የግእዝ ቁጥሮች አጻጻፍ
ሐምሌ 17 ቀን 2005 ዓ.ም.
በመ/ት ኑኀሚን ዋቅጅራ
የግእዝ ቋንቁ ጥንታዊያን ከተሰኙ ቋንቋዎች መካከል አንዱ ሲሆን ኢትዮጵያውያን ሊቃውንት በቀን አቆጣጠርና በሥነ ጽሑፎቻቸው ሲጠቀሙበት ከትውልድ ወደ ትውልድ ሲተላለፍ ቆይቷል፡፡ ዛሬም የግእዝ ቁጥሮች በኢትዮጵያውያን ዘንድ ሰፊ ሥፍራ አላቸው፡፡
በዚህ ዓምዳችን የግእዝ ቁጥሮችን አጻጻፍና የንባብ ስያሜአቸውን ማቅረባችንን እንቀጥላለን፡፡
የግእዝ ቋንቋ እንደ ማንኛውም ቋንቋ እራሱን የቻለ የቁጥር አጻጻፍ ስልቶች አሉት፡- እነዚህ ቁጥሮች እኛ በተለምዶ አጠራር የአማርኛ ቁጥሮች ብለን እንጠራቸዋለን፡፡ ይሁን እንጂ ትክክለኛውን አካሄድ ስንመለከት በአጠቃላይ የአማርኛ ብቻ ሳይሆኑ ልክ እንደ አማርኛ ፊደሎች ሁሉ ቁጥሮቹም መነሻቸው ግእዝ መሆኑን እንረዳለን፡፡
የግእዙም ሆነ አሁን እኛ የምንጠቀምበት ቁጥር ማለትም ከዐ/ዜሮ/ ጀምረን የምንጽፈው የአማርኛ ቁጥር ሳይሆን ስያሜው ከየት እንደመጣ ትክክለኛ መረጃዎች ባይኖሩም 0፣ 1፣ 2፣ 3….. እየተባሉ የሚዘረዘሩት ቁጥሮች የዐረብኛ ቁጥሮች ተብለው እንደሚጠሩ በተለያዩ መጻሕፍት ተጽፈው እናገኛለን፡፡
በኢትዮጵያ የቀን አቆጣጠር /የቀን መቁጠሪያ/ ላይ የምናገኛቸውን በየወቅቱ የሚከበሩተን ሃይማኖታዊ በዓላትንና ብሔራዊ በዓላትን ለማክበር የምጠቀመው የቀን አቆጣጠር የግእዝ ቁጥር /ኢትዮጵያዊ/ ቁጥር እንደሆኑ በግልጹ ልንረዳውና ተገቢውን ስያሜ አውቀን በስሙ ልንጠራው ይገባናል፡፡
የግእዝ ቁጥሮችን በዝርዝር ጽፈን መጨረስ ባንችልም ከብዙ በጥቂቱ በመሠረታዊነት የምንጠቀምባቸውን ቁጥሮች ከዚህ በመቀጠል እንመለከታለን፡፡
የግእዝ ቁጥሮች በአኀዝ |
የግእዝ ቁጥሮች በፊደል |
የዐረብኛ ቁጥር |
|
– |
አልቦ |
0 |
|
፩ |
አሐዱ |
1 |
|
፪ |
ክልኤቱ |
2 |
|
፫ |
ሠለስቱ |
3 |
|
፬ |
አርባዕቱ |
4 |
|
፭ |
ሐምስቱ |
5 |
|
፮ |
ስድስቱ |
6 |
|
፯ |
ስብዓቱ |
7 |
|
፰ |
ስመንቱ |
8 |
|
፱ |
ተሰዓቱ |
9 |
|
፲ |
አሠርቱ |
10 |
|
፲፩ |
አሠርቱ ወአሐዱ |
11 |
|
፲፪ |
አሠርቱ ወክልኤቱ |
12 |
|
፲፫ |
አሠርቱ ወሠለስቱ |
13 |
|
፲፬ |
አሠርቱ ወአርባዕቱ |
14 |
|
፲፭ |
አሠርቱ ወሐምስቱ |
15 |
|
፲፮ |
አሠርቱ ወስድስቱ |
16 |
|
፲፯ |
አሠርቱ ወሰብዓቱ |
17 |
|
፲፰ |
አሠርቱ ወስመንቱ |
18 |
|
፲፱ |
አሠርቱ ወተሰዓቱ |
19 |
|
፳ |
እስራ |
20 |
|
፳፩ |
እስራ ወአሐዱ |
21 |
|
፳፪ |
እስራ ወክልኤቱ |
22 |
|
፳፫ |
እስራ ወሠለስቱ |
23 |
|
፳፬ |
እስራ ወአርባዕቱ |
24 |
|
፳፭ |
እስራ ወሐምስቱ |
25 |
|
፳፮ |
እስራ ወስድስቱ |
26 |
|
፳፯ |
እስራ ወሰብዓቱ |
27 |
|
፳፰ |
እስራ ወሰመንቱ |
28 |
|
፳፱ |
እስራ ወተሰዓቱ |
29 |
|
፴ |
ሠላሳ |
30 |
|
፴፩ |
ሠላሳ ወአሐዱ |
31 |
|
፴፪ |
ሠላሳ ወክልኤቱ |
32 |
|
፴፫ |
ሠላሳ ወሠለስቱ |
33 |
|
፴፬ |
ሠላሳ ወአርባዕቱ |
34 |
|
፴፭ |
ሠላሳ ወሐምስቱ |
35 |
|
፴፮ |
ሠላሳ ወስድስቱ |
36 |
|
፴፯ |
ሠላሳ ወሰብዓቱ |
37 |
|
፴፰ |
ሠላሳ ወሰመንቱ |
38 |
|
፴፱ |
ሠላሳ ወተሰዓቱ |
39 |
|
፵ |
አርብዓ |
40 |
|
፶ |
ሃምሳ |
50 |
|
፷ |
ስድሳ |
60 |
|
፸ |
ሰብዓ |
70 |
|
፹ |
ሰማንያ |
80 |
|
፺ |
ተሰዓ |
90 |
|
፻ |
ምዕት |
100 |
|
፻፩ |
ምዕት ወአሐዱ |
101 |
|
፻፪ |
ምዕት ወክልኤቱ |
102 |
|
፻፫ |
ምዕት ወሠለስቱ |
103 |
|
፻፬ |
ምዕት ወአርባዕቱ |
104 |
|
፻፭ |
መዕት ወሐምስቱ |
105 |
|
፻፮ |
ምዕት ወስድስቱ |
106 |
|
፻፯ |
ምዕት ወሰብዓቱ |
107 |
|
፻፰ |
ምዕት ወስመንቱ |
108 |
|
፻፱ |
ምዕት ወተሰዓቱ |
109 |
|
፻፲ |
ምዕት ወአሠርቱ |
110 |
|
፻፲ወ፩ |
ምዕት አሠርቱ ወአሐዱ |
111 |
|
፻፲ወ፪ |
ምዕት አሠርቱ ወክልኤቱ |
112 |
|
፻፲ወ፫ |
ምዕት አሠርቱ ወሠለስቱ |
113 |
|
፻፲ወ፬ |
ምዕት አሠርቱ ወአርባዕቱ |
114 |
|
፻፲ወ፭ |
ምዕት አሠርቱ ወሐምስቱ |
115 |
|
፻፲ወ፮ |
ምዕት አሠርቱ ወስድስቱ |
116 |
|
፻፲ወ፯ |
ምዕት አሠርቱ ወሰብዓቱ |
117 |
|
፻፲ወ፰ |
ምዕት አሠርቱ ወስመንቱ |
118 |
|
፻፲ወ፱ |
ምዕት አሠርቱ ወተሰዓቱ |
119 |
|
፻፳ |
ምዕት ወእስራ |
120 |
|
፻፴ |
ምዕት ወሠላሳ |
130 |
|
፻፵ |
ምዕት ወአርብዓ |
140 |
|
፻፶ |
ምዕት ወሃምሳ |
150 |
|
፻፷ |
ምዕት ወስድሳ |
160 |
|
፻፸ |
ምዕት ወሰብዓ |
170 |
|
፻፹ |
ምዕት ወሰማንያ |
180 |
|
፻፺ |
ምዕት ወተሰዓ |
190 |
|
፪፻ |
ክልኤቱ ምዕት |
200 |
|
፪፻ወ፩ |
ክልኤቱ ምዕት ወአሐዱ |
201 |
|
፪፻ወ፪ |
ክልኤቱ ምዕት ወክልኤቱ |
202 |
|
፪፻ወ፫ |
ክልኤቱ ምዕት ወሠለስቱ |
203 |
|
፪፻ወ፬ |
ክልኤቱ ምዕት ወአርባዕቱ |
204 |
|
፪፻ወ፭ |
ክልኤቱ ምዕት ወሐምስቱ |
205 |
|
፪፻ወ፮ |
ክልኤቱ ምዕት ወስድስቱ |
206 |
|
፪፻ወ፯ |
ክልኤቱ ምዕት ወሰብዓቱ |
207 |
|
፪፻ወ፰ |
ክለኤቱ ምዕት ወስመንቱ |
208 |
|
፪፻ወ፱ |
ክልኤቱ ምዕት ወተሰዓቱ |
209 |
|
፪፻ወ፲ |
ክልኤቱ ምዕት ወአሠርቱ |
210 |
|
፪፻፲ወ፩ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወአሐዱ |
211 |
|
፪፻፲ወ፪ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወክልኤቱ |
212 |
|
፪፻፲ወ፫ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወሠልስቱ |
213 |
|
፪፻፲ወ፬ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወአርባቱ |
214 |
|
፪፻፲ወ፭ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወሐምስቱ |
215 |
|
፪፻፲ወ፮ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወስድስቱ |
216 |
|
፪፻፲ወ፯ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወሰብዓቱ |
217 |
|
፪፻፲ወ፰ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወሰመንቱ |
218 |
|
፪፻፲ወ፱ |
ክልኤቱ ምዕት አሠርቱ ወተሰዓቱ |
219 |
|
፪፻፳ |
ክልኤቱ ምዕት ወእስራ |
220 |
|
፪፻፴ |
ክልኤቱ ምሪዕት ወሠላሳ |
230 |
|
፪፻፵ |
ክልኤቱ ምዕት ወአርብዓ |
240 |
|
፪፻፶ |
ክልኤቱ ምዕት ወሃምሳ |
250 |
|
፪፻፷ |
ክልኤቱ ምዕት ወስድሳ |
260 |
|
፪፻፸ |
ክልኤቱ ምዕት ወሰብዓ |
270 |
|
፪፻፹ |
ክልኤቱ ምዕት ወሰማንያ |
280 |
|
፪፻፺ |
ክልኤቱ ምዕት ወተሰዓ |
290 |
|
፫፻ |
ሠለስቱ ምዕት |
300 |
|
፬፻ |
አርባዕቱ ምዕት |
400 |
|
፭፻ |
ሐምስቱ ምዕት |
500 |
|
፮፻ |
ስድስቱ ምዕት |
600 |
|
፯፻ |
ስብዓቱ ምዕት |
700 |
|
፰፻ |
ስመንቱ ምዕት |
800 |
|
፱፻ |
ተሰዓቱ ምዕት |
900 |
|
፲፻ |
አሠርቱ ምዕት |
1000 |
|
፳፻ |
እስራ ምዕት |
2000 |
|
፴፻ |
ሠላሳ ምዕት |
3000 |
|
፵፻ |
አርብዓ ምዕት |
4000 |
|
፶፻ |
ሃምሳ ምዕት |
5000 |
|
፷፻ |
ሳድስ ምዕት |
6000 |
|
፸፻ |
ሰብዓ ምዕት |
7000 |
|
፹፻ |
ሰማንያ ምዕት |
8000 |
|
፺፻ |
ተሰዓ ምዕት |
9000 |
|
፻፻ |
እልፍ |
10,000 |
|
፪፻፻ |
ክልኤቱ እልፍ |
20,000 |
|
፫፻፻ |
ሠለስቱ እልፍ |
30,000 |
|
፬፻፻ |
አርባዕቱ እልፍ |
40,000 |
|
፭፻፻ |
ሐምስቱ እልፍ |
50,000 |
|
፮፻፻ |
ስድስቱ እልፍ |
60,000 |
|
፯፻፻ |
ሰብዓቱ እልፍ |
70,000 |
|
፰፻፻ |
ስመንቱ እልፍ |
80,000 |
|
፱፻፻ |
ተሰዓቱ እልፍ |
90,000 |
|
፲፻፻ |
አሠርቱ እልፍ |
100,000 |
|
፳፻፻ |
እስራ እልፍ |
200,000 |
|
፴፻፻ |
ሠላሳ እልፍ |
300,000 |
|
፵፻፻ |
አርብዓ እልፍ |
400,000 |
|
፶፻፻ |
ሃምሳ እልፍ |
500,000 |
|
፷፻፻ |
ስድሳ እልፍ |
600,000 |
|
፸፻፻ |
ሰብዓ እልፍ |
700,000 |
|
፹፻፻ |
ሰማንያ እልፍ |
800,000 |
|
፺፻፻ |
ተሰዓ እልፍ |
900,000 |
|
፻፻፻ |
አእላፋት |
1,000,000 |
|
፲፻፻፻ |
ትእልፊት |
10,000,000 |
|
፻፻፻፻ |
ትልፊታት |
100,000,000 |
|
፲፻፻፻፻ |
ምእልፊት |
1,000,000,000 |