ነሐሴ 22 ቀን 2006 ዓ.ም.

ምዕራፍ 7

በማቴዎስ ወንጌል በምዕራፍ ሰባት ውስጥ የሰውን ነውር ከማጋነን ይልቅ የራስን ባሕርይ መቆጣጠር አስፈላጊ መሆኑን በሰፊው እንማራለን፡፡ ዋና ዋና አሳቦቹም የሚከተሉት ናቸው፡፡

1. ስለ ፍርድ

2. የተቀደሰውን ለውሾች መስጠት እንደማይገባ

3. ዕንቁን በእሪያዎች ፊት ማስቀመጥ እንደማይገባ

4. ስለ ልመና

5. ስለ ጠባቧ ደጅ እና ስለ ሰፊው ደጅ

6. ስለ ሐሰተኞች ነቢያት

7. በዐለት ላይ ስለተመሠረተውና በአሸዋ ላይ ስለተመሠረተው ቤት

1. ስለ ፍርድ፡-

ጌታችንና አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በሌላው ላይ መፍረድ እንደማይገባ አስተምሯል፡፡ በዚህ ትምህርቱም “እንዳይፈረድባችሁ አትፍረዱ፤ በምትፈርዱበት ፍርድ ይፈረድባችኋልና፡፡” ብሏል፡፡ ይህም ንጹሕ ሳትሆኑ ወይም ሳትሾሙ ብትፈርዱ ይፈረድባችኋል ማለት ነው፡፡ ምክንያቱም ተሾመው የፈረዱ አሉና፡፡ ለምሳሌ፡- ሙሴ በስለጰዓድ፣ ኢያሱ በአካን፣ ቅዱስ ጴጥሮስ በሐናንያና ሰጲራ፣ ቅዱስ ጳውሎስ ደግሞ በበርያሱስ ፈርደዋል ዘኁ.27፡1-15፣ 36፡2-12፣ ኢያ.7፡1-26፣ የሐዋ.5፡1-11፣ 13፡4-12፡፡ አንድ ሰው ንጹሕ ሳይሆን በፈረደው ፍርድ እንደሚፈረድበት ከንጉሡ ከዳዊት ሕይወት መማር ይቻላል 2ኛ ሳሙ.12፡1-15፡፡

ቅዱስ ጳውሎስም በመልእክቱ “ስለዚህ አንተ የምትፈርድ ሰው ሁሉ የምታመካኘው የለህም፤ በሌላው በምትፈርድበት ነገር ራስህን ትኰንናለህና፤ አንተው ፈራጁ እነዚያን ታደርጋለህና፡፡ እንደዚህም የሚያደርጉት ላይ የእግዚአብሔር ፍርድ እውነተኛ እንደሆነ እናውቃለን፡፡ አንተም እንደዚህ በሚያደርጉ የምትፈርድን ያንን የምታደርግ ሰው ሆይ አንተ ከእግዚአብሔር ፍርድ የምታመልጥ ይመስልሃልን?” ብሏል፡፡

ለዚህም ነው ጌታችን በወንድምህ ዓይን ያለውን ጉድፍ ከማውጣትህ በፊት በዓይንህ የተጋረድውን ምሰሶ አስወግድ ያለው፡፡ ጉድፍ የተባሉት ጥቃቅን ኃጢአቶች ሲሆኑ ምሰሶ የተባሉት ደግሞ ታላላቅ ኃጢአቶች ናቸው፡፡ ይህም ጥቃቅኗን ኃጢአቶች እየተቆጣጠርክ በባልንጀራህ ከመፍረድህ በፊት አንተው ራስህ ታላላቆቹን ኃጢአቶችህን በንስሐ አስወግደህ እንዳይፈረድብህ ሁን ማለት ነው፡፡

እዚህ ላይ የባልንጀራ ኃጢአት ትንሽ የራስ ኃጢአት ደግሞ ትልቅ የተባለበት ምክንያት ሰው የባልንጀራውን ኃጢአት የሚያውቀው በከፊል የራሱን ግን የሚያውቀው ሙሉ በሙሉ በመሆኑ ነው፡፡ ስለዚህ ከዚህ ተላልፎ እገሌ እንዴት ኃጢአት ይሠራል ብሎ በሌላው መፍረድ ፈሪሳውያንን መሆን ነው ማቴ.23፡1-39፡፡

2. የተቀደሰውን ለውሾች መስጠት እንደማይገባ፡-

ጌታችን “በእግራቸው እንዳይረግጡት፣ ተመልሰውም እንዳይነክሱአችሁ፣ የተቀደሰውን ለውሾች አትስጡ” ብሏል፡፡ ለመሆኑ ውሾች የተባሉት ሥራይን የሚያደርጉ፣ ሴሰኞች፣ ነፍሰ ገዳዮች ጣዖትን የሚያመልኩና የሐሰትን ሥራ ሁሉ የሚወዱ ናቸው ራእ.22፡15፡፡ እነዚህም ከቶ ወደ እግዚአብሔር መንግሥት አይገቡም፡፡ ዕድል ፈንታቸው ጽዋ ተርታቸው በዲንና በእሳት በሚቃጠል ባሕር ነው፡፡ ይኸውም ሁለተኛው ሞት ነው ራእ.21፡8፣ 27፡ 1ኛ.ቆሮ.6፡9-10፡፡

ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የተቀደሰውን ለውሾች አትስጡ ማለቱ የተቀደሰውን ሥጋዬንና የከበረውን ደሜን ለእነዚህ አታቀብሉ ማለቱ ነው፡፡ አንድም ቋንቋችን ከቋንቋችሁ፣ መጽሐፋችን ከመጽሐፋችሁ አንድ ነው፡፡ እያሉ እንዳይከራከሯችሁና እንዳይነቅፏችሁ ሃይማኖታችሁን ለመናፍቅ አትንገሩ ማለቱ ነው፡፡ መናፍቃንም ውሾች ናቸው፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ ውሾች የተባሉ ወደ ቀደመ ግብራቸው የሚመለሱ በደለኞች ናቸው፡፡ ቅዱስ ጴጥሮስ ጌታችንን እና መድኃኒታችንን ኢየሱስ ክርስቶስን ከማወቅ ጋራ ከዚህ ዓለም ኃጢአት ከተለዩ በኋላ ዳግመኛ በእርስዋ ተጠላልፈው የሚሸነፉ ከሆነ ከቀደመ በደላቸው ይልቅ የኋላው በደላቸው የጸና የከፋ ይሆናል፡፡ አውቀዋት ከተሰጠቻቸው ከቅድስት ትእዛዝ ከሚመለሱ ጥንቱኑ የጽድቅን መንገድ ባላወቋት ይሻላቸው ነበር፡፡

ምክንያቱም እንደ ውሻ ወደ ትፋት መመለስ ነውና ብሏል 2ኛ.ጴጥ.2፡20-22፡፡ የቤተ ክርስቲያንን ሰላም የሚያውኩ ሰዎችም ውሾች ናቸው፡፡ ቅዱስ ጳውሎስ ለፊልጵስዩስ ሰዎች ጺፍላቸው በኒያ ለከፍካፎች መናፍቃን እወቁባቸው ብሏቸዋል ፊል3፡2፡፡ አንድም የተቀደሰ የተባለ ሥጋውና ደሙ ነው፡፡ ስለሆነም ከኃጢአት ለመመለስ ላልወሰኑ በደለኞችና በክህደት ለጸኑ መናፍቃን ሥጋውንና ደሙን ማቀበል አይገባም፡፡

3. ዕንቁን በእሪያዎች ፊት ማስቀመጥ እንደማይገባ፤

ጌታችን “ዕንቁዎቻችሁን በእሪያዎች ፊት አትጣሉ” ያለበትም ምክንያት አለው፡፡ ከአገራቸው ቀን ዋዕየ ፀሐይ ይጸናል፡፡ ሌሊት ዕንቁ ከተራራ ላይ አኑረው የሚጽፍ ሲጽፍ፣ አውሬ የሚያድንም ሲያድን ያድራል፡፡ እሪያ /አሳማ/ መልከ ጥፉ ነው፡፡ በዕንቁው አጠገብ ሲሄድ የገዛ መልኩን አይቶ ደንግጦ ሲሄድ ሰብሮት ይሄዳል፡፡

ዕንቁ የጌታ እሪያ የአይሁድ ምሳሌ ናቸው፡፡ በገዛ ኃጢአታቸው ቢዘልፋቸው የዕንቁ መስተዋት ሆኖ መልከ ጥፉ ኃጢአታቸውን ቢያሳያቸው ጠልተው ተመቅኝተው ገድለውታል፡፡ አንድም እሪያ የተባሉ ወደ ቀደመ ኃጢአታቸው የሚመለሱ ሰዎች ናቸው፡፡ “የታጠበች እሪያ በጭቃ ለመንከባለል ትመለሳለች እንደሚባል እውነተኞች ምሳሌዎች ሆኖባቸዋል” 2ኛ.ጴጥ.2፡22፡፡

አንድም እሪያዎች የአጋንንት ማደሪያዎች ሆነው ወደ እሳት ባሕር ለሚገቡ ሰዎች ምሳሌዎች ናቸው ማቴ.8፡32፡፡ አንድም እሪያዎች የተባሉ መናፍቃን ናቸው፡፡ ስለሆነም ዕንቁ የሆነ ሃይማኖታችንን፣ ሥርዓታችንን፣ ታሪካችንን እና ትውፊታችንን በእነርሱ ፊት ልናቀርብ አይገባንም፡፡

4. ስለ ልመና፡-

“ለምኑ ይሰጣችሁማል፡፡” ጌታችን እንዲህ ማለቱ የበቃውንና ያልበቃውን በምን እናውቀዋለን ትሉኝ እንደሆነ “ለምኑ ይሰጣችኋል” ማለቱ ነው፡፡ ለምነው ያገኙ ዮሐንስ ዘደማስቆና ድሜጥሮስ የበቃና ያልበቃ ለይተው ያቀብሉ ነበር፡፡ ምክንያቱም መንፈሳዊ ሰው ሁሉን ይመረምራልና 1ኛ.ቆሮ.2፡15፡፡ ፈልገው ያገኙና አንኳኩተው የተከፈተላቸው ሰዎች ብዙዎች በመሆናቸውም “የሚለምነው ሁሉ ይቀበላልና፣ የሚፈልገውም ያገኛል፣ መዝጊያንም ለሚያንኳኳ ይከፈትለታል” አለ፡፡ ከቀደሙ ሰዎች አብርሃም ከኳላ ሰዎች ደግሞ ሙሴ ጸሊም በፀሐይ በሥነ ፍጥረት ተመራምረው አምነዋል፡፡ በክርስቶስ ቀኝ የተሰቀለው ወንበዴ በመለመኑ በመፈለጉ እና በማንኳኳቱ የገነት በር ተከፍቶለታል፡፡ “ጌታ ሆይ በመንግሥትህ በመጣህ ጊዜ አስበኝ አለው፡፡ ኢየሱስም እውነት እልሃለሁ ዛሬ ከእኔ ጋር በገነት ትሆናለህ አለው” ሉቃ.23፡42፡፡

በተጨማሪም፡- ለባሕርያችሁ ክፋት ጥመት የሚስማማችሁ ስትሆኑ እናንተ ለልጆቻችሁ በጎ ነገርን የምታደርጉላቸው ከሆነ ቸርነት የባሕርይ የሚሆን ሰማያዊ አባታችሁማ በጎ ነገርን ለሚለምኑት እንደምን በጎ ነገርን ያደርግላቸው ይሆን አላቸው፡፡

5. ስለ ጠባቧ ደጅ እና ሰፊው ደጅ፡-

ሀ/ ወደ ሕይወት የምትወስድ ጠባብ ደጅ እና ቀጭን መንገድ የተባለች ሕገ ወንጌል ናት፡፡ ምክንያቱም “ቀኝ ጉንጭህን በጥፊ ለሚመታህ ሁሉ ሁለተኛውን ደግሞ አዙርለት፤ እንዲከስህም እጀ ጠባብህንም እንዲወስድ ለሚወድ መጐናጸፊያህን ደግሞ ተውለት፤ ማንም ሰው አንድ ምዕራፍ ትሔድ ዘንድ ቢያስገድድህ ሁለተኛውን ከእርሱ ጋር ሒድ፡፡ ጠላቶቻችሁን ውደዱ፣ የሚረግሙአችሁንም መርቁ፣ ለሚጠሉአችሁም መልካም አድርጉ፣ ስለሚያሳድዱአችሁም ጸልዩ፤ ትላለችና፡፡

ለ/ ጠባብ ደጅና ቀጭን መንገድ የተባለች ባለጸጋን ጹም ድኃን መጽውት ማለት ነው፡፡

ሐ/ ጠባብ በር የተባለች ፈቃደ ነፍስ ናት

መ/ ወደ ጥፋት የሚወስድ ሰፊ ደጅና ትልቅ መንገድ የተባለች ኦሪት ናት፡፡ ምክንያቱም የገደለ ይገደል፣ ዓይን ያጠፋ ዓይኑ ይጥፋ ጥርስ የሰበረ ጥርሱ ይሰበር፣ እጅ የቆረጠ እጁ ይቆረጥ፣ እግር የሰበረ እግሩ ይሰበር፣ ያቃጠለ ይቃጠል፣ ያቆሰለ ይቁሰል፣ የገረፈ ይገረፍ ትላለችና ዘጸ.21፡23፣ ማቴ.5፡38፡፡

ይቀጥላል

ምንጭ፡- ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ 4ኛ ዓመት ሚያዚያ 1989 ዓ.ም. 

ነሐሴ 19 ቀን 2006 ዓ.ም.

በመ/ር ደሴ ቀለብ
በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የፊሎሎጂ መምህር

የግእዝ ሥርዓተ ንባብ ስምንት ናቸው፡፡ እነርሱም፡- 

1. ማንሳት                       5. ማናበብ

2. መጣል                       6. አለማናበብ

3. ማጥበቅ                      7. መዋጥ

4. ማላላት                      8. መቁጠር ናቸው፡፡

1. ማንሳት፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ የቃሉ መጨረሻ ፊደል ሳድስ ከመሆን የተለየ ሆኖ ቃሉ በከፈተኛ ድምፅ የሚነገር ወይም የሚነበብ ማለት ነው፡፡ ለዚህም ነው ሁሉም የግስ ዓይነቶች በከፍተኛ ድምፅ የተነበቡ ተነሽ ናቸው የሚባሉት፡፡

ምሳሌ፡- ነበረ = ተቀመጠ

ሐበነ = ስጠን

ተዘከረኒ = አስታውሰኝ

ውእቱ = ነው፣ ነበር፣ እሱ፣ ናቸው ወዘተርፈ፡፡

አንስት ሖራ = ሴቶች ሔዱ

ይግበሮ = ይሥራው

ያጥምቆ = ያጥምቀው

2. መጣል (ተጣይ)፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ መጨረሻው ሳድስ ሆኖ የማይነሳ ማለት ነው፡፡

ምሳሌ፡- ማርያም፣ ሚካኤል፣ ኢየሱስ ክርስቶስ፣ ቤተ መንግሥት፣ ቅድስት፣ መቅደስ ወዘተርፈ፡፡

3. ማጥበቅ፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ ከቃሉ ውስጥ የሚጠብቅ ፊደል ኖሮ ቃሉ ጠብቆ እንዲነበብ የሚያደርግ ነው፡፡

ምሳሌ፡- ቀደሰ = አመሰገነ

ሰብሐ = አመሠገነ

ተዘከሮ = አስታውሰው

ነጸረ = ተመለከተ

4. ማላላት፡- ይህ ሥርዐተ ንባብ በቃሉ ውስጥ የሚጠብቅ ፊደል ሳይኖርና ንባቡም ላልቶ ሲነበብ ነው፡፡

ምሳሌ፡- ቀተለ = ገደለ

ነበረ = ተቀመጠ (ኖረ)

አምለከ = አመለከ

ገብረ = ፈጠረ (ሠራ)

ፈጠረ = ፈጠረ (በአማርኛው ይጠብቃል)

5. ማናበብ፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ ሁለት ወይም ከዚያ በላይ የሆኑ ቃላት እንደ አንድ ሆነው ሲናበቡና ን፣ በን ወይም የን ሲያመጡ ነው፡፡

ምሳሌ፡- ቤተ ክርስቲያን = የክርስቲያን ቤት

ቤተ መቅደስ = የማመስገኛ ቤት

ትምህርተ ሃይማኖት = የሃይማኖት ትምህርት

ድንግለ ሙሴ

ብሥራተ ገብርኤል

ዜና ሥላሴ

ውዳሴ ማርያም

ጥዑመ ልሳን

ወልደ ኢየሱስ

ተዋሕዶ ቃል

ዜና ቤተ ክርስቲያን

6. አለማናበብ፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ ሁለት ወይም ከዚያ በላይ የሆኑ ቃላት ራሳቸውን ችለው ሲነበቡ ወይም አንዱ ላንዱ አጎላማሽ ሲሆን ነው፡፡

ምሳሌ፡- ቅዱስ አምላክ ይባላል እንጂ ቅዱስ አምላክ አይባልም፡፡

ድንግል ማርያም

መጽአ ወልድ – ወልድ መጣ

ጳውሎስ ሐዋርያ

7. መዋጥ፡- መዋጥ ማለት ከቃሉ ውስጥ ያለ ፊደል እንዲሁ ሳይጎላ በውስጠ ታዋቂነት የሚነበብ ነው፡፡ ከዚህ ላይ ማስተዋል ያለብን ፊደሉ በጽሑፍ ጊዜ ግን ሥርዓቱን ጠብቆ ይጻፋል፡፡

ምሳሌ፡- ወይን (wan) ተብሎ እንጂ ወይን (wayyin) ተብሎ አይነበብም፡፡

ድንግል – ከዚህ ላይ ን ተውጣለች

ገብር – ከዚህ ላይ ደግሞ ብ ተውጣለች፡፡ ስለዚህ ገብር ባለሁለት ቀለም ነው፡፡

ኤልሳዕ ከዚህ ላይ ደግሞ ዕ ትዋጣለች፡፡

ርኩስ ኩ ተውጣለች፡፡

ከዚህ ላይ ብዙውን ጊዜ የሚዋጡት ቀለሞች ሲሆኑ መዋጥና አለመዋጣቸው ግን እንደ ንባቡና እንደትርጓመው ይለያያል፡፡

8. መቁጠር፡- ይህ ሥርዓተ ንባብ በአንድ ቃል ውስጥ የሚገኙ ፊደላትን ያለምንም መዋጥ ማንበብ ማለት ነው፡፡

ምሳሌ፡– ውእቱ ከሚለው ቃል ሁሉም ፊደላት ይነበባሉ እንጂ ሳድስ ስለሆነች ብቻ የምትዋጥ አይደለችሙ፡፡

ይእቲ፣ መላእክት፣ ማርያም፣ ማእከል፣ እኅት፣ ትማልም፣ ዮሐንስ፣ አጽፋር (ጥፍሮች) ስእርት (ፀጉር)፣ ኤልያስ፣ ብሔር (ሀገር) እሙንቱ፣ ስብሐት፣ ሐዋርያት፣ መጻሕፍት (ህ ትቆጠራለች)

ከእነዚህ ሥርዓተ ንባቦች በተጨማሪ ሌሎችም አሉ፡፡

ለምሳሌ፡- ወዳቂና ሰያፍ

ሀ. ወዳቂ፡- የምንለው ሥርዓተ ንባብ የቃሉ መጨረሻ ፊደል ካዕብ፣ ሳልስ፣ ራብዕ ኀምስና ሳብዕ ሆኖ የማይነሳ እና ቃሉ ሲነበብ የመጨረሻውን ፊደል በመያዝ እንዲወድቅ የሚያደርግ የሥርዓተ ንባብ ዓይነት ነው፡፡

ምሳሌ፡- ኀቤሁ ወደሱ የዚህ ቃል የመጨረሻ ፊደል ሁ ካዕብ ሲሆን ወዳቂ ነው፡፡ ነገር ግን አንዳንድ ልዩነቶች እንዳሉ ማወቅ ያስፈልገናል፡፡ ለምሳሌ ውእቱ የሚለው ነባር አንቀጽ ተነሽ እንጂ ወዳቂ አይደለም፡፡ እንዲሁም ግሶች በትዕዛዝም ሆነ በሓላፊ ሲመጡ ወዳቂ ናቸው ማለት አንችልም፡፡

ለምሳሌ፡- ሖሩ = ሔዱ ወይም ሑሩ = ሒዱ ብንልም ተነሽ እንጂ ወዳቂ አይደለም፡፡ ለሣልስ ምሳሌ ከይሲ ብእሲ መዋቲ መሃሪ ወዘተርፈ ሲሆኑ ግስ ከሆነ ግን አይወድቅም፡፡

ምሳሌ፡- ሰአሊ ለነ ቅድስት ከዚህ ላይ ሰአሊ የሚለው ቃል ወዳቂ አይደለም ለራብዕ ምሳሌ አንበሳ፣ ዜና፣ ወዘተረፈ ከዚህ ላይም በግስ የሚነገር ከሆነ አይወድቅም፡፡

ለምሳሌ፡- እላ አንስት ሖራ /እነዚያ ሴቶች ሔዱ/ ከዚህ ላይ « ሖራ » የሚለው ይነሳል እንጂ አይወድቅም፡፡

ለኀምስ ምሳሌ ውዳሴ፣ ቅዳሴ፣ ይባቤ፣ ወዘተረፈ

ለሳብዕ ምሳሌ ዶርሆ/ዶሮ/፣ መንበሮ፣ ቀቲሎት/

ንዑስ አንቀጽ የሆኑት ሁሉ ወዳቂ ናቸው፡፡ በተጨማሪ ቦዝ አንቀጽ የሆኑ ወዳቂዎች እንዳሉም ማወቅ ያስፈልጋል፡፡ ነገር ግን በግስ ትአዛዝ ወይም ዘንድ አንቀጽ የሆኑት ሊነሱ እንደሚችሉ መገንዘብ ያስፈልጋል፡፡ 

 ነሐሴ 9 ቀን 2006 ዓ.ም.

ምዕራፍ ስድስት

በዚህ ምዕራፍ ውስጥ የሚከተሉት አሳቦች ተጠቃልለው ይገኛሉ፡፡

1. የምጽዋት ሥርዓት

2. ጠቅላላ የጸሎት ሥርዓት

3. የአባታችን ሆይ ጸሎት

4. ስለ ይቅርታ

5. የጾም ሥርዓት

6. ስለ ሰማያዊ መዝገብ

7. የሰውነት መብራት

8. ስለ ሁለት ጌቶች

9. የዕለት ጉርስና የዓመት ልብስ

1. የምጽዋት ሥርዓት፡- ጌታችን በዚህ ትምህርቱ እንደ ግብዞች መመጽወት እንደማይገባ ተናግሯል፡፡ ግብዞች የሚመጸውቱት ሰው ሰብስበው፣ ቀን ቀጥረው በተመሳቀለ ጉዳና በአደባባይ ነው፡፡ የሚመጸዉቱትም ለመጽደቅ ሳይሆን ለውዳሴ ከንቱ ስለሆነ፤ ስለዚህም አንተ በምትመጸውትበት ጊዜ ቀኝ እጅህ የምትሠራውን ግራ እጅህ አትወቀው ብሏል፡፡ እንዲህም ያለበት ምክንያት፡-

ሀ. በቀኝ አጅህ የያዝኸውን በግራ እጅህ አትያዘው ማለቱ ነው፡፡ ምክንያቱም ግራ ደካማ ስለሆነ ጥቂቱን ብዙ አስመስሎ ልቀንስለት ይሆን ያሰኛል፡፡ ቀኝ ግን ኃያል ስለሆነ ብዙውን ጥቂት አስመስሎ አንሷል ልጨምርበት ያሰኛል፡፡

ለ. ግራ እጅ የተባለች ሚስት ናት፤ ሚስት በክርስትና ሕይወት ካልበሰለች ሀብቱ እኮ የጋራችን ነው፣ ለምን እንዲህ ታበዛዋለህ? እያለች ታደክማለች፡፡ ከሰጠ በኋላ ግን ከሚስት የሚሰወር ነገር ስለሌለ ይነግራት ዘንድ ይገባል፡፡ ብትስማማ እሰየው፤ ባትስማማ ግን መለየት ያስፈልጋል፡፡ ምክንያቱም ጥንቱን የተጋቡት እንደ አንድ ልብ መካሪ እንደ አንድ ቃል ተናጋሪ ሆነው ሰጥተው መጽውተው ለመጽደቅ ነውና፡፡ 

ሐ. ግራ እጅ የተባሉት ልጆች ናቸው፤ የአባታችን “የቁም ወራሽ የሙት አልቃሽ” እያሉ ያደክማሉና፡፡

መ. ግራ እጅ የተባሉት ቤተሰቦች ናቸው፤ የጌታችን ወርቁ ለዝና፣ ልብሱ ለእርዝና እህሉ ለቀጠና እያሉ ያዳክማሉና፡፡

ይህን ሁሉ አውቀን ተጠንቅቀን የምንመጸውት ከሆነ በስውር ስንመጸውት የሚያየን ሰማያዊ አባታችን በጻድቃን፣ በሰማዕታትና በመላአክት ፊት ዋጋችንን በግልጥ ይሰጠናል፡፡

2. የጸሎት ሥርዓት፡- ግብዞች የሚጸልዩት ለታይታ ነው፤ አንተ ግን ከቤትህ ገብተህ ደጅህን ዘግተህ በስውር ላለው አባትህ ጸልይ፡፡ በስውር የሚያይ አባትህም በግልጥ ያስረክብሃል፡፡ ብሏል፡፡ ይህም ማለት የምትጸልይበት ጊዜ ሕዋሳትህን ሰብስበህ፣ በሰቂለ ልቡና ሆነህ ወደ ሰማያዊ ወደ እግዚአብሔር አመልክት፤ ተሰውረህም ስትጸልይ የሚያይ አባትህ ዋጋህን ይሰጥሃል ማለት ነው፡፡ ይህ የግል ጸሎትን የተመለከተ ነው እንጂ በቤተ ክርስቲያን የሚደረግ የማኅበር ጸሎትን አይመለከትም፡፡

3. የአባታችን ሆይ ጸሎት፡- ጌታችን ማንም ቢሆን ሲቆምና ሲቀመጥ፣ ሲተኛና ሲነሣ ሊጸልይ የሚችለውን አጭር የኅሊና ጸሎት አስተማረ፡፡ ይህንንም በዝርዝር እንመለከተዋለን፡-

ሀ. አባታችን ሆይ፡- ጌታችን ከግብርናተ ዲያብሎስ /ከዲያብሎስ ባርነት/ ነጻ እንዳወጣን፣ አጥተነው የነበረውን ልጅነት እንዳገኘን ሲያጠይቅ አቡነ /አባታችን/ በሉኝ አለ፡፡ ጌታ ሎሌውን መምህር ደቀመዝሙሩን ምን ቢወደው ያበላዋል፣ ያጠጣዋል፣ የልቡናውን ምሥጢር ያጫውተዋል እንጂ ርስቱን አያወርሰውም፡፡ ርስቱን የሚያወርሰው ለልጁ ነው፡፡ እርሱ ግን ጌታችን እና አምላካችን ሲሆን የማታልፍ ርስት መንግሥተ ሰማያትን የሚያወርሰን ስለሆነ አቡነ በሉኝ አለ፡፡ አባት ለወለደው ልጁ እንዲራራ የሚራራልን ስለሆነ አቡነ በሉኝ አለ፡፡

ለ. በሰማያት የምትኖር፡- እንዲህ ማለቱ ራሱ ከምድራዊ አባት ሲለይ ነው፡፡ ምድራዊ አባት ሲወልድ በግዘፍ ሲያሳድግ በግዘፍ ነው፡፡ ኋላም ሓላፊ ርስቱን ያወርሳል፡፡ ጌታችን ግን ሲወልደን በረቂቅ፣ ሲያሳድገንም በረቂቅ ነው፡፡ ኋላም የማታልፍ ርስቱን መንግሥተ ሰማይን ያወርሰናል፡፡ በተጨማሪም ጌታ በሁሉ ምሉዕ ሲሆን ስለ ልዕልናው በሰማይ የምትኖር ይባላል፡፡

ሐ. ስምህ ይቀደስ፡- ይህም “ስምየሰ መሐሪ ወመስተሠፀል” ስሜ መሐሪና ይቅር ባይ ነው፡፡” ያልኸው ይድናልና፤ መላእክት ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ ብለው ስምህን አመስግነው ቅድስናህን ተሳትፈው እንዲኖሩ፣ እኛም ቅዱስ፣ ቅዱስ፣ ቅዱስ ብለን አመሰግነንህ ቅድስናህን ተሳትፈን እንድንኖር አድርገን በሉ ሲለን ነው፡፡

መ. መንግሥትህ ትምጣ፡- መንግሥተ ሰማይ ትምጣልን ልጅነት ትሰጠን በሉ ሲል ነው፡፡ እንዲህም ማለቱ መንግሠተ ሰማይ ከወዲያ ወዲህ የምትመጣ፣ ከወዲህም ወዲያ የምትሔድ ሆና ሳይሆን ትገለጽልን በሉ ማለቱ ነው፡፡

ሠ. ፈቃድህ በሰማይ እንደሆነ እንዲሁም በምድር ይሁን፡- መላእክት በሰማይ ሊያመሰግኑህ ፈቃድህ እንደሆነ እኛም በምድር ያለን ደቂቀ አዳም እናመሰግንህ ዘንድ ፈቃድህ ይሁን፡፡ ኋላ ሙተን ተነሥተን እንድናመሰግንህ ዘንድ ፈቃድህ ይሁን በሉ ሲል ነው፡፡

ረ. የዕለት እንጀራችንን ስጠን ዛሬ፡- በዚህ ዓለም ሳለን ለዕለት የሚሆነን ምግባችንን ስጠን በሉ ሲል ነው፡፡

ሰ. በደላችንን ይቅር በለን እኛም የበደሉንን ይቅር እንደምንል፡- ማረን፣ ይቅር በለን፣ ኃጢአታችንን አስተስርይልን፣ በደላችንን ደምስስልን መተላለፋችንን ሁሉ ይቅር በለን፤ ይቅርታን እናገኝ ዘንድ እኛም የበደሉንን ሁሉ ይቅር እንላለን ሲል ነው፡፡

ሸ. አቤቱ ወደ ፈተናም አታግባን፡- ከክፉ ሁሉ አድነን እንጂ ወደ ኃጢአት፣ ወደ ክህደት፣ ወደ መከራ፣ ወደ ገሃነም አታግባን ከዚህ ሁሉ አድነን እንጂ በሉኝ ሲል ነው፡፡

ቀ. መንግሥት ያንተ ናትና፡- መንግሥተ ሰማያት ያንተ ገንዘብህ ናትና በሉኝ ሲል ነው፡፡

በ. ኃይል ምስጋናም ለዘላለሙ፡- ከሃሊነት፣ ጌትነት፣ ለዘላለሙ ገንዘብህ ናትና፤ አሜን በእውነት በሉኝ ሲል ነው፡፡

4. ስለ ይቅርታ የሰውን ኃጢአት ይቅር ባትሉ የሰማይ አባታችሁ እናንተንም ይቅር አይላችሁም፡፡ የሰውን ኃጢአት ይቅር ብትሉ ግን እናንተም የሰማይ አባታችሁ ይቅር ይላችኋል ብሏል፡፡

5. የጾም ሥርዓት፡- ግብዞች በሚጾሙበት ጊዜ ሰው እንዲያውቅላቸው ፊታቸውን አጠውልገው፣ ግንባራቸውን ቋጥረው፣ ሰውነታቸውን ለውጠው የታያሉ፡፡ እነዚህም በዚህ ዓለም የሚቀረውን ውዳሴ ከንቱ በማግኘታቸው የወዲያኛውን ዓለም ዋጋ ያጡታል፡፡ እናንተስ በምትጾሙበት ጊዜ ራሳችሁን ተቀቡ፣ ፊታችሁንም ታጠቡ፡፡ የተቀባ የታጠበ እንዳይታወቅበት አይታወቅባችሁ አለ፡፡ ይህስ በአዋጅ ጾም ነው ወይስ በፈቃድ ጾም ነው ቢሉ በፈቃድ ጾም ነው እንጂ በዓዋጅ ጾምስ ምንም ውዳሴ ከንቱ የለበትም ምክንያቱም ሁሉ ይጾመዋልና፡፡ አንድም በገዳም ነው ወይስ በከተማ ቢሉ በከተማ ነው እንጂ በገዳምስ ምንም ውዳሴ ከንቱ የለበትም፡፡ የምሥጢራዊ መልእክቱም ታጠቡ ንጽሕናን ያዙ፣ ተቀቡ ደግሞ ፍቅርን ገንዘብ አድርጉ ማለት ነው፡፡ እንዲህም በማድረጋችሁ ማለት ጾመ ፈቃድን ተሰውራችሁ በመጾማችሁ ተሰውሮ የሚያያችሁ አባታችሁ በቅዱሳን መካከለ ዋጋችሁን ይሰጣችኋል አለ፡፡

6. ሰማያዊ መዝገብ፡- ጌታችን ሰማያዊ መዝገብ ያለው አንቀጸ ምጽዋትን ነው፡፡ ኅልፈት፣ ጥፋት ያለበትን፣ ብል የሚበላውን ነቀዝ የሚያበላሸውን ምድራዊ ድልብ፤ ሌቦች ግንቡን አፍርሰው ግድግዳውን ምሰው የሚወስዱትን ቦታ አታደልቡ አለ፡፡ ይህም ስለ ሦስት ነገር ተናግሮታል፡፡

ሀ. እህሉን፡- ነዳያን ከሚበሉት ብለው ብለው፣ ልብሱንም ነዳያን ከሚለብሱት ብለው አኑረውት ብል ቢበላው ወይም ነቀዝ ቢያበላሸው ምቀኝነት ነውና፡፡

ለ.ለክፉ ጊዜ ይሆነኛል ብሎ ሰስቶ ነፍጎ ማኖር በዝናብ አብቅሎ በፀሐይ አብስሎ የሚመግበውን ለጋስ አምላክ እግዚአብሔርን ከዳተኛ ማድረግ ነውና፡፡

ሐ. ምንም እጅ እግር ባያወጡለት ገንዘብን ማኖር ጣዖትን ማኖር ነውና ስለሆነም ኅልፈት ጥፋት የሌለበትን፣ ሰማያዊ ድልብ ሌቦች ግንቡን አፍርሰው ግድግዳውን ምሰው ከማይወስዱት ቦታ አደልቡ፤ ገንዘባችሁ ካለበት ዘንድ ልባችሁ በዚያ ይኖራልና አለ፡፡ ምሥጢራዊ መልእክቱም ውዳሴ ከንቱ ያለበትን ውዳሴ ከንቱ የሚያስቀርባችሁን፣ ሌቦች /አጋንንት/ በውዳሴ ከንቱ የሚያስቀሩባችሁን ምጽዋት አትመጽውቱ፤ ውዳሴ ከንቱ የማያስቀርባችሁን፣ ውዳሴ ከንቱ የሌለበትን ሌቦች /አጋንንት/ በውዳሴ ከንቱ የማያስቀሩባችሁን ምጽዋት መጽውቱ፤ መጽውታችሁ ባለበት ልባችሁ ከዚያ ይኖራልና ማለት ነው፡፡

7. የሰውነት መብራት፡- የሥጋህ ፋና ዓይንህ ነው፤ ዓይንህ ነው፤ ዓይንህ ብሩህ ይሆናል፤ ዓይንህ የቀና እንደሆነ ሥራህ ሁሉ የቀና ይሆናል፡፡ ዓይንህ የታመመ ከሆነ ጨለማ እንደምን ይጸናብህ? የታመመው ዓይንህ የታመመ ከሆነ ጨለማ እንደምን ይጸናብህ የታመመው ዓይንህ እንደምን ያይልሃል አለ፡፡ ምሥጢራዊ መልእክቱም እንደሚከተለው ነው፡፡

ሀ. ብርሃን የተባለው አእምሮ ጠባይዕ ነው፤ እዕምሮ ጠባይህ ያልቀና እንደሆነ ሥራህ ያለቀና ይሆናል፤ በተፈጥሮ የተሰጠህ አእምሮ ጠባይህ እንደምን መክበሪያ መጽደቂያ ይሆንሃል ማለት ነው፡፡

ለ. ብርሃን የተባለው ምጽዋት ነው፤ ምጽዋትህ ውዳሴ ከንቱ የሌለበት እንደሆነ ሥራህ ሁሉ የቀና ይሆናል፡፡ ምጽዋትህ ግን ውዳሴ ከንቱ ያለበት እንደሆነ ሥራህ ሁሉ ያልቀና ይሆናል፤ ከአንተ የሚሰጥ ምጽዋትህ ውዳሴ ከንቱ ያለበት ከሆነ ፍዳ እንደምን ይጸናብህ ይሆን እንዴትስ መክበሪያ መጽደቂያ ይሆንልሃል ማለት ነው፡፡

8. ስለ ሁለት ጌቶች፡- ለሁለት ጌታ መገዛት አይቻለውም፤ ይህም ባይሆን ማለት እገዛለሁም ቢል አንዱን ይጠላል ሌላውን ይወዳል፤ ለአንዱ ይታዘዛል ለሌላው አይታዘዝም ምክንያቱም አንዱ ቆላ ውረድ ሲለው ሌላው ደግሞ ደጋ ውጣ ቢለው ከሁለት ለመሆን ስለማይችል ነው፡፡ እንደዚህም ሁሉ ለእናንተም ለእግዚአብሔርና ለገንዘብ መገዛት አይቻላችሁም አለ፡፡

9. የዕለት ጉርስና የዓመት ልብስ ነፍሳችሁ በምትበሉትና በምትጠጡት ወይም ስለ ሰውነታችሁ በምትለብሱት አትጨነቁ፤ ነፍስ ከመብል ሰውነትም ከልብስ አይበልጥምን ምግብ ከመስጠትማ ነፍስን እም ኀበ አልቦ አምጥቶ መፍጠር አይበልጥምን ልብስ ከመስጠትማ ሥጋን ከአራቱ ባሕርያት አዋሕዶ መፍጠር አይበልጥምን ነፍስንና ሥጋን አዋሕጄ የፈጠርኳችሁ እኔ ትንሹን ነገር ምግብና ልብስን እንዴት እነሳችኋለሁ አለ ምሥጢራዊ መልእክቱም እንደሚከተለው ነው፡፡

ሀ. ምግብ ከመስጠትማ ነፍስን ካለችበት ማምጣት አይበልጥምን ልብስ አይበልጥምን ታዲያ ነፍስን ካለችበት አምጥቼ ሥጋን ከመቃብር አስነሥቼ አዋሕጄ በመንግሥተ ሰማይ በክብር የማኖራችሁ እንዴት ምግብና ልብስ እነሳችኋለሁ ማለት ነው፡፡

ለ. ሥጋዬን ደሜን ከመስጠትማ ነፍስንና ሥጋን ማዋሐድ አይበልጥምን ታዲያ ነፍስንና ሥጋን ተዋሕጄ ሰው የሆንኩላቸው እኔ እንዴት ሥጋዬንና ደሜን እነሳችኋለሁ ማለት ነው፡፡

ስለሆነም ዘር መከር የሌላቸውን፣ በጎታ በጎተራ በሪቅ የማይሰበስቡትን፣ ሰማያዊ አባታችሁ የሚመግባቸውን አዕዋፉን አብነት አድርጉ፡፡ እናንተ ከእነርሱ አትበልጡምን ከተፈጥሮ አዕዋፍ ተፈጠሮተ ሰብእ አይበልጥምን ለኒያ ምግብ የሰጠ ለእናንተ ይነሣችኋልን አለ፡፡ ምሥጢራዊ መልእክቱም እግዚአብሔር በምድረ በዳ የመገባቸውን እሥራኤል ዘሥጋን አስቡ፤ በዘመነ ብሉይ ከነበሩት ከእነርሱ በዘመነ ሐዲስ ያላችሁት እናንተ እስራኤል ዘነፍስ የተባላችሁት አትበልጡም ለእኒያ የሰጠሁ ለእናንተ እነሳችኋለሁን ማለት ነው፡፡

ስለ ልብስስ ለምን ትጨነቃላችሁ የሜዳ አበቦች እንዴት እንዲያድጉ ልብ አድርጋችሁ ተመልከቱ፤አይደክሙም አይፈትሉም ነገር ግን እላችኋለሁ ሰሎሞንስ እንኳ በክብሩ ሁሉ ከነዚህ እንደ አንዱ አልለበሰም፡፡ እግዚአብሔር ግን ዛሬ ያለውን ነገርም ወደ ዕቶን የሚጣለውን የሜዳን ሣር እንዲህ የሚያለብሰው ከሆነ እናንተ ሃይማኖት የጎደላችሁ ለእናንተማ እንዴት ልብስ ይነሳችኋል ስለሆነም ምን እንበላለን ምን እንጠጣለን ምን እንለብሳለን ብላችሁ አትጨነቁ፡፡ ይህንንስ ሁሉ ሃይማኖትና ምግባር የሌላቸው አሕዛብ ይፈልጉታል፡፡ እናንተስ አስቀድማችሁ መንግሥቱንና ጽድቁን እሹ፡፡ አስቀድማችሁ ሃይማኖት ምግባርን፣ ልጅነትንና መንግሥተ ሰማያትን ፈለጉ የዚህ ዓለምስ ነገር ሁሉ በራት ላይ ዳራጐት እንዲጨመር ይጨመርላችኋል፡፡ ነገ ለራሱ ይጨነቃልና አትጨነቁ፤ ለቀኑ ክፋቱ ይበቃዋል አለ ይህም ለነገ ያጸናናል ብላችሁ አብዝታችሁ አትመገቡ የነገውን ነገ ትመገቡታላችሁና አንድም ነገ እንናዘዘዋለን ብላችሁ ኃጢአታችሁን አታሳድሩ የነገውን ነገ ትናገራላችሁ ማለት ነው፡፡

• ምንጭ፡- ስምዐ ጽድቅ ጋዜጣ 4ኛ ዓመት ታኅሣሥ 1989 ዓ.ም.

ነሐሴ 7 ቀን 2006 ዓ.ም.

ዕጉለ ቋዓት፥ ደስያት

ይህ ወቅት ከነሐሴ 10 እስከ ነሐሴ 27 ቀን ድረስ ያሉት 17 ዕለታት የሚጠሩበት ነው፡፡ ፍጥረታትና በባሕር የተከበቡ ደሴቶች የሚታወሱበት ጊዜ ሲሆን ወቅቱም ዕጓለ ቋዓት ደስያት ዐይነ ኩሉ ይባላል፡፡ ዕጓለ ቋዓት የሚለው ቃል ቁራን ሲያመለክት፣ ቁራ ሲወለድ ያለ ፀጉር በሥጋው ብቻ ይወለዳል፡፡

እናትና አባቱም እነርሱን ባለመምሰሉ ደንግጠው ይሸሻሉ፤ በዚህ ጊዜ የሚንከባከበው ሲያጣ እግዚአብሔር በረድኤት አፉን ከፍቶ ምግብ ሲሻ ተሐዋስያንን ብር ብር እየደረገ ከአፉ ያስገባለታል፡፡ “ልጆቹ ወደ እግዚአብሔር ሲጮኹ፥ የሚበሉትም አጥተው ሲቅበዘብዙ፥ ለቁራ መብልን የሚሰጠው ማን ነው? ” (ኢዮ.38፥41) ተብሎ እንደ ተገለጠው እግዚአብሔር የሰጠውን እየተመገበ ቆይቶ ሲጠነክር እንደ እናትና አባቱ ያለ ፀጉር ያወጣል፡፡ በዚህ ጊዜ እናትና አባቱ ቀርበው ይንከባከቡታል፡፡ በሥነ ፍጥረት አቆጣጠር ግን በክንፍ የሚበሩ አዕዋፍን ሁሉ ይወክላል፡፡

ይህም አምላካችን እግዚአብሔር ለፍጥረቱ ሁሉ የሚያስብ በመሆኑ ይህን ዘመን ርኅርሔ ለተመላው አምላክነቱ ሥራው መታሰቢያ እንዲሆን ቤተ ክርስቲያን ዕጓለ ቋዓት በማለት ታስታውሰዋለች፡፡

ደስያት ማለት በውኃ የተከበቡ ቦታዎች ማለት ነው፡፡ እነዚህን ቦታዎች በውኃ እንዲሸፈኑ አድርጎ በውስጣቸው ያሉትን ሰዎች እንስሳት አራዊት አዕዋፍ ሁሉ የሚጠብቃቸው፣ በተስፋና በእምነት አበርትቶ የሚያኖራቸው እግዚአብሔር ነው፡፡ ይህን ድንቅ ሥራ ያዩ በውስጥ በውጭ ያሉት ሰዎች እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል፡፡ በደሴት (በቤተ ክርስቲያን) የተጠጉ ሁሉ ከሞተ ሥጋና ከሞተ ነፍስ ይጠበቃሉ፡፡

በዚህ ወቅት፡- ክፍለ ክረምቱ እንደተገባደደ፥ ውኃው እየጠራ፣ መሬቱ እየረጋ፣ ደመናውና ጉሙ እየተቃለለ፣ የወንዞች ሙላት እየቀነሰ፣ የክረምት ምግባቸውን ይዘው በየዋሻው የከረሙ ጭልፊቶችን አሞራዎች ድምፃቸውን እየሰሙ ምግብ ፍለጋ ሲወጡ የሚታዩበት ወቅት ነው፡፡

በተጨማሪም ከነሐሴ 27-29 ያለው ጊዜን “ሞተ አበው” በመባል ይታወቃል፡፡ ከ22ቱ አርእስተ አበው የአብርሃም ይስሐቅና ያዕቆብ ቤተሰቦቻቸው ዕረፍት ይታሰባል፡፡ ቅዱስ መጽሐፋችንም “አብርሃም ልጁን ይስሐቅን ሊሰዋ ወጣ፤ እግዚአብሔር ቤዛ አድርጎ ቀንዱ በዕፀ ሳቤቅ የተያዘ በግ አወረደለት” በማለት የአብርሃምን ታዛዥነት የይስሐቅን ቤዛነት ያወሳል፡፡ የተቀበሉትም ቃል ኪዳን “ወተዘከረ ሣህሎ ዘለዓለም ዘሠርዓ ለአብርሃም ወመሐለ ለይስሐቅ ወዐቀመ ስምዐ ለያዕቆብ ያርኁ ክረምተ ይገብር ምሕረተ እም ሰማይ ይሁብ ወእምድር በረከተ ያጸግብ ነፍስ ርኅብት” በማለት ይዘመራል፡፡