጉዳቱ አመዛኝ ሆኖ የቅርሶቹ ሕልውና ጥያቄ ውስጥ ሊገባ ይችላል፡፡ ለእኛ ለዚህ ትውልድ ሰዎች ደግሞ ከአባቶች በአደራ የተላለፉትን ዘመን የማይሽራቸውን ውድ ቅርሶች በአግባቡ ባለመጠበቅ የታሪክ ተወቃሽ ለመሆን እንበቃለን፡፡
ለመሆኑ ንጉሥ ላሊበላ ምን ይለን ይሆን? አባቶቻችንስ እንዴት ይታዘቡን ይሆን? እነዚያን የመሰሉ አይደለም ደግመን ለመሥራት ቀርቶ እንዴትስ እንኳን እንደተሠሩ ተመራምረን መድረስ ያልቻልንባቸውን ድንቅ የታሪክ አሻራዎች ሠርተው አስረክበውን እኛ እንዴት በኃላፊነት መጠበቅ እና በአግባቡ መንከባከብ ያቅተን? በሀገራችን የሚገኙ በኪነ ሕንፃውም በምሕንድስናውም ዘርፍ አንጋፋ ልምድ እና ዕውቀት ያላቸው የቤተ ክርስቲያን ብሎም የሀገሪቱ ምሁራንስ በዚህ ጉዳይ ለምን በአስቸኳይ መፍትሔ መስጠት አልቻሉም?
እንደ ሀገር የቤተ ክርስቲያን የሆኑትን ብቻ ሳይሆን በሀገሪቱ የሚገኙ ማንኛውም ሰው ሰራሽ እና ተፈጥሮአዊ ቅርሶች ላይ አደጋ ሲጋረጥ “የእከሌ ኃላፊነት ነው፣ እኔን አይመለከተኝም” በማለት ራስን ገለልተኛ ከማድረግ ይልቅ በመወያየት እና አግባብነት ያላቸውን ምክክሮች በማድረግ መፍትሔ ማምጣት ግድ ይለናል፡፡ ይህ ካልሆነ ግን “እነርሱም አልሠሩትም፤ እነርሱም አልጠበቁትም” ተብለን የታሪክ ተወቃሽ ሆነን እናልፋለን፡፡
የቤተ ክርስቲያን ሊቃውንት፤ የሀገሪቱ የባሕል እና ቱሪዝም ኃላፊዎች፤ የኪነ ሕንፃ እና ምሕንድስና ምሁራን፤ በየሥልጣን ተዋረዱ የሚገኙ የመንግሥት ባለድርሻ አካላት ብሎም እያንዳንዱ ምእመን ችግሩ ይመለከተኛል በማለት አስቸኳይ እና ቀጠሮ የማይሰጠው መፍትሔ ማምጣት አስፈላጊ ነው፡፡ ከዚህም በላይ እያንዳንዱ ምእመን ፈጣሪ ሀገራችንን፤ ሕዝቦቿን እና ቅርሶቻችንን እንዲጠብቅልን ዘወትር በጸሎት መጠየቅም ይጠበቅበታል፡፡
ለወደፊቱ ተመሳሳይ ችግር በቅርሶቻችን ላይ እንዳያጋጥም እና ቢያጋጥም እንኳን ተገቢውን መፍትሔ ለመስጠት ያስችለን ዘንድ በኪነ ሕንፃ እና በምሕንድስና ላይ የተሰማሩ የቤተ ክርስቲያን ልጆችን በማስተባበር ሥርዓትን እና ሥነ መዋቅርን የተከተለ የቤተ ክርስቲያን ቴክኒካዊ ክፍል መዘርጋት እና ከባለድርሻ አካላት ጋር አብሮ መስራት ያስፈልጋል፡፡ የሲቪል መሀንዲሶች(Civil and Structural Engineers )፣ የኪነ ሕንፃ እና የከተማ ልማት ባለሙያዎች(Architects Urban planners and Architectural Historians)፤ የኮንስትራክሽን ግንባታ ባለሙያዎች (Construction TechnologyManagement)፤ የመካኒካል መሐንዲሶች(Mechanical Engineers)፤ የአፈር እና የድንጋይ ምርምር ባለሞያዎች(Geologists and Geo Tech Engineers)፤የቅርስን እና አካባቢ ጥበቃ ባለሞያዎች(Culture and Heritage professionals)፤ የሥነ ሰብእ ተመራማሪዎች(Anthropologists)፤ የታሪክ ምሁራን (Historian) እና የቤተ ክርስቲያን አባቶችን ያሰባሰበ ቡድን በማቋቋም ችግሩ የተከሰተበትን ምክንያት በማጥናት እና በምን መልኩ ጥገና እና ዕድሳት ይደረግለት የሚለውን ታሳቢ በማድረግ መፍትሔ ሊሰጠው ይገባል፡፡

ይህ የሞያተኞች ቡድን ወደፊትም ተመሳሳይ ችግር በቤተ ክርስቲያን እና በሀገር ቅርሶች ላይ ሲጋረጥ መፍትሔ ለማምጣት የሚሠራ የቤተ ክርስቲያን የአስተዳድር ወይም የቴክኒክ አካል ተደርጎ ሊመሠረት ያስፈልጋል፡፡ እንዲህ ባለመሥራታችን ተመሳሳይ ችግሮች በተከሰቱ ቊጥር የመፍትሔ ያለህ እያልን መጮህ እና የቅርሶቹን የእንግልት እና የአደጋ ሥጋት ጊዜ ማስፋት እና እስከወዲያኛውም ድረስ ላናገኛቸው እና ላይተኩ ሆነው እንዲጠፉ እናደርጋለን፡፡ ከዚህ በፊት ከኢትዮጵያ በጣሊያን አማካኝነት ተወስዶ የነበረውን የአክሱም ሐውልት ለማስመለስ የተደረገውን ጥረት ለአብነት እንደ ጥሩ ተሞክሮ አድርጎ ማንሳት ያስፈልጋል፡፡ በጊዜው በሁሉም ባለድርሻ አካላት የተደረገውን ዓይነት ርብርብ አሁን ላይም በመድገም ቅርሶቻችንን መታደግ ያስፈልጋል፡፡
በሌሎች ሀገሮች የሚገኙ የሃይማኖት ተቋማት የቅርስ ጥበቃ እና እንክብካቤ የሚያደርጉ ከዲዛይን፤ ምሕንድስና እና ግንባታ ዘርፎች የተወጣጡ አባላትን ያካተቱ የቴክኒክ ክፍሎችን በማዋቀር የቅርስ ጥበቃ እና እድሳት (Conservation and Restoration) እንደ አስፈላጊነቱ ያደርጋሉ፡፡ የእኛም ሀገር የሃይማኖት ተቋማት ከነዚህ ሀገራት አብያተ ክርስቲያናት እና ሌሎች እምነት ተቋማት ተሞክሮ በመውሰድ በቅርሶቻችን ላይ የተጋረጠውን አደጋ መቀነስ ብሎም ማስቀረት ያስፈልጋል፡፡ አባቶቻችን የሠሩልንን እና ያስረከቡንን የታሪክ ቅርሶች በአግባቡ ተቀብለን እና ጠብቀን ለትውልድ ማስተላለፍ እና ቅብብሎሹ እንዲቀጥል ማድረጉ ከእያንዳንዳችን ይጠበቃል፡፡ በቤተ ክርስቲያን የአስተዳድር ሥነ መዋቅርም ቢሆን እንደዚህ ዓይነት ችግሮች ሲከሰቱ ከመንግሥት ባለድርሻ አካላት ጋር በመነጋገር መፍትሔ ማምጣት ጊዜ የሚሰጠው ጉዳይ መሆን የለበትም፡፡

               ወስብሐት ለእግዚአብሔር
ምንጭ፤ሐመር መጽሔት 26ኛ ዓመት ቁ7 ኀዳር2011 ዓ.ም

ከኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ቅዱስ ሲኖዶስ የተሰጠ መግለጫ

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ቅዱስ ሲኖዶስ በዓመት ሁለት ጊዜያት እንዲሆን በፍትሕ መንፈሳዊ አንቀጽ 5 ቁጥር 164 በተደነገገው መሠረት ምልዓተ ጉባኤው የመክፈቻው ሥርዓተ ጸሎት ከተፈጸመበት ከጥቅምት 11 ቀን 2011 ዓ.ም ጀምሮ እስከ ጥቅምት 21 ቀን 2011 ዓ.ም ድረስ የተለመደውን ዓመታዊ መደበኛ ስብሰባ ሲያካሒድ ሰንብቶ ማህበራዊና መንፈሳዊ ለቤተ ክርስቲያናችንና ለሀገራችን የሚበጁ ውሳኔዎችን አሳልፎአል ፡፡
በዚሁ መሠረት፤
1. ለቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ በቀረበው አጀንዳ ተራ ቁጥር አንድ ላይ በተገለፀው የጉባኤ መክፈቻ ንግግር የተመዘገበው ፍሬ ሐሳብ የበጀት ዓመቱ መመሪያ ሆኖ ያገልግል ዘንድ ምልዓተ ጉባኤው ተቀብሎታል፤
2. የብፁዓን አባቶች የሥራ ምደባና ዝውውር በማስፈለጉ ቅዱስ ሲኖዶስ ያለውን ሁኔታ ከመረመረ በኋላ ዝውውሩን አከናውኗል፤ አዲስ የሥራ ምደባም ተካሒዷል ፡፡
3. በሀገራችን ኢትዮጵያ በአንዳንድ ክልሎችና ዞኖች ተከስቶ የነበረው ሕልፈተ ሕይወት፣ የአብያተ ክርስቲያናት መቃጠልና የንብረት መውደም የዜጎች መፈናቀል ይገታ ዘንድ በመደጋገም የተላለፈው ጥያቄ በኢትዮጵያ ፌደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፑብሊክ መንግሥት በኩል ተቀባይነትን ያገኘ ቢሆንም፤ አሁንም በሀገሪቱ አንዳንድ ችግሮች እንዳሉ እየተሰማ ነው ፡፡
ስለዚህ ከየአቅጣጫው እየተሰማ ላለው ችግር አስቸኳይ መፍትሔ ተፈልጎ እንዲገታ ካልተደረገ እየሰፋና እያደገ ሊሔድ ስለሚችል መንግሥት ከአቅም በላይ እየሆነ ለሚታየው ችግር አጽንዖት ሰጥቶ አስፈላጊውን ሕጋዊ መፍትሔ እንዲገኝ በማድረግ ተገቢውን እንዲፈጸም የቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ በድጋሚ ያሳስባል ፡፡
4. የዘንድሮውን የቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ ልዩ ታሪካዊ ጉባኤ ከሚያደርጉት መካከል፣ የብፁዕ ወቅዱስ አቡነ መርቆሬዎስ ዐራተኛ ፓትርያርክ፣ አብረዋቸው ከነበሩት አባቶች ጋር ወደ እናት ሀገራቸው ኢትዮጵያ የመመለሳቸው ጉዳይ አንዱ እንደሆነ አያጠያይቅም፤
5. ለኢትዮጵያ ምእመናን ከኤርትራ ምእመናን፤ ለኤርትራ ቤተ ክርስቲያን ከኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን፣ ለኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያንም የኤርትራ ቤተ ክርስቲያን የመፈቃቀርና የአንድነት እንዲሁም የበለጠ የክፉ ቀን ደራሽ ይኖራል ተብሎ አይገመትም ፡፡
ስለዚህ በሁሉም መንፈሳዊና ማኅበራዊ አገልግሎት ዘርፍ ተቀራርቦ እየሠሩ መረዳዳት ይቻል ዘንድ ከወዲሁ ሁኔታዎችን የሚያመቻች የጋራ ኮሚቴ እንዲቋቋም ምልዓተ ጉባኤው ተስማምቷል ፡፡
6. በቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ የጸደቀው ሠላሳ ሰባተኛው የመንበረ ፓትርያርክ አጠቃላይ ሰበካ መንፈሳዊ ጉባኤ የጋራ መግለጫ በአፈጻጸም ዙሪያ የሚከሰት ችግር ካጋጠመው በቋሚ ሲኖዶስ እየተመረመረ ለውጤት ይበቃ ዘንድ ቅዱስ ሲኖዶስ ተስማምቶ መመሪያ አስተላልፏል፤
7. በአሁኑ ጊዜ በሀገራችን ኢትዮጵያ በአንዳንድ አካባቢዎች እየታየ ያለው የሰላም እጦት ችግር በቀላሉ የሚገታ ሆኖ ካልተገኘ ወደፊት አስቸጋሪ ሁኔታዎች ሊከሰቱ ይችላሉ የሚል ሥጋት አለ፤
ስለዚህ እንደ ቤተ ክርስቲያናችን ቀኖናዊ ሥርዓት የወንጌል ስምሪት ተዘጋጅቶ ከመቼውም ጊዜ በበለጠ ትምህርተ ወንጌል ተጠናክሮ እንዲሰጥ ሆኖ ከዚህም ጋር ከኅዳር 1 እስከ ኅዳር 7 ቀን 2011 ዓ.ም. ድረስ በመላው የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ አብያተ ክርስቲያናት ጸሎተ ምሕላ እንዲደረግ የቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ መመሪያውን አስተላልፎአል፤
8. በተቀረፀው አጀንዳ መሠረት አቤቱታ የቀረበባቸውን አህጉረ ስብከቶች በተመለከተ መርምሮና አጣርቶ መፍትሔን የሰጠ ሲሆን በአንጻሩ ከቅን አስተዳደር የሚጠበቅ ድርሻ ስለሆነ አስተዳደራዊ ችግር ያጋጠማቸው አህጉረ ስብከት ተመርምረው ውጤታቸው ተፋጥኖ ይቀርብ ዘንድ ቅዱስ ሲኖዶስ መመሪያን ሰጥቷል ፡፡
9. በበጀትና ሒሳብ መምሪያ በኩል የቀረበው የዘመኑ ገቢና ወጭ ሒሳብ ሪፖርት ከተሰማ በኋላ ገቢው በትክክል እንዲመዘገብ ሆኖ፤ የወጭው አርእስት ተጠብቆ በበጀት ዓመቱ እንዲሠራበት ቅዱስ ሲኖዶስ መመሪያን ሰጥቷል፡፡
10. በጥንታዊት ኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያናችን በመንፈሳዊውም ሆነ በማህበራዊው ረገድ ከፍተኛ ሥራ መሠራቱን ቅዱስ ሲኖዶስ ገምግሟል፡፡ በቀጣይም የቤተ ክርስቲያኒቱን ተልዕኮ ለማስፋት በቤተ ክርስቲያኒቱ ከላይ እስከታች የሚተገበር የቤተ ክርስቲያን ሁለንተናዊ ችግርና መሪ እቅድ ተዘጋጅቶ የቀረበ በመሆኑ ለዚሁ ተግባር በተከፈተው ጽ/ቤት ሥራው እንዲቀጥል፣
በውጭ አገር ለምትገኘውም ቤተ ክርስቲያናችን የየአገሮቹን ሕገ መንግሥት ባገናዘበ መልኩ ቃለ ዓዋዲ እንዲዘጋጅና ሁሉም አብያተ ክርስቲያናት በመዋቅራዊ አስተዳደር እንዲመራ ተወስኖአል፡፡
11. አሁን በቤተ ክርስቲያናችን ቅዱስ ሲኖዶስ መካከል የተፈጠረው አንድነት ለቀጣይ መንፈሳዊና ማህበራዊ ሥራችን መቃናት በር ከፋች በመሆኑ ከአሁን በኋላ በአገር ውስጥም ሆነ በውጭው ዓለም ያለችው ቤተ ክርስቲያን በአንዲት ቀኖናዊት ቤተ ክርስቲያን በማዕከል እንድትመራ ወስኗል፡፡
12. ከሐምሌ ወር በዋሽንግተን ዱሲ የሁለቱ ሲኖዶስ ልዑካን የስምምነቱን ሠነድ የቅዱስ ሲኖዶስ ምልዓተ ጉባኤ ተቀበሎ በማጽደቅ በሠነድነት እንዲቀመጥ ወስኗል፡፡
13. በቅድስት ሀገር ኢየሩሳሌም በዴር ሡልጣን ገዳማችን ይዞታ ላይ እየታየ ያለው ችግር ከጊዜ ወደጊዜ እየጨመረ ከመሔዱ የተነሣ ችግሩ ይፈታ ዘንድ ቅዱስ ሲኖዶስ በጽሑፍም ሆነ በቃል ለሚመለከተው ሁሉ በአካል ቀርቦ ከማመልከት የተገታበት ጊዜ እንደሌለ ይታወቃል፤
ታሪካዊ እውነትን ለመሻር በማይገባ ሁኔታ የኮፕቲክ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን በሌላት ርስትና መብት የዴርሡልጣን ገዳማችን ባለቤትነታችንን ለማሳጣት ብዙ የፈጠራ ወሬዎችን በመንዛት የተሰማሩት ግብጻውያን ኮፕቲኮች ሊያውቁት የሚገባ ትልቁ ጉዳይ በማን ርስት ማን ያዝዛል? ኢትዮጵያውያን ለዘመናት ሕይወታቸውን ሳይቀር መስዋዕት በማድረግ ሃይማኖታቸውንና ጥንታዊ ታሪካቸውን ጠብቀው ለእኛ አስረክበውናል፤ እኛም ጠብቀን ለትውልዱ የማስረከብ ኃላፊነታችንን እንወጣለን፡፡
የግብጽ ኮፕቲክ ኦርቶዶክስ በይዞታችን ላይ አግባብነት የሌለው ሥራን የማደናቀፍና በታሪክም ሆነ በማንኛውም የሠነድ መረጃ የሌለው የባለቤትነት ጥያቄ በማንሳት እየተፈጠረ ያለውን አላስፈላጊ ሁከትና ብጥብጥ ማቆም አለባቸው፤ ዴርሡልጣን ትናትም ዛሬም ነገም የኢትዮጵያ ገዳም ነው፡፡
ዳሩ ግን መፍትሔውን ከማስገኘት ይልቅ እየደረሰ ያለው ተፅዕኖ እየሰፋና እየከበደ መጥቶ በአሁኑ ወቅት ገዳሙን በሚጠብቁና በሚቆጣጠሩ መነኮሳት ላይ በኮፕቲክ ቤተ ክርስቲያን አማካኝነት ያልተጠበቀ ከፍተኛ ችግር እየደረሰ ስለሆነ የችግሩን አስገዳጅነት አስመልክቶ የኢትዮጵያ መንግሥት የጉዳዩ ባለቤት እንደመሆኑ አስፈላጊውን መፍትሔ እንዲያስገኝልን እንጠይቃለን፡፡
14. የቦታቸው ታላቅነትና የታሪካቸው ስፋት ዓለም አቀፍ ዕውቅናን ባስገኘላቸው በርእሰ አድባራት ወገዳማት አክሱም ጽዮን ቤተ ክርስቲያን እየተገነባ ላለው ሙዝየምና፣ የመሰነጣጠቅ አደጋ ለሚታይበት ለቅዱስ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ለጥገናና ለግንባታ አገልግሎት የሚውል ገንዘብ ተፈቅዶዋል፤
በዚሁ መሠረት፤
1. ለርእሰ አድባራት ወገዳማት አክሱም ጽዮን ቤተ ክርስቲያን ቤተ መጻሕፍት ወመዘክር ሥራ ማከናወኛ ብር 20,000,000.00 /ሃያ ሚሊዮን ብር/
2. ለቅዱስ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ማስጠገኛ፤
– ብር 20,000,000.00 /ሃያ ሚሊዮን ብር/ ከመንበረ ፓትርያርክ ጠቅላይ ጽ/ቤት ወጭ ሆኖ እንዲሰጥ ተወስኗል፤
15. አንዳንድ ግለሰዎች በግልና በቡድን በመደራጀት የቤተ ክርስቲያኗ መብትና ቀኖና እየተጋፉ መሆናቸውን ከቀረበው ሪፖርት ጉባኤው ተገንዝቧል፡፡
ስለዚህ መንግሥት በዚህ ተግባር ላይ የተሠማሩትን የሕግ ከለላ እንዲያደርግ እንጠይቃለን፡፡
ቅዱስ ሲኖዶስ ከዚህ በላይ በተጠቀሱትና በሌሎችም ዓበይት ጉዳዮች ላይ ለ11 ቀናት ያህል በአገር አቀፍና በዓለም አቀፍ ጉዳዮች በስፋትና በጥልቀት ሲወያይ ሰንብቶ ስብሰባውን በጸሎት አጠናቋል
ወስብሐት ለእግዚአብሔር አሜን
አባ ማትያስ ቀዳማዊ
ፓትርያርክ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ዘኢትዮጵያ
ሊቀ ጳጳስ ዘአክሱም ወዕጨጌ ዘመንበረ ተክለ ሃይማኖት
አዲስ አበባ፣ ኢትዮጵያ
ጥቅምት 21 ቀን 2011 ዓ.ም.

“መከራ ልትቀበሉ እንጂ በስሙ ልታምኑ ብቻ አልተጠራችሁም” (ፊል. ፩፥፳፱)

 

ዘመናችን መረጃ በፍጥነት የሚለዋወጥበት፣ ስላሙ ሲደፈርስ ደቂቃ የማይፈጅበት እየሆነ መጥቷል፡፡ ሰዎች ሞትን ለመሸሽ የማያደርጉት ጥረት የለም፡፡ ኃያላን ሰማይ ጠቀስ ፎቆች፣ የኤሌክትሪክ አጥር፣ የድኅንነት ካሜራ እያዘጋጁ ወንጀልንና ወንጀለኞችን ለመቆጣጠር ቢሞክሩም አልተሳካላቸውም፡፡ መንገዳቸው ሥጋዊ ፍላጎትን የተከተለ በመሆኑ መፍትሔ ማሰገኘት አልቻለም፡፡ ችግሩ የሚፈታው ሁልጊዜ ችግርን ወደ ሌላ በመጠቆም አለመሆኑን መረዳት ይገባል፡፡

ምዕራባውያን የአዳጊ ሀገሮችን ቅርስና መዋዕለ ንዋይ እየዘረፉ ወደ ሀገራቸው ሲወሰዱ ኖረዋል፡፡ አሁን ደግሞ እነሱው ባሳዩዋቸው መንገድ ሌሎች ሀብታሞች የሰበሰቡትን እንዳይበሉት እያደረጉዋቸው ነው፡፡ በዚህ ሁሉ ሒደት ከምኑም የሌሉበት ክርስቲያኖች ለአደጋ እየተጋለጡ፣ የሚደርስላቸው አጥተው እግዚአብሔርን እየተማጠኑ ነው፡፡ ለዚህ አብነት የሚሆኑን የሶሪያ ክርስቲያኖች ናቸው፡፡ የተሸፈነው ሁሉ የእልክ መወጫና የጦር መለማመጃ የሚያደርገው ክርስቲያኖችን ነው፡፡ መስቀል የጨበጡ ካህናትን ገድሎ የሚገኝ ደስታ፣ ምእመናንን የሚያረጋጋና ለሀገር ሰላም የሚጸልይን ጳጳስ አስሮ የሚገኝ ሰላም እንዴት ያለ ሰላም ሊሆን እንደሚችል መገመት ያዳግታል፡፡

በመካከላችን የተፈጠረውን ልዩነት ተወያይተን እንፍታው፣ ከጦርነት ጥፋት እንጂ ልማት አናገኝም የሚሉት ወገኖች እየቀነሱ መጥተዋል፡፡ ሀገር በወንበዴዎች ጠፍታ እንደምታድር በሰላማውያን ደግሞ ተሠርታ ታድራለች፡፡ ሰላማውያን ከሆንን ለእኛ የሚያስፈልገን ለሌሎችም እንደሚያስፈልጋቸው ስለምናምን ያለውን ተካፍለን እንጠቀማለን፣ ከሌለ ደግሞ በጋራ ሠርተን የምናገኝበትን ዘዴ እንቀይሳለን፡፡ በዓለማችን እየተሠራ ያለው ግን የሌላውን ነጥቆ የራስ ማድረግ ነው፡፡ የድሀ ሀገሮችን ቅርስ፣ ንዋያተ ቅድሳት እየዘረፉ ወስደው የራሳቸው የሚመስልበትን ሕግ አውጥተው ይኖራሉ፡፡ የታሪኩ ባለቤቶች የራሳቸውን ንዋያተ ቅድሳት ከፍለው ይመለከታሉ፡፡ ይህም የዓለም ሕግጋት የተንሸዋረረና ላለው የሚያደላ መሆኑን ያስገነዝባል፡፡ ትክክለኛ መፍትሔ ለማምጣት ከተፈለገ ፍትሕ ያለ አድሎ ለሁሉም መስጠትና በኢኮኖሚ የዳበሩት ሀገሮች ድሆችን እናውቅላችኋለን፣ እኛ ያልናችሁን ብቻ ፈጽሙ የሚለው አሠራር መታረም አለበት፡፡

እምነት ያላቸው ሰዎች ግን እንኳን የሌላውን ሊነጥቁ የራሳቸውንም አሳልፈው ይሰጣሉ፡፡ መመሪያቸውም “እምነትስ ተስፋ ስለምናደርገው ነገር የምታስረግጥ፣ የማናየውንም ነገር የምታስረዳ ናት፡፡ በዚህም ለሸማግሌዎች ተመሰከረላቸው፡፡ ዓለም በእግዚአብሔር ቃል እንደተፈጠረ፣ የሚታየውም ነገር ከማይታየው እንደሆነ በእምነት እናውቃለን” (ዕብ. ፲፩፥፲፫) የሚለው ቃል ነው፡፡ ተስፋቸው ለዘለዓለማዊው ዓለም በመሆኑም በምድር ሰላማውያን ሆነው ይኖራሉ፡፡ የማይታየውን ተስፋ ስለሚያደርጉም እንደሚታረድ በግ እየተጎተቱ ወደ ሞት ሲወሰዱ በደስታ ይቀበሉታል፡፡ ሞትንም የሚንቁት ከመከራ፣ ከውጣውረድ፣ ከስቃይ የሚያርፉበትና ዳግም ሞት ወደሌለበት የሚሸጋገሩበት በመሆኑ ነው፡፡

ክርስቲያኖች በዚህ ምድር ሲኖሩ ደስታና ኀዘን፣ ማግኘትና ማጣት ቢፈራረቅባቸውም ታግለው ለማሸነፍ፣ እግዚአብሔርን ጠይቀውም መፍትሔ ለማምጣ ይሞክራሉ፡፡ የሚደርስባቸውን ፈተና በጸጋ የሚቀበሉትም በተስፋ ኗሪዎች ሀገራቸው በሰማይ መሆኑን በደንብ የተረዱ በመሆናቸው ነው፡፡ ኃይል እያላቸው የሚሸሹት፣ ማድረግ እየቻሉ አቅም የሌላቸው የሚመስሉት ዘለዓለማዊው ድኅነት በመሞት እንጂ በመግደል የሚገኝ ባለመሆኑ በመስጠት እንጂ በመቀማት ባለመገኘቱ ነው፡፡ የነገሥታት ወገኖች የነበሩት ሰማዕቱ ቅዱስ አቦሊ፣ አባቱ ዮስጦስና እናቱ ታውክልያ ዙፋኑ ለእነሱ እንደሚገባ እያወቁ ስለዘለዓለማዊው ጊዜያውን ናቁት፡፡ የሮማ ሕዝብ ከዲዮቅልጥያኖስ እነሱ እንደሚሻሉት፣ በጉልበት ሳይሆን በእምነት እንደሚመሩት እነሱም፣ ዲዮቅልጥያስም፣ ሕዝቡም ያውቃሉ፡፡ ያደረጉት ግን ለክርስትና ፍቅር ብለው ሥልጣናቸውን መተውና ሰማዕትነትን መቀበል ነው፡፡ አቅም የላቸውም እንዳይባሉ ብቻቸውን ተዋግተው የጠላት ሠራዊት መመለስ እንደሚችሉ አሳይተዋል፡፡ ክርስትናቸው ግን ከዚያ እንዲያልፉ አላደረጋቸውም፡፡ በዚህም ገዳያቸው ዲዮቅልጥያኖስ በክፉ እነሱ ግን በመልካም ሲታወሱ እንዲኖሩ የሚያደርጋቸውን ሥራ ሠርተው ዐልፈዋል፡፡ ሁልጊዜ አስቡን፣ ከአምላካችሁ አስታርቁን እየተባሉ ይለመናሉ፡፡

ክርስቲያኖች እምነት እንጂ ፍርሃት መገለጫቸው አይደለም፡፡ ጦር መሣሪያ የታጠቁት ባዶዋቸውን የቆሙትን ክርስቲያኖች የሚፈሯቸው እምነት ያላቸው ሰዎች እግዚአብሔር አብሯቸው ስለአለ ምን ያህል እንደሚያስፈሩ ማሳያ ነው፡፡ መፍራት የነበረበት ባዶ እጁን ያለና ሞት የተፈረደበት እንጂ ንጹሐንን ወደ ሞት በመውሰድ የሚገድል አይደለም፡፡ በክርስቲያኖች የሚፈጸመው ግን የተገላቢጦሽ ነው፡፡ ንጉሡ እለእስክንድሮስ በፍርሃት እንዲርድ ያደረገው የሦስት ዓመቱ ሰማዕቱ ቂርቆስ ነው፡፡ የእምነት ሰዎችን አላውያን ነገሥታት ብቻ ሳይሆኑ አጋንንትም ይፈሯቸዋል፡፡

እምነታቸውን ጋሻ በማድረጋቸው ለራሳቸው ብቻ ሳይሆን በአጸደ ሥጋ ለምንኖር ሁሉ ኃይላችን፣ ብርታታችን፣ ትውክልታችን፣ ጋሻ መከታችን መሆናቸውን ሐዋርያው “እነሱ በእምነት ተጋደሉ፤ ነገሥታትን ድል ነሡ፤ ጽድቅን አደረጉ፣ ተስፋቸውን አገኙ፣ የአናብስትን አፍ ዘጉ፡፡ የእሳትን ኃይል አጠፉ፤ ከሰይፉ ስለት አመለጡ፤ ከድካማቸው በረቱ፣ በጦርነት ኃይለኞች ሆኑ፤ የባዕድ ጭፍሮችንም አባረሩ፡፡ ሴቶችም እንደ ትንሣኤ ቀን፣ ተነሥተውላቸው ሙታኖቻቸውን ተቀበሉ፤ ተፈርዶባቸው የሞቱም አሉ፤… የገረፉዋቸው፣ የዘበቱባቸውና ያሰሩዋቸው ወደ ወኅኒ ያስገቧቸው አሉ፡፡ በመጋዝ የሰነጠቋቸው፣ በድንጋይ የወገሯቸው፣ በሰይፍም ስለት የገደሏቸው አሉ፤ ማቅ፣ ምንጣና የፍየል ሌጦ ለብሰው ዞሩ፤ ተጨነቁ፣ ተቸገሩ፣ መከራ ተቀበሉ፣ ተራቡ፣ ተጠሙም፡፡ ዓለም የማይገባቸው እነዚህ ናቸው፤ ዱር ለዱርና ተራራ ለተራራ፣ ዋሻ ለዋሻና ፍርኩታ ለፍርኩታም ዞሩ (ዕብ. ፲፩፥፴፫-፴፰) በማለት ገለጠው፡፡ የእስራኤል ኃያላን የሃይማኖት ሰዎች ሕዝበ እግዚአብሔርን ለመጠበቅ ያደረጉትን ተጋድሎ በመዘርዘር ወደ ሐዲስ ኪዳን ሰማዕታት የሚሸጋገረው የሐዋርያው ትምህርት ለደከሙት ብርታት የሚሆን ነው፡፡

ሐዋርያው አስቀድሞ እምነታቸውን ነገረን፡፡ በመቀጠልም እምነታቸውን ለመጠበቅ የፈጸሙትን ተጋድሎ አስረዳን፡፡ አስከትሎም በዚህ ዓለም በፈጸሙት ተጋድሎ በእምነት እንደተመሰከረላቸው፣ የተስፋ ቃል እንደተገባላቸው አበሰረን፡፡ ሐዋርያው የእነዚህን አበው ተጋድሎ የተረከልን በእምነት እንድንጸና፣ በቤተ ክርስቲያንና በምእመናን ፈተና ዛሬ አለመጀመሩን ተገንዝበን እንድንረዳው ነው፡፡ ወታደር ጀብድ የፈጸሙ ጀግኖችን ተጋድሎ እየተረከ የወታደሮችን ስሜት እንደሚቀሰቅስና ፍርሃታቸውን እንደሚያርቅላቸው ሁሉ ክርስቲያኖችም በእምነት የጸኑትን፣ ይህን ዓለም ታግለው ያሸንፉትን መንፈሳዊ ተጋድሎ በመተረክ አርአያ እንድናደርጋቸው እናንተን ያጸና እኛንም ያጽናን እንድንላቸው ነው፡፡ በሃይማኖት ጽኑ፣ የሚያልፈውን በማያልፈው ለመተካት የሚደርስባችሁን ታገሱ፣ በእምነት ጽኑ፣ ጎልምሱም የሚለው ትምህርት ለክርስቲያኖች ስንቅ ነው፡፡ ፍርሃትን አርቆ በእምነት ለመጽናት የሚያበቃ ነው፡፡

በተስፋ የሚጠብቁት ስለበለጠባቸው በዚህ ዓለም የሚደርስባቸውን መከራ መታገሥ እንዳለባቸው ሐዋርያው “እኔስ ከዚህ ዓለም ልለይ በክርስቶስም ዘንድ ልኖር እወዳለሁ፡፡ ይልቁንም ለእኔ ይህ ይሻለኛልና፤ ይበልጥብኛል፡፡ ደግሞም ስለ እናንተ በሕይወተ ሥጋ ብኖር ይሻላል፡፡ ይህንም ዐውቄ ለማደጋችሁና ለሃይማኖትም ለምታገኙት ደስታ እንደምኖር አምናለሁ” (ፊል. ፩፥፳፫-፳፭) በማለት ገልጦታል፡፡ በዚህ ቃል ሐዋርያው የራሱን ፍላጎት ገለጠ፡፡ ለምእመናንና ለቤተ ክርስቲያን የሚያስፈልገውንም አሳወቀ፡፡ የሃይማኖት ሰዎች እንደነሱ ፈቃድ ብቻ ሳይሆን እንደ እግዚአብሔር ፈቃድ መኖር እንደሚገባ አስገነዘበ፡፡ ይህም ክርስቲያኖች ሌላውን ለመጥቀም ከእግዚአብሔር ጋር ለመኖር ቢናፍቁ እንኳ ሊያዘገዩት እንደሚችሉ ያስረዳል፡፡

ቤተ ክርስቲያን ትገፋለች፡፡ ወድቃ ግን አታውቅም፡፡ የሚገርመው አላውያን ቤተ ክርስቲያንን ለመግፋት የዘረጉት እጃቸው እምነትን ገንዘብ አድርጎ መመለሱን እያየን መሆኑ ነው፡፡ የቤተ ክርስቲያን ጉዞ እንዲህ ነው፡፡ አንዱ ሲቆረጥ ከሥሩ በሺሕ የሚቆጠሩ እያበቀለ ክርስትና እንድታብብ አድርጓል፡፡ የሦስተኛው መቶ ክፍለ ዘመን የዘመነ ሰማዕታት ክርስቲያኖች ብቻ ሳይሆኑ በሀገራችንም ሰማዕትነት አያምልጥህ እያሉ በአንድ ቀን ስምንት ሺሕ ገበሬ ምእመናን ሰማዕታትን ተቀብለዋል፡፡ ይህም በታሪክ እንዲዘከሩ፣ በቤተ ክርስቲያን እንዲታሰቡ አድርጓቸው ይኖራል፡፡

በየዘመኑ ዲያብሎስ በቤተ ክርስቲያን ላይ ፈተና ያስነሣል፡፡ አይታለፍም የተባለው ታልፎ፣ አይሆንም የተባለው ተፈጽሞ እየታየ ነው፡፡ ለዚህም ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ “ዲያብሎስ ዝናሩን አራገፈ፤ ቀስቱን ጨረሰ፤ ቤተ ክርስቲያንን ግን አልጎዳትም፡፡ ቤተ ክርስቲያን ሁልጊዜ ትዋጋለች፤ ተሸንፋ ግን አታውቅም” በማለት መናገሩ ምስክር ነው፡፡ ዲያብሎስ እንደማያሸንፉት እያወቀ፣ ክርስቲያኖችም በጸሎት ኃይል እንደሚያደክሙ እየተረዳ ቤተ ክርስቲያንን ይዋጋል፡፡ ዲያብሎስ የሚያተርፈው ቢኖር ቤተ ክርስቲያንን ለመዋጋት ያሰለፋቸው ጀሌዎቹ በክፋታቸው ከጸኑለት አብረውት ገሃነመ እሳት እንዲወርዱ ማድረግ ነው፡፡ ከዚያ ውጭ የአባቶቻችንና እናቶቻችን ቅድስና እንዲገለጥ ያደርጋል እንጂ ያሰበው ተሳክቶለት፣ ምኞቱ ሞልቶለት አያውቅም፡፡

ክርስቲያኖች ክርስትናን የተቀበሉት፣ የሥላሴ ልጅነትን ያገኙት ለማመን ብቻ ሳይሆን መከራም ለመቀበል መሆኑን ሐዋርያው “የእነሱ ጥፋት የእናንተም ሕይወት ይታወቅ ዘንድ የሚቃወሙትን ሰዎች በማናቸውም አያስደንግጧችሁ፡፡ ይህንም ጸጋ እግዚአብሔር ሰጥቷችኋል፤ ነገር ግን ስለ እርሱ መከራ ልትቀበሉም ነው እንጂ ልታምኑበት ብቻ አይደለም፡፡ እንዲሁም እኔን እንዳያችሁኝ የእኔንም ነገር እንደሰማችሁ ምን ጊዜም ተጋደሉ” (ፊል. ፩፥፳፰-፴) በማለት ገልጦልናል፡፡ ይህን የምንለው ክርስቲያኖች በዚህ ዓለም ሲኖር መሠረታዊ ፍላጎታቸውን ለማሟላት ምንም አያስፈልጋቸውም ለማለት አይደለም፡፡ ከሁሉ የሚቀድመው በእምነት ጸንቶ፣ ነቅቶና ተዘጋጅቶ መኖር እንደሚያስፈልግ ለመግለጥ እንጂ፡፡ እምነት ያላቸውና ትውክልታቸውን በእግዚአብሔር ላይ ያደረጉ ደግሞ በዚህ ዓለም እንዴት እንደሚኖሩ ያውቁነታል፡፡ ራሳቸው ዘመኑን ዋጅተው ነው እኛንም ዘመኑን ዋጁ የሚሉን፡፡

የክርስትና ማእበል በሆነችው ኢትዮጵያ የዘር፣ የሃይማኖት፣ የቋንቋ፣ የባህል ልዩነት ሳይገድበን ተንቀሳቅሰን ይመቸናል በምንለው አካባቢ ወልደን፣ ከብደን፣ ወጥተን፣ ወርደን፣ ነግደን አትርፈን እንኖራለን፡፡ ማን ነህ፣ ከየት መጣህ፣ ሃይማኖትህ ምንድን ነው የሚል ወገን በሀገራችን አይታሰብም ነበር፡፡ ዓለምን ከምናስደንቅበት ነገር አንዱ በሌሎች ዓለማት በበጎ የማይታዩት ክርስትናና እስልምና በኢትዮጵያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገጽታ ሆነው መኖራቸው ነው፡፡ በብዙዎች አካባቢዎች ክርስቲያኖች ቤተ ክርስቲያን መሥሪያ ሲያጡ ከመሬታቸው ቆርሰው፣ ከኪሳቸው ገንዘብ አውጥተው፣ የሰበካ ጉባኤ አባል ሆነው አብያተ ክርስቲያናትን ያሠሩ ብዙ ሙስሊም ወገኖቻችን ነበሩ፤ አሁንም አሉ፡፡ የቤተ ክርስቲያን ዕቃ ቤት ጠባቂ የሆኑና ቤተ ክርስቲያንን በጥበቃነት የሚያገለግሉ ሙስሊም ወገኖቻችን መኖራቸው የሚገልጠው በሃይማኖት ልዩ ብንሆን በማኅበራዊ ሕይወት፣ በባህል ለምን እንለያለን ብለው ነው፡፡ የዚህ ዓይነት ታሪኮችን በሐመር መጽሔት፣ በስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ፣ በማኅበረ ቅዱሳን ቴሌቪዥን ስርጭት ስናስተላልፍ መቆየታችን ይታወቃል፡፡ ይህንን የምንገልጠው ለፕሮፓጋንዳ ሳይሆን በትክክል የተፈጸመ መሆኑን ለመግለጥ ነው፡፡ የገረመንም እንዲህ በሚደረግባት ሀገር ቤተ ክርስቲያንና ክርስቲያኖች የጥፋት ዓላማ እየሆኑ በመምጣቸው ነው፡፡

ሰሞኑን በሶማሌ ክልል ክርስቲያኖችን ብቻና ቤተ ክርስቲያንን መርጠው ጥፋት ሲታወጅባቸው የእስልምና ጉዳዮችም፣ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንም ድርጊቱን እንደሚያወግዙት የገለጡት የአንዱ በሰላም ማደር ለራስ ሰላምም ስለሚጠቅም ነው፡፡ በሌላ በኩልም እንዲህ ያለ ጥፋት በሀገራችን ያልተለመደ መሆኑን ስለሚያውቁ ነው፡፡ ልዩ ልዩ ወገኖች የሰጡት መግለጫ እንዲያውም ቤተ ክርስቲያኗ ከሰጠችው የጠነከረ ነው፡፡ አሜሪካና ኢትዮጵያ ይኖሩ የነበሩ አባቶች ይቅር ተባብለው ዕርቁንም በሚሊኒየም አዳራሽ ባበሠሩበት ወቅት የእስልምና፣ የካቶሊክ፣ የወንጌላውያን ኅብረትና የቃለ ሕይወት ተወካዮች ያደረጉት ንግግር ይህ ድምፅ ከቤተ ክርስቲያን ነው ከሌላ የሚያሰኝ ነበር፡፡ ይህ ደስታ ሳይፈጸም በክርስቲያኖችና በቤተ ክርስቲያን ላይ ጭፍጨፋና ቃጠሎ ተተካ፡፡ ሕግና ሥርዓት ባለበት ሀገር እንዲህ ማድረግ ተገቢ አለመሆኑን የምንገልጠው ከቤተ ክርስቲያን ይልቅ በተሳለ ሰይፍ ላይ ለቆሙት በማዘን ነው፡፡ አስቀድመን እንደተናገርነው ቤተ ክርስቲያንን ብዙዎች ለመግፋት ሞክረው ነበር አልቻሉም እንጂ፡፡ ዐርፍተ ዘመን ገትቷቸው፣ ተአምር ተደርጎ ተመልሰው አምላኬ ሆይ ሳላውቅ ባጠፋሁት አትቅሰፈኝ ሲሉ ኖረዋል፡፡ አንመለስም ያሉትም አሟሟታቸው ምን ይመስል እንደነበር የቤተ ክርስቲያንን ታሪክ ማንበብ በዲዮቅልጥያኖስ፣ የዮልዮስቂሳርና በሌሎችም የደረሰውን ማሰብ ይገባል፡፡

የሊቀ ሰማዕታት ቅዱስ ጊዮርጊስን ቤተ ክርስቲያን ለማፍረስ ሞክሮ የነበረው ዲዮቅልጥዮስ የደረሰበትን መከራ ገድሉንና ስንክሳር መጽሐፉን ማንበብ ይገባል፡፡ በቅድስት አርሴማና በተከታዮቿ ላይ በቃላት ተነግሮ የማያልቅ መከራ አድርሶ የነበረው የአርማንያው ንጉሥ ድርጣድስ አእምሮው ተነሥቶት ለሰባት ዓመታት እንደ በራሃ እሪያ ሣር ሲበላ ኖሮ በገባሬ ተአምራት ቅዱስ ጎርጎርዮስ ዘአርማንያ ጸሎት እንደዳነ፣ ታላቁ ባስልዮስ ዘቂሳርያንና ጎርጎርዮስ ዘእንዚናዙን ከዋሉበት አላሳድር፣ ካደሩበት አላውል ብሎ የነበረው በአቴንስ የፍልስፍና ትምህርት ቤት የትምህርት ቤት ጓደኛቸው የነበረው ዩልዮስቄሳር መጨረሻቸው አላማረም፡፡ እነሱ ስለ ጓደኝነት፣ ስለ ክርስቶስ ፍቅር ጭምር ብለው ቢታገሱት አልሰማም በማለቱና ከጦርነት ሲመለስ እነሱንም ለመግደል ቤተ ክርስቲያናቸውንም ለማቃጠል ዝቶ ጠላቶቹን ለመውጋት ሲሔድ ቅዱስ ባስልዮስ ክርስቲያኖችን ካሳደደ ከሔደበት በሰላም እንደማይመለስ ነገረው፡፡ ንጉሡ ድንኳን ውስጥ በተኛበት የቅዱስ መርቆርዮስ ሥዕል በጦር ወጋው፡፡ ከአልጋው ሳይነሣ ቀረ፡፡ አጃቢዎቹ ወዳለበት ቢገቡ በደም ተንክሮ ስላገኙት ደንግጠው ተበተኑ፡፡

በክርስቲያኖች ደም እጃቸውን የታጠቡ ወገኖች የደረሰባቸውን ለማወቅ መጻሕፍትን ማንበብ ሊቃውንትን መጠየቅ ይገባል፡፡ እነዚህ ሁሉ ግፈኞች “መልካሙን ሥራችሁን አይተው በሰማያት ያለውን አባታችሁን እንዲያከብሩ ብርሃናችሁ እንዲሁ በሰው ፊት ይብራ” (ማቴ. ፭፥፲፮) ለተባለላቸው ከስቃይ ወደ ረፍት መሸጋገሪያ ናቸው፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ የእነሱን ደካማ ጎን የክርስቲያኖችን ጥብዓት የሚገልጥ ነው፡፡ ክርስቲያኖች “ክርስትና ሊኖሩት እንጂ ሊያወሩት ብቻ እንደማይገባ፣ ወንጌል በተግባር ሲገለጥ እንጂ እንደ ርዕዮተ ዓለም በቃላት ብቻ በንግግር ማሳመር እንደማይሰበክ ሕያው ምስክር ናቸው፡፡ ጌታችንና አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አዳምን ከመንጸፈዳይን ለማውጣት መከራ ተቀብሏል፤ ሞትንም ድል አድርጎ ተነሥቷል፡፡ ትንሣኤውን በሚመስል ተንሣኤ ተነሥተን ከክርስቶስ ጋር እንኖር ዘንድ ሞቱን በሚመስል ሞት መተባበር እንዳለብን ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ አስተምሮናል፡፡ የኑሮዋቸውን ፍሬ እየተመለከታችሁ በእምነት ምሰሏቸው የተባልናቸው ዋኖቻችን ጌታችንና አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን በሁሉ መስለውታል፡፡ እኛም እነሱን እንድንከተልና እንድመስላቸው አርአያነታቸውን መከተል ይገባናል፡፡”

ለእግዚአብሔር ሕዝብ ብሎ መከራ የመቀበልን አርአያነት ከሊቀ ነቢያት ሙሴ እንድንማር ሐዋርያው “ሙሴ ለጊዜው በኃጢአት ከሚገኝ ደስታ ይልቅ ከእግዚአብሔር ሕዝብ ጋር መከራ መቀበልን መረጠ፤ ብድራቱን ትኩር ብሎ ተመልክቷልና፡፡… የማይታየውን እንደሚታየው አድርጎ ጸንቶአልና” (ዕብ. ፲፩፥፳፭-፳፯) በማለት አስተምሮናል፡፡ ይህ ሁሉ የሚያስገነዝበው የክርቲያኖች በመከራ የማይገበሩ መሆን ነው፡፡

እንደ ሀገር የምንበለጽገውና ሰላማችን እውን የሚሆነው በሰላም ተከባብረን ስንኖር ነው፡፡ ሰላም ከሌለ ያለንን መጠቀም፣ የጎረስነውን መዋጥ አንችልም፡፡ ሌት ዕንቅልፍ ቀን ረፍት አናገኝም፡፡ ዛሬ በክርስቲያኖችና በቤተ ክርስቲያን ላይ የተጀመረው ጥፋት መልኩን ለውጦ ብዙዎችን እንዳይበላና መጨረሻችንን ዳር ቆመው አይተው መሬታችንን ለመውረር ለሚጎመጁት ጠላቶቻችን መንገድ ጠራጊ እንዳንሆን መጠንቀቅ ይገባናል፡፡ ጥፋት ቢከሠት እንኳ ጥፋትን በጥፋት መመለስ ኪሳራ እንጂ ትርፍ የለውም፡፡ የተጠቃሉት አብያተ ክርስቲያናትና የሞቱና የተሰደዱ ክርስቲያኖች እስከ አሁን በክልሉ መንግሥት መልካም ፈቃድና በሕዝቡ አብሮ የመኖር ባህል በቦታው  ብዙ ዓመታት ኖረዋል፡፡ መቀጠል የሚኖርበት እንደ እስከአሁኑ በፍቅር መኖር ነው፡፡ የሚስተካከል ካለ ማስተካከል፣ ጎደሎ ካለ መሙላት፣ የሚያስቸግር ካለ ማስተካከል እንጂ ሰላማውያንን ማወክ ውጤቱ ምን ሊሆን እንደሚችል እንኳን አእምሮ ያለው ሕፃናትም ያውቁታል፡፡ መንግሥት አልባ ለመሆን ካልፈለግንና ሀገራችን ውስጥ ቀምቶ የሚበላ እንዲኖር ካልፈለግን በቀር፡፡ ወደፊት አብረን እንድንኖር የሚያደርጉንን እየተመካከርን መሥራት፣ የሚያስቸግሩ ካሉ ማስተካከል ይገባል፡፡ እምነትን ሽፋን አድርጎ ሕዝብን ከሕዝብ የሚያለያይ ካለ ቢቻል መክሮ ማስተካከል አልመለስም ካለ ለሚመለከተው የመንግሥት አካል እያሳወቅን ሰላማችንን ጠብቀን መኖር ይጠበቅብናል፡፡

የተሰደዱት እንዲመለሱ፣ የተቃጠሉት አብያተ ክርስቲያናት እንዲሠሩ፣ የሟች ወገኖች እንዲደገፉ ማድረግ ይገባል፡፡ ችግሩን ወደ ሌላ መጠቆም አይጠቅምም፡፡ የሚጠቅመው መፍትሔ ማበጀትና ፍቅርንና አብሮ መኖርን የሚያጸና ተግባር መፈጸም ነው፡፡ ዐይን ስለ ዐይን የሚለው ሕግ ቀኝህን በመታህ ግራውን አዙርለት በሚለው ቢተካም ለሀገር ደኅንነት ሲባል ጥፋተኞች የሚታረሙበትን፣ ዳግም ለጥፋት እንዳይሰለፉ የሚሆኑበትን ሥራ መሥራት ከመንግሥት፣ ከቤተ ክርስቲያን፣ ከፍትሕ አካላትና ከሚመለከታቸው ሁሉ ይጠበቃል፡፡ በዚህ ወቅት በቤተ ክርስቲያንና በክርስቲያኖች ላይ የደረሰው “መከራ ልትቀበሉ እንጂ በስሙ ልታምኑ ብቻ አልተጠራችሁም” በማለት ሐዋርያው የተናገረውን እንዳንረሳው ለማድረግ እንደሆነስ ማን ያውቃል፡፡ ማን ያውቃል ነገ ከነገወዲያ ከተቃጠሉት ዐሥር አብያተ ክርስቲያናት ሁለትና ሦስት ዕጥፍ በአጭር ጊዜ ውስጥ የሚያንፁ ክርስቲያኖችን እግዚአብሔር ሊያሥነሣም እንደሚችል ማመን ያስፈልጋል፡፡

  ምንጭ  ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ ከነሐሴ16-ጳጉሜ5ቀን 2010ዓ.ም

“ሰላምን ሻት ተከተላትም”(መዝ.፴፫፥፲፬)

በመ/ር ኃይለ ሚካኤል ብርሃኑ
ሰላም ማለት ጸጥታ፣ ዕረፍት፣ እርጋታ፣ እርካታ ማለት ሲሆን የእርስ በእርስ ስምምነት በአንድነት አብሮ መኖር መቻልና የዕረፍት ስሜት እንደሆነ የመጽሐፍ ቅዱስ መዝገበ ቃላት ያስረዳል፡፡ነቢየ እግዚአብሔር ቅዱስ ዳዊት “ሰላምን ሻት ተከተላትም” ብሎ ከመናገሩ አስቀድሞ የመጽሐፉን ክፍል ወደ ኋላ መለስ ብለን የተነሳንበትን ኃይለ ቃል ሙሉ አሳቡን ለመረዳት ስንመለከተው እንዲህ የሚል ቃል እናገኛለን፡፡ “ልጆቼ ኑ ስሙኝ እግዚአብሔርን መፍራት አስተምራችሁ ዘንድ፤ ሕይወትን የሚፈቅድ ሰው ማን ነው? በጎ ዘመንንም ለማየት የሚወድድ ማን ነው? አንደበትህን ከክፉ ከልክል ከንፈሮችህም ሸንገላን እንዳይናገሩ ከክፉ ሽሽ መልካንም አድርግ ሰላምን ሻት ተከተላትም” ይላል፡፡
ልበ አምላክ ቅዱስ ዳዊት ሰላምን የምንሻበትን ምክንያት በዚሁ በተመለከትነው ኃይለ ቃል ላይ ገልጦታል፡፡ እንደ አባትነቱ እግዚአብሔር ልጆቹ ለምንሆን ለእኛ ሊያስተምረን የፈቀደለትንና እርሱ በሕይወቱ ገንዘብ አድርጎት በእግዚአብሔር እንደ ልቤ ተብሎ የተመረጠበትን ጥበብ ለእኛም ሲያካፍለን “እግዚአብሔርን መፍራት አስተምራችኋለሁአለ፡፡ምክንያቱም እግዚአብሔርን መፍራት ከሁሉ ይልቅ ቀዳሚ ነውና፡፡ ለዚህም ነው አባትና ልጅ ተባብረው(ተቀባብለው) የጥበብ መጀመሪያ እግዚአብሔርን መፍራት እንደሆነ የነገሩን(መዝ. 111፥10፣ምሳ.1፥7፣9፥10)፡፡
ከሁሉ አስቀድሞ በሕይወታችን እግዚአብሔርን መፍራት ትርጉም ላለው ሕይወት አስፈላጊ ነው፡፡ ሰላምን የምንሻበት መንገድ እሱ ነውና፡፡ ቅዱስ ዳዊት እግዚአብሔርን መፍራት ሕይወትን የሚያስገኝና በጎ ዘመንን ለማየት የምንችልበት የጥበብ (የዕውቀት) ሁሉ መሠረት ነው፡፡ ይህንንም ከገለጸ በኋላ “ሕይወትን የሚፈቅድ ሰው ማን ነው? በጎ ዘመንንም ለማየት የሚወድድ ማን ነው? ብሏል፡፡ ከላይ እንዳየነው ሕይወትን ለማግኘት የሚሻ በጎ ዘመንንም ለማየት የሚፈልግ ጥበብን (ማስተዋልን) ገንዘብ ያደረገ ሰው ነው፡፡ በመሆኑም ሕይወትን ለማግኘትና በጎ ዘመንን ለማየት የሚሻ ሰው ምን ማድረግ እንዳለበት ስንመለከትም ቅዱስ ዳዊት እንደነገረን ቀጥለን በዝርዝር እንመለከታቸዋለን፡፡
      ፩ኛ አንደበትን ከክፉ መከልከል
የሰው ልጅ በልቡ ያሰበውን በአንደበቱ ይናገራል፡፡ በልብ የታሰበውን መልካምም ይሁን ክፉ የሚያውቀው እግዚአብሔር ብቻ ሲሆን ነገር ግን የታሰበው ነገር በውጫዊ ሰውነት ላይ በሚታዩ ምልክቶች (ገጽን በማየት) መታወቅ የሚችልበት አጋጣሚ ከተፈጠረ ወይም በአንደበት ቢነገርና በሥራ ቢተገበር ሰዎች ይረዱት ይሆናል፡፡
ይሁንና አንደበትን ከክፉ ካልከለከሉት ሰዎችን የሚጎዳና የማይሽር ጠባሳ ጥሎ የማለፍ በዚያም ሰበብ ተናጋሪውን ሳይቀር ሁለተኛውን አካል በቁጣ በመጋበዝ ለሞት የማብቃት ዕድል አለው፡፡ ለዚህም ነው ቅዱስ ያዕቆብ በመልእክቱ “ምላስ እሳት ናት እነሆ ትንሽ ምላስ በሰውነታችን ውስጥ ዐመፅ የተመላበት ዓለም ናት ሥጋችንን ትበላዋለች ውስጣዊ ሰውነታችንንም ትጠብሰዋለች ከገሃነምም ይልቅ ታቃጥላለች” ይላል፡፡
ስለዚህ ሕይወትን የሚፈቅድና በጎ ዘመንን ለማየት የሚፈልግ ሰው አንደበቱን ከክፉ ነገር መከልከልና መጠበቅ ያስፈልጋል፡፡ ተናግሮ ሰውን ላለማስቀየምና ላለማስከፋት መጠንቀቅ አለበት፡፡ ሌላውንም ሰው ወደ ጥፋት ላለመምራት ማስተዋል ተገቢ ነው፡፡ አንደበት ኃያል ነውና ጦር ከፈታው ወሬ የፈታው ይበልጣል የሚል አባባል እንዳለ እናስታውሳለን፡፡
አንደበትን ከክፉ ካልከለከልነው ስድብንና ሐሜትን እናበዛለን፡፡ ይህ ደግሞ ከሕይወት ጎዳና የሚያወጣ ክፉ ተግባር ነው፡፡ በጓደኛ መካከል፣ በባልና ሚስት መካከል፣ በአንድ ሀገርና በሌላው ሀገር መካከል፣በጎሳና በጎሳ መካከል ፣ በጎረቤትና በጎረቤት መካከል ሐሜትና መነቃቀፍ፣ ስድብና ጥላቻ ካለ በጎ ዘመንን ማየት አይቻልም፡፡ ነገር ግን ሕይወትንም ሆነ በጎ ዘመንን ለማየት አንደበትን ከክፉ መከልከልና በጎ ነገርን ማውራት አስፈላጊ ነው፡፡
                                                           ፪ኛ. ከክፉ መሸሽ
ከክፉ መሸሽ ማለት ክፉን ከማድረግ መቆጠብና ክፉ ከሚያደርጉት ጋር በክፋታቸው አለመተባበር ነው፡፡ የእግዚአብሔር ሰው ሁል ጊዜም ቢሆን ከክፉዎች ጋር ኅብረት የለውም አባታችን ያዕቆብ ልጆቹን በሚመርቅበት ጊዜ ክፉ ሥራ ከሠሩ ከልጆቹ የክፋት ሥራ ጋር እንደማይተባበርና ከክፋት ጋር ኅብረት እንደሌለው ገልጧል፡፡ “ስምዖንና ሌዊ ወንድማማቾች ናቸው፡፡ በጭቅጭቃቸውና በጦራቸው ዐመጽን ፈጸሟት በምክራቸው ሰውነቴ አትገናኛቸው አሳቤም በአመጻቸው አትተባበርም በቊጣቸው ሰውን ገድለዋልና በገዛ ፈቃዳቸውም የሀገርን ሥር ቆርጠዋልና ቁጣቸው ርጉም ይሁን ጽኑ ነገርና ኩርፋታቸውም ብርቱ ነበርና በያዕቆብ እከፋፍላቸዋለሁ በእስራኤልም እበታትናቸዋለሁ” (ዘፍ.49፥5)
ያዕቆብ ምንም እንኳ በሥጋ የወለዳቸው ልጆቹ ቢሆንም በፈጸሙት ክፉ ሥራ ግን እንደማይተባበር ከክፉ ሥራቸው የራቀና ከክፋት የተለየ መልካም አሳብ እንዳለው ገልጧል፡፡ ዛሬም ቢሆን የሰው ልጆች ክፋትና በደል እየበዛ ባለበት ሰዓት የእግዚአብሔር ልጆች ከክፋት፣ ከተንኮል፣ ከውሸት፣ ከሌብነት፣ ከቅሚያ፣ ከዝርፊያ፣ ከጭካኔ፣ ከሴሰኝነት፣ ከዘማዊነት፣ ከዘረኝነት በአጠቃላይ ለራስም ለሀገርም ከማይበጁ እኩይ ምግባራትና ከሚፈጽሟቸው ሰዎች ጋር መተባበር የለብንም፡፡ ቅዱስ ዳዊት እንደነገረን ሕይወትን ለማግኘት የምንሻና በጎ ዘመን ለማየት የምንፈልግ ሁሉ ከክፉዎች ጉባኤ መለየትና አለመተባበር ያስፈልጋል፡፡
                                                     ፫ኛ. መልካም ማድረግ
ሕይወትን ለማግኘትና በጎንም ዘመን ለማየት የሚሻ ሰው ሁሉ መልካምን ሁሉ ሊያደርግ ያስፈልገዋል፡፡ ከክፉ መሸሻችንና ከከፉዎች ጋር አለመተባበራችን መልካም ሥራ ለመሥራት መሆን አለበት እንጂ ከሥራ ርቀን እንዲሁ እንድንኖር አይደለም፡፡ያለ በጎ ሥራ መኖር ስንፍና ነውና፡፡
እግዚአብሔር የሰውን ውድቀቱንና መጥፋቱን የማይሻ አምላክ ስለ ሆነ በማወቅም ይሁን ባለማወቅ በክፉ ሥራ ተጠምዶ የነበረ ሁሉ ሊመለስና በሕይወት ሊኖር ይገባዋል፡፡ በቀደመው ስሕተቱ ወንድሙን ያሳዘነ፣ሰው የገደለ፣አካል ያጎደለ፣ ግፍን የፈጸመ፣የድሃውን ገንዘብ በተለያየ ሰበብ የዘረፈ፣ጉቦ የተቀበለ፣በነዚህና መሰል እኩይ ሥራዎች ሀገሩን የጎዳ፣ እግዚአብሔርን የበደለ ሁሉ ከልብ በመጸጸት በልቅሶና በዋይታ ወደ እገዚአብሔር መመለስ ያስፈልገዋል፡፡ ለዚህም አምላካችን ልዑል እግዚአብሔር በነቢዩ ሕዝቅኤል ላይ አድሮ ኃጢአተኛው ከኃጢአቱ ተመልሶ በሕይወት መኖር እንዳለበት አስገንዝቦናል፡፡
“እኔ ሕያው ነኝና ኃጢአተኛው ከመንገዱ ተመልሶ በሕይወት ይኖር ዘንድ እንጂ ኃጢአተኛው (በደለኛው) ይሞት ዘንድ አልፈቅድም ይላል ጌታ እግዚአብሔር፡፡የእስራኤል ቤት ሆይ ተመለሱ ከከፉ መንገዳችሁ ተመለሱ ስለምንስ ትሞታላችሁ? (ሕዝ.33፥11) እንዲል፡፡
እግዚአብሔር በነቢዩ ላይ አድሮ እንደ ነገረን በደለኛ ሰው በበደሉ ቀጥሎ መጥፋት የለበትም፡፡መመለስና በሕይወት መኖር ያስፈልገዋል እንጂ፡፡ እሱም እንደ በደሉ ዓይነት የቅርታ ጠይቆ፣ ንስሓ ገብቶ፣ የበደለውን ክሶ፣ የሰረቀውን መልሶ፣ የሰበረውን ጠግኖ፣ ያጎደለውን መልቶ በፍጹም መጸጸት ሊመለስና መልካም በመሥራት ሌት ተቀን ከሚተጉት ጋራ በመልካም ሥራ ሊተባበር ያስፈልገዋል፡፡
ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ እንዳስተማረን “ስለዚህ ሐሰትን ተውአት ሁላችሁም ከመንገዳችሁ ጋር እውነትን ተነጋገሩ እኛ አንድ አካል ነንና አትቆጡ አትበድሉም ፀሐይ ሳይጠልቅም ቊጣችሁን አብርዱ ለሰይጣንም መንገድን አትስጡት የሚሰርቅም እንግዲህ አይስረቅ ነገር ግን ድሃውን ይረዳ ዘንድ በእጆቹ መልካም እየሠራ ይድከም” (ኤፌ. 4፥25) ይላል፡፡
                                                                           ሰላምን መሻት 
ሰላም ለሁሉ ነገር አስፈላጊና ሁሉን ለማድረግ የምንችልበት የመልካም ነገር ሁሉ በር ነው፡፡ ሰላምን መፈለግ ሕይወትን ለማግኘትና በጎ ዘመንንም ለማየት ያስችላል፡፡ በአይነቱ ሰላምን በሁለት መልኩ እናየዋለን፡፡ እሱም የውስጥ ሰላምና የውጭ ሰላም ወይም ውስጣዊ ሰላምና ውጫዊ ሰላም ብለን እንመድበዋለን፡፡
የሰው ልጅ ለመኖር ውስጣዊ ሰላምም ሆነ ውጫዊ ሰላም ያስፈልጉታል፡፡ ውስጣዊ ሰላም የምንለው አንድ ሰው ከፍርሐት፣ ከጭንቀት፣ ከመረበሽ፣ ከሥጋትና ወዘተ ነጻ ሆኖ መኖር ሲችል ውስጣዊ ሰላም አለው ይባላል፡፡ ይህም የውስጥን ሰላም ከሚያደፈርሱ፣ አእምሮን ከሚረብሹ፣ ልብን ከሚያቆስሉ፣ የጸጸት እሮሮን ከሚያስከትሉ ነገሮች ስንርቅና ለአእምሮ የሚመች ሥራ ስንሠራ ውስጣችን ሰላም ይሆናል፡፡ውጫዊ ሰላም የምንለው ደግሞ፡- ከቤተሰብ፣ ከጓደኛ፣ ከጎረቤት፣ ከሀገራት ጋር ተስማምተንና ተግባብተን ተቻችለንና ተረዳድተን በፍቅር ተሳስረን መኖር ነው፡፡ በመሆኑም ሰላም ከጥል፣ ከመለያየት፣ ከመጠላላት፣ ከመገፋፋት፣ ከመነቃቀፍ ተቆጥበን የጠብንና የጦርነትን ወሬ ባለመስማትና በስምምነት ተግባብቶ በመኖር የሚገለጥ ነው፡፡ ስለዚህ ሰላም ለሁሉ እንደሚያስፈልገው ካወቅን የሰላም መገኛ ማን እንደሆነና ሰላም ከየት እንደሚገኝ ማወቅ ደግሞ አስፈላጊ ነው፡፡

                                                                         የሰላም መገኛ
ሰላም የሚገኘው የሰላም ባለቤት ከሆነው ከልዑል እግዚአብሔር ነው፡፡ ቅዱስ ጳውሎስ እንደገለጠው እውነተኛ ሰላም ከእግዚአብሔር ይገኛል፡፡ እርሱ የሰላም አምላክ ነውና (ሮሜ. 15፥33)፡፡ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የሰላም አለቃ ተብሏል፡፡ “ሕፃን ተወዶልናልና ወንድ ልጅም ተሰጥቶናልና አለቅነትም በጫንቃው ላይ ይሆናል ስሙም ድንቅ መካር፣ ኃያል አምላክ፣ የዘለዓለም አባት፣ የሰላም አለቃ ተብሎ ይጠራል” (ኢሳ. 9፥6) እንዲል፡፡
ዓለም ለአምስት ሺሕ አምስት መቶ ዘመን ያህል ሰላሙን አጥቶ በመቅበዝበዝ ይኖር የነበረ ሲሆን በጌታችን በመድኃኒታችን በኢየሱስ ክርስቶስ ሰው መሆን፣ መሞትና መነሣት እውነተኛውን ሰላም አግኝቷል፡፡ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በእርሱ ሞት ምክንያት ፍርሐት ጸንቶባቸው ለነበሩት ደቀ መዛሙርት “ሰላምን እተውላችኋለሁ ሰላሜንም እሰጣችኋለሁ እኔ የምሰጣችሁ ዓለም እንደሚሰጠው አይደለም ልባችሁ አይደንግጥ አትፍሩም (ዮሐ.14፥27) በማለት ፍርሐትን፣ ስጋትን፣ ጭንቀትን፣ ሁከትን፣ መረበሽን የሚያርቀውን (የሚያስወግደውን) እውነተኛውን ሰላም አደለን፡፡
ነቢየ እግዚአብሔር ቅዱስ ዳዊት እንዳለው ሕይወትን ለማግኘትና በጎ ዘመንን ለማየት የምንሻ ሁሉ ሰላምን መሻት ያስፈልጋል፡፡ ደግሞም ሰላምን መሻት ብቻ ሳይሆን መከተል ተገቢ ነው፡፡ ምክንያቱም መሻት ብቻውን ዋጋ ሊኖረው ስለማይችል፡፡ መሻታችን ወደ ማግኘት የሚደርሰው የምንሻውን ነገር ለማግኘት ወደ መገኛው መጓዝና መቅረብ ሲቻል ነው፡፡ ለዚህም ነው ሰላምን ሻት ካለ በኋላ ተከታላትም በማለት በሰላም መንገድ መጓዝ፣ የሰላም ወሬ ማውራት፣ ለሰላም የሚስማማ ሥራ መሥራት የራሳችን ሰላም መጠበቅና የሌላውንም ሰላም አለማደፍረስ ማለት እንደሆነ የነገረን፡፡በሀገራችን ኢትዮጵያ በአሁኑ ሰዓት እየተሰማ ያለው የሰላም ዜና፣እየዘነበ ያለው ሰላም ፣እየተጠረገ ያለው የሰላም መንገድ ለዚሁ ማሳያ ነው፡፡ በአንድም ይሁን በሌላ ምክንያት ተራርቀው የነበሩ ሁለት አካላት የሚያለያያቸውን የጥላቻ ድንበር አፍርሰው የሚያገናኛቸውን የፍቅር ድልድይ መመሥረት አንዱ የሰላም መንገድ የሰላም መገለጫ ነው፡፡
ወደ ቤተ ክርስቲያን አባቶችም ስንመጣ ቀደም ሲል በነበሩት ዓመታት ተለያይቶ የነበረው ቅዱስ ሲኖዶስ ልዩነቱን እንደ ውበት ቆጥሮ ወደ መቀራረብና ወደ አንድነት ጉባኤ ለመምጣት የዘረጋው የሰላም መድረክ አንዱ የሰላም መገለጫ ነው፡፡ስለዚህ እንደ ግል ከራስ ጋር ተስማምቶ፣እንደ ሀገር በሀገር ውስጥ ካሉት ብሔር ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ጋር ተግባብቶ መኖር የሚያስችሉትን የፍቅር መረቦች መዘርጋት የሰላም መንገድ፣ ሰላምን መሻትና መከተል ነው፡፡
የእግዚአብሔር ሰላም ለሁላችን ይሁንልን፡፡ አሜን
ምንጭ፤ሐመር መጽሔት 26ኛ ዓመት ቁጥር 3 ሐምሌ 2010ዓ.ም