Archive for category: Uncategorized

በጳጉሜን ወር በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በድምቀት ከሚከበሩ በዓላት አንዱ የሊቀ መላእክት ቅዱስ ሩፋኤል ዓመታዊ በዓል ነው፡፡ ሊቀ መላእክት ቅዱስ ሩፋኤል ከሰባቱ ሊቃነ መላእክት አንዱ ነው፡፡ “ከከበሩ ከሰባቱ አለቆች አንዱ አለቃ እኔ ሩፋኤል ነኝ” እንዲል፡፡ (ጦቢ. ፲፪፥፲፭) ቅድስት ቤተ ክርስቲያንም ይህንን መሠረት አድርጋ ጳጉሜን ፫ ቀን በየዓመቱ በዓሉን ታከብራለች፡፡

በዓሉን የምናከብርበት ምክንያት በድርሳነ ሩፋኤል ላይ እንደሚከተለው ተጽፏል:-

ይህም ዕለት በሊቀ ጳጳሱ በአባ ቴዎፍሎስ ዘመን እስክንድርያ በምትባል ሀገር ዳርቻ ባለች ደሴት በውስጧ ብዙ ተአምራት የተፈጸሙባት በቅዱስ ሩፋኤል ስም ያታነጸች ቤተ ክርስቲያን የተባረከችበትና የተቀደሰችበት ዕለት ነው፡፡ ይህም የሆነው አንዲት በጣም ሀብታም የሆነች ሮማዊት ሴት ንዑድ ክቡር የሚሆን የቅዱስ ሩፋኤልን ሥዕልና ልጆቿን እንዲሁም ከባሏ በውርስ ያገኘችውን ብዙ ገንዘብ ይዛ ወደ ሊቀ ጳጳሱ ወደ አባ ቴዎፍሎስ ዘንድ በመጣችበት ጊዜ ነበር፡፡ ከመጣችም በኋላ በሊቀ ጳጳሱ ቤት ፊት ለፊት ያለውን ኮረብታ አስቆፈረችና ከመሬት ውስጥ ወርቅ የተከማቸበት ሳጥን ተገኘ፡፡

ከዚህም በኋላ ሊቀ ጳጳሱ አባ ቴዎፍሎስ ብዙ አብያተ ክርስቲያናትን አሣነጸ፤ ከእነዚህም ውስጥ እስክንድርያ በምትባል ሀገር ዳርቻ ባለች ደሴት ላይ ክቡር በሚሆን በቅዱስ ሩፋኤል ስም የተሠራች ይህች ቤተ ክርስቲያን ትግኝበት ነበር፡፡ ሥራዋንም ሠርቶ በፈጸመ ጊዜ በዚችው ዕለት በታላቅ ክብር አከበራት፣ ባረካት፣ ቀደሳት፡፡ ብዙ ሕዝብና ምእመናን በቤተ ክርስቲያኒቱ ውስጥ ሲጸልዩ ሣለ ቤተ ክርስቲያኒቱ ተንቀጠቀጠች፤ ብዙም ታወከች ማዕበልም እንደሚያንገላታው መርከብ ተንገላታች፡፡ ከመንቀጥቀጡም የተነሣ ቤተ ክርስቲያኒቱ በባሕር አሸዋ ላይ እና ለመንቀሳቀስ በባሕር ውስጥ ጸንቶ የሚኖር ከሌሎች ዓሣ ነባሪዎች እጅግ የሚበልጥ አሣ ነባሪ ጀርባ ላይ የታነጸች መሆኗን ዐይተው ተረዱ፡፡

ያም ዓሣ ነባሪ ከሰዎች ብዛት የተነሣ ክብደት ስለተሰማው ያቺን ቤተ ክርስቲያን ይገለብጣት ዘንድ ሰይጣን አነሣሣው፤ በውስጡ ያሉ ሰዎች እና ሊቀ ጳጳሱ ያድናቸው ዘንድ ወደ ጌታችንና አምላካችን ኢየሱስ ክርስቶስ በታላቅ ቃል ጮኹ፡፡ ክቡር የሚሆን ወደ ቅዱስ ሩፋኤልም ማለዱ፡፡

በዚያን ጊዜ ልዑል እግዚአብሔር ንዑድ ክቡር የሚሆን ቅዱስ ሩፋኤልን ላከላቸው፡፡ ከጭንቀታቸውም አዳናቸው፤ ከሐዘናቸውም አረጋጋቸው፣ ዓሣ ነባሪውንም “ባለህበት ቦታ ሳትንቀሳቀስ በእግዚአብሔር ትእዛዝ ጸንተህ ኑር” በማለት በያዘው ጦር ወግቶ እንዳይንቀሳቀስ ጸጥ አስደረገው፡፡ ያለ ምንም መንቀሳቀስ ባለበት ቦታ ጸጥ ብሎ ቆመ፤ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በዚያች ቤተ ክርስቲያን ብዙ ድንቅ ተአምራት ሲደረግባት፣ ሕሙማን ከደዌአቸው ሲፈወሱባት ቆዩ፡፡

ነገር ግን የእስላሞች መንግሥት እስኪቋቋም ድረስ በዚያ ሁኔታ እንዳለች ከዕለታት በአንድ ቀን ዓሣ ነባሪው ተንቀሳቀሰና የረጋ ባሕር ማዕበል ሞገድ ተነሥቶ ስለመታው ቤተ ክርስቲያኒቱ ፈራረሰች፡፡ በዚያች ቦታ ላይም የሚኖሩትን ብዙ ሰዎች ባሕሩ አሰጠማቸው፡፡

የቁስጥንጥንያ ሊቀ ጳጳሳት አባ ዮሐንስ ስለ ቅዱስ ሩፋኤል ታላላቅ ተአምራት ለጻድቁ አኖሬዎስ እንዲህ ሲል ተናገረ፤ “ንጉስ ሆይ እንግዲህ በማስተዋል ስማ ወደ አንተ እንመጣ ዘንድ በመርከብ ተሣፍረን ነበርና እንዲሁ በጉዞ ላይ ሳለን በአንድ ደሴት ውስጥ አንዲት ቤተ ክርስቲያን አየን ቀኑም ቀዳሚት ሰንበት ነበር፡፡ ወደ ወደቡም በደረስን ጊዜ ቅድስትና ክብርት በምትሆን በዕለተ ሰንበተ ክርስቲያን የጌታችን የመድኃኒታችን የኢየሱስ ክርስቶስን ቅዱስ ሥጋውን ክቡር ደሙን ለመቀበል ወደ እርሷ ስናመራ በዚያች ቤተ ክርስቲያን አካባቢ አንዲት አነስተኛ ደብር አገኘን፡፡ በውስጧም የሚኖሩ ብዙ ወንድሞች መነኮሳት ነበሩ፡፡ ክብር ምስጋና ለእርሱ ይሁንና በእግዚአብሔር ትእዛዝ ወደ እነርሱ በደረስን ጊዜ ምናልባት ከቀድሞ አባቶች የተፃፈ መጽሐፈ ብሉይ በእናንተ ዘንድ ቢኖር እመራመርበት ዘንድ ብትሰጡኝ ፈቃዳችሁን እጠይቃለሁ” አልኳቸው፡፡ እነርሱም “በቤተ ክርስቲያኒቱ ግምጃ ቤት ውስጥ ብዙ መጻሕፍት ይገኛሉ፤ ነገር ግን እኛ ትርጉማቸው ምን እንደሚል አናውቅም” አሉኝ፡፡

እኔም እስኪ አምጥታችሁልኝ ልመልከታቸው አልኳቸውና ካመጡልኝ በኋላ በእግዚአብሔር በደቀ መዛሙርት ፊት ያደረጋቸውን ልዩ ልዩ ተአምራትና ስለ ሰማይና ምድር ጥንት ተፈጥሮ እንዲሁም ከፍጥረተ ዓለም እስከ ኅልቀተ ዓለም ድረስ ያሉትን ሁኔታዎች ስመራመር አገኘሁ፡፡ እንዲሁም ሌሎችን መጻሕፍት ስመራመር ደቀ መዛሙርቱ ምሥጢረ መለኮቱን ይገልጥላቸው ዘንድ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን ጠይቀውት በደብረ ዘይት ሰብስቧቸው ሳለ ስለ ሰባቱ ሊቃነ መላእክት ሹመትና ማዕረግ የሚያስረዳ አባቶቻችን ሐዋርያት የጻፉትን አንድ መጽሐፍ አገኘሁ፡፡

በውስጡ የተፃፈውም እንዲህ የሚል ነበር፡፡ ሐዋርያት ፈጣሪያቸውን ጌታችን አምላካችን እግዚአብሔር ሆይ ስለ ቅዱስ ሩፋኤል ክብር ታስረዳን ዘንድ እንለምንሃለን፡፡ በምን ቀን፣ በየትኛው ወር እንደሾምኸው፣ ክብሩና ማዕረጉ፣ ከሌሎቹ ሊቃነ መላእክት ክብር ጋር ትክክል እንደሆነ ስለ እርሱ በዓለሙ ሁሉ እንድናስተምር ትገልጽልን ዘንድ እንማልዳለን አሉት፡፡

እርሱም ከወሩ አነስተኛ በሆነችው በጳጉሜን ሦስት ቀን የመታሰቢውን በዓል አድርጉ ብሎ ስለ አዘዛቸው በዚሁ ዕለት በዓሉ ይከበር ዘንድ ሕግ ሠርተው ወሰኑ፡፡

ቅዱስ ሩፋኤል የሰው ልጆች ከተያዙበት የኀጢአት ቍስል ይፈወሱ ዘንድ በአማላጅነቱና በጸሎቱ የማይለይ መልአክ እንደሆነ ቅዱሳት መጻሕፍት ይገልጻሉ፡፡ “በበሽታ ሁሉ ላይ በሰው ልጆችም

ቍስል ላይ የተሾመው ቅዱስ ሩፋኤል ነው” በማለት ሄኖክ ከእግዚአብሔር መልአክ ያገኘውን የምስክርነት ቃል ጽፏል (ሄኖክ ፲፥፲፫)፡፡

ቅዱስ ሩፋኤል ላረገዙ ሴቶችም ረዳታቸው ነው፡፡ ሴት በፀነሰቸወበት ወቅት ቅዱስ ሩፋኤል አይለያትም፡፡ ጽንሱ በማኅፀን እያለ ተሥዕሎተ መልክዕ (መልኩ በሥላሴ አርአያ መሳል) ከጀመረበት ቀን አንሥቶ እስከሚወለድበት ቀን ድረስ ቅዱስ ሩፋኤል በጥበቃው አይለያቸውም፡፡ በመውለጃቸው ቀን ሴቶች ከሚደርስባቸው ጭንቀትና ሕመም ስሙን ጠርተው ይማጸኑታል፡፡ ፈታሔ ማኅፀን ነውና ቅዱስ ሩፋኤልም ጭንቀታቸውን ያቀልላቸዋል፡፡

ቅዱስ ሩፋኤል የሰውን ልጆች በምንዝር ጌጥና በመሳሰሉት እንዲያጌጡ እንዲሁም ክፉ ሥራን እንዲሠሩ፣ ከእግዚአብሔርም እንዲለዩ ለማድረግ የሚጥረውን ጋኔን የመገሠጽ እና ያደረባቸውን ክፉ መንፈስ እንዲያስወግድ ሥልጣን የተሰጠው መልአክ ነው፡፡ “አዛዝዓልም ለሰዎች ሰይፍን ሾተል፣ ጋሻና ጥሩር መሥራትን አስተማራቸው፡፡ ከእነርሱም በታች ላሉት አምባሮችን፣ ጌጥን፣ ዐይን መኳልንና ቅንድብ መሸለልን፣ ከተመረጠና ከከበረ ከዕንቍም ሁሉ በከበረውና በተመረጠው ዕንቍ ማጌጥን፣ እንሶስላ መሞቅን ሁሉና የዓለሙን ለውጥ አሳያቸው፡፡” እንዲል (ሄኖክ ፪፥፲፰)፡፡ ይህን አዛዝኤል የተባለውን ጋኔን በእሳት ሰይፍ እየቀጣ በረቂቅ አሥሮ ወደ ጥልቁ የጣለው ይኸው መልአክ ቅዱስ ሩፋኤል ነው፡፡

የሊቀ መላእክት ቅዱስ ሩፋኤል በረከት ረድኤት ይደርብን፡፡

በኢትዮጵያ ኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ሥርዓት መሠረት በወርሐ ነሐሴ ከሚከበሩ በዓላት መካከል አንዱ የደብረ ታቦር በዓል ነው፡፡ ይህንንም አስመልከቶ ቅዱስ ወንጌል ሲነግረን፡- ጌታችን ኢየሱስም ወደ ፊልጶስ ቂሣሪያ ሀገር በደረሰ ጊዜ ደቀ መዛሙርቱን “የሰውን ልጅ ማን ይሉታል?” ብሎ ጠየቃቸው፡፡ እነርሱም “መጥምቁ ዮሐንስ ነው የሚሉ አሉ፣ ሌሎችም ኤልያስ፣ ሌሎችም ኤርምያስ ወይም ከነቢያት አንዱ ነው ይላሉ” አሉት፡፡ እርሱም “እናንተስ ማን ትሉኛላችሁ?” አላቸው፡፡ ቅዱስ ጴጥሮስም “አንተ የሕያው እግዚአብሔር ልጅ ክርስቶስ ነህ” አለው፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስም ደቀ መዝሙሩን ቅዱስ ጴጥሮስን   “የዮና ልጅ ስምዖን ሆይ አንተ ብፁዕ ነህ፤ በሰማይ ያለው አባቴ ነው እንጂ ሥጋና ደም ይህን አልገለጠልህም፡፡” በማለት መለሰለት፡፡ (ማቴ. ፲፮÷፲፫-፳፤ ፲፯፥፩-፰)

ይህም በሆነ በስድስተኛው ቀን ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሦስቱን ደቀ መዛሙርት ማለትም፡- ቅዱስ ጴጥሮስን፣ ቅዱስ ዮሐንስንና ቅዱስ ያዕቆብን ይዞ ሌሎቹን ደቀ መዛሙርት ደግሞ በእግረ ደብር (በተራራው ሥር) ትቶ ወደ ታቦር ተራራ ወጣ፡፡ በዚያም ሙሴን ከመቃብር፣ ኤልያስን ከብሔረ ሕያዋን ጠርቶ በፊታቸው ብርሃነ መለኮቱን ገለጠላቸው፡፡ ይህ ጌታችን መድኃኒታችን ብርሃነ መለኮቱን ክብረ መንግሥቱን የገለጠበት ዕለትም በቅድስት ቤተ ክርስቲያናችን ከሚከበሩ ዐበይት በዓላት ውስጥ አንዱ ሆኖ በየዓመቱ ከነሐሴ ፲፫ ቀን በድምቀት ይከበራል፡፡ ከዋዜማው ነሐሴ ፲፪ ቀን ጀምሮ በሊቃውንቱ የሚቀርበው ስብሐተ እግዚብሔር ዕለቱን የሚያዘክር ነው፡፡

በዓሉ በምእመናን ዘንድ “ቡሄ” በመባል ይታወቃል፡፡ በሀገራችን ኢትዮጵያም ክረምቱ፣ ጭጋጉ፣ ደመናው ተወግዶ የብርሃን ወገግታ የሚታይበት ጊዜ በዚሁ በዓል አካባቢ ስለሆነ በዓሉ የ“ቡሄ” በዓል ተብሎ ይጠራል፡፡ በዓለ ደብረ ታቦር ጌታችን ምሥጢረ መለኮቱን የገለጠበት፤ ብርሃን የታየበትና ድምፀ መለኮቱ የተሰማበም ዕለት በመሆኑም “የብርሃን” በዓል ይባላል፡፡

የክረምቱ ጨለማነት አልፎ ብርሃን፣ ወገግታ የሚታይበት፤ ሰማይ ከጭጋጋማነት ወደ ብሩህነት የሚሸጋገርበት ወቅት በመሆኑ ከደብረ ታቦር በዓል በኋላ የጠነከረ ክረምት አይኖርም፡፡ “ቡሄ ከዋለ የለም ክረምት፤ ዶሮ ከጮኸ የለም ሌሊት” እንዲሉ ኢትዮጵያውያን በብሂላቸው፡፡

ከላይ በጥቂቱ ለመግለጽ እንደሞከርነው ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሦስቱን ደቀ መዛሙርት ወደ ተራራው ይዟቸው ከወጣ በኋላ “መልኩም በፊታቸው ተለወጠ፤ ፊቱም እንደ ፀሐይ አበራ፤ ልብሱም እንደ በረዶ ነጭ ሆነ፡፡ እነሆ ሙሴ እና ኤልያስም ከእርሱ ጋር ሲነጋገሩ ታዩአቸው፡፡” በማለት ብርሃነ መለኮቱን መግለጡን መጽሐፍ ቅዱስ ያስረዳናል፡፡ (ማቴ. ፲፯፥፪-፫) በዚህ ወቅት ብሩህ ደመና መጥቶ ጋረዳቸው፡፡ ከደመናው ውስጥም “የምወደው፤ በእርሱም ደስ የሚለኝ ልጄ ይህ ነው፤ እርሱን ስሙት” የሚል ቃል መጣ፡፡ ይህም የቅድስት ሥላሴን አንድነትና ሦስትነት በታቦር ተራራ ላይ መገለጹን ያመለክተናል፡፡

ለምን ወደ ተራራ ይዟቸው ወጣ?

ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ደቀ መዛሙርቱን ወደ ተራራ ይዟቸው የወጣው ስለ ሁለት ነገር እንደሆነ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን ያስተምራሉ፡፡ የመጀመሪያው፡- በማርቆስ ወንጌል ላይ የእግዚአብሔር መንግሥት እስክትመጣ ድረስ ሞትን የማይቀምሱ እንዳሉ አስተምሯቸው ነበርና ይህ እውነት መሆኑን ለማሳየት ወደ ተራራ ይዟቸው ወጥቷል፡፡ “እውነት እላችኋለሁ በዚህ ከቆሙት ሰዎች የእግዚአብሔርን መንግሥት በኃይል ስትመጣ እስኪያይዋት ድረስ ሞትን የማይቀምሱት አሉ” እንዲል ኤልያስን ከብሔረ ሕያዋን አምጥቶ አሳይቷቸዋል፡፡ (ማር. ፱፥፩) ሁለተኛው፡-  በዚህ ዕለት ምሥጢረ ሥላሴን እንዲረዱ የሦስትነት ምሥጢር ገልጦ ያሳያቸው ዘንድ ወደ ተራራ ይዟቸው ወጥቷል፡፡ ሌላው “ታቦር ወአርሞንኤም በስመ ዚአከ ይትፌሥሑ ወይሴብሑ ለስምከ፤ ታቦርና አርሞንኤም በስምህ ደስ ይላቸዋል፤ ስምህንም ያመሰግናሉ” ሲል ነቢየ እግዚአብሔር ዳዊት በትንቢት ተናግሮ ነበርና ይህ ይፈጸም ዘንድ ወደ ተራራ ይዟቸው ወጥቷል፡፡ (መዝ. ፹፰፥፲፪-፲፫)

ዘጠኙን ሐዋርያት ከተራራው ግርጌ ለምን ተዋቸው? 

ዘጠኙን ደቀ መዛሙርት ከታቦር ተራራ ግርጌ ትቷቸው ሦስቱን ብቻ ይዟቸው ወጥቷል፡፡ ለምን ቢሉ፡- ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ወደ ኢየሩሳልም ሄዶ ከሽማግለዎች፣ ከካህናትና ከጻፎች ብዙ መከራ እንደሚቀበል፣ እንደሚሞትና በሦስተኛውም ቀን እንደሚነሣ ለደቀ መዛሙርቱ ሲነግራቸው ቅዱስ ጴጥሮስ ግን ለጌታው ካለው ጽኑ ፍቅር፣ እንደዚሁም  በዚህ ምድር ላይ ሳለ ሹመት ሽልማትን ይሻ ነበርና “አቤቱ ይህ አይሁንብህ፤ ከቶም አይድረስብህ” አለው፡፡ (ማቴ.፲፮፥፳፪)፤ እንዲሁም ሁለቱ ደቀ መዛሙርት ዮሐንስና  ማርቆስ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ይህንን ዓለም ለመግዛት የመጣ ስለመሰላቸው እናታቸው “እነዚህን ሁለቱ ልጆቼ በመንግሥትህ አንዱን በቀኝህ፣ አንዱን በግራህ እንዲቀመጡ አድርግልኝ” ብላ በተማጸነች ጊዜ ጌታችን “የምትለምኑትን አታውቁም፤ እኔ የምጠጣውን ጽዋ መጠጣት ትችላላችሁን? እኔስ የምጠመቀውን ጥምቀት ትጠመቃላችሁን?” አላቸው፡፡ እነርሱም “አዎን እንችላለን” ብለው መልሰዋል፡፡ (ማቴ. ፳፥፳-፳፫)

ይህም ልክ እንደ ቅዱስ ጴጥሮስ ምድራዊ ሹመትን መሻታቸው፣ እንዲሁም ለጌታቸው ጽኑ ፍቅር እንዳላቸው ለመግለጽ ይህንን ብለዋልና ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ምድራዊ አምላክ ብቻ ሳይሆን ይህን ዓለም ካለመኖር ወደ መኖር ያመጣ መሆኑን፣ በኋላም ይህን ዓለም እንደሚያሳልፋት፣ ምድራዊ ብቻ ሳይሆን ሰማያዊ አምላክ መሆኑን ለማሳየት ሦስቱን ወደ ተራራው ይዟቸው ወጥቷል፡፡ በዚያም ብርሃነ መለኮቱን ገለጠላቸው፡፡ ለሦስቱ የገለጠላቸውን ምሥጢርም ምንም የሚሳነው ነገር የሌለው አምላክ ነውና በእግረ ደብር ላሉት ለስምንቱ ሐዋርያትም ገልጦላቸዋል፡፡ ምነው ይሁዳን ተወው ስንል ደግሞ ይሁዳ አሳልፎ እንደሚሰጠው ያውቃልና ይህንን ምሥጢር ያይ ዘንድ ስላልፈቀደ ነው፡፡ ስለዚህም ይሁዳን ለመለየት ዘጠኙን ከተራራው ግርጌ አቆይቷቸዋል፡፡

ጅራፍ፡-

የደብረ ታቦር በዓል ከመድረሱ ጥቂት ቀናት ቀደም ብሎ በገጠሪቱ የሀገራችን ክፍሎች ልጆች ባለ ሦስት ግምድ ጅራፍ ገምደው ከብቶች እየጠበቁ ማጮህ ይጀምራሉ፡፡ ይህም በዕለቱ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ብርሃነ መለኮቱን በገለጠበት ጊዜ አብ በደመና ሆኖ “የምወደው ልጄ ይህ ነው፤ እርሱን ስሙት” ሲል የተናገረው ድምጽ ምሳሌ ነው፡፡ ከድምጹ አስፈሪነት የተነሣም ሦስቱም ሐዋርያት በግምባራቸው ወደ መሬት መውደቃቸውን ቅዱስ መጽሐፍ ያስረዳናል፡፡ “ደቀ መዛሙርቱም ሰምተው በግምባራቸው ወደቁ” እንዲል፡፡ (ማቴ. ፲፯፥፮) 

ሙልሙል ዳቦ፡-

የሙልሙል ዳቦ ትውፊታዊ አመጣጥ ጌታችን ብርሃነ መለኮቱን በገለጠበት ዕለት ደብረ ታቦርንና ዙሪያውን በብርሃን መልቶት ስለነበር በዚያ የነበሩ ሕፃናት እረኞች ቀኑ የመሸ ስላልመሰላቸውም ነበር፡፡ ከዚህም የተነሣ በዚያው ሆነው ከብቶቻቸውንና በጎቻቸውን እየጠበቁ ቆይተዋል፡፡ ይህ የልጆቻቸው ያለ ወትሮው መዘግየት ያሳሰባቸው ወላጆቻቸውም በፍጥነት የሚደርሰውን ያልቦካ ዳቦ ጋግረው ይዘውላቸው የመሄዳቸው ምሳሌ ነው፡፡

በዚህም ምክንያት ኦርቶዶክሳውያን ሙልሙል ዳቦ ጋግረው ልጆች ዕለቱን በማሰብ “ቡሄ በሉ” እያሉ በየቤታቸው ሲመጡ ሙልሙል ዳቦ ይሰጣቸዋል፡፡ ሕፃናቱም የጌታን በዓል ሊያበሥሩ እየዘመሩ ሲመጡ የምሥራች (ወንጌልን) ይዘው ወደ ምእመናን የተላኩት የደቀ መዛሙርት ምሳሌ ናቸው፡፡ ምእመናን ድምጻቸውን ሰምተው ለሕፃናቱ መስጠታቸውም ምእመናን የክርስቶስ ደቀ መዛሙርት በክብር የመቀበላቸውንና በእነርሱ የተሰበከላቸውነ የክርስቶስን ቃል የመስማታቸው ምሳሌ ነው፡፡ ሐዋርያት በገቡበት ሀገር ሁሉ አስተምረው አጥምቀው የጸጋ ልጅነትን አሰጥተው እንደሚቆዩ ሁሉ ልጆችም ዘምረው አመስግነው መርቀው “ውለዱ ክበዱ የመንግሥተ ሰማያት ወራሾች ያድርጋችሁ” ብለው አመስገነው ይሄዳሉና ሕፃናቱ በሐዋርያት ይመሰላሉ፡፡

ችቦ

ችቦ የጌታችንን ብርሃነ መለኮት መገለጥ የሚያመለክት ነው፡፡ በመሆኑም ችቦ ለኩሰን በዓሉን እናከብራለን፡፡ የዚህ ችቦ ትውፊታዊ አመጣጥም በብርሃኑ ድምቀት የቀኑን መምሸት ያልተረዱ እረኞች በሜዳ መቅረታቸው ምክንያት ወላጆች ከየመንደራቸው ችቦ ለኩሰው ልጆቻቸውን ፍለጋ የሄዱበትን ታሪክ እያዘከርን በዓሉን እናከብራለን፡፡

በአጠቃላይ በታቦር ተራራ ላይ፡-

• “ታቦርና አርሞንኤም በአንተ ስም ደስ ይላቸዋል” (መዝ. ፹፰፥፲፪) ተብሎ የተነገረው ትንቢት ተፈጸመ።
• መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ፍጹም አምላክነቱን ገለጠ።
• ምሥጢረ ሥላሴ ተገለጠ/አብ በደመና ድምጹን በማሰማት፣ መንፈስ ቅዱስ በብርሃን፣ ወልድ በአካል/።
• ሙሴ፦ “እኔ ጠላት ብገድልም፣ ደመና ብጋርድም፣ መና ባወርድም፣ እስራኤልን ከክፋታቸው መልሶ ማዳን አልተቻለኝም። ለአንተ ግን ሁሉ ይቻልሃል። ደግሞስ የእኔን ፈጣሪና ጌታ እንዴት ሙሴ ይሉሃል? የሙሴ ጌታ ይበሉህ እንጂ” በማለት የኢየሱስ ክርስቶስን አምላክነት መሰከረ።
• ኤልያስ፦ “እኔ ሰማይ ብለጉም፣ እሳት ባዘንብም እስራኤልን ከክፋታቸው መልሶ ማዳን አልተቻለኝም። ለአንተ ግን ይቻልሃል። ደግሞስ የኔን ፈጣሪና ጌታ እንዴት ኤልያስ ይሉሃል? የኤልያስ ጌታ ይበሉህ እንጂ” በማለት የኢየሱስ ክርስቶስን አምላክነት መሰከረ።
• ቅዱስ ጴጥሮስም በሕይወት፣ በእምነት፣ በቤተ ክርስቲያንና በአገልግሎት መኖር መልካም እንደሆነ ሲገልጥ “በዚህ መሆን ለእኛ መልካም ነው” በማለት ተናገረ።
• የእግዚአብሔር መንግሥት ሕጉን ጠብቀው ለሚኖሩ ለሁሉም መሆኑን ለማጠየቅ ሙሴን ከአገቡት፣ ኤልያስን ከደናግልና ሐዋርያትን ከዓለም አምጥቶ አሳየን።
• ደብረ ታቦር የወንጌል፣ የመንግሥተ ሰማያት የቤተ ክርስቲያን ምሳሌ መሆኗን፤ ነቢያት በትንቢትና በምሳሌ፣ ሐዋርያት በግልጥና በተግባር የሰበኳት መሆኗን ገለጠ።

ቅድስት ቤተ ክርስቲያን በነቢያትና በሐዋርያት መሠረትነት ላይ የጸናች (በነቢያት ትንቢት፣ በሐዋርያትም ስብከት ላይ ሳትናወጽ ጸንታ የቆመች) መሆኗን ለማጠየቅ የብሉይ ኪዳን ነቢያትንና የሐዲስ ኪዳን ሐዋርያትን ወደ ተራራው ጠርቶ ብርሃነ መለኮቱን ገለጠላቸው፡፡

ከበዓሉ ረድኤት በረከት ያሳትፈን። አሜን!

ነሐሴ ፯ ቀን እግዚአብሔር የመላእክት አለቃ ቅዱስ ገብርኤልን ወደ ከበረና ከፍ ከፍ ወዳለ ጻድቅ ኢያቄም ላከው፡፡ አምላክን የወለደች የእመቤታችን የድንግል ማርያምን ፅንሰቷንና ልደቷን በእርሱም ለዓለሙ ሁሉ ድኅነትና ተድላ ደስታ እንደሚሆን ነገረው፡፡

ይህ ጻድቅ ሰው ኢያቄምና የከበረች ሚስቱ ሐና ልጅ ሳይወልዱ ሸመገሉ፡፡ የከበረች ሐና መካን ሁናለችና ስለዚህም እጅግ ያዝኑ ነበር፤ የእስራኤል ልጆች ልጅ ያልወለደውን ከእግዚአብሔር በረከትን ያጣ ነው እያሉ ያቀልሉት ነበርና፡፡ እነርሱም ልጅ ይሰጣቸው ዘንድ ወደ እግዚአብሔር ዘወትር ፈጽሞ ይለምኑ ነበር፡፡ ከዚህም በኋላ ወንድ ልጅን ወይም ሴት ልጅን ቢወልዱ ለእግዚአብሔር ቤት አገልጋይ ሊያደርጉት ስዕለትን ተሳሉ፡፡ የልቡናቸውን መሻት የሆነውን ልጅ እንዲሰጣቸው እግዚአብሔርን ዘወትር በቤተ መቅደስ ተገኝተው ዕንባቸውን እያፈሰሱ መማጸናቸውን አላቋረጡም፡፡

ከዕለታት በአንድ ቀንም የከበረ ኢያቄምም በተራራ ላይ ሳለ ሲጸልይና ሲማልድ እነሆ እንቅልፍ እንቅልፍ ብሎት ተኛ፡፡ ያን ጊዜ የመላእክት አለቃ ቅዱስ ገብርኤል ተገለጸለት፡፡ እንዲህም አለው፡- “ሚስትህ ሐና ትፀንሳለች ዓለም ሁሉ ደስ የሚሰኝባትን የብዙዎችም ዐይነ ልቡናቸው በእርሷ የሚበራላቸውን በእርሷም ድኅነት የሚሆንባትን ሴት ልጅን ትወልድልሃለች” አለው፡፡

ሐናም በበኩሏ “አቤቱ ጌታዬ የአባቶቼ የእስራኤል አምላክ እኔ ባርያህ እለምንሃለሁ፤ ስማኝ ለዓይኔ ማረፊያ ለልቤ ተስፋ የምትሆነኝ የተባረከች ሴት ልጅ የማኅፀኔን ፍሬ ስጠኝ” ብላ ስትለምን ዋለች፡፡ ርግብ ከልጆቿ ጋር ስትጫወት ዓይታም በተሰበረ ልብ ውስጥ ሆና “አቤቱ ጌታዬ ለዚች ግእዛን ለሌላት እንስሳ ልጅ የሰጠህ አምላክ ምነው ለኔ ልጅ ነሳኸኝ?” ብላ ምርር ብላ አለቀሰች፡፡

ሐና እና ኢያቄም ከካህኑ ዘካርያስ ዘንድ ሄደው “አቤቱ ጌታችን ሆይ ወንድ ልጅ ብንወልድ ተምሮ ቤተ እግዚአብሔርን አገልግሎ እንዲኖር እንሰጣለን፤ ሴት ልጅም ብንወልድ ማይ(ውኃ) ቀድታ፣ መሶበ ወርቅ ሰፍታ፣ መጋረጃ ፈትላ፣ ካህናትን አገልግላ እንድትኖር እንሰጣለን” ብለው ስዕለት ገቡ፡፡ ካህኑ ዘካርያስም “እግዚአብሔር ጸሎታችሁን ይስማችሁ፤ ስዕለታችሁን ይቀበልላችሁ፤ የልቡናችሁን መሻት ይፈጽምላችሁ” ብሎ ቡራኬ ሰጥቶ ሸኛቸው።

ሐና እና ኢያቄም ዕለቱን ራእይ ዓይተው አደሩ፡፡ ራእዩም እንዴት ነው ቢሉ፡- ኢያቄም ፯ቱ ሰማያት እንደ መጋረጃ ተገልጠው ከላይኛው ሰማይ ነጭ ርግብ ወርዳ በሐና ራስ ላይ ስታርፍ፤ በጆሮዋም ገብታ በማኅፀኗ ስትተኛ አየ፡፡ ሐናም የኢያቄም መቋሚያ ለምልማ አፍርታ ፍጥረት ሁሉ ሲመገባት አየች፡፡ ከዚህም በኋላ ኢያቄም ያየውን ራእይ ለሐና፣ ሐና ያየችውን ራእይ ደግሞ ለኢያቄም በመንገር ራሳቸውን እግዚአብሔር ለገለጸላቸው ነገር ለማዘጋጀት ተስማሙ፡፡

ሁለቱም በአንድ ልብ ሆነው ዕለቱን በሩካቤ ሥጋ አልተገናኙም፤ ፈቃደ እግዚአብሔር ቢሆን ነው ብለው “አዳምንና ሔዋንን ብዙ ተባዙ ምድርንም ምሉአት ብሎ ያበሰረ አምላክ ለኛስ ይልክልን የለምን?” ብለው ዕለቱን መኝታ ለይተው እስከ ፯ ቀን ድረስ ሰነበቱ፡፡ ነሐሴ በባተ በሰባተኛው ቀን መልአኩ ቅዱስ ገብርኤል ከእግዚአብሔር ተልኮ “ከሰው የበለጠች፤ ከመላእክት የከበረች ደግ ፍጥረት ትወልዳላችሁ” ብሎ ለሐና ነገራት፡፡

በፈቃደ እግዚአብሔር፣ በብሥራተ መልአክ እመቤታችን እግዝእትነ ማርያም ነሐሴ ፯ ቀን ተፀነሰች፡:

ቅዱስ ያሬድ “ማርያምሰ ተኀቱ እምትካት ውስተ ከርሱ ለአዳም ከመ ባሕርይ ጸዓዳ፤ ማርያምስ ከጥንት ጀምሮ በአዳም ባሕርይ ውስጥ እንደ ነጭ ዕንቁ ታበራለች” በማለት እንደተናገረው እግዚአብሔር ቅድስት ድንግል ማርያምን ለአዳምና ለልጆቹ ሁሉ ድኅነት መሠረት እንዳደረጋት፣ ሊመረመር በማይችል ጥበቡም እንዳዘጋጃት ተናግሯል፡፡ አባ ሕርያቆስም በቅዳሴ ማርያም ድርሰቱ “ኦ ድንግል አኮ በፍትወተ ደነስ ዘተፀነስኪ አላ በሩካቤ ዘበሕግ እምሐና ወኢያቄም ተወለድኪ፤ ድንግል ሆይ በኃጢአት ፍትወት የተፀነስሽ አይደለም፤   በሕግ በሆነ ሩካቤ ከሐና ከኢያቄም ተወለድሽ እንጂ” ብሎ አመስግኗታል፡፡

ቅድስት ኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያንም ይህንን መሠረት አድርጋ ዕለቱን በድምቀት ታከብረዋለች፡፡

የእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ምልጃዋ በረከቷ በሁላችን ላይ ይደር፡፡ አሜን፡፡

ምንጭ፡- ስንክሳር ነሐሴ ፯ ቀን

ለግቢ ጉባኤያት ተማሪዎቻችንና ለመላው ኦርቶዶክሳውያን፤

እንኳን ለፍልሰታ ማርያም ጾም በሰላም አደረሳችሁ!

አምላክን የወለደች እመቤታችን ድንግል ማርያም ከዕረፍቷ በኋላ ከእርሳቸው ስለመለየቷ ሐዋርያት ፈጽሞ እያዘኑ ነበር፡፡ ከዚህም በኋላ የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ተገለጠላቸው፤ እርሷን በሥጋ ያዩ ዘንድ እንዳላቸውም ተስፋ ሰጣቸው፡፡

ወንጌላዊ ዮሐንስም እስያ በሚባል አገር እያስተማረ ሳለ በነሐሴ ወር ዐሥራ ስድተኛ ቀን ተድላ ደስታ ወደአለባት ገነት በመንፈስ ቅዱስ ተነጠቀ፡፡ የክብር ባለቤት ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስን የእመቤታችን ማርያም ሥጋዋ ካለበት ከዕፀ ሕይወት ዘንድ ተቀምጦ አየው፡፡ የንጽሕት እናቱንም ሥጋ ታወጣ ዘንድ ምድርን እንዲጠሩዋት ሰባቱን የመላእክት አለቆች አዘዛቸው፤ እነርሱም ”የንጽሕት እናቱን ሥጋ ታወጪ ዘንድ እግዚአብሔር አዞሻል‘ አሏት፡፡ያን ጊዜም ከዕፀ ሕይወት በታች ካለ መቃብር የእመቤታችን ማርያም ሥጋዋ ወጣ፡፡

የክብር ባለቤት ጌታችንም እንዲህ እያለ አረጋጋት፤ ”የተወደድሽ የወለድሽኝ እናቴ ሆይ ዘላለማዊ ወደ ሆነ መንግሥተ ሰማያት አሳርግሽ ዘንድ ነዪ፡፡‘ ያን ጊዜም በገነት ያሉ ዕፅዋት ሁሉም አዘነበሉ፤ መላእክት፤ የመላእክት አለቆች ጻድቃን ሰማዕታትም እየሰገዱላትና ፈጽሞ እያመሰገኗት አሳረጓት፡፡ አባቷ ዳዊትም ንግሥት እመቤታችን ወረቀ ዘቦ ለብሳ ደርባ ደራርባ በቀኝህ ትቀመጣለች እያለ በበገና አመሰገናት፡፡ በኪሩቤል ሠረገላ ተቀምጣ ከዐረገች በኃላ በልጆችዋና በፈጣሪዋ ቀኝ በታላቅ ክብር ተቀመጠች፡፡ ወንጌላዊ ዮሐንስም ከእርሷ በረከትን ተቀብሎ ሰግዶላት ተመልሶ ከሰማይ ወረደ፤ ሐዋርያትን ተሰብስበው ስለእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ሥጋ ፈጽሞ ሲያዝኑና ሲተክዙ አገኛቸው፡፡ እርሱም እንዳየ እንደሰማ ሥጋዋንም በታላቅ ክብር በምስጋና እንዳሳረጓት ነገራቸው፡፡ ሐዋርያትም በሰሙ ጊዜ ዮሐንስ እንዳየና እንደሰማ ባለማየታቸውና ባለመስማታቸው እጅግ አዘኑ፡፡ ከዚህም በኋላ እያዘኑ ሳሉ እነሆ የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ተገለጠላቸውና ”የፍቅር የአንድነት ልጆች ሰላም ይሁንላችሁ፤ ስለ እናቴ ማርያም ሥጋ ለምን ታዝናላችሁ፡፡ እነሆ እኔ እርስዋን በሥጋ ላሳያችሁ ልባችሁም ደስ ሊለው ይገባዋል‘ አላቸው፡፡ ይህንንም ብሎ ከእርሳቸው ዘንድ ወደ ሰማይ ዐረገ፡፡

ሐዋርያትም ዓመት ሙሉ ቆዩ፤ የነሐሴም ወር በባተ ቀን ለሐዋርያት ዮሐንስ እንዲህ አላቸው፡፡ ”አምላክን የወለደች የእመቤታችንን ሥጋዋን ለማየት የተዘጋጀን አድርጎ ያሳየን ዘንድ ኑ ይህን ሁለት ሱባዔ በጾም የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስን እንለምነው” በልጅዋ በወዳጅዋ ቀኝ ተቀምጣ አይተን በእርሷ ደስ እንዲለን፡፡‘

በዚያን ጊዜም ዮሐንስ እንዳላቸው በጾም በጸሎት ሱባዔ ያዙ፤ የነሐሴ ወር እንደዛሬ ዐሥራ ስድስተኛ ቀን በሆነ ጊዜ የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሁሉንም ሐዋርያት ወደ ሰማይ አወጣቸው፡፡ በታላቅ ክብር በተወደደ ልጅዋ ቀኝ ተቀምጣ ከሥጋዋ ተዋሕዳ ተነሥታ እመቤታችን ማርያምን አዩዋት፡፡ እጆቿንም ዘርግታ የከበሩ ሐዋርያትን እያንዳንዳቸውን ባረከቻቸው፤ በልባቸውም እጅግ ደስ አላቸው፡፡

የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስም በከበረ ሥጋውና ደሙ ላይ ሠራዔ ካህን ሆነ፡፡ እስጢፋኖስም አዘጋጀ፤ ዮሐንስም ”በመፍራት ቁሙ‘ አለ፡፡ ሁሉም ሐዋርያት በመሰዊያው ዙሪያ ቆሙ፤ በዚያን ጊዜ ከቶ እንደርሱ ሆኖ የማያውቅ ታላቅ ደስታ ሆነ፡፡ ጌታችንም የቅዳሴውን ሥርዓት በፈጸመ ጊዜ ሥጋውንና ደሙን አቀበላቸው፡፡

ከዚያም በኪሩቤልና በሱራፌል ሠረገላ ተቀምጣ በምታርግ ጊዜ የክብር ባለቤት ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ እናቱን እመቤታችን ማርያምን እንዲህ ብሎ ተናገራት፡፡ ”በዚች ቀን የሆነ የዕርገትሽን መታሰቢያ በዓለም ውስጥ እንዲሰበኩ ልጆችሽ ሐዋርያትን እዘዣቸው፡፡ መታሰቢያሽን የሚያደርገውን ሁሉ ተጠብቆም በዚች ቀን ቅዱስ ቁርባን የሚቀበለውን ኃጢአቱን እደመስስለታለሁ፡፡ የእሳትን ሥቃይ ከቶ አያያትም፤ መታሰቢያሽን ለሚያደርግ ሁሉ በዚች ቀን ለድኆች በስምሽ ለሚመጸውት ቸርነቴ ትገናኘዋለች፤ ይህም ሥጋሽ ወደ ሰማይ ያረገበት ነው፡፡‘

እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያምም ክብር ይግባውና ጌታችንን እንዲህ አለቸው፤ ”ልጄ ሆይ እነሆ በዓይኖቻቸውም አዩ፤ በጆሮዎቻቸውም ሰሙ፤ በእጆቻቸው ያዙ ሌሎችም ታላላቅ ድንቆች ሥራዎችን አዩ፡፡‘ እመቤታችንም ይህን ስትናገር ጌታችን ሰላምታ ሰጥቷቸው በታላቅ ደስታ ወደ ደብረ ዘይት ተመለሱ፡፡

የተወደዳችሁ ወንድሞች ሆይ! ይህን ጾም ልንጾምና በፍጹም ደስታ የእመቤታችንን መታሰቢያዋን እናደርግ ዘንድ ይገባናል፡፡ እርሷ ስለ እኛ ወደተወደደ ልጅዋ ሁልጊዜ ትማልዳለች፡፡

ለእግዚአብሔር ምስጋና ይሁን፤ እኛንም በእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም አማላጅነት ይማረን፡፡ በረከቷም ሐዋርያት በሰበሰበዋት ከቅድስት ቤተ ክርስቲያን ልጆች ከሁላችን ጋር ይሁን፤ ለዘላለሙ አሜን፡፡

ከመጽሐፈ ስንክሳር፣ ነሐሴ ፲፮