Archive for category: መደበኛ ትምህርት

“በዚህ መኖር ለእኛ መልካም ነው” (ማቴ. ፲፯፥፬)

በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን አስተምህሮ መሠረት ጌታችን የመድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በደብረ ታቦር ተራራ ላይ ብርሃነ መለኮቱን፣ ክብረ መንግሥቱን መግለጡን በማሰብ በየዓመቱ ነሐሴ ፲፫ ቀን በዓሉ በድምቀት ታከብራለች፡፡ ደብረ ታቦር ከጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ዘጠኙ ዐበይት በዓላት መካከልም አንዱ ነው፡፡

ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በፊሊጶስ ቂሳርያ አገር በደረሰ ጊዜ ደቀ መዛሙርቱን “የሰውን ልጅ ሰዎች ማን ይሉታል?” ብሎ ጠየቃቸው፡፡ እነርሱም “መጥምቁ ዮሐንስ ነው የሚሉ አሉ፤ ሌሎችም ኤልያስ፣ ሌሎችም ኤርምያስ ወይም ከነቢያት አንዱ ነው ይላሉ” አሉት፡፡ እርሱም “እናንተስ ማን ትሉኛላችሁ?” ሲል ሐዋርያትን ጠየቃቸው፡፡ ስምዖን ጴጥሮስም መልሶ “አንተ የሕያው እግዚአብሔር ልጅ ክርስቶስ ነህ” አለው፡፡ ጌታችን ኢየሱስም መልሶ እንዲህ አለው፡- “የዮና ልጅ ስምዖን ሆይ አንተ ብፁዕ ነህ፤ በሰማይ ያለው አባቴ ነው እንጂ ሥጋና ደም ይህን አልገለጠልህምና …” ብሎታል፡፡ (ማቴ. ፲፮፥፲፫-፲፱)

ከዚያም በኋላ ጌታችን መድኃኒታችን ኢያሱስ ክርስቶስ ወደ ኢየሩሳሌም ይሄድ ዘንድ ከሽማግሌዎችና ከካህናት አለቆች ከጻፎችም ብዙ መከራ ይቀበልና ይገደል ዘንድ በሦስተኛውም ቀን እንደሚነሣ ለደቀ መዛሙርቱ ይነግራቸው ጀመረ፡፡ ሊቀ ሐዋርያት ቅዱስ ጴጥሮስ ግን የሞቱን ነገር ሲሰማ “አቤቱ ይህ አይሁንብህ፡ ከቶም አይድረስብህ” እያለ ይከለክለው ጀመረ፡፡ ቅዱስ ጴጥሮስ ምስጢር ተሰውሮበታልና ጌታችንን ተከላለከለው፡፡ (ማቴ. ፲፮፥፲፫-፳፫) ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ግን መለስ ብሎ ጴጥሮስ “አንተ ሰይጣን ከኋላዬ ሂድ ዕንቅፋት ሆነህብኛል፤ የሰውን እንጂ የእግዚአብሔርን አታሰብምና” በማለት ገሰጸው፡፡

ከስድስት ቀን በኋላም ቅዱስ ጴጥሮስን፣ ቅዱስ ያዕቆብንና ወንድሙን ቅዱስ ዮሐንስን ይዞ ሌሎቹን ደቀ መዛሙርቱን ደግሞ በእግረ ደብር ትቶ ወደ ደብረ ታቦር ተራራ ወጣ፡፡ በዚያም መልኩ በፊታቸው ተለወጠ፤ ፊቱም እንደ ፀሐይ አበራ፤ ልብሱም እንደ ብርሃን ነጭ ሆነ፡፡ ሊቀ ነቢያት ሙሴ ከሙታን፣ ሞትን ካልቀመሱት ነቢያት መካከል ደግሞ ከብሔረ ሕያዋን ነቢዩ ኤልያስ መጥተው ከእርሱ ጋር ሲነጋገሩ ታዩአቸው፡፡

ሦስቱም ደቀ መዛሙርት ባዩት ነገር ተደነቁ፡፡ በዚያም መኖር መልካም እንደሆነ አስተዋሉ፡፡ ከመካከላቸውም ሊቀ ሐዋርያት ቅዱስ ጴጥሮስ “አቤቱ በዚህ መኖር ለእኛ መልካም ነው፤ ብትወድስ ሦስት ቤቶችን በዚህ እንሥራ፤ አንዱን ለአንተ፣ አንዱንም ለሙሴ፣ አንዱንም ለኤልያስ” አለው፡፡ እርሱ ገና ይህን ሲናገር ብሩህ ደመና መጥቶ ጋረዳቸው፡፡ አብ በደመና ውስጥ ሆኖ “የምወደው እርሱም ደስ የሚለኝ ልጄ ይህ ነው፤ እርሱን ስሙት” የሚል ቃል መጣ፡፡ ደቀ መዛሙርቱም ያዩትንና የሰሙትን መቋቋም አልቻሉም፣ እጅግም ፈርተው ነበርና በግምባራቸው ወድቀው ሰገዱ፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ቀርቦ ዳሰሳቸውና “ተነሡ አትፍሩም” አላቸው፡፡ ዐይኖቻቸውን አቅንተው ቢያዩ ከጌታችን በስተቀር ያዩት ሌላ ማንም አልነበረም፡፡ ከተራራውም ሲወርዱ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ “የሰው ልጅ ከሙታን ተለይቶ እስኪነሣ ደረስ ያያችሁትን ለማንም አትናገሩ” ብሎ አዘዛቸው፡፡

እነርሱ ግን ባዩትና በሰሙት ሁሉ ተመስጠዋልና ከአምላካቸውና ከነቢያቱ ጋር በዚያ አብሮ መኖርን ናፈቁ፡፡ የረቀቀው ገዝፎ፣ የራቀው ቀርቦ ምስጢር እየተገለጠላቸው ዓለምን ንቀው ይኖሩ ዘንድ ተመኙ፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢያሱስ ክርስቶስ ግን ጊዜው ሲደርስ በጊዜው ሁሉን ያከናውናልና ከዚህ በላይ ምስጢሩን መሸከም አይችሉምና ይዟቸው በእግረ ደብር ወዳሉት ሐዋርያት ወሰዳቸው፡፡ ከተራራው ሲወርዱም ልዩ ልዩ ጥያቄዎችን እየጠየቁትና እየመለሰላቸው ምስጢር እየገለጠላቸው ወርደዋል፡፡  

ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ምስጢረ መንግሥቱን ለምን በደብረ ታቦር ተራራ ገለጠ ቢሉ፡- ትንቢቱንና ምሳሌውን ለመፈጸም ነው፡፡

፩. ትንቢቱን ለመፈጸም፡- በነቢየ እግዚአብሔር ዳዊት የተነገረው ትንቢት ይፈጸም ዘንድ ምስጢረ መንግሥቱን ለደቀ መዛሙርቱ ገልጦላቸዋል፡፡ “ታቦርና አርሞንኤም በስምህ ደስ ይላቸዋል፤ ስምህን ያመሰግናሉ” እንዲል (መዝ. ፹፰፥፲፪)፡፡

፪. ምሳሌውን ለመፈጸም፡- ታቦር ተራራ ባርቅ ሲሳራን ድል አድርጎበታል (መሳ. ፬፥፮)፡፡ “የእስራኤል ልጆች በእግዚአብሔር ፊት እንደገና ክፉ ሥራ ሠሩ፡፡ እግዚአብሔርም በአሶር በነገሠው በከነዓን ንጉሥ በኢያቡስ እጅ አሳልፎ ሰጣቸው፡፡ የሠራዊቱም አለቃ ሲሣራ ዘጠኝ መቶ የብረት ሰረገሎች ነበሩትና እስራኤላውያንን ሃያ ዓመት ያስጨንቃቸው ነበር፡፡ (መሳ. ፬፥፩-፫)፡፡ እግዚአብሔርም እስራኤላውያን ከዚህ ቀንበር ይላቀቁ ዘንድ አመለከታቸው፡፡ (፩ቆሮ. ፲፥፲፫)፡፡ እስራኤላውያን ወደ ፈጣሪያቸው በጮኹ ጊዜም ነቢይቱን ዲቦራን ተጠቅሞ የማሸነፊያ መላውን አመለከታቸው፡፡ እግዚአብሔር በነቢይቱ በዲቦራ በኩል ለእስራኤል ንጉሥ “ሔደህ ወደ ታቦር ተራራ ውጡ” ብሎ አዞት ነበርና ንጉሡ ዐሥር ሺሕ ብረት ለበስ ያልሆነ እግረኛ ሠራዊት ይዞ ደብረ ታቦርን ተማምኖ በተራራው ላይ መሸገ፤ ጦርነቱም ሳይጀመር አለቀ፡፡ ምክንያቱም “እግዚአብሔርም ሲሣራን ሰረገሎቹንም ሁሉ ሠራዊቱንም ሁሉ ከባርቅ ፊት በሰይፍ ስለት አስደነገጣቸው፡፡ ሲሣራም ከሰረገላው ወርዶ በእግሩ ሸሸ” (መሳ. ፬፥፲፭)፡፡ እስራኤላውያንም በእግዚአብሔር አጋዥነት በታቦር ተራራ ላይ የሃያ ዓመት የግፍና የሰቀቀን አገዛዝን አስወገዱ፡፡

ለምን ሦስቱን ሐዋርያት ብቻ ይዞ ወጣ?

፩. ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ “እሞታለሁ፤ እሰቀላለሁ” ባለ ጊዜ ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ “አቤቱ ይህ አይሁንብህ፤ ከቶም አይድረስብህ” ብሎ ተቃውሞት ነበርና አብ በደመና ሆኖ “የምወደው፣ በእርሱም ደስ የሚለኝ ልጄ ይህ ነው፤ እርሱን ስሙት” የሚል ቃል ተነግሯቸዋልና ይህ ለአንተ አይገባም አትበሉት፤ አትቃወሙት” ለማለት፡፡ (ማቴ. ፲፯፥፭-፮)

፪. ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ደቀ መዛሙርቱን “እናንተስ ማን ትሉኛላችሁ?” ብሎ በጠየቃቸው ጊዜ ቅዱስ ጴጥሮስ “አንተ የሕያው የእግዚአብሔር ልጅ ነህ” ብሎት ነበርና አሁንም አብ “እመለክበት ዘንድ ለተዋሕዶ የመረጥኩት የምወደው ልጄ ይህ ነው” ብሎ ለማረጋገጥ፡፡

፫. ለፍቅሩ ስለሚሳሱ ነው፡፡  

፬. በይሁዳ ምክንያት ነው፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አሥራ አንዱን ሐዋርያት ወደ ተራራ ይዞ ይሁዳን ትቶ ቢወጣ ከምሥጢር ቢለየኝ በሞቱ ገባሁበት እንዳይል ነው፡፡ ታዲያ በይሁዳ ምክንያት ስምንቱ ሐዋርያት ለምን ተከለከሉ ቢሉ፡- አልተከለከሉም፡፡ በርእሰ ደብር (በተራራው አናት) ለሦስቱ ደቀ መዛሙርት የተገለጸው ምስጢር በእግረ ደብር (በተራራው ግርጌ) ለነበሩት ስምንቱ ደቀ መዛሙርት ተገልጦላቸዋል፡፡

ኤልያስን ከብሔረ ሕያዋን፣ ከሙታን ሙሴን ለምን አመጣቸው?

፩. ሊቀ ነቢያት ሙሴ እግዚአብሔርን፡- “አሁንም በፊትህ ሞገስን አግኝቼ እንደሆነ ዐውቅህ ዘንድ በፊትህም ሞገስን አገኝ ዘንድ ይህም ትልቅ ሕዝብ ሕዝብህ እንደሆነ ዐውቅ ተገለጥልኝ፡፡ … ሰው አይቶኝ አይድንምና ፊቴን ማየት አይቻልህም፡፡ …እስካልፍም ድረስ እጄን በላይህ እጋርዳለሁ፡፡ እጄንም ፈቀቅ አደርጋለሁ፤ በዚያ ጊዜ ጀርባዬን ታያለህ፣ ፊቴ ግን ለአንተ አይታይም “ብሎት ነበር (ዘጸ. ፴፫፥፲፫-፳፫)፡፡ የዚህ ኃይለ ቃል ትርጓሜና ሐተታ በደብረ ታቦር ተፈጽሟል፡፡

፪. ልዑል እግዚአብሔር ነቢዩ ኤልያስን፡- “አንተ በኋለኛው ዘመን ምስክር ትሆነኛለህ” ብሎት ነበር፡፡ ይኸውም ኃይለ ቃል ኤልያስ ከብሔረ ሕያዋን መጥቶ “የእኔን የኤልያስን ጌታ ማን ኤልያስ ነው ይልሃል? እግዚአ ኤልያስ፤ አምላከ ኤልያስ ይበሉህ እንጂ” ሲል በደብረ ታቦር ተፈጸመ፡፡ ታያለህ የተባለው ሙሴም አየ፣ ትመሰክራለህ የተባለው ኤልያስም መሰከረ፡፡

፫. በፊልጶስ ቂሳርያ ጌታ ሐዋርያትን “ሰዎች የሰውን ልጅ ማን እንደሆነ ይሉታል?” ብሎ በጠየቃቸው ጥያቄ ሲመልሱ “ሙሴ ነው ይሉሃል ፤ እንዲሁም የኃይል ሥራህን ተመልክተው ኤልያስ ነው ይሉሃል” ብለው ነበርና ሙሴን ከመቃብር ፤ ኤልያስን ከብሔረ ሕያዋን አምጥቶ እግዚአ ሙሴ ፤ አምላከ ሙሴ ፤ እግዚአ ኤልያስ ፤ አምላከ ኤልያስ መሆኑን ለማስመስከር፡፡

፬. አይሁድ ፈሪሳውያን ጌታን እንደ ሕግ ተላላፊና የእግዚአብሔርን ክብር ለራሱ የሚወስድ አድርገው ያስቡት ስለ ነበረ (ዮሐ. ፱፥፲፮፤ ፲፥፴፫) ሕግን የሰጣቸው ሙሴንና ለሕገ እግዚአብሔር ቀናተኛ የነበረው ኤልያስን አምጥቶ ሕግ አፍራሽ አለመሆኑን የእግዚአብሔር ተቃዋሚም አለመሆኑን ለማስረገጥ፡፡

፭. የሐዋርያቱን የወደፊት አገልግሎት ሲነግራቸው፡፡ ይኸውም ሙሴ እና ኤልያስ ለሕዝበ እስራኤል በጣም ታማኝ እንደነበሩ ሁሉ እነርሱም ለሚያገለግሉት ሕዝብ ታማኝ እረኞች እንዲሆኑ፡፡ ምክንያቱም ውጊያቸው እንደ ሙሴ ከፈርዖን እንደ ኤልያስም ከአክዓብ ጋር ሳይሆን ከክፋት መናፍስት ጋር ነውና፡፡

ከዚህ በኋላ ጴጥሮስ “ጌታ ሆይ በዚህ መሆን ለእኛ መልካም ነው” ሲል ተደምጧል፡፡ ይህም የተለያዩ ትርጉሞች አሉት፡፡ ቅዱስ ጴጥሮስ ጌታ ሆይ በዚህ መኖር ለእኛ መልካም ነው ማለቱ “አንተ እያበላኸን እየፈወስከን፣ ሙሴ እነዚህ መከራ ያደርሱብኛል፣ ይገድሉኛል ያልካቸውን ጸሐፍትና ፈሪሳውያን እንዳይመጡ በደመና እየጋረደ፣ ቢመጡም አልያስ እሳት እያዘነመ እያባረራቸው በዚህ መኖር ለእኛ መልካም ነው” ማለቱ ሲሆን ምሥጢራዊው መልእክቱ ግን “የኢየሱስ ክርስቶስ የባሕርይ አምላክነት በሚታመንበት፣ ወልድ ዋሕድ በምትለው ሃይማኖት መኖር ለእኛ መልካም ነው፡፡ ሰይጣን ድል በተደረገባት በታቦር ተራራ ምሳሌም በምትሆን በወንጌል ሕይወት፣ አንድም በቤተ ክርስቲያን መኖር ለእኛ መልካም ነው” ማለቱ ነው፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር

“የክርስቶስን ሕግ ፈጽሙ” (ገላ. ፮፥፪)

የክርስቶስ ሕግ ምንድን ነው? መልሱ ፍቅር ነው፡፡ “ባልንጀራውን የሚወድ በባልንጀራው ላይ ክፉ ሥራ አይሠራም፤ ስለዚህ ፍቅር የሕግ ፍጻሜ ነው፡፡” እንዲል (ሮሜ፲፫፥፲) በፍቅር ሕይወት መመላለስ እንዲገባን መጽሐፍ ቅዱስ ያስተምረናል፡፡ ፍቅር የሕግ ሁሉ መሠረት ነውና “ፍቅራችሁ ያለ ግብዝነት ይሁን፤ ከክፉ ራቁ፤ በጎውንም ያዙ፤ ለጽድቅ አድሉ፤ እርስ በርሳችሁ በወንድማማችነት መዋደድ ተዋደዱ፣ የምትራሩም ሁኑ፤ እርስ በርሳችሁ ተከባበሩ” በማለት እግዚአብሔር በቅዱስ ጳውሎስ ላይ አድሮ ይመክረናል፡፡

አንድ ሰው ከሌላው ጋር በየዕለቱ በሚያደርገው ግንኙነት ሊመራበት የሚገባ፤ በመተሳሰብ ላይ የተመሠረተ ልባዊ መዋደድና ጥልቅ መንፈሳዊ ጸጋ ነው ፍቅር። በሰዎች መካከል በሚኖረው መልካም ግንኙነት የተነሣ አንዱ ለሌላው የሚያደርገው መልካም ነገር ሁሉ ከፍቅር የሚመነጭ ነው። ይህም በእግዚአብሔርና በሰው ዘንድ ትልቅ ዋጋን ያስገኛል፡፡ በዕለት ተዕለት ግንኙነት ለተራበ ማብላት፣ ለተጠማ ማጠጣት፣ ለተቸገረ መርዳት፣ ያዘነን ማጽናናት ይህን የመሰለውን መልካም ምግባር ሁሉ ሰው ለሰው ካለው ፍቅር የተነሣ የሚያደርገው ነው። በዚህ መሰል ተግባር ለሌሎች መልካም ያደረጉትን ሁሉ መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለፍርድ በሚመጣ ጊዜ በፍጹም ፍቅር የሚወጡ የሚወርዱትን “እናንተ የአባቴ ቡሩካን፤ ዓለም ሳይፈጠር የተዘጋጀላችሁን መንግሥት ትወርሱ ዘንድ ኑ፡፡ … እውነት እላችኋለሁ በእኔ ካመኑ ከእነዚህ ከታናናሾች ወንድሞቼ ለአንዱ ያደረጋችሁትን ከሁሉ ለእኔ አደረጋችሁት” በማለት መንግሥቱን እንደሚያወርሰን በወንጌል ተናግሯል። (ማቴ. ፳፭፥፴፭-፴፮)

ወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስ ስለ ፍቅር ሲገልጽ “እግዚአብሔር ፍቅር ነው፤ በፍቅር የሚኖርም ከእግዚአብሔር ጋር ይኖራል፤ እግዚአብሔርም ከእርሱ ጋር ይኖራል” ይለናል፡፡ (፩ኛዮሐ. ፬፥፲፮) ሰውን መውደድና ሰውን መርዳትም ፍቅር ነውና ከፍቅር አምላክ ከእግዚአብሔር ዘንድ ሰማያዊ ዋጋን ያስገኛል። ቅዱስ ጳውሎስ “እንግዲያስ ጊዜ ካገኘን ዘንድ ለሰው ሁሉ መልካም እናድርግ” ያለው በፍቅር የሚደረግ መልካም ነገር ሁሉ የሚያስገኘውን መንፈሳዊ ዋጋ በሚገባ ስለተረዳ ነው፡፡ (ገላ. ፮፥፲)። ፍቅር ለሰው መልካም በመሥራት የሰውን ድካሙን ሳይቀር በመሸፈን የሚገለጥ መልካም ተግባር ነው። ከዚህ የሚበልጥ ምንም የለምና በፍቅር እንመላለስ፡፡

መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሞት የማይስማማው ሲሆን መዋቲ ሥጋን ተዋሕዶ ከጽኑ ፍቅሩ የተነሣ አዳምና ልጆቹን ያድን ዘንድ በመስቀል ላይ ውሎ ሞትን በሞቱ ገድሎ ድኅነትን የሰጠን እስከ መስቀል በተከፈለ ዋጋ ነው፡፡ ለሰው ልጆች ሁሉ በመስቀል ላይ ፍቅሩን ገለጸ፣ እስከ ሞትም አደረሰው፡፡ መቃብር ውጦም አላስቀረውም፤ መግነዝ ፍቱልኝ መቃብር ክፈቱልኝ ሳይል በሥልጣኑ ሞትን ድል አድርጎ ተነሣ፣ ዲያብሎስንም አስወገደው፣ በትንሣኤው ትንሣኤውን አበሠረን፡፡ ከዚህ የሚበልጥ ፍቅር ምን አለ?! ለዚህ ነው ፍቅር የሕግ ሁሉ ፍጻሜ ነው የምንለው፡፡

ቅዱስ ጳውሎስ የፍቅርን ኃያልነት ሲገልጽ “ፍቅር ያስታግሳል፣ ፍቅር ያስተዛዝናል፣ ፍቅር አያቀናናም፣ ፍቅር አያስመካም፣ ፍቅር ልቡናን አያስታብይም፡፡ ብቻዬን ይድላኝ አያሰኝም፣ አያበሳጭም፣ ክፉ ነገርንም አያሳስብም፡፡ …” በማለት ይነግረናል። (፩ኛቆሮ. ፲፫፥፬-፯) በአጠቃላይ ሁሉንም በመውደድ፣ በጎ ምግባርንም በመፈጸም እንደ እግዚአብሔር ቃል በፍቅር መኖር ስንችል የሕሊና ዕረፍትን እናገኛለን፣ በመንፈሳዊ ሕይወታችንም እናድጋለን፡፡

በክርስትና ሕይወት ዕድገት እያመጣን ስንሄድ ዲያብሎስ ደግሞ በእርምጃን ሁሉ ፈተናን በማዘጋጀት ሊጥለን የሚችለውን ሁሉ ያደርጋል፡፡ በተለይም በወጣትነት ዘመናችን ሁሉንም ካልሞከርኩ፣ ካላየሁ፣ ካልዳሰስኩ የምንልበት ጊዜ በመሆኑ ሥጋዊ ፍላጎታችንም ስለሚያይል ኃጢአትን ለመሥራት እንፈጥናለን፡፡ ነገር ግን ይህንን ሥጋዊ ፍላጎትና ስሜት መግታት የምንችለው ወደ እግዚአብሔር በመቅረብና ለሕግጋቱ በመገዛት ዲያብሎስን ድል መንሣት ስንችል ነው፡፡ ጠቢቡ በወጣትነት ዘመን ፈጣሪን ማሰብ ተገቢ መሆኑን ሲያስረዳ “በጉብዝናህ ወራት ፈጣሪህን ዐስብ” ይላል፡፡ (መክ. ፲፪፥፩)

ዲያብሎስ በወጣትነት ድል ሊያደርገን የተለያዩ ማታለያዎችን በማቅረብ ራሳችንን ብቻ እንድንወድ ይፈትነናል፡፡ ነገር ግን በጾም በመጸሎት፣ መልካም ምግባራትን በመፈጸም ልናርቀው ይገባል፡፡ ሌላውን ስንወድ እግዚአብሔርን እንወዳለን፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በሮሜ መልእክቱ “ከክርስቶስ ፍቅር ማን ይለየናል? መከራ ነውን? ሐዘን ነውን? ስደት ነውን? ራብ ነውን? መራቆት ነውን? ጭንቀት ነውን? ሾተል ነውን? … ከክርስቶስ ፍቅር የሚለየን የለም” (ሮሜ ፰፥፴፭-፴፰) በማለት ክርስቲያን ስንሆን እነዚህ ፈተናዎች እንደሚገጥሙን፣ ነገር ግን የፍቅር ሁሉ ምንጭ ከሆነው ክርስቶስ ጋር ተጣብቀናልና በድል እንወጣዋለን፡፡ እግዚአብሔር ያለው ሁለም ነገር አለውና፡፡ 

እግዚአብሔር በአምላክነቱ ቀናተኛ አምላክ ነው፡፡ እርሱን መውደድ፣ እንዲሁም ሰውን ሁሉ መውደድ እንደሚገባን አስተምሮናል፡፡ የክርስትና መሠረትም በዚህ ላይ የተመሠረተ ነው። “አምላክህን እግዚአብሔርን በፍጹም ልብህ፣ በፍጹም ነፍስህ፣ በፍጹም ኃይልህ ውደደው፤ ታላቂቱና የመጀመሪያይቱ ትእዛዝ ይህች ናት፡፡ የምትመስላትም ሁለተኛይቱም ባልንጀራህን እንደ ራስህ ውደድ የምትለው ናት” እንዲል፡፡ (ማቴ፳፪፥፴፯-፴፰) ራሳችንን የምንወደውን ያህል አጠገባችን ያለውን ባልንጀራችንን የምንወድ ከሆነ ከእግዚአብሔር ጋር ሕብረት ይኖረናል፡፡ ይህም ብቻ አይደለም ጠላታችንን እንወድ ዘንድም ታዘናል፡፡ “ባልንጀራህን ውደድ፣ ጠላትህንም ጥላ የተባለውን ሰምታችኋል፡፡ እኔ ግን እላችኋለሁ፤ ጠላታችሁን ውደዱ፤ የሚረግሟችሁንም መርቁ …” ተብለናል፡፡ (ማቴ.፭፥፵፫) ይህንንም ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አይሁድ በጠላትነት ተነሥተው አሳደውታል፣ ገርፈውታል፣ ምራቅ ተፍተውበታል፣ … ጠላቶቹ ሲሆኑ በጭካኔ በመስቀል ላይ ሰቅለውት እንኳን “አባት ሆይ የሚያደርጉትን አያውቁምና ይቅር በላቸው” ሲል በፍቅር ዐይኖቹ እየተመለከተ ከባሕርይ አባቱ ከአብ፣ ከባሕርይ ሕይወቱ መንፈስ ቅዱስ ይቅርታን ለምኖላቸዋል፡፡ (ሉቃ፳፫፥፴፬)

እኛስ እንኳን ጠላቶቻችን ወዳጆቻችንን እንወድ ይሆን? በአፍ ከመናገር አልፈን ሁሉንም የመውደድ ግዴታ እንዳለብን ካልተረዳን በተግባርም ካልገለጥነው አጠገባችን በአካል የምናየውን ወዳጃችንን ሳንወድ የማናየውን እግዚአብሔርን እንወዳለን ማለት ራስን ማታለል ነው፡፡ “እግዚአብሔርን እወደዋለሁ የሚል ወንድሙን ግን የሚጠላ ሐሰተኛ ነው፤ የሚያየውን ወንድሙን የማይወድ ግን የማያየውን እግዚአብሔርን እንደምን ሊወደው ይችላል?” ይለናል የእግዚአብሔር ቃል፡፡ (፩ኛዮሐ. ፬፥፳) ነገር ግን እርስ በርስ የምንዋደድና በፍቅር የምንኖር ከሆነ እግዚአብሔር አድሮብን ይኖራል፡፡ “ወንድሞች ሆይ እግዚአብሔር ይህን ያህል ከወደደን እኛም እርስ በርሳችን ከተዋደድን እግዚአብሔር አድሮብን ይኖራል፤ ፍቅሩም በእኛ ፍጹም ይሆናል፡፡” (፩ዮሐ.፬፥፲፩-፲፪)

ስለ ኃጢአታችን ከገነት የተባረርነውን አዳምና ልጆቹን ያድነን ዘንድ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከእመቤታችን ከቅድስት ዽንግል ማርያም ከሥጋዋ ሥጋ፣ ከነፍሷ ነፍስ ነሥቶ፣ በምድር ላይ ተመላልሶ በመስቀል ላይ ያለ በደሉ የአዳምን በደል ይሽር ዘንድ ተሰቅሎ፣ ሲዖልን በርብሮ ዲያብስን ድል ነሥቶ ያድነን ዘንድ እስከ መስቀል የታመነ አምላክ ነው፡፡ በሞቱ ሞትን ገድሎ በትንሣኤው ትንሣኤአችንን አወጀልን፡፡ ይህ ሁሉ ለሰው ልጆች የተከፈለ ዋጋ ነው፡፡ “ስለ ወዳጆቹ ሕይወቱን አሳልፎ የሚሰጥ ሰው ያለ እንደሆነ ከዚህ የሚበልጥ ፍቅር የለም፡፡” እንዲል፡፡ (ዮሐ. ፲፭፥፲፫)

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በገላትያ መልእክቱ ለመንፈሳዊ ነጻነት የተጠራንበት የክርስትና እምነታችንን በተለያዩ የሥጋ ፈቃዳትና ፈተናዎች ተሰናክለን እንዳንወድቅ እና ፍሬ አልባ እንዳንሆን ሲያስጠነቅቀንም “ወንድሞች ሆይ እናንተ ለአርነት ተጠርታችኃልና፤ ብቻ አርነታችሁ ለሥጋ ምክንያት አይስጥ፤ ነገር ግን በፍቅር እርስ በርሳችሁ እንደ ባሪያዎች ሁኑ” በማለት ራስን ዝቅ በማድረግና በፍቅር በመመላለስ የእግዚአብሔርን ሕግ ልንፈጽም ይገባል፡፡ (ገላ. ፭፥፲፫)

የሕግ ሁሉ ፍጻሜው ፍቅር ነውና በፍቅር ተመላለሰን፣ ንስሓ ገብተን፣ የመንግሥቱ ወራሾች ያደርገን ዘንድ የአምላክችን ቅዱስ እግዚአብሔር ስም የተመሰገነ ይሁን፡፡ አሜን፡፡

ክፍል ሁለት

፪. ዕለተ ሠሉስ

ሀ. የጥያቄ ቀን፡– ከሰሙነ ሕማማት ዕለታት ውስጥ ዕለተ ሠሉስ የጥያቄ ቀን በመባል ይታወቃል፤ ምክንያቱም ሹመትን ወይም ሥልጣንን ለሰው ልጅ የሰጠ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሰኞ ዕለት አንጽሖተ ቤተ መቅደስን ከፈጸመ በኋላ በዚህች ዕለት ወደ ቤተ መቅደስ ገብቶ ሲያስተምር የካህናት አለቆችና የሕዝቡ ሽማግሌዎች ወደ እርሱ መጥተው “በማን ሥልጣን ይህ ታደርጋለህ? ይህንስ ሥልጣን ማን ሰጠህ?” አሉት፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም መልሶ ^“እኔም አንዲት ቃል እጠይቃችኋለሁ፣ የነገራችሁኝ እንደሆነ እኔም በምን ሥልጣን ይህን እንደማደርግ እነግራችኋለሁ” አላቸው፡፡ ጌታችንም ጥያቄውን ይመልሱለት ዘንድ “የዮሐንስ ጥምቀቱ ከየት ነው? ከሰማይ ነውን? ወይስ ከሰው?^” ሲል ጠየቃቸው፡፡ እነርሱም እርስ በርሳቸው ተነጋግረው እንዲህ አሉ “ከሰማይ ነው ብንለው እንኪያ ለምን አላመናችሁትም? ይለናል፡፡ ከሰው ነው ብንለውም ዮሐንስን ሁሉም እንደ ነቢይ ያዩታልና ሕዝቡን እንፈራቸዋለን^” ተባባሉ፡፡ በመጨረሻም መልስ መስጠት ስላልቻሉ “ከወዴት እንደሆነ አናውቅም” ብለው መለሱለት፡፡ እርሱም “እንኪያስ እኔም በምን ሥልጣን ይህን እንደማደርግ አልነግራችሁም” አላቸው፡፡ ይህን ጥያቄ መጠየቃቸውም እርሱ የሚያደርጋቸውን ተግባራት ሁሉ በራሱ ሥልጣን እንዲያደርግ አጥተውት አልነበረም፤ ልቡናቸው በክፋትና በጥርጥር ስለተሞላ ነበር እንጂ፡፡ (ማቴ. ፳፩፥፳፫-፳፯ ፤ ማር. ፲፩፥፳፯-፴፫፣ ሉቃ. ፳፥፩-፰) በዚህም ምክንያት የሰሙነ ሕማማት ማክሰኞ የጥያቄ ቀን ይባላል፡፡

ለ. የትምህርት ቀን፡– ይህቺ ዕለት ዕለተ ትምህርት ወይም የትምህርት ቀን በመባልም ትጠራለች፡፡ ጌታችን በቤተ መቅደስ ረጅም ትምህርት በማስተማር የተሰጠው ስያሜ ሲሆን ይኸውም ከሃይማኖት የራቁትን፣ ከፍቅረ እግዚአብሔር የተለዩትን አስተምሮ ማቅረብና መክሮ መመለስ እንደሚገባን ሲገልጽልን ነው፡፡

በዚህም ትምህርቱ ሁለት ወንድማማቾችን አባታቸው ወደ ወይን ቦታ ሄደው ይሠሩ ዘንድ እንደጠየቃቸው፤ የመጀመሪያው እምቢ ቢልም ተጸጽቶ ሊሠራ መሄዱን፤ ሁለተኛውም እሺ ብሎ ነገር ግን ቃሉን አጥፎ ሳይሄድ መቅረቱን ነገራቸው፡፡ እርሱም ትምህርቱን ከነገራቸው በኋላ አስተምሮ ብቻ አልተዋቸውም፤ ጥያቄውን አስከትሏል፡፡ “እንግዲህ ከሁለቱ የአባቱን ፈቃድ የፈጸመ ማንኛው ነው?” ሲል ጠየቃቸው፡፡ እነርሱም “ፊተኛው ነዋ” አሉት፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም እንዲህ ሲል ገሠጻቸው፡- “እውነት እላችኋለሁ፤ ቀራጮችና አመንዝሮች ወደ እግዚአብሔር መንግሥጥ በመግባት ይቀድሟችኋል፡፡ ዮሐንስ ወደ እናንተ በጽድቅ ጎዳና መጣ፤ አላመናችሁበትም፣ ቀራጮችና አመንዝሮች ግን አመኑበት፤ እናንተም በኋላ በእርሱ ለማምነን አይታችሁ እንኳ ንስሓ አልገባችሁም” አላቸው፡፡ (ማቴ. ፳፩፥፳፰ ፤ ፳፭፥፵፮ ፤ ማር. ፲፪፥፪ ፤ ፲፫፥፴፯ ፤ ሉቃ. ፳፥፱ ፤ ፳፩፥፴፰)

 ሌላው በዚሁ ቀን በምሳሌ ያስተማረው ትምህርት ስለ ወይን እና ወይኑን የተከለው ባለቤት ድካም የተመለከተ ነበር፡፡ “ሌላ ምሳሌ ስሙ፤ ባለቤት ሰው ወይንን ተከለ፤ ቅጥርም ቀጠረለት፤ መጭመቂያም አስቆፈረለት፤ ግንብንም ሠራለት፤ ለገባሮችም ሰጥቷቸው ሄደ፡፡ የሚያፈራበት ወራት በደረስ ጊዜም ከወይኑ ፍሬ ያመጡለት ዘንድ አገልጋዮቹን ወደ ገባሮቹ ላከ፡፡ ገባሮቹም አገልጋዮቹን ይዘው አንዱን በበትር ደበደቡት፣ አንዱንም ገደሉት፣ ሌላውንም በድንጋይ መቱት፡፡” በማለት አስረዳቸው፡፡ በዚህም በብቻ አላበቃም ሌሎችን ከዚህ በፊት ከላካቸው አገልጋዮች ቁጥር በላይ ወደ ገባሮቹ ሰደዳቸው፡፡ ነገር ግን ገባሮቹ የተላኩትን አገልጋዮች ደብድበው አባረሯቸው፡፡

 ባለ ወይኑ በዚህ ብቻ አላበቃም፡፡ ልጄን ያከብሩትና ይፈሩት ይሆናል ብሎ አንድ ልጁን ከወይኑ ያመጣለት ዘንድ ወደ ገባሮቹ ላከው፡፡ ገባሮቹም ልጁን ባዩት ጊዜ እርስ በርሳቸው “እነሆ ወራሹ ይህ ነው፤ ኑ እንግደለውና ርስቱን እንውረስ ተባባሉ፡፡ ይዘውም ከወይኑ ቦታ ውጭ አውጥተው ገደሉት፡፡ እንግዲህ የወይኑ ቦታ ባለቤት በመጣ ጊዜ እነዚህ ገባሮች ምን ያደርጋቸዋል?” ሲል ጠየቃቸው፡፡

 የካህናት አለቆችንና የሕዝቡ ሽማግሌዎችም “ክፉዎችን በክፉ ያጠፋቸዋል፤ ወይኑንም በየጊዜው ፍሬውን ለሚሰጡት ለሌሎች ገባሮች ይሰጣል” አሉት፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም እንዲህ አላቸው”… ግንበኞች የናቁአት ድንጋይ የማዕዘን ራስ ሆነች፡፡ … ስለዚህ እላችኋለሁ፡- የእግዚአብሔር መንግሥት ከእናንተ ትወሰዳለች፤ ፍሬዋንም ለሚያደርጉ ለአሕዘብ ትሰጣለች፡፡ በዚያችም ድንጋይ ላይ የሚወድቅ ይቀጠቀጣል፡፡፣ በላዩ የሚወድቅበትንም ትፈጨዋለች” የካህናት አለቆችና ጸሐፍት ፈሪሳውያንም ይህ ስለ እነርሱ የተነገረ መሆኑን ዐወቁ፡፡

ለሦስተኛ ጊዜም ለልጁ ሠርግ ስለ አደረገው ንጉሥ በምሳሌ አስተማራቸው፡፡ እነርሱ ግን ያስተማራቸውን ትምህርት ተረድተው ወደ ንስሓ ከመመለስ ይልቅ ጌታችን መድኃነኒታችን ኢያሱስ ክርስቶስን በአነጋገሩ ያጠምዱትና ይይዙት ዘንድ ተማከሩ፡፡ (ማቴ. ፳፩፥፳፫-፵፭ ፤ ፳፪፥፩-፳፪)፡፡

ይቆየን

ትዕግሥት ባሳዝነው

ሰውነቴን ሳስብ በትዕቢት መዛሉን፣                                                   ሰው ከንቱ፣ ሰው መና፤ ከአምላኩ ተጣልቶ፣

ከንቱነቴን አየሁ በስስት መድከሙን፣                                               ለዲያቢሎስ ግብር፣ ለክፋት ያደረ ያልተሰጠን ሽቶ፣

እኔነቴን አየሁ ማምለኩ ገንዘብን፡፡                                                      ሲሰግድ የሚያድር ለቂም ሐውልት ሠርቶ፣

ይህን ሁሉ ሠርቼ አምላክ ላንዴ ባየው፣                                             ሲዘምር የሚያድር በጥላቻ ሰክሮ፣

እኔን ለማዳን መች ተሣነው፡፡                                                              ሲቀድስ የሚውል በመለያየት ጸንቶ፣

አምላክነቱን ረስቶ ሰው የሆነ መስሎት፣                                            ሰው ከንቱ፣ ሰው መና በትዕቢት ተውጦ፣

ዲያብሎስ ሊያስተው ቢፈትነው በትዕቢት፣                                    ሽማግሌን አሳዝኖ፣ ታላቁን አቅልሎ፣

አርባ ቀን አርባ ሌት፣                                                                         ለስስት ተገዝቶ ባለእንጀራን ክዶ፣

ጾምን አስተባብሮ በመቆም ለፀሎት፣                                                ገንዘብን የሚያመልክ ከሰውነት ወጥቶ፡፡

ዲያቢሎስ አፈረ ወጥመዱ ከሽፎበት፡፡                                               ጾሙንም በትዕቢት፣ ጸሎትን በስስት፣

አምላክ በእኒህ ኃጢያት ቢፈተንም ቅሉ፣                                         ምፅዋትን በፍቅረ ንዋይ፣

ዳሩ ለእኛ ነበር ለክርስቲያን ሁሉ፣                                                    እንዲህ ቢያታልል ወደ አምላኩ ሳያይ፣

ክርስቲያን ከተባልን ከክርስቶስ ወስደን፣                                         እርሱ ግን ይታያል ሥራውም በአዶናይ፣

ጾምንም ከጾምናት ከአምላክ ተምረን፣                                              እናም እንዲህ አልኩኝ አምላኬን ስማጸን፣

ታዲያ ለምን ይሆን ትዕቢት ያሳበጠን፣                                            ጾምህን ስንጾም ትዕቢታችን ይራቅ፣

ስስት ያጎበጠን፣ ገንዘብ ያስመለከን?                                                ጸሎትህን ስንጸልይ ትኅትናችን ይድመቅ፡፡

ጾማችንን ሳንሽር ጸሎታችን ሳንተው፣                                             አባት ሆይ ስንልህ ስስታችን ይጥፋ፣

በኃጢያት ደልበን በበደል የኖርነው፣                                               አምላካችን ስንል ፍቅርችንን አስፋ፣

ንስሓን ረግጠን ልጅነት ያጣነው፡፡                                                     ፍቅረ ነዋይም ይጥፋ፣

ሰው ከንቱ፣ ሰው መና፤ በዓለም የታለለ፣                                          በጾምህ ቀድሰን፣ በጸሎትህ አጽናን፣

በሰም ብቻ ከብሮ በግብሩ የተጣለ፣                                                   ዛሬም እንደ ጥንቱ ስንጠፋ ፈልገን፣

ሰውነቱ ከብዶት ሰው መሆን የረሳ፣                                                   አባታችን ስንል ልጆቼ ኑ በለን፣

ለዲያቢሎስ ግብር ለእርሱው እጅ የነሳ፣                                           ዛሬም ስንበድል በንስሓ ማረን፣

ጓደኛውን ክዶ አምላኩን ያስቆጣ፣                                                    በፍቅርህ አክመን፣ በቁስልህ ፈውሰን፣

የሌለውን ሽቶ ያለውንም ያጣ፡፡                                                          በሞትህ አድነን በመስቀልህ ጋርደን፣

በበደሉ ደልቦ በክፋት የኖረ፣                                                              ቅድስቷን እንቀድስ ከበደል አረቀህ ፣

ቂም በቀልን ቋጥሮ ሕጉንም የሻረ፣                                                    ጾምህን አስጀምረን,

በባልጀራው መኖር እርሱ እንቅልፍ ያጣ፣                                        ትዕቢት፣ስስት፣ ፍቅረ ንዋይ አጠፋ ከልባችን።

ከሰውነት ክብር ከሥርዓት የወጣ፡፡

^“ጾመ ሰብአ ነነዌ፤ የነነዌ ሰዎች ጾም^” በነነዌ ይኖሩ የነበሩ ሰዎች ለሦስት ቀን የጾሙት ጾም ነው፡፡ የነነዌ ከተማ በጤግሮስ ወንዝ ዳርቻ የምትገኝ ስትሆን መሥራቿም ናምሩድ ነው (ዘፍ.፲፥፲፩-፲፪)፡፡ ጥንታዊቷ የነነዌ ከተማ ለአሦር መነሻ የሆነች፤ እጅግ ሰፊና ያማረች፤ የቅጥሯ ርዝመትም ፲፪ ኪሎ ሜትር የሚሸፈን ነበር፡፡ በከተማዋ ንጉሡ ሰናክሬም ብዙ ሕንጻዎችን ገንብቶ ነበር (ዮናስ ፬፥፲፩)፡፡

በዚያ ዘመን የነበሩ የነነዌ ሰዎች ኃጢአታቸው በዝቶ እግዚአብሔር ሊያጠፋቸው ሲል በዳግማዊ ኢዮርብዓም ዘመነ መንግሥት የነበረ ነቢዩ ዮናስን የስሙ ትርጓሜ ^‹ርግብ^› የሆነ ቸርነትና ምሕረቱ የማያልቅበት እግዚአብሔር መክሮ፣ ዘክሮ እንዲመልሳቸውና ንስሓ እንዲገቡ ወደ ነነዌ ከተማ (ሕዝብ) ላከው (ሉቃ. ፲፩፥፴)፡፡ ይህ ነቢይ መኖሪያው በገሊላ በጋትሔፌር ድንበር ከተማ ነበረ፤ አባቱም አማቴ ይባላል፡፡ በዚያን ጊዜ ኢዮርብዓም ሶርያውያንን አባሮ የእስራኤልን ድንበር እንዲመልስ ነቢዩ ዮናስ ትንቢት ተናገረ (፪ኛነገ.፲፬፥፳፭፤ ዮናስ ፩፥፩)፡፡ ነቢዩ ኤልያስ ያስነሣው የሰራጵታዋ መበለት ሕፃን ነቢዩ ዮናስ እንደ ሆነ የቤተ ክርስቲያን ታሪክ ያስረዳል (፩ኛነገ.፲፯፥፲፱)፡፡

እግዚአብሔር አምላክም ^“ሔደህ በነነዌ ላይ ስበክ^” ባለው ጊዜ ነቢዩ ዮናስ ^“አንተ መሐሪ ነህ፤ ልትጠፉ ነው ብዬ ተናግሬ ብትምራቸው ሐሰተኛ ነቢይ እባላለሁ^” ብሎ የተባለውን ባለመታዘዝ እስራኤልን ለቆ በመርከብ ወደ ተርሴስ ሸሸ፡፡ እግዚአብሔርም ነቢዩ ዮናስ በመርከብ ሳለ ታላቅ ነፋስን አስነሥቶ መርከቧ በማዕበል እንድትመታ አደረገ፡፡ ዮናስ ግን በመርከቧ በታችኛው ክፍል እንቅልፉን ተኝቶ ያንኳርፍ ነበር፡፡ ከዮናስ ጋር በመርከቧ ተሳፍረው የነበሩ ነጋድያንም ያላቸውን ሀብት ወደ ባሕሩ መጣል ጀመሩ፡፡ የመርከቡም አለቃ ወደ ዮናስ ቀርቦ “ምነው ተኝተሃል? እንዳንጠፋ እግዚአብሔር ያድነን ዘንድ ተነሥተህ አምላክህን ጥራ” አለው፡፡ (ዮናስ ፩፥፮) ተሳፋሪዎቹም ተጨንቀው ይህ ነገር ያገኘን በማን ምክንያት ነው?  ብለው ዕጣ ተጣጣሉ፤ ዕጣውም በነቢዩ ዮናስ ላይ ወደቀ፡፡

ነቢዩ ዮናስ ጥፋቱን ተገንዝቦ ^“ማዕበሉ በእኔ ምክንያት የመጣ ስለሆነ ንብረታችሁን ሳይሆን እኔን ወደ ባሕር ጣሉኝ” በማለት ተማጸናቸው፡፡ እነርሱም ^“ስለዚህ ሰው ነፍስ እንዳንጠፋ፣ ንጹሕም ደም በእኛ ላይ እንዳይደረግብን አይሆንም^” አሉ፡፡ ነገር ግን ዕጣ በተጣጣሉ ጊዜ ዕጣው በዮናስ ላይ ስለ ወጣ ነጋድያኑ ዮናስን ወደ ባሕሩ ጣሉት፡፡ ወዲያውኑ ከእግዚአብሔር ዘንድ የታዘዘ ታላቅ ዓሣ አንበሪ ዮናስን ዋጠው፤ እግዚአብሔርበበዓሣ አንበሪውም ሆድ ውስጥ ሦስት ቀንና ሦስት ሌሊት አሳድሮ ወደ ነነዌ አድርሶ በየብስ ላይ ተፋው፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም የዮናስን ከዓሣ ሆድ መውጣት የራሱ ትንሣኤ ምሳሌ አድርጎ ነግሮናል (ማቴ.፲፪፥፲፱-፵፪፤ ሉቃ.፲፩፥፴-፴፪)፡፡

የእግዚአብሔርም ቃል ለሁለተኛ ጊዜ ወደ ዮናስ መጣ፡፡ “ተነሥተህ ወደዚያች ወደ ታላቂቱ ከተማ ወደ ነነዌ ሂድ፤ የነገርኩህንም የመጀመሪያውን ስብከት ስበክላት” አለው፡፡ ነቢዩ ዮናስም “በሦስት ቀን ውስጥ ነነዌ ትገለበጣለች” እያለ ሰበከ፡፡ (ዮናስ ፫፥፩)፡፡ የነነዌ ሰዎችም እግዚአብሔርን አመኑ፤ ።ጾምም ዐዋጅ ነገሩ፤ ከታላቁም ጀምሮ እስከ ታናሹ ድረስ ማቅ ለበሱ፡፡ ወሬውም ወደ ነነዌ ንጉሥ ደረሰ፤ እርሱም ከዙፋኑ ተነሥቶ መጎናጸፊያውን አወለቀ፤ ማቅም ለበሰ፤ በአመድም ላይ ተቀመጠ፤ ሰዎችና እንስሳትም አንዳች እንዳይቀምሱ ውኃም እንዳይጠጡ ዐዋጅም አስነገረ፡፡ (ዮናስ ፫)

ዮናስ ግን ፈጽሞ አዘነ፣ ተከዘም፡፡ ምነው ቢሉ፡- ነቢዩ ዮናስ የእግዚአብሔር መሐሪነት፣ ቸርነቱም የበዛ እንደሆነ አውቋልና ቁጣውን በምሕረት እንደሚለውጥ ስለተረዳ “ሐሰተኛ ነቢይ እባላላሁ” በማለት ተበሳጨ፤ ከከተማይቱም ወጣ፡፡ ከፀሐዩ ግለት ይሸሸግ ዘንድ ጥጉን ያዘ፡፡ ነገር ግን እግዚአብሔር ቅሉን አዘዘለትና ከዮናስ ራስ ላይ ጥላ ትሆነው ዘንድ ከፍ ከፍ አደረጋት፡፡ ዮናስም ስለቅሊቱ ደስ አለው፡፡ ነገር ግን በነጋ ጊዜ እግዚአብሔር ትልቁን ትል አስነሥቶ ቅሊቱን መታ ቅሊቱም ወዲያው ደረቀች፡፡ ዮናስንም ፀሐዩ መታው፡፡ ተስፋ ቆርጦም “ከሕይወት ሞት ይሻለኛል” አለ፡፡

ቅጠሉ በመድረቁ ዮናስ ባዘነ ጊዜ እግዚአብሔር ^“አንተ ላልደከምክበት እና በአንድ ቀን በቅሎ ላደገ ቅል ስታዝን እነሆ በታላቂቱ ነነዌ ከተማ ያሉ ከአንድ መቶ ሃያ ሺሕ በላይ ሕዝብና እንስሳቱ የእጄ ፍጥረቶች ስለሆኑ ያሳዝኑኛል^” በማለት ነቢዩ ዮናስን ተናገረው፡፡ ውሸታም ላለመባል መኮብለሉም ስሕተት መሆኑን አስረድቶታል፡፡

ነቢዩ ዮናስ ሐሰተኛ እንዳይባልም ከሰማይ የወረደው እሳት እንደ ደመና ሆኖ ከላይ የታላላቅ ዛፎች ቅጠል እስኪጠወልጉ ድረስ አድርቆ ለሕዝቡ አሳይቷቸዋል፡፡ ንስሓቸው በከንቱ እንዳልቀረም አስረድቷቸዋል (ትንቢተ ዮናስ)፡፡ በሦስት ቀን ሱባኤም በንስሓ ተመልሰዋልና እግዚአብሔር ሊያመጣ ካለው መቅሰፍት አድኗቸዋል፡፡

ጾመ ነነዌ የእግዚአብሔርን ቸርነትና መሐሪነት የምናስታውስበት ጾም ነው፡፡ ይኸውም እኛ ፍጡራኑ በበደልን ጊዜ ፈጽሞ ከማጥፋት ይልቅ ምክንያት ፈልጎ እንድንድን ያደርገናል፡፡ ዮናስ ለስብከት ፈቃደኛ ባይሆን እንኳን እግዚአብሔር በተለየ ጥበቡ እንዲሔድ አድርጎታል፡፡ በእርግጥ እግዚአብሔር ሌላ የሚልከው ነቢይ አጥቶም አይደለም፤ እርሱንም ጭምር ሊያስተምረው ስለ ፈለገ እንጂ፡፡ የነነዌ ሰዎች የተነሳሕያን ምሳሌ ናቸው፡፡ ይህም ማለት ሰው ጥፋቱን አምኖ ንስሐ ከገባ እግዚአብሔር ይቅር ማለቱን አይተውም፡፡ ለዚህም ነው ዮናስን ^‹‹አንተ ላልደከምክበት እና በአንድ ቀን በቅሎ ላደገ ቅል ስታዝን እነሆ በታላቂቱ ነነዌ ከተማ ያሉ ከአንድ መቶ ሃያ ሺሕ በላይ ሕዝብና እንስሳቱ የእጄ ፍጥረቶች ስለ ሆኑ ያሳዝኑኛል^›› ያለው፡፡

ቀደምት የቤተ ክርስቲያን አባቶቻችን ይህን እና ሌሎች አጽዋማትን እንድንጾም የወሰኑልን ያለ ምክንያት አይደለም፡፡ ሕጉ የተዘጋጀልን እንደ ነነዌ ሰዎች እኛም ጾመን፣ ጸልየን ከኃጢአታችን እንነጻ ዘንድ ነው፡፡ ዛሬ ዓለማችን በኃጢአት ማዕበል እየተናወጠች ባለችበት ወቅት እኛም እንደ ነነዌ ሰዎች ከበደላችን ብንመለስ እና ንስሐ ብንገባ ቸሩ ፈጣሪያችን እግዚአብሔር ይቅርታና ምሕረት የባሕርይ ገንዘቡ ስለ ሆነ ^‹‹ወደ እኔ ተመለሱ፤ እኔም ይቅር እላችኋለሁ፤^›› ይለናል፡፡

ስለሆነም በነቢዩ ዮናስ ላይ የተደረጉ ተአምራትንና ካለመታዘዝ የሚመጣ ቅጣት ቀላል አለመሆኑን በማስተዋል፣ ለነነዌ ሰዎች የወረደውን ምሕረት በመገንዘብ ለእግዚአብሔርም ሆነ ለሃይማኖት አባቶች እና ለወላጆቻችን መታዘዝ ይገባናል፡፡ ስንጾምም እግዚአብሔር አምላካችን መዓቱን በምሕረት፣ ቍጣውን በትዕግሥት መልሶ በኃጢአት ለጠፋው ዓለም ይቅርታውን ይልካል፡፡ በመጾማችን ራሳችን ከመዓትና ከመቅሠፍት ከመዳናችን ባሻገር በእኛ በደል ምክንያት አገራችን፣ ዕፀዋቱና እንስሳቱም ሳይቀር ከድርቅና ከቸነፈር ይተርፋሉና፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር