“የክርስቶስን ሕግ ፈጽሙ” (ገላ. ፮፥፪)

የክርስቶስ ሕግ ምንድን ነው? መልሱ ፍቅር ነው፡፡ “ባልንጀራውን የሚወድ በባልንጀራው ላይ ክፉ ሥራ አይሠራም፤ ስለዚህ ፍቅር የሕግ ፍጻሜ ነው፡፡” እንዲል (ሮሜ፲፫፥፲) በፍቅር ሕይወት መመላለስ እንዲገባን መጽሐፍ ቅዱስ ያስተምረናል፡፡ ፍቅር የሕግ ሁሉ መሠረት ነውና “ፍቅራችሁ ያለ ግብዝነት ይሁን፤ ከክፉ ራቁ፤ በጎውንም ያዙ፤ ለጽድቅ አድሉ፤ እርስ በርሳችሁ በወንድማማችነት መዋደድ ተዋደዱ፣ የምትራሩም ሁኑ፤ እርስ በርሳችሁ ተከባበሩ” በማለት እግዚአብሔር በቅዱስ ጳውሎስ ላይ አድሮ ይመክረናል፡፡

አንድ ሰው ከሌላው ጋር በየዕለቱ በሚያደርገው ግንኙነት ሊመራበት የሚገባ፤ በመተሳሰብ ላይ የተመሠረተ ልባዊ መዋደድና ጥልቅ መንፈሳዊ ጸጋ ነው ፍቅር። በሰዎች መካከል በሚኖረው መልካም ግንኙነት የተነሣ አንዱ ለሌላው የሚያደርገው መልካም ነገር ሁሉ ከፍቅር የሚመነጭ ነው። ይህም በእግዚአብሔርና በሰው ዘንድ ትልቅ ዋጋን ያስገኛል፡፡ በዕለት ተዕለት ግንኙነት ለተራበ ማብላት፣ ለተጠማ ማጠጣት፣ ለተቸገረ መርዳት፣ ያዘነን ማጽናናት ይህን የመሰለውን መልካም ምግባር ሁሉ ሰው ለሰው ካለው ፍቅር የተነሣ የሚያደርገው ነው። በዚህ መሰል ተግባር ለሌሎች መልካም ያደረጉትን ሁሉ መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለፍርድ በሚመጣ ጊዜ በፍጹም ፍቅር የሚወጡ የሚወርዱትን “እናንተ የአባቴ ቡሩካን፤ ዓለም ሳይፈጠር የተዘጋጀላችሁን መንግሥት ትወርሱ ዘንድ ኑ፡፡ … እውነት እላችኋለሁ በእኔ ካመኑ ከእነዚህ ከታናናሾች ወንድሞቼ ለአንዱ ያደረጋችሁትን ከሁሉ ለእኔ አደረጋችሁት” በማለት መንግሥቱን እንደሚያወርሰን በወንጌል ተናግሯል። (ማቴ. ፳፭፥፴፭-፴፮)

ወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስ ስለ ፍቅር ሲገልጽ “እግዚአብሔር ፍቅር ነው፤ በፍቅር የሚኖርም ከእግዚአብሔር ጋር ይኖራል፤ እግዚአብሔርም ከእርሱ ጋር ይኖራል” ይለናል፡፡ (፩ኛዮሐ. ፬፥፲፮) ሰውን መውደድና ሰውን መርዳትም ፍቅር ነውና ከፍቅር አምላክ ከእግዚአብሔር ዘንድ ሰማያዊ ዋጋን ያስገኛል። ቅዱስ ጳውሎስ “እንግዲያስ ጊዜ ካገኘን ዘንድ ለሰው ሁሉ መልካም እናድርግ” ያለው በፍቅር የሚደረግ መልካም ነገር ሁሉ የሚያስገኘውን መንፈሳዊ ዋጋ በሚገባ ስለተረዳ ነው፡፡ (ገላ. ፮፥፲)። ፍቅር ለሰው መልካም በመሥራት የሰውን ድካሙን ሳይቀር በመሸፈን የሚገለጥ መልካም ተግባር ነው። ከዚህ የሚበልጥ ምንም የለምና በፍቅር እንመላለስ፡፡

መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሞት የማይስማማው ሲሆን መዋቲ ሥጋን ተዋሕዶ ከጽኑ ፍቅሩ የተነሣ አዳምና ልጆቹን ያድን ዘንድ በመስቀል ላይ ውሎ ሞትን በሞቱ ገድሎ ድኅነትን የሰጠን እስከ መስቀል በተከፈለ ዋጋ ነው፡፡ ለሰው ልጆች ሁሉ በመስቀል ላይ ፍቅሩን ገለጸ፣ እስከ ሞትም አደረሰው፡፡ መቃብር ውጦም አላስቀረውም፤ መግነዝ ፍቱልኝ መቃብር ክፈቱልኝ ሳይል በሥልጣኑ ሞትን ድል አድርጎ ተነሣ፣ ዲያብሎስንም አስወገደው፣ በትንሣኤው ትንሣኤውን አበሠረን፡፡ ከዚህ የሚበልጥ ፍቅር ምን አለ?! ለዚህ ነው ፍቅር የሕግ ሁሉ ፍጻሜ ነው የምንለው፡፡

ቅዱስ ጳውሎስ የፍቅርን ኃያልነት ሲገልጽ “ፍቅር ያስታግሳል፣ ፍቅር ያስተዛዝናል፣ ፍቅር አያቀናናም፣ ፍቅር አያስመካም፣ ፍቅር ልቡናን አያስታብይም፡፡ ብቻዬን ይድላኝ አያሰኝም፣ አያበሳጭም፣ ክፉ ነገርንም አያሳስብም፡፡ …” በማለት ይነግረናል። (፩ኛቆሮ. ፲፫፥፬-፯) በአጠቃላይ ሁሉንም በመውደድ፣ በጎ ምግባርንም በመፈጸም እንደ እግዚአብሔር ቃል በፍቅር መኖር ስንችል የሕሊና ዕረፍትን እናገኛለን፣ በመንፈሳዊ ሕይወታችንም እናድጋለን፡፡

በክርስትና ሕይወት ዕድገት እያመጣን ስንሄድ ዲያብሎስ ደግሞ በእርምጃን ሁሉ ፈተናን በማዘጋጀት ሊጥለን የሚችለውን ሁሉ ያደርጋል፡፡ በተለይም በወጣትነት ዘመናችን ሁሉንም ካልሞከርኩ፣ ካላየሁ፣ ካልዳሰስኩ የምንልበት ጊዜ በመሆኑ ሥጋዊ ፍላጎታችንም ስለሚያይል ኃጢአትን ለመሥራት እንፈጥናለን፡፡ ነገር ግን ይህንን ሥጋዊ ፍላጎትና ስሜት መግታት የምንችለው ወደ እግዚአብሔር በመቅረብና ለሕግጋቱ በመገዛት ዲያብሎስን ድል መንሣት ስንችል ነው፡፡ ጠቢቡ በወጣትነት ዘመን ፈጣሪን ማሰብ ተገቢ መሆኑን ሲያስረዳ “በጉብዝናህ ወራት ፈጣሪህን ዐስብ” ይላል፡፡ (መክ. ፲፪፥፩)

ዲያብሎስ በወጣትነት ድል ሊያደርገን የተለያዩ ማታለያዎችን በማቅረብ ራሳችንን ብቻ እንድንወድ ይፈትነናል፡፡ ነገር ግን በጾም በመጸሎት፣ መልካም ምግባራትን በመፈጸም ልናርቀው ይገባል፡፡ ሌላውን ስንወድ እግዚአብሔርን እንወዳለን፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በሮሜ መልእክቱ “ከክርስቶስ ፍቅር ማን ይለየናል? መከራ ነውን? ሐዘን ነውን? ስደት ነውን? ራብ ነውን? መራቆት ነውን? ጭንቀት ነውን? ሾተል ነውን? … ከክርስቶስ ፍቅር የሚለየን የለም” (ሮሜ ፰፥፴፭-፴፰) በማለት ክርስቲያን ስንሆን እነዚህ ፈተናዎች እንደሚገጥሙን፣ ነገር ግን የፍቅር ሁሉ ምንጭ ከሆነው ክርስቶስ ጋር ተጣብቀናልና በድል እንወጣዋለን፡፡ እግዚአብሔር ያለው ሁለም ነገር አለውና፡፡ 

እግዚአብሔር በአምላክነቱ ቀናተኛ አምላክ ነው፡፡ እርሱን መውደድ፣ እንዲሁም ሰውን ሁሉ መውደድ እንደሚገባን አስተምሮናል፡፡ የክርስትና መሠረትም በዚህ ላይ የተመሠረተ ነው። “አምላክህን እግዚአብሔርን በፍጹም ልብህ፣ በፍጹም ነፍስህ፣ በፍጹም ኃይልህ ውደደው፤ ታላቂቱና የመጀመሪያይቱ ትእዛዝ ይህች ናት፡፡ የምትመስላትም ሁለተኛይቱም ባልንጀራህን እንደ ራስህ ውደድ የምትለው ናት” እንዲል፡፡ (ማቴ፳፪፥፴፯-፴፰) ራሳችንን የምንወደውን ያህል አጠገባችን ያለውን ባልንጀራችንን የምንወድ ከሆነ ከእግዚአብሔር ጋር ሕብረት ይኖረናል፡፡ ይህም ብቻ አይደለም ጠላታችንን እንወድ ዘንድም ታዘናል፡፡ “ባልንጀራህን ውደድ፣ ጠላትህንም ጥላ የተባለውን ሰምታችኋል፡፡ እኔ ግን እላችኋለሁ፤ ጠላታችሁን ውደዱ፤ የሚረግሟችሁንም መርቁ …” ተብለናል፡፡ (ማቴ.፭፥፵፫) ይህንንም ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አይሁድ በጠላትነት ተነሥተው አሳደውታል፣ ገርፈውታል፣ ምራቅ ተፍተውበታል፣ … ጠላቶቹ ሲሆኑ በጭካኔ በመስቀል ላይ ሰቅለውት እንኳን “አባት ሆይ የሚያደርጉትን አያውቁምና ይቅር በላቸው” ሲል በፍቅር ዐይኖቹ እየተመለከተ ከባሕርይ አባቱ ከአብ፣ ከባሕርይ ሕይወቱ መንፈስ ቅዱስ ይቅርታን ለምኖላቸዋል፡፡ (ሉቃ፳፫፥፴፬)

እኛስ እንኳን ጠላቶቻችን ወዳጆቻችንን እንወድ ይሆን? በአፍ ከመናገር አልፈን ሁሉንም የመውደድ ግዴታ እንዳለብን ካልተረዳን በተግባርም ካልገለጥነው አጠገባችን በአካል የምናየውን ወዳጃችንን ሳንወድ የማናየውን እግዚአብሔርን እንወዳለን ማለት ራስን ማታለል ነው፡፡ “እግዚአብሔርን እወደዋለሁ የሚል ወንድሙን ግን የሚጠላ ሐሰተኛ ነው፤ የሚያየውን ወንድሙን የማይወድ ግን የማያየውን እግዚአብሔርን እንደምን ሊወደው ይችላል?” ይለናል የእግዚአብሔር ቃል፡፡ (፩ኛዮሐ. ፬፥፳) ነገር ግን እርስ በርስ የምንዋደድና በፍቅር የምንኖር ከሆነ እግዚአብሔር አድሮብን ይኖራል፡፡ “ወንድሞች ሆይ እግዚአብሔር ይህን ያህል ከወደደን እኛም እርስ በርሳችን ከተዋደድን እግዚአብሔር አድሮብን ይኖራል፤ ፍቅሩም በእኛ ፍጹም ይሆናል፡፡” (፩ዮሐ.፬፥፲፩-፲፪)

ስለ ኃጢአታችን ከገነት የተባረርነውን አዳምና ልጆቹን ያድነን ዘንድ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከእመቤታችን ከቅድስት ዽንግል ማርያም ከሥጋዋ ሥጋ፣ ከነፍሷ ነፍስ ነሥቶ፣ በምድር ላይ ተመላልሶ በመስቀል ላይ ያለ በደሉ የአዳምን በደል ይሽር ዘንድ ተሰቅሎ፣ ሲዖልን በርብሮ ዲያብስን ድል ነሥቶ ያድነን ዘንድ እስከ መስቀል የታመነ አምላክ ነው፡፡ በሞቱ ሞትን ገድሎ በትንሣኤው ትንሣኤአችንን አወጀልን፡፡ ይህ ሁሉ ለሰው ልጆች የተከፈለ ዋጋ ነው፡፡ “ስለ ወዳጆቹ ሕይወቱን አሳልፎ የሚሰጥ ሰው ያለ እንደሆነ ከዚህ የሚበልጥ ፍቅር የለም፡፡” እንዲል፡፡ (ዮሐ. ፲፭፥፲፫)

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በገላትያ መልእክቱ ለመንፈሳዊ ነጻነት የተጠራንበት የክርስትና እምነታችንን በተለያዩ የሥጋ ፈቃዳትና ፈተናዎች ተሰናክለን እንዳንወድቅ እና ፍሬ አልባ እንዳንሆን ሲያስጠነቅቀንም “ወንድሞች ሆይ እናንተ ለአርነት ተጠርታችኃልና፤ ብቻ አርነታችሁ ለሥጋ ምክንያት አይስጥ፤ ነገር ግን በፍቅር እርስ በርሳችሁ እንደ ባሪያዎች ሁኑ” በማለት ራስን ዝቅ በማድረግና በፍቅር በመመላለስ የእግዚአብሔርን ሕግ ልንፈጽም ይገባል፡፡ (ገላ. ፭፥፲፫)

የሕግ ሁሉ ፍጻሜው ፍቅር ነውና በፍቅር ተመላለሰን፣ ንስሓ ገብተን፣ የመንግሥቱ ወራሾች ያደርገን ዘንድ የአምላክችን ቅዱስ እግዚአብሔር ስም የተመሰገነ ይሁን፡፡ አሜን፡፡

ቤተ ክርስቲያናችን ልጆቿ በምድራዊው ሐሳብ እና ውጣ ውረድ ተጠልፈን እንዳንወድቅ የዲያብሎስን ወጥመድ ሰባብረን  ሰማያዊውን እያሰብን እንኖር ዘንድ ሰባት የዐዋጅ አጽዋማትን ሠርታለች፡፡ ከእነዚህ አጽዋማት አንዱና ዋነኛው ደግሞ የዐቢይ ጾም ነው፡፡ ዐቢይ ጾም የኀምሳ አምስት ቀን ጾም ሲሆን፣ በውስጡም ስምንት ሳምንታት አሉት፡፡ እነዚህ ስምንት ሳምንታት ሁሉም የየራሳቸው መጠሪያ ስም ሲኖራቸው ሰባተኛው ሳምንት ኒቆዲሞስ በመባል ይታወቃል፡፡ (ዮሐ. ፫፤፩)

ኒቆዲሞስ ከፈሪሳውያን ወገን ሲሆን የእስራኤል መምህርና የአይሁድ ሸንጎ አባል ነበር፡፡ የስሙ ትርጓሜም “የሕዝብ ገዢ” እንደ ማለት ሲሆን፣ በትውፊት እንደሚታወቀው ኒቆዲሞስ በአይሁድ ላይ አለቃ ከመሆኑ በተጨማሪ እጅግ ባለጸጋም ነበር፡፡

ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በፋሲካ በዓል በኢየሩሳሌም ሳለ ያደረገውን ተአምራት አይተው ብዙዎች አምነውበት ነበር፡፡ ኒቆዲሞስም ከእነዚህ ምልክትን አይተው ካመኑ አማኞች ውስጥ አንዱ ነው፡፡ (ዮሐ. ፪፥፳፫)፡፡ ኒቆዲሞስ በሌሊት ወደ ኢየሱስ ሄዶ “መምህር ሆይ እግዚአብሔር ከእርሱ ጋር ከሆነ በቀር አንተ የምታደርጋቸውን እነዚህን ምልክቶች ሊያደርግ የሚችል የለምና መምህር ሆነህ ከእግዚአብሔር ዘንድ እንደመጣህ እናውቃለን” እንዳለውም ተጽፏል፡፡ (ዮሐ.፫፡፪)፡፡

ኒቆዲሞስ በሌሊት ወደ ጌታ መምጣቱ (ዮሐ. ፫፥፩-፳)

ኒቆዲሞስ በመጀመሪያ ወደ ኢየሱስ ክርስቶስ የመጣው በቀን ሳይሆን በሌሊት ነበር፡፡ ለዚህም የቤተ ክርሰቲያን አባቶች በዋናነት ሁለት ምክንያቶችን ያስቀምጣሉ፡፡ የመጀመሪያው የአይሁድ መምህር ሆኖ ሳለ በቀን በሕዝብ ፊት ከጌታችን ከኢየሱስ ክርስቶስ መማር ስላፈረ ነው የሚል ሲሆን፣ ሁለተኛው ደግሞ አይሁድ “ከእኛ ወገን በክርስቶስ ያመነ ቢኖር ከምኩራብ ይሰደድ” የሚል አዋጅ አውጀው ነበርና ያንን ፈርቶ ነው ይላሉ፡፡ ነገር ግን እነዚህ ፍራቻዎች ኒቆዲሞስን ወደ ክርስቶስ ከመምጣት አላገዱትም፡፡

ኒቆዲሞስ በርቀት በአደባባይ ድንቅ ተአምራትን ሲያደርግ ያየውን ኢየሱስ ክርስቶስን ቀርቦ መጠየቅ መማር ፈልጓል፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ካደረጋቸው ተአምራት የተረዳው ነገር ቢኖርም ቀርቦ ደግሞ ከእርሱ ከራሱ ስለማንነቱ መስማት ፈልጓል፡፡ ወደ ክርስቶስም ቀርቦ “መምህር ሆይ እግዚአብሔር ከእርሱ ጋር ከሆነ በቀር አንተ የምታደርጋቸውን እነዚህን ምልክቶች ሊያደርግ የሚችል የለምና መምህር ሆነህ ከእግዚአብሔር ዘንድ እንደመጣህ እናውቃለን” አለው፡፡ (ዮሐ.፫፥፪)

ኒቆዲሞስ መጀመሪያ ወደ ክርስቶስ ሲመጣ ልክ እንደ ናትናኤል “መምህር ሆይ አንተ የእግዚአብሔር ልጅ ነህ” (ዮሐ.፩፥፶) ብሎ አምላክነቱን አምኖና መስክሮ አልነበረም፡፡ በኒቆዲሞስ ዕይታ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከእግዚአብሔር ተልኮ የመጣ መምህር መሰለው እንጂ አምላክነቱን አልተረዳም ነበር፡፡ የክርስቶስ አምላክነት እና የዓለም መድኃኒትነት ገና አልተገለጠለትም፡፡ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ይህንን ስላወቀ ለኒቆዲሞስ የሚድንበትን እና ስለ እርሱ ማንነት የሚያውቅበትን ትምህርት አስተምሮታል(ዮሐ.፫፥፲፫)፡፡ ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለኒቆዲሞስ ያስተማረውን ሲያብራራ “ሰው ከውኃና ከመንፈስ ድጋሚ ካልተወለደ በስተቀር የእግዚአብሔርን መንግሥት ማየት አይችልም፡፡ አንተ ገና ከእግዚአብሔር አልተወለድክምና ስለ እኔ ያለህ ዕውቀት መንፈሳዊ ሳይሆን ሥጋዊና ሰዋዊ ነው፤ ግን እልሃለሁ ማንም ሰው ከእግዚአብሔር ድጋሚ ካልተወለደ በስተቀር ክብሬን ማየት አይችልም ከመንግሥቴም ውጪ ነው” እንዳለ፡፡

ኒቆዲሞስ ፈሪሳዊ ነው፡፡ ፈሪሳውያን ደግሞ የአብርሃም ልጆች በመሆናቸው እጅግ የሚመኩና ዳግም ስለመወለድ ቢነገራቸው ፈጽመው የማይቀበሉ ነበሩ (ዮሐ. ፰፥፴፫)፡፡ ኒቆዲሞስ ግን ምንም እንኳን ከፈሪሳውያን ወገን ቢሆንም ክርስቶስ ዳግም መወለድ እንዳለበት ሲነግረውና የአይሁድ መምህር ሆኖ ሳለ ክርስቶስ እየነገረው ያለውን ነገር ባለመረዳቱ ምክንያት “አንተ የእስራኤል መምህራቸው ነህ፣ ነገር ግን ይህን እንዴት አታውቅም?” ብሎ ሲገሥጸው በእምነት ተቀብሎ ተጨማሪ ጥያቄ ወደ መጠየቅ አለፈ እንጂ “የአብርሃም ዘር ሆኜ ሳለ እንዴት ድጋሚ መወለድ አለብህ ትለኛለህ?” አላለም፡፡ ከዚህም በተጨማሪ የአይሁድ መምህር ሆኖ በቀን በሰዎች ፊት ሊያደርገው ባይደፍርም የራሱን ኩራት (ትዕቢት) አሸንፎት ከጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጠይቆ ከመማር ወደ ኋላ አላለም፡፡

ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ይህን ፍላጎቱ በማየቱ ታላቁን ምሥጢር አስተምሮታል፡፡ “ለተቀበሉት ሁሉ ግን በስሙ ለሚያምኑ የእግዚአብሔር ልጆች እንዲሆኑ ሥልጣንን ሰጣቸው” (ዮሐ. ፩፥፲፪) ተብሎ እንደተጻፈ፡፡ ይህ ልጅነት እንዴት እንደሚሰጥ በግልጥ የተነገረውም ለኒቆዲሞስ ነው (ዮሐ፫፥፭)፡፡ ይህን ታላቅ ምሥጢር የገለጸለትም ስለ ትሕትናውና ራሱን ዝቅ ስለ ማድረጉ ነው፡፡

ሰው በማንነቱና ባለው ነገር ለራሱ ከፍተኛ ግምት ሲኖረው በትዕቢት ኃጢአት ይወድቃል፡፡ ሰው በሀብቱ፣ በሥልጣኑ፣ በዘሩ፣ በዘመዶቹ፣ በዕውቀቱ፣ በመልኩ …ወዘተ ምክንያት የትዕቢት ስሜት ሊያድርበት ይችላል፡፡ ክርስቲያን የሆነ ሰው ግን እነዚህ ሁሉ አላፊና ጠፊ መሆናቸውን ዐውቆ ትምክህቱን ሊያድኑት ከማይችሉ ምድራዊ ነገሮች ላይ አንሥቶ በእግዚአብሔር ላይ ማድረግ አለበት፡፡ (መዝ. ፻፵፭፥፫፤ መዝ ፫፥፰)፡፡ ከእነዚህም በተጨማሪ ትዕቢት በትሩፋት ሕይወት ላይ ያሉትን ሳይቀር ሊያጠምድ ይችላል፡፡ የሚጾመው ከማይጾመው፣ የሚጸልየው ከማይጸልየው፣ የሚያስቀድሰው ከማያስቀድሰው፣ የሚመጸውተው ከማይመጸውተው፣ ትሑቱ ከትዕቢተኛው፣ መነኩሴው ከሕጋዊው፣ ገዳማዊው ከዓለማዊው፣ ክርስቲያኑ ከአሕዛቡ … ወዘተ እሻላለሁ በሚል የትዕቢት ስሜት እንዳይወድቅ መጠንቀቅ አለበት፡፡

ጌታችን መድኃታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ራሳቸውን ለሚያመጻድቁና ባልንጀራቸውን ለሚንቁ እንዲህ ብሎ መለሰላቸው “ሁለት ሰዎች ሊጸልዩ ወደ ቤተ መቅደስ ወጡ አንዱ ፈሪሳዊ ሁለተኛውም ቀራጭ ነበር፡፡ ፈሪሳዊውም ቆመና እንዲህ ብሎ ጸለየ “አቤቱ እንደ ሌሎች ሰዎች እንደ ቀማኞችና እንደ ዐመፀኞች እንደ አመንዝሮችም ወይም እንደዚህ ቀራጭ ያላደረግከኝ አመሰግንሃለሁ፡፡ እኔ በየሳምንቱ ሁለት ቀን እጾማለሁ፣ ከማገኘውም ሁሉ ከዐሥር አንድ እሰጣለሁ፡፡” ቀራጩ ግን ራቅ ብሎ ቆመ፤ ዓይኖቹንም ወደ ላይ ወደ ሰማይ ሊያነሣ አልወደደም፤ ደረቱን እየመታ “አቤቱ እኔን ኃጢአተኛውን ይቅር በለኝ” አለ፡፡ እላችኋለሁ ከዚያኛው ይልቅ ይህ ጻድቅ ሆኖ ወደ ቤቱ ተመለሰ፡፡ ራሱን ከፍ ከፍ የሚያደርግ ሁሉ ይዋረዳልና፤ ራሱንም የሚያዋርድ ይከብራልና፡፡” (ሉቃ.፲፰፥፲-፲፬)፡፡ ስለዚህ ትዕቢት ወደ ኃጢአት የማይቀይረው ምንም ትሩፋት እንደሌለ ማስተዋልና እርምጃችንን ሁሉ በጥንቃቄ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡

ኒቆዲሞስ ባለ ሀብት፣ የአይሁድ መምህር እና አለቃ ሆኖ ሳለ በትዕቢት ሳይያዝ ራሱን በመንፈስ ድኃ አድርጎ ስለቀረበ “በመንፈስ ድኆች የሆኑ ብፁዓን ናቸው መንግሥተ ሰማያት የእነርሱ ናትና” በሚለው ቃል መሠረት መንግሥተ ሰማያትን ገንዘብ ማድረግ የሚችልበትን ትምህርት እንዲማር ሆኗል፤ ምሥጢሩንም ገልጾለታል፡፡ (ማቴ ፭፥፫)፡፡

ዳግም መወለድ ማለት ሥጋዊ፣ ምድራዊና ጊዜያዊ የሆነውን የድሮ ማንነታችንን ትተን መንፈሳዊ፣ ሰማያዊና ዘለዓለማዊ የሆነውን አዲስ ማንነት ገንዘብ ማድረግ ማለት ነው፡፡ ይህ አዲስ ማንነትም ከውኃና ከመንፈስ ቅዱስ ከመወለድ የሚገኝ ነው፡፡ ያጣነውንና የተወሰደብንን ጸጋ እርሱም የእግዚአብሔር ልጅነት የምናገኘው በጥምቀት ነው፡፡ “ጌታችን ከመንፈስ ቅዱስ እንድንወለድ ያዘዘን ሥጋዊው ልደት በሥጋ የወለዱንን የእናት የአባታችንን ርስት ያወርሰናል እንጂ ሰማያዊውን ርስት ሊያወርሰን አይችልምና ነው፡፡ ሰማያዊውን ርስት ልንወርስ የምንችለው መንፈሳዊውን ልደት ስንወለድ ነው፡፡ “እንኪያስ እናንተ ልጆች ናችሁ እንጂ ባሮች አይደላችሁም፤ ልጆች ከሆናችሁም በኢየሱስ ክርስቶስ የእግዚአብሔር ወራሾች ናችሁ፡፡” (ገላ. ፬፥፯) እንዲል፡፡ መንፈሳዊውን ልደት የምንወለድ ደግሞ ከመንፈስ ቅዱስ ስለሆነ ዳግመኛ ከውኃና ከመንፈስ ቅዱስ ያልተወለደ የእግዚአብሔርን መንግሥት ሊያይ አይችልም በማለት አስተማረው፡፡

ጥምቀት ዳግመኛ ተወልደን ክርስቶስን የምንመስልበት ነው፡፡ “እኔ ክርስቶስን እንደምመስል እኔን ምሰሉ” (፩ኛቆሮ. ፲፩፥፩) እንዳለ ሐዋርያው፡፡ ጌታችን መድኃነኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ይህንን ለኒቆዲሞስ ሲያብራራ “ከሥጋ የተወለደ ሥጋ ነውና ከመንፈስም የተወለደ መንፈስ ነውና፡፡” ብሎታል፡፡ (ዮሐ. ፫፥፮)

ኒቆዲሞስ በሌሊት ገስግሶ ወደ ጌታችን የመጣው በፊቱ ቀርቦም “መምህር ሆይ” ብሎ የእርሱን አላዋቂነት፣ የክርስቶስን ሁሉን አዋቂነት መሰከረ፡፡ ጌታችንም አመጣጡ ከልብ መሆኑን ዐውቆ ምሥጢረ ጥምቀትን (ዳግም ልደትን) ገለጸለት፡፡ ምሥጢሩም የኦሪት ምሁር ለነበረው ኒቆዲሞስ ለጆሮ የከበደ፣ ለመቀበል የሚቸግር ሆነበት፡፡ የከበደውን የሚያቀል፣ የጠበበውን የሚያሰፋ አምላክ ምሥጢሩ ለኒቆዲሞስ እንደ ከበደው ስላወቀ ቀለል አደረገለት፡፡ ዳግም ልደት ከእናት ማኅፀን ሳይሆን ከውኃ እና ከመንፈስ ቅዱስ እንደ ሆነ አብራራለት፡፡

ኒቆዲሞስም ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ያስተማረውን ትምህርት ተቀብሎ በሃይማኖት ጸንቶ፣ በምግባር ታንጾ ተከትሎታልና  ጌታችን በመስቀል ላይ ነፍሱን በገዛ ፈቃዱ አሳልፎ ከሰጠ በኋላ የጌታችን የኢየሱስ ክርስቶስን ሥጋ በአዲስ መቃብር ከቀበሩት ሁለት ሰዎች ውስጥ አንዱ ኒቆዲሞስ ነው፡፡ ወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስም ይህንን ሲመሰክር “ቀድሞ ሌሊት ወደ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሄዶ የነበረው ኒቆዲሞስም መጣ፤ ቀብተውም የሚቀብሩበትን መቶ ወቄት የከርቤና የሬት ቅልቅል ሽቶ አመጣ፡፡ እንደ አይሁድ አገናነዝ ሥርዓትም የጌታችን የኢየሱስምን ሥጋ ወስደው ከሽቱ ጋር በበፍታ ገነዙት፡፡” (ዮሐ. ፲፱፥፴፱-፵) እንዲል፡፡

ዮሴፍና ኒቆዲሞስ በዚህ ብቻ አላበቁም ጌታን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን በአዲስ መቃብር ቀበሩት፡፡ “በዚያም በተሰቀለበት ቦታ የአትክልት ስፍራ ነበር፤ በዚያ የአትክልት ስፍራ ውስጥም በውስጡ ሰው ያልተቀበረበት አዲስ መቃብር ነበር፡፡ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስንም በዚያ ቀበሩት” እንዲል፡፡

ከኒቆዲሞስ ምን እንማር?

ራስን ዝቅ ማድረግ

ብዙዎቻችን ባለን የኑሮ፣ የዕውቀት እና የሥልጣን ደረጃ ራሳችንን ከፍ ከፍ አድርገን የመማር ዐቅም ያጣን፤ ቁጭ ብሎ መማር ለደረጃችን የማይመጥን የሚመስለን ስንቶቻችን እንሆን? ኒቆዲሞስ ፈሪሳዊ፣ የአይሁድ አለቃ፣ መምህረ እስራኤል፣ ምሁረ ኦሪት ቢሆንም ሕዝብን ከመምራትና ከማስተማር ይልቅ ራሱን ዝቅ አድርጎ ከጌታ እግር ሥር ቁጭ ብሎ መማርን መረጠ፡፡

የጎደለንን ማወቅ

ቤተ ክርስቲያናችንና አገልግሎታችንን እየተፈታተነ ያለው ጎደሎዎቻችንን አለማወቃችን ነው፡፡ ኒቆዲሞስ ያለውን ሳይሆን ያጣውን፤ የሞላለትን ሳይሆን የጎደለውን ፍለጋ ወደ ክርስቶስ መጣ፡፡ ዕውቀት ብቻውን ምሉዕ አያደርግም፤ አለቅነትም ቢሆን ገደብ አለው፡፡ ኒቆዲሞስ ምሁረ ኦሪት እንጂ የሐዲስ ኪዳን መምህር አይደለም፤ መምህረ እስራኤል ዘሥጋ እንጂ መምህረ እስራኤል ዘነፍስ አይደለም፡፡ የሕይወቱን ክፍተት ሊሞላ የሚችል አንድ ክርስቶስ ብቻ ነውና ኒቆዲሞስ ጉድለቱን አምኖ ጎደሎውን ሊያስሞላ ወደ ክርስቶስ መጣ፡፡ “የሚጎድለኝ ምንድን ነው?” ብሎ ጠየቀ፡፡

ልቡናን ከፍ ማድረግ

ኒቆዲሞስ ይዞ የመጣው ሥጋዊ ሕዋሳቱን ነበር፡፡ ጌታችንም የኒቆዲሞስ አመጣጥ ለመልካም እንደ ሆነ ዐውቆ ለሥጋዊ ዕውቀት እጅግ የሚከብደውን ምሥጢረ ጥምቀትን ገለጸለት፡፡ “እውነት እውነት እልሃለሁ ዳግመኛ ያልተወለደ ሰው የእግዚአብሔርን መንግሥት ሊያይ አይችልም“ አለው፡፡ ነገር ግን ኒቆዲሞስ አልገባውም፡፡ እንዲህም ብሎ ጠየቀው፡- “ሰው ከሸመገለ በኋላ ዳግመኛ መወለድ እንደምን ይችላል? ዳግመኛ ይወለድ ዘንድ ወደ እናቱ ማኅፀን ተመልሶ መግባት ይችላልን?” አለ፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም መልሶ እንዲህ አለው፡- “እውነት እውነት እልሃለሁ፤ ዳግመኛ ከውኃ እና ከመንፈስ ቅዱስ ያልተወለደ ሰው ወደ እግዚአብሔር መንገሥት ሊገባ አይችልም፡፡ ከሥጋ የተወለደ ሥጋ ነውና፤ ከመንፈስም የተወለደ መንፈስ ነውና፡፡ ስለዚህ ዳግመኛ ልትወለዱ ይገባችኋል” በማለት አስረዳው፡፡

ኒቆዲሞስ መጀመሪያ ምሥጢሩን መረዳት አልተቻለውም ነበር፡፡ ነገር ግን ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ምሥጢሩን ፍንትው አድርጎ ሲያብራራለት ልቡናው ምሥጢሩን ለመቀበል ተዘጋጀ፡፡ ምሥጢራትን ለመቀበል ልቡናውንም ከፍ ከፍ አደረገ፡፡ እኛም ሰማያዊው ምስጢር ይገለጥልን ዘንድ ከኒቆዲሞስ መማር ይገባናል፡፡

በሌሊት ለአገልግሎት መትጋት

እንደ ሌሊት ለመንፈሳዊ ሕሊና፣ ለተመስጦ የሚመች ጊዜ የለም፡፡ ቀን ለሥጋ ሲራወጥ የነበረ አካልና መንፈስ ሌሊቱን ለነፍስ በመገዛት ሥጋውን ማድከም አለበት፡፡ ለዚህም ነው ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ቀኑን በቅዳሴ፤ ሌሊቱን ደግሞ በማኅሌት፣ በሰዓታት፣ በኪዳን እግዚአብሔርን ስታምሰግን የምታድረው፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ሐዋርያቱን “ወደ ፈተና

እንዳትገቡ ትጉና ጸልዩ” ማለቱን ማስተዋል ይገባል፡፡ (ማቴ. ፳፮፥፵፩)፡፡ አሁንም ቤተ ክርስቲያን

እንደ ኒቆዲሞስ ለኪዳን፣ ለማኅሌት፣ ለጸሎት በሌሊት የሚገሰግስ ምእመንን ትፈልጋለች፡፡

 እስከ መጨረሻ መጽናት

ክርስትና ለጀመሩት ሳይሆን ለጨረሱት፤ ለወጠኑት ሳይሆን ለፈጸሙት የድል አክሊል የምታቀዳጅ ናት፡፡ የመሮጫው መም ጠበበን፤ ሩጫው ረዘመብን ብለው ከመስመሯ ለሚወጡ ዴማሶች ቦታ የላትም (፪ኛጢሞ. ፬፥፲)፡፡ ጌታችንን በመዋዕለ ስብከቱ ብዙ ሺሕ ሕዝብ ቢከተለውም እስከ መስቀሉ አብረውት የነበሩ ጥቂቶች ናቸው፡፡ ኒቆዲሞስ አንድ ጊዜ ከአምላኩ የረቀቀው ተገልጾለት፣ የራቀው ቀርቦለት በሚገባ ተምሯልና ክርስቶስ በፈቃዱ ነፍሱን ከሥጋው በለየበት ሰዓት ከአርማትያሱ ዮሴፍ ጋር ሆኖ የክርስቶስን ክቡር ሥጋ ከመስቀል አውርዶ፣ ገንዞ በሐዲስ መቃብር ለመቅበር ታድሏል፡፡

በዚህ የመከራ ሰዓት ከዮሐንስና ከእናቱ ከቅድስት ድንግል ማርያም ውጭ ማንም በሥፍራው አልነበረም፡፡ በመጨረሻው ሰዓት ከመስቀሉ ሥር የተገኙት የቁርጥ ቀን ልጆች ዮሴፍና ኒቆዲሞስ ናቸው፡፡ ይህም ኒቆዲሞስ ፈተናውን ሁሉ ተቋቁሞ እስከ መጨረሻው ለመጽናቱ ምስክር ነው፡፡ በክርስትና ሕይወታችን በምቹ ጊዜ የምናገለግል፣ ፈተና ሲመጣ ግን አገልግሎታችንን ጥለን የምንሸሽ፣ ሰበብ አስባብ ፈልገን የምናፈገፍግ መሆን አይገባም፡፡ “እስከ መጨረሻው የሚታገሥ ግን እርሱ ይድናል፡፡” እንደተባለ እስከ መጨረሻው መጽናት ይገባል፡፡ (ማቴ.፳፬፥፬፫)

በወንጌልና በትውፊት ከሚታወቀው የኒቆዲሞስ ታሪክ የመንፈሳዊ ሕይወት ዕድገቱን በማስተዋል እኛም የክርስትና ጉዞአችን ምን እንደሚመስል መመልከት ይገባናል፡፡ ክርስትና ጉዞ ነው፤ ዕለት ዕለት በእምነት እየጠነከርን በትሩፋት እየበረታን እስከ ዕለተ ሞታችን ድረስ በጽናት መቆየት ያስፈልጋል፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር

 

ክፍል አንድ

በመ/ር ተርቢኖስ ቶሎሳ

የሰው ልጅ በአንድ ጸጋ ብቻ አይወሰንም። አንድ ጸጋ ብቻውን የእግዚአብሔርን ሰጭነት የሰውን ልጅ ተቀባይነት ቢገልጥ እንጂ ወደ መንግሥተ ሰማያት ለሚደረገው ጉዞ ዋና አይሆንም።

ይህን ለማየት በብሉይ ኪዳን ዘመን እስራኤላውያን ወደ ተስፋይቱ ምድር ያደረጉትን ጉዞ በቀላሉ መመልከት በቂ ነው። እግዚአብሔር አምላካችን “ባርነት ይብቃ” ብሎ ሙሴን በመሪነት ወደ ግብፅ ላከ።  ሙሴም ብቻውን በቂ አይደለምና “አሮን እኁከ ይኩንከ አፈ፤ አሮን ወንድምህ አፍ ይሁንህ” ብሎ ሰጠው። ከሚገጥመውም ፈተና ይታደገውና ይጠብቀው ዘንድም መልአኩን ላከለት።

ለዚህ መንገደኛ ሕዝብ ከደመና ላይ የሚወርደው መና፣ ከዐለት የሚፈልቀው ውኃ፣ ከላይ፣ ግራና ቀኝ የሚጋርደው ደመና፣ ሕዝቡን የሚያጽናኑ ሌዋውያን፣ የሚያስታርቁ ካህናት፣ ምስጋናው የማይታጣባት ደብተራ ኦሪት፣ ለኃጢአት ስርየት የሚሆነው መሥዋዕቱና የመሳሰሉት ሁሉ ከላይ የተሰጡት ጸጋዎቹ ናቸው።

በፍጻሜው ምድረ ርስትን ብቻ በሚያስገኝ በዚህ አስጨናቂ ጉዞ ውስጥ እግዚአብሔር ሙሴን ብቻ ጸጋ አድርጎ አለመስጠቱ በብዙ ሀብታት ተውባና ደምቃ ወደ ዘለዓለማዊት መንግሥቱ የምትጓዘዋ ቤተ ክርስቲያን በብዙ ጸጋ የምታገኘውን ሀብት ለማሳየት ነው።  “ያመነ የተጠመቀ ይድናል” ስለተባለች በጥምቀት ጸጋነት ብቻ ለጽድቁ እበቃለሁ አትልም። (ማር. ፲፮÷፲፮) እንዲሁም “ሥዬን የበላ፣ ደሜንም የጠጣ፣ የዘለዓለም ሕይወት አለው” ስለተባለም በሥጋውና በደሙ ብቻ እጸድቃለሁ አትልም። “በእምነት ጽደቁ” ስለተባለ ምግባር ለምኔ አትልም። ለጽድቋ እምነት፣ ክህነት(የሚናዝዝ፣ የሚያጠምቅ፣ የሚያቆርብ)፣ ጥምቀት፣ ሜሮን፣ ቁርባንና ምግባር ጸጋዎቿ እንደሆኑ ታምናለች።

በጉዞዋ ፈርዖን ይነሣባታል፤ ከኋላዋ አእላፍ ፈታኞች ይከተሏታል። ነገር ግን አይቀድሟትም። መከተላቸውም እስከ ኤርትራ ባሕር ድረስ ነውና ለተሻገረ ሕዝብ ጭንቅ አይሆኑም። በእርግጥ ከግብፅ እስከ ኤርትራ ድረስ ያለው ጉዞ ከኤርትራ እስከ ምድረ ርስት ድረስ ካለው ጉዞ ጋር ሲነጻጸር እጅጉን አስጨናቂ ነው። በዚህ ጉዞ የሙሴ ፍጹም መሪነት ጎልቶ አልተገለጠም፤ የምድሪቱም ዓቅም ገና አልተስተዋለም፣ የግብፃውያን ፉከራና ግርግርታም እስከ ባሕረ ኤርትራ ድረስ ፈጽሞ አልታጣም። የጠላት ኮቴም በቅርብ ይከተል ነበር። የፈርዖንም ተስፋ ገና አልተቋጨም፣ ከኤርትራ በኋላ ግን አዲስ ታሪክ ይጀመራል። ፈርዖንም አይጨብጥም፣ ኤርትራም፤ አታሰጥምም።

በዚህ ዐውድ ፈርዖን ዲያብሎስ ነው፡፡ ኤርትራም ሲኦል ናት።  ከኤርትራ ማዶ ማርያም እኅተ ሙሴ ለምስጋና ተሰልፋለች። እውነትም አመስጋኟ ማርያም የምትገኘው ከኤርትራ በኋላ ነውና እንደ እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም “ተዐብዮ ነፍስየ ለእግዚአብሔር፤ ነፍሴ እግዚአብሔርን ታከብረዋለች” አለች። ከግብፅ እስከ ኤርትራ የተደረገው ጉዞም ከጓዳ በተዘጋጀ ስንቅ ነበር።  ከኤርትራ በኋላ ግን ውኃው ከዐለት ይፈልቃል፤ መናውም ከደመና ይወርዳል።

ነገር ግን ቤተ ክርስቲያኒቱን ክርስቶስ በቤዛነቱ ከተቤዣት በኋላ ለመንገዷ ስንቅ ይሆኗት ዘንድ ቤት ያፈራቸውን ኮርማውንና ጠቦቱን መሥዋዕት አድርጋ አታቀርብም።  ከሰማይ የወረደላትን መና (ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በመስቀል ላይ የቆረሰላትን ሥጋውንና ያፈሰሰላትን ደሙን) መሥዋዕት አድርጋ ታቀርባለች አንጂ።

ተናዳፊውን እባብ አልፈው፣ የበለዓምን ርግማን ተራምደው፣ ዮርዳኖስን ተሻግረው፣ ግንቡን አፈራርሰው፣ ጠላት ደምስሰው ርስታቸውን ገንዘብ ማድረግ እንደ ሥጋ ሲታይ ለአእላፈ እስራኤል አይወጡት ተራራ ነው። በብሉይ ኪዳኑ ለነበረው ምድረ ርስት መውረስ ምክንያቱ የእግዚአብሔር ፈቃድ ነው። ሆኖም ቤተ ክርስቲያኒቱ ይህን ሁሉ ውጣ ውረድ የምታልፍ ናትና የእስራኤል ጉዞ ምድረ ርስትን በመውረስ ይደማደማል።

እግዚአብሔር አምላካችን ገዥ እና መጋቢ አምላክ ስለሆነ በባሕርይ ለሚገዛው ፍጥረት ፈቃዱን ያለ ወሰን ሰጥቷል። የምድር ወሰን ስፋት፣ የሰማይ ምጡቅ ጽናት ያለ መናወጽ የሚኖረው በፈቃዱ ተራዳኢነት ነው። የኦሪት ዘፍጥረት ጸሐፊው ሙሴ “በቀዳሚ ገብረ እግዚአብሔር ሰማየ ወምድረ፤ በመጀመሪያ እግዚአብሔር ሰማይና ምድርን ፈጠረ” ሲል የሰማይና የምድር መፈጠር የእግዚአብሔር ፈቃዱም እንደሆነ ለማጠየቅ ነው። (ዘፍ. ፩፥፩) ለዚህም ነው በፈቃዱ በስድስት ቀን የፈጠረውን ፍጥረት እስከ ዓለም ፍጻሜ በፈቃዱ ሲመግብ የሚኖረው።

የእግዚአብሔር ፈቃድ የሰው ልጅ በአዳም የሕይወት ጉዞ በኩል በገነት ይኖርለት ዘንድ ነው። “… ከእርሱ በበላህ ቀን ሞትን ትሞታለህ” ብሎ አዳምን ማስጠንቀቁ በሕይወት ይኖርለት ዘንድ እንጂ አስጨናቂ ስለሆነ አይደለም። (ዘፍ. ፪÷፲፯)

ቃኤልን “ለምንት ቀተልኮ ለአቤል እኍከ፤ አቤል ወንድምህን ለምን ገደልኸው” ብሎ እግዚአብሔር መጠየቁ አቤል ይሞትበት ዘንድ ስለማይሻ ነው። አቤል በአባቱ በኩል የሞት ሞትን ትሞታለህ የሚል የሞት ዕዳ ቢተላለፍበትም ይህ ፍርድ ግን ቃኤልን ከባለ ዕዳነት አልታደገውም። በአጠቃላይ የሰው ልጅ እንደጠፋ ይቀር ዘንድ የእግዚአብሔር ፈቃድ አልነበረም። (ዘፍ. ፬፧፱)

ፈቃዱ ወደ ቀደመ ርስቱ ገነት ወደ ነበረበት ሕይወት ይመለስለት ዘንድ ነውና፣ ብዙ ምሳሌያትን አስመሰለ፤ ቁጥራቸው የበዙ ነቢያትን በኢየሩሳሌምና በሰማርያ አሰማራ፤ ሱባኤ አስቆጠረ፤ ተስፋውን አስነገረ፤ ለኦሪታውያኑ ምልክት አድርጎ ግዝረትን ሰጠ፣ አድርግ አታድርግ ብሎ ትእዛዙን አጸና፤ ኦሪትን በሕግነት፣ ካህናትን በአባትነት ሰጠ።

ይህ ሁሉ በአዲስ ኪዳን፣ ለሚፈጸመው ድኅነት ጥላ ይሆን ዘንድ እና የማዳኑን ተስፋ በልቡና ለማጽናት ነበር። የዘመኑ ፍጻሜም ሲደርስ የአዳም መዳን ፈቃዱ ነውና መጥቶ አዳነን። ” እስመ በፈቃዱ ወበሥምረተ አቡሁ መጽአ ወአድኃነነ” እንዲል ቅዱስ ኤፍሬም በውዳሴ ማርያም ድርሰቱ።  አስቀድሞም “ኃጢአታችሁ እንደ አለላ ብትሆን እንደ አመዳይ ትነጻለች፤ እንደ ደምም ብትቀላ እንደ ባዘቶ ትጠራለች” እያለ በተስፋ ማጽናናቱ ይመጣ ዘንድ ያለውን ድኅነት ከደጅ እንዳለ ለማጠየቅ ነበር። (ኢሳ. ፩፧፲፰)

የሰው ልጅ መዳን አቻ የለሽ ፈቃዱ ነውና አዳምን የመሰለ ሌላ ልፍጠር ሳይል በደለኛውን አዳም የንስሓ ጊዜ ሰጥቶ ወደ ራሱ መለሰው። አድንሃለሁ እንዳለውም ሰው በመሆን ፈቃዱን ፈጸመ።  የእግዚአብሔር ፈቃድ እንደ ንጉሥ ትእዛዝ ነው፤ ረዘመ ብለው አያሳጥሩትም፤ አጠረ ብለውም አያስረዝሙትም። ፈቃዱም “ድንገት የወለደው፣ ዘመን ያወረደው” አይደለም። መታመን የእግዚአብሔር ፈቃድ ነውና።

እርሱን እኛ ባናምነውም፣ ብናምነውም መታመኑ አይለወጥም፤ አይናወጥም። “ባናምነውም እርሱ የታመነ ሆኖ ይኖራል” መባሉ ለዚህ ነው። (፪ኛጢሞ. ፪÷፲፫) ስለዚህ ፈቃዱ የጸና ነው የሚባለው ከዚህ የተነሣ ነው። የጸና ነው ማለትም ምክንያት ሳይከለክለው ይፈጽማል ማለት ነው። “እኔ አምላክ ነኝና፣ ሌላም የለምና የቀድሞውንና የጥንቱን ነገር አስቡ፡፡ እኔ እግዚአብሔር ነኝ እንደ እኔም ያለ ማንም የለም፡፡ በመጀመሪያ መጨረሻውን፣ ከጥንትም ያልተደረገውን እናገራለሁ፤ ምክሬ ትጸናለች፣ የመከርሁትንም ሁሉ አደርጋለሁ።” እንዲል (ኢሳ.  ፵፮፥፱-፲)

ከመጀመሪያ መጨረሻውን የሚናገር እርሱና ከእርሱ የሆነ ብቻ ነው። የፈቃዱ ጥንቱ መጀመሪያ ቢሆንም ፈጻሜ ፈቃድነቱ ግን የሚታወቀው መጨረሻ ነው። ስለዚህ የእግዚአብሔር ፈቃድ በፍጥረት ፈቃድና ዓላማ አይለካምና ከመጀመሪያ የመጨረሻውን የሚናገር እርሱ ነው። አንዳች ሕጸጽ የሌለበትና ምክንያት የሚከለክለው ፈቃድ የለውምና “ፈቃዴን ሁሉ እፈጽማለሁ” አለ። በፈታሒነቱ ቀዳማዊ አዳም የሞት ሞትን ጽዋዕ ይጎነጭ ዘንድ ፈቃዱ ነበርና ከአዳም ጀምሮ እስከ ሙሴ ድረስ ሞት ነገሠ።  (ሮሜ. ፭፥፲፬) አዳም ይድንም ዘንድ ፈቃዱ ነውና አንድያ ልጁን አብ ለሞት አሳልፎ ሰጠ። (ዮሐ. ፫፥፲፮)

በሰብአ ትካት ዘመን እግዚአብሔር ያን አመጸኛ ትውልድ ማጥፋት፣ ኖኅንም እስከ ልጆቹ ማዳን   ፈቃዱ ነበርና ኖኅንና ቤተሰቡን በምሕረቱ አተረፈ፤ ሰብአ ትካትን በመዓቱ ቀሰፈ። (ዘፍ. ፯፥፳፩) አብርሃምን እንደ ሰማይ ከዋክብት፣ እንደ ባሕር አሸዋ ማብዛት የማይለወጥ ፈቃዱ ነውና ይህንንም አደረገለት። ስለዚህ የእግዚአብሔር ፈቃድ ተከፍሎ የሚፈጸም፣ ተከፍሎም የማይፈጸም ነው ልንለው አንችልም።

የሰው ልጅ ፈቃድ አለው። ይህን ፈቃዱን “ነጻ ፈቃድ” ልንለው እንችላለን። ባለፈቃዱ ሰውም ፈቃዱን ይፈጽምበት ዘንድ ጊዜና ሁኔታ ያጣል።  በዚህም ተከፍሎ ያለበት ፈቃድ ሕልም ብቻ ሆኖ ይመክናል። ምክንያቱም ተፈጥሮው የምክንያት ጥገኛ ስለሆነ። ለመገለጡ እንጂ ለመኖሩ ምክንያት የሌለው እግዚአብሔር ግን የወደደውን ያደርግ ዘንድ ይቻለዋል።

“በከመ ፈቀደ ይገብር ወበከመ ሐለየ ይፌጽም፤ እንደ አሰበው ያደርጋል፣ እንደ ፈቃዱም ይፈጽማል” እንደተባለ። በሌላም ስፍራ “በምድርም የሚኖሩ ሁሉ እንደ ኢምንት ይቆጠራሉ፤ በሰማይም ሠራዊት በምድርም ላይ በሚኖሩ መካከል እንደ ፈቃዱ ያደርጋል፤ እጁንም የሚቃወማት ወይም ‘ምን ታደርጋለህ?’ የሚለው የለም” ተብሏል።  (ዳን. ፬፥፴፭) ይህን ወሰን የለሽና እንዲህ ነው ተብሎ የማይደረስበትን በጎ ፈቃዱን ነው “አባታችን ሆይ በሰማያት የምትኖር ስምህ ይቀደስ መንግሥትህ ትምጣ፣ ፈቃድህ በሰማይ እንደሆነች እንዲሁም በምድር ትሁን!”  እያልን በጸሎታችን የምንጠይቀው። (ማቴ. ፮፥፱-፲፩)

እንጀራችንን በማዕድ አቅርበን የዕለት እንጀራችንን ዛሬ ስጠን ብለን መጠየቃችን የእንጀራችን ቁልፉ በበጎ ፈቃዱ በኩል ስለሆነ ነው። እናም ያለ እርሱ ፈቃድ እንኖር ዘንድ አይቻለንምና ይህንን በጎ ፈቃዱን መነኮሳት በምናኔ ይማጸኑታል፡ ባህታውያን በበረሃ ደጅ ይጠኑታ፤ ካህናቱ በመቅደስ ይጠይቁታል፤ ምእመናንም ይናፍቁታል።  ምክንያቱም “ያለ እኔ ምንም ማድረግ አትችሉም” ተብሎ ተነግሯልና ነው። (ዮሐ. ፲፭፥፭) ስለዚህ ያለ እርሱ ፈቃድ የምንፈጽመው ጉዳይ የለንምና ሁል ጊዜ እንደ ፈቃዱ ልንኖር ተገባን። ክርስቲያን ማለት የበጎ ፈቃዱ ባለሟል ነውና፡፡

ይቆየን

በዲ/ን ግርማ ተከተለው

ቃሉን የተናገረው ብርሃነ ዓለም ቅዱስ ጳውሎስ ነው። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ሁለት የሕይወት ገጽታ እንደ ነበረው ይታወቃል። የመጀመሪያው በክርስቶስ ከማመኑ በፊት ምሁረ ኦሪት፣ ኋላ ደግሞ የሐዲስ ኪዳን ሐዋርያነትን የተጎናጸፈ ቅዱስና ታማኝ አገልጋይ ነው። ከአሳዳጅነት ተጠርቶ ሰዎችን ለመንግሥተ ሰማይ ይበቁ ዘንድ በጽናት ያስተማረ፣ ለክርስቶስ ፍቅር ሲል ልዩ ልዩ ፀዋትወ መከራዎችን በመቀበል በሰማዕትነት ያረፈ ታላቅ የቤተ ክርስቲያናችን ሐዋርያ ነው።

ቅዱስ ጳውሎስ በጻፋቸው ፲፬ መልእክታት በሁለት ሥፍራዎች ስለ ሩጫ አስተምሯል። የመጀመሪያው፡- “መልካሙን ገድል ተጋድዬአለሁ፥ ሩጫዬን ጨርሼአለሁ፥ ሃይማኖቴን ጠብቄአለሁ…” በማለት ለመንፈስ ልጁ ለጢሞቴዎስ ጽፎለታል። (፪ኛጢሞ. ፬÷፯) በዚህ አንቀጽ ከእርሱ የሚለይበት ጊዜ መድረሱን፣ የሚያስጨንቅ ጊዜ /ዘመን/ መምጣቱንና በዚህ ጊዜም ልጁ ጢሞቴዎስ እንዴት መኖርና እንዴት ማገልገል እንዳለበት ያስረዳበት ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪም ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ሁሉን ታግሦ አገልግሎቱን በታማኝነት፣ በትጋት እንዲሁም የተጠራበትን ዓላማ ተረድቶ በማገልገሉም ምን ዓይነት ሽልማት እንደሚጠብቀው ነግሮታል።

ሁለተኛው፡- “በእሽቅድምድም ሥፍራ የሚሽቀዳደሙ ሁሉ እንደሚፋጠኑ አታውቁምን? ለቀደመው የሚደረግለት ዋጋ አለ፤ እንዲሁ እናንተም እንድታገኙ ፈጽማችሁ ሩጡ።” በማለት በሩጫ መስሎ መንፈሳዊ ቁም ነገርን አስተምሯል። (፩ኛቆሮ. ፱÷፳፬) ሩጫ በጥንቷ ግሪክ በስፋት ይታወቅና ይዘወተር የነበረ፤ ታላላቅ ሽልማቶችንም ያስገኝ የነበረ የስፖርት ዓይነት ነው። ከዚህ መረዳት እንደሚቻለው ሩጫ በዚህ ዘመን የተጀመረ ሳይሆን በጥንት ዘመንም የነበረ ስፖርት መሆኑንና የቆሮንቶስ ክርስቲያኖችንም በሚያውቁትና በሚገባቸው መልኩ እንዳስተማራቸው እንረዳለን። ጌታችንም በመዋዕለ ሥጋዌው የተለያዩ ምሳሌዎችን በመጠቀም በሰሚዎቹ የአኗኗር ዘይቤ አንጻር ሲያስተምር እንደነበር ይታወቃል። ለምሳሌ በዘር በመንገድ በእርሾ፤ በበግና በፍየል እየመሰለ አስተምሯል። (ማቴ. ፲፫፥፲፮፤ ፳፭፥፴፩-፴፬፤ሉቃ. ፲፪፥፲፫)

በሩጫ ውድድር እናሸንፋለን ብለው የሚሮጡ ብዙዎች ቢሆኑም የሮጠ ሁሉ ግን ሽልማት (ሜዳልያ) አያገኝም። ለምሳሌ በአንድ ጊዜ የሚሮጡ መቶ ሰዎች ቢሆኑ፣ ሦስቱ ሰዎች የሜዳልያ ተሸላሚዎች ሲሆኑ፣ ሌሎቹ ደግሞ ተሸናፊ ይሆናሉ። ሁሉም ይሮጣሉ፣ ሁሉ ግን ተሸላሚ አይሆኑም ማለት ነው። እንደዚሁ ሁሉ የክርስትናን ሕይወት ለመኖር መንፈሳዊ ሩጫን የሚጀምር ብዙ ነው፤ ነገር ግን በአግባቡና በትጋት እየወደቁና እየተነሡ ሩጠው የሚጨርሱ ጥቂቶች ናቸው፡፡ “የተጠሩ ብዙዎች፥ የተመረጡ ግን ጥቂቶች ናቸውና” እንዲል። (ማቴ. ፳÷፲፮)

በክርስትና ሕይወት መንፈሳዊውን ፍሬ ለማፍራትና ለሽልማት ለመብቃት ያሉትን ውጣ ውረዶች ሁሉ ታግሦና በዓላማ ሩጦ መጨረስን ይጠይቃል። በሩጫ ውጤት የሚያስመዘግቡ አትሌቶችን ስንመለከት፣ ለዚህ ስኬት የሚበቁት በብዙ ትዕግሥትና ድካም አሰልቺውን ልምምድ አልፈው ነው። ያሰኛቸውን ሁሉ አይበሉም፣ አይጠጡም። መርጠው ይበላሉ፣ መርጠው ይጠጣሉ ማለት ነው። መተኛት ቢያስፈልጋቸውም የሞቀ አልጋቸውን ትተው በጠዋት ማልደው በመነሣት ልምምድ ያደርጋሉ። ከዚህ የምንረዳው ለመሮጥ የሚያስፈልጉ ነገሮች መኖራቸውን ነው። ምግብና መጠጥ አመራረጥ፣ እንቅልፍ መተው፣ ተግቶ ልምምድ ማድረግ፣ ለሩጫ ሕግ መገዛት አስፈላጊ ከሆኑ ነገሮች ጥቂቶቹ ናቸው። በክርስትና ሕይወትም እንዲሁ ነው። የተገኘውን ሁሉ ከመብላት ይልቅ ንቆ ትቶ በመጾም፤ እንቅልፍን በመተው ተግቶ በመጸለይ፤ ከራስ ቀንሶ ለሌላ በመስጠት፤ ዓለማዊውን ሽልማት ንቆ ለእውነት በመቆም እንዲሁም ለሥጋችን ዕረፍት የሚሆኑ ጊዜን፣ ገንዘብን፣ ጉልበትን ለመንፈሳዊ አገልግሎት በማዋል ለሽልማት መብቃት ያስፈልጋል።

ቅዱስ ዮሐንስ አፈ ወርቅ ይህንን የቅዱስ ጳውሎስን ትምህርት አብራርቶ ባስተማረበት ድርሳኑ፤ ለሩጫ ሦስት ነገሮች ያስፈልጋሉ ይላል። አንደኛው፡- በሩጫ ጊዜ ብዙ ተመልካቾች ከመኖራቸው የተነሣ በተለይ ዙሩን በመምራት ላይ ላሉት በማጨብጨብና በመጮህ ድጋፍ ይሰጣሉ። በዚህ ጊዜ ይላል ሊቁ፣ ሯጮቹ ዘወር ብለው አጨብጫቢዎቹን መመልከት የለባቸውም። ሁለተኛ፡- ሯጮቹ መመልከትና መከተል ያለባቸው ከፊታቸው ያሉትን የቀደሟቸውን እንጂ ከኋላቸው ያሉትን መሆን የለበትም። በሦስተኛ ደረጃ፡- በዚያን ዘመን እንደ አሁኑ የሩጫ ሜዳ ኖሮ ሳይሆን ሩጫ የሚከናወነው በአትክልት ሥፍራ ነው። በዚህ ሥፍራ ደግሞ የተለያዩ ለመብላት የሚያስጎመጁ ፍራፍሬዎች አሉ። ስለዚህ ሯጩ ፍራፍሬውን ለመብላት ሩጫውን ማቆም የለበትም። ምንም እንኳ ፍራፍሬዎቹ ለመብላት የሚያስጎመጁ ቢሆኑም ለዓላማው ሲል ሽልማቱን ላለማጣት ታግሦ መሮጥ ያስፈልጋል። ሊቁ በክርስትና ሕይወትም እንዲህ ነው ይላል።

አንድ ክርስቲያን በመንፈሳዊ ሕይወቱ ብዙ ሩጫዎች አሉበት። ጾም፣ ጸሎት፣ ስግደት፣ ቅዳሴ፣ ምጽዋት፣ ዘወትር ቃለ እግዚአብሔርን መስማት፣ በአጠቃላይ ክርስቲያናዊ ሕይወትና ሥነ ምግባር በክርስቲያኖች ሕይወት ውስጥ ሊኖሩ የሚገቡ ሩጫዎች ናቸው። እነዚህን ተግባራት ለመፈጸም ደግሞ የምንተዋቸው ብዙ ሥጋዊ ፍላጎቶች አሉን፡፡ ነገር ግን በዚህ ሕይወት ውስጥ ያለፉ፣ ሩጫቸውን በድል ያጠናቀቁትን አብነት አድርገን የምንከተላቸው ቅዱሳን አባቶቻችንና እናቶቻችን አሉ። ለምሳሌ ጾምን ለመጾም ርኀብን መታስ ያስፈልጋል፣ በተለያዩ የሥራ ቦታዎች የሚቀርቡልንን ሥጋዊ ፍላጎቶቻችንን የሚቀሰቅሱና ለሥጋ ድሎት ብቻ የሚሆኑ ጥቅማ ጥቅሞችን መናቅ፣ መተው ያስፈልጋል። ጸሎትን ለማቅረብ ጊዜን መሥዋዕት ማድረግን፣ እንቅልፍን መተውን፣ ዘወትር ደጅ መጥናትን ይጠይቃል። ሌሎችንም መንፈሳዊ ተግባራት ለመፈጸም ብዙ ንቀን የምንተዋቸው ነገሮች መኖር አለባቸው። ካልሆነ ከጀመርነው ሩጫ ያሰናክሉንና ሽልማትን ለማግኘት፣ ገነት መንግሥተ ሰማያትየመግትን ዕድል ያሳጡናል።

በሩጫ ጊዜ ደጋፊዎችም ነቃፊዎችም እንዳሉ ሁሉ፣ የክርስትናውን ሕይወት ጉዞ ስንጀምርም እንዲሁ የሚነቅፉንና በውዳሴ ከንቱ ሊጥሉን የሚፈልጉ አያሌ አካላት ሊኖሩ ይችላሉ። በዚህ ጊዜም ጊዜያችንን በአግባቡ ለመጠቀምና ላለመውደቅ /ላለመሸነፍ/ ትኩረታችንን ማድረግ ያለብን በሩጫችን (በመንፈሳዊ ሕይወታችን) ላይ መሆን አለበት። በሐዋርያት ሕይወትም ይህ ዓይነቱ ፈተና አጋጥሞ እንደ ነበር መረዳት ይቻላል። ቅዱስ ጳውሎስና በርናባስ መንፈሳዊውን አገልግሎት (ያመኑትን ላላመኑት በሚያስተምሩበት ጊዜ) ካላመኑት አይሁዳውያን ተቃውሞ ደርሶባቸው ነበር። በሌላ ቦታ ደግሞ የሚያደርጉትን ተአምራት በመመልከት ሊያወድሷቸው /ሊያመልኳቸው/ ፈልገውም ነበር። ሁለቱም ሐዋርያት ለሁለቱም ሁኔታዎች ቦታ አልሰጡም። ምክንያቱም በደረሰባቸው ተቃውሞው ተስፋ ቢቆርጡ፤ የቀረበላቸውን ከንቱ ውዳሴና የተሰጣቸውን የማይገባቸውን ቦታ ተቀብለው ቢሆን ኖሮ ከጀመሩት ሩጫ ይሰናከሉ ነበር፤ የቀረበላቸውንም አክሊል ያሳጣቸው ነበር። ስለዚህ ሩጫችንን /መንፈሳዊ ሕይወታችንን/ ከሚያደናቅፉ ነገሮች ራሳችን መቆጠብ እና በመንፈሳዊ ሩጫችን መትጋት ያስፈልጋል፡፡

ሐዋርያው “እንድታገኙ ፈጽማችሁ ሩጡ” እንዳለን፤ ክርስቲያን ሁል ጊዜም በዓላማ የሚጓዝ፣ የጀመረውን ሩጫም /መንፈሳዊ ሕይወት/ ምንነትና የሚያስገኘውን ዋጋ በሚገባ መረዳት ይጠበቅበታል። ምንም እንኳን በዚህ ምድር መንፈሳዊ በመሆናችንና በእግዚአብሔር በመታመናችን የምናገኛቸው ብዙ ነገሮች ቢኖሩም፤ ለእኛ ለክርቲያኖች የመጨረሻ ሽልማት ዓለም ሳይፈጠር የተዘጋጀልንን መንግሥቱን መውረስ ነውና ለዚህ የሚያበቃንን ሩጫችንን በአግባቡና በትጋት መሮጥ ይገባል።

የእግዚአብሔር ቸርነት፣ የድንግል ማርያም አማላጅነት፣ የቅዱሳን ሁሉ ተራዳኢነት አይለየን፤ አሜን!