በዮሐንስ ሊጠመቅ ከገሊላ ወደ ዮርዳኖስ መጣ!

እንኳን ለብርሃነ ጥምቀቱ በሰላም አደረሳችሁ አደረሰን!

በመ/ር ቢትወደድ ወርቁ

የልደትና የጥምቀት ዘመን በጽርዕ ቋንቋ ኤጲፋኒ፣ በግእዝ ዘመነ አስተርእዮ፣ በአማርኛ የመገለጥ ዘመን ይባላል። ጥምቀት የሚለው ቃል “አጥመቀ” ከሚለው የግእዝ ቃል/ግሥ የተገኘ ሲሆን በቀጥታ ሲተረጎም በውኃ ውስጥ ገብቶ መውጣት፣ መጠመቅ ማለት ነው። በምሥጢራዊ ትርጉሙ ግን ጥምቀት ከሰባቱ ምሥጢራተ ቤተ ክርስቲያን አንዱ ሲሆን ከውኃና ከመንፈስ ቅዱስ ተወልደን የሥላሴን ልጅነት የምናገኝበት፣ መንግሥተ ሰማያት የምንገባበት፣ ኀጢአታችን የሚደመሰስበትና ድኅነትን የምናገኝበት ዐቢይ ምሥጢር ነው። (ዮሐ. ፫፥፭)

ጥምቀት በምሥጢረ ሥላሴና በምሥጢረ ሥጋዌ አምኖ ለሚቀበለው ሰው ሁሉ ከሥላሴ የጸጋ ልጅነት ለማግኘትና የእግዚአብሔርን መንግሥት ለመውረስ የተሰጠ ልዩ ክርስቲያናዊ የሕይወት መንገድ ነው። ጌታችን አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጢባርዮስ ቄሣር በነገሠ በ፲፭ኛው ዓመት፣ በተወለደ በሠላሳ ዓመቱ፣ በዕለተ ማክሰኞ ከሌሊቱ በዐሥር ሰዓት፣ ዮር እና ዳኖስ የተባሉ ወንዞች በሚገናኙበት በተቀደሰው የዮርዳኖስ ወንዝ ተጠመቀ፡፡ (ማቴ. ፫፥፲፫-፲፯፣ ማር. ፩፥፱-፲፩፣ ሉቃ. ፫፥፳፩-፳፪፣ ዮሐ. ፩፥፳፱-፴፬) የተጠመቀውም የካህኑ ዘካርያስና የቅድስት ኤልሳቤጥ ልጅ በሆነው፣ ገና የስድስት ወር ፅንስ ሳለ በማኅፀን በሰገደለት፣ በበረሀ ባደገው፣ መንገድ ጠራጊ በተባለው፣ የንስሓን ጥምቀት በዮርዳኖስ ሲያጠምቅ በነበረውና ኋላም በንጉሥ ሄሮድስ ዘመን እውነትን መስክሮ ሰማዕትነትን በተቀበለው በመጥምቀ መለኮት በቅዱስ ዮሐንስ እጅ ነው፡፡ ከውኃ ውስጥ ገብቶ በመውጣትም ተጠመቀ፡፡

ጌታችን የተጠመቀው ሕዝቡ ሁሉ ከተጠመቁ በኋላ ነበር፡፡ ይህም የራሱ የሆነ ምክንያት አለው፡፡ ከሕዝቡ አስቀድሞ ተጠምቆ ቢሆን የኦሪት ጥምቀትን ተጠመቀ እንዳይባል፣ ከሕዝቡ መካከል ተጠምቆ ቢሆን ኦሪትና ሐዲስ ተቀላቅለዋል እንዳይባል፣ አዲስ ልጅነት ለምታስገኘዋ የአዲስ ኪዳን ጥምቀት አርአያ ሊሆን ሕዝቡ ሁሉ ከተጠመቁ በኋላ እርሱ ደግሞ ተጠመቀ፡፡ ከሁሉ በላይ የሆነ ጌታ ከሕዝቡ በኋላ ተጠመቀ፡፡

ጌታችን ሲጠመቅ ሰማይ ተከፈተ (ያልተገለጠ ምሥጢር ተገለጠ)፡፡ መንፈስ ቅዱስ በርግብ አምሳል መጥቶ አረፈበት፡፡ አብም ከሰማያት “በእርሱ ደስ የሚለኝ የምወደው ልጄ ይህ ነው፤ እርሱን ስሙት” አለ፡፡ አምላክ በተጠመቀ ጊዜ ዮርዳኖስ ሸሸች፤ ተራሮችም እንደ ኮርማዎች ኮረብቶችም እንደ በጎች ጠቦቶች ዘለሉ (መዝ. ፻፲፫፥፫-፮)፡፡

ሰዎች በእርሱ ስም ይጠመቃሉ፡፡ እርሱስ በማን ስም ተጠመቀ? ቢሉ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አምላክ ስለሆነ መጥምቁ ዮሐንስ እንዴት ብሎ ማጥመቅ እንደሚችል ግራ ገብቶት “ሌላውን ሰው በአንተ ስም አጠምቃለሁ፤ አንተን በማን ስም አጠምቃለሁ?” ብሎ ጠይቆት ነበር፡፡ ጌታም “ወልዱ ለቡሩክ ከሣቴ ብርሃን ተሣሀለነ፤ አንተ ካህኑ ለዓለም በከመ ሢመቱ ለመልከጼዴቅ፤ የቡሩክ የእግዚአብሔር ልጅ፣ የብርሃን መገኛ ይቅር በለን፡፡ አንተ እንደ መልከጼዴቅ ለዓለም ካህን ነህ፡፡” ብለህ አጥምቀኝ እንዳለውና እንደዚሁ ብሎ አጥምቆታል ብለው መተርጉማን ያስተምሩናል፡፡

ጌታችን አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ አምላክ ሲሆን ለምን መጠመቅ አስፈለገው?

፩. ጥምቀትን ለመመሥረት (ለመባረክ)

ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ጥምቀትን “ሰው ከውኃና ከመንፈስ ቅዱስ ካልተወለደ በቀር ወደ እግዚአብሔር መንግሥት አይገባም፡፡” እንዲሁም “ያመነ የተጠመቀ ይድናል ያላመነ ግን ይፈረድበታል፡፡” በማለት በትምህርት፤ እንዲሁም ቅዱሳን ደቀ መዛሙርቱን “እንግዲህ ሂዱና አሕዛብን በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ አጥምቁ፡፡” በማለትም በትእዛዝ እንደ መሠረተ፤ ፍጹም ሰው ሆኖ ጥምቀትን በተግባር ለመመሥረት ተጠመቀ፡፡ (ዮሐ. ፫፥፭፣ ማር. ፲፮፥፲፮) ጥምቀትን የድኅነት መሠረት አድርጎ ሠራት፡፡ በስደቱ ስደታችንን እንደባረከልን፤ በጸሎቱም ጸሎታችንን ተሰሚ እንዳደረገልን በመጠመቁም ጥምቀታችንን ባርኮ ቀድሶ ሰጠን፡፡ በአጠቃላይ ምሥጢረ ጥምቀትን ሊመሠርታትና ራሱ ተጠምቆ አርአያ ለመሆን ተጠመቀ፡፡

ሁላችን ለመጠመቅ ወደ ቤተ ክርስቲያን እንሄድ ዘንድ ሊያስተምር በመጀመሪያ ከገሊላ ወደ ዮርዳኖስ ሄደ፡፡ እኛም ወደ ካህናት ሄደን እንድንጠመቅ አርአያ ለመሆን እርሱ አምላክ ሲሆን ወደ ፍጡሩ ወደ ዮሐንስ ለመጠመቅ ሄደ፡፡ ሁላችን በውኃ እንድንጠመቅ እርሱም በውኃ ተጠመቀ፡፡ ጥምቀት ለእኛም የክርስትና መግቢያ በር እንድትሆንልን ጥምቀትን የሥራው ሁሉ መጀመሪያ አደረጋት፡፡ እኛም ስንጠመቅ መንፈስ ቅዱስ እንደሚወርድልን ለማጠየቅ እርሱ ሲጠመቅ መንፈስ ቅዱስ ወረደ፡፡ እኛ በሥላሴ ስም እንድንጠመቅ ምሥጢረ ሥላሴ በዮርዳኖስ ተገለጠ፡፡ ጥምቀት አንዲትና የማትደገም ምሥጢር ናትና እርሱም አንድ ጊዜ ብቻ ተጠመቀ፡፡ “…እንደ ምሕረቱ መጠን ለአዲስ ልደት በሚሆነው ጥምቀትና በመንፈስ ቅዱስ በመታደስ አዳነን፡፡”  እንዳለ ቅዱስ ጳውሎስ፤ ቅዱስ ዮሐንስ ወንጌላዊም “የሚመሰክሩት መንፈሱና ውኃው ደሙም እነዚህ ሦስቱ ናቸው፤ ሦስቱም አንድ ናቸው፡፡” በማለት እንደመሰከረ፤ እኛም ተጠምቀን ከአብራከ መንፈስ ቅዱስ፣ ከማኅፀነ ዮርዳኖስ ተወልደን ልጆቹ እንሆን ዘንድ ጥምቀትን ሠራልን፡፡ (ቲቶ. ፫፥፬፣ ፩ዮሐ. ፬፥፰) በእርሱ ጥምቀት አማካይነት ጥምቀት ከሰማይ መሆኗን፤ በእግዚአብሔር ፈቃድ የምትደረግ መሆኗን አሳየን፡፡ ጥምቀታችንንም በጥምቀቱ ባረከልን፡፡

፪. አንድነት፣ ሦስትነት እንዲገለጥ

በጌታችን ጥምቀት አምላክ በዮርዳኖስ በአንድነት በሦስትነት ተገልጧል፡፡ አብ በሰማያት ሆኖ በመመስከር “የምወደው ልጄ ይህ ነው እርሱን ስሙት፡፡” በማለት፤ ወልድ ቅድመ ዓለም ከአብ የተወለደ የባሕርይ ልጁ መሆኑን፤ በተዋሕዶ የከበረ ፍጹም አምላክ ፍጹም ሰው መሆኑን ለማጠየቅ “ልጄ” ብሎ መሰከረ፡፡ ወልድ በማዕከለ ባሕር ሥጋን ተዋሕዶ በመገለጥ፤ ፍፁም አምላክ ፍፁም ሰው ሆኖ፤ እንደ ሰው ተጠምቆ (ሥጋን ተዋሕዷልና)፤ የሰው ልጅ የእግዚአብሔር ልጅ ሆኖ፤ ይመጣል ተብሎ ትንቢት የተነገረለትን በመሆኑ (በኩነተ ሥጋ) በመጠመቅ ገለጠው፡፡ መንፈስ ቅዱስ ደግሞ በርግብ አምሳል መጥቶ በራሱ ላይ አርፎ ለሰው እንዲታይ በርግብ አምሳል ሆኖ ተገለጠ። በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ስም አምነን፣ በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ስም እንድንጠመቅ ይህንን ምሥጢር በዮርዳኖስ ገለጠልን። እግዚአብሔር አብ በደመና ሆኖ ስለ ባሕርይ ልጁ በመመስከር፣ እግዚአብሔር ወልድ ኢየሱስ ክርስቶስ በዮሐንስ ፊት በትሕትና በመቆም፣ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ በነጭ ርግብ አምሳል በመውረድ ከኢአማንያን ተሠውሮ የነበረ ሦስትነቱ ታወቀ፣ አስተርእዮ ሆነ፡፡

፫. ትሕትናን ለማስተማር

የጌታችን የትሕትናው ነገር እጅግ ድንቅ ነው፡፡ እርሱ ፈጣሪ ሲሆን ራሱ በፈጠረው ፍጡር በዮሐንስ እጅ ተጠምቀ፡፡ ንጹሐ ባሕርይ ሆኖ ሳለ ስለ ሰው ልጅ ሲል ጽድቅን ለመፈፀም ተጠመቀ፡፡ ሰማያዊው ንጉሥ በምድራዊው ሰው ተጠመቀ፡፡ እሳትነት ያለው መለኮትን ያለመለየት የተዋሐደ ሥጋ ፍጹም ሰው ሆኖ ተጠመቀ፡፡ በእሳትና በመንፈስ ቅዱስ የሚያጠምቀው እርሱ በውኃ ተጠመቀ፡፡ ፍጡራን በስሙ የሚጠመቁት እርሱ በፍጡር እጅ ተጠመቀ፡፡ ፈጣሪ የሆነው ራሱ በፈጠረው ውኃ ተጠመቀ፡፡ የሰውን ልጆች ኀጢአት የሚያስወግድ እርሱ ራሱን ዝቅ አድርጎ ከኃጢአተኞች ጋር አብሮ ተቆጥሮ ተጠመቀ፡፡ ይህንን ሁሉ ያደረገው ትሕትናን ለማስተማር ነው፡፡ “ከእኔም ተማሩ፥ እኔ የዋህ በልቤም ትሑት ነኝና” በማለት እንዳስተማረን፡፡ (ማቴ. ፥፩፥፳)

፬. ትንቢቱና ምሳሌውን ለመፈጸም

ጌታችን በዮሐንስ ሊጠመቅ ሲመጣ አምላክነቱን በመንፈስ ቅዱስ የተረዳ መጥምቁ ዮሐንስ “እኔ በአንተ ልጠመቅ እሻለሁ፤ አንተ ወደ እኔ ትመጣለህን?” ብሎ በከለከለው ጊዜ መምህረ ትሕትና ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ “አሁንስ ተው፤ እንዲህ ጽድቅን ሁሉ ልንፈጽም ይገባናልና፡፡” ብሎ መልሶለታል፡፡ “ጽድቅን መፈጸም” ብሎ ጌታ የገለጠው ትንቢተ ነቢያትን ነው፡፡ በፈለገ ዮርዳኖስ በመጠመቅ የነቢያትን ትንቢት ፈጸመ፡፡ ነቢዩ አስቀድሞ “አንቺ ባሕር የሸሸሽ፣ አንቺም ዮርዳኖስ ወደ ኋላሽ የተመለስሽ ምን ሆናችኋል? እናንተም ተራሮች፣ እንደ ኮርማዎች፣ ኮረብቶችስ እንደ በጎች ጠቦቶች ለምን ዘለላችሁ? ከያዕቆብ አምላክ ፊት፣ ከእግዚአብሔር ፊት ምድር ተናወጠች፡፡” የተባለውና እንዲሁም “አቤቱ ውኆች አዪህ፤ ውኆች አይተውህ ፈሩ፤ የውኆች ጥልቆች ተነዋወጡ፣ ውኆቻቸውም ጮሁ፡፡” በማለት የተናገረውን ትንቢት ለመፈፀም በዮርደኖስ ተጠመቀ፡፡ (መዝ. ፻፲፫፥፫፣ መዝ. ፸፫፥፲፮)

ለምን በፈለገ ዮርዳኖስ ተጠመቀ?

በዮርዳኖስ ወንዝ መጠመቁም በብሉይ ኪዳን ብዙ ምሳሌዎች ያሉት ሲሆን የሚከተሉትን ለአብነት ያህል መመልከት ይቻላል፡፡

፩. ዮርዳኖስ መነሻው አንድ ሲሆን ከዚያ በደሴት የተከፈለ፤ ኋላም የሚገናኝ ነው፡፡ የሰው ዘሩ አንድ አዳም ነው፡፡ ኋላ ሕዝብና አሕዛብ ተብሎ በግዝረትና በቁልፈት ተከፈለ፡፡ በክርስቶስ ጥምቀት ሕዝብና አሕዛብ አንድ ሆኑ፡፡

፪. አባታችን አብርሃም ዮርዳኖስን ተሻግሮ ሲሄድ ካህኑ መልከ ጼድቅ ኅብስተ በረከት ጽዋዐ አኮቴት ይዞተ ቀብሎታል፡፡ አባታችን አብርሃም የምእመናን፣ ካህኑ መልከ ጼዴቅ የካህናት፣ ዮርዳኖስ የጥምቀት፣ ኅብስቱና ጽዋው የሥጋ ወደሙ ምሳሌ ናቸው፡፡ ዘፍ. ፲፬፥፲፪)

፫. ከሕዝብ ወገን የሆነው ጻድቁ ኢዮብ በዮርዳኖስ ተጠምቆ ከደዌ ሥጋ ድኗል፡፡ ከአሕዛብ ወገን የሆነውም ሶርያዊው ንዕማን በዮርዳኖስ ተጠምቆ ከደዌው ተፈውሶዋል፡፡ የሕዝብም የአሕዛብም ወገኖች በጥምቀት ከኀጢአት ይድናሉና ያን ለማጠየቅ፡፡ (፪ነገ. ፭÷፩-፲፭)

፬. እስራኤል ዘሥጋ ዮርዳኖስን ተሻግረው ምድረ ርስት ገብተዋል፡፡ ነቢዩ ኤልያስም ዮርዳኖስን ተሻግሮ ወደ ገነት ዐርጓል፡፡ ምእመናንም አምነው ተጠምቀው ገነት መንግሥተ ሰማያት ይገባሉና፡፡ (ኢያ. ፫፥ ፪ነገ. ፪)

፭. ፈለገ ዮርዳኖስ በክረምት አይሞላም፡፡ በበጋም አይጎድልም፡፡ በጥምቀትም የሚገኝ ልጅነት ጽኑዕ ነው፣ አይነዋወጥም፡፡

በፈለገ ዮርዳኖስ የመጠመቁ ምሥጢር

ጌታችን በዮርዳኖስ የተጠመቀበትን ምሥጢራዊ ምክንያት ሊቃውንቱ “የአዳምንና የሔዋንን (የሰው ልጆችን) የዕዳ ደብዳቤ ሊያጠፋ ነው፡፡” በማለት ይገልጡታል፡፡ አዳምና ሔዋን ዕፀ በለስን በልተው ከተሳሳቱ በኋላ ዲያብሎስ የጨለማ መጋረጃ ጋርዶ መከራ አጸናባቸው፡፡ በመከራቸውም ጊዜ “ስመ ግብርናችሁን ጽፋችሁ ብትሰጡኝ መከራችሁን አቀልላችሁ ነበር” አላቸው፡፡ “አዳም ገብሩ ለዲያብሎስ (አዳም የዲያብሎስ ባሪያ ነው) ሔዋን አመቱ ለዲያብሎስ (ሔዋን የዲያብሎስ አገልጋይ ናት)” ብለው ጽፈው ሰጡት (ይሁንብን አሉ)፡፡ እርሱም በሁለት እብነ ሩካብ ጽፎ አንዱን በዮርዳኖስ አንዱንም በሲኦል ጥሎታል፡፡ በዮርዳኖስ ያለውን ጌታ ሲጠመቅ እንደ ሰውነቱ ረግጦ እንደ አምላክነቱ አቅልጦ አጥፍቶላቸዋል፡፡ በሲኦል ያለውን ደግሞ በዕለተ ዐርብ በአካለ ነፍስ ወደ ሲኦል ወርዶ ነፍሳትን ሲያወጣ አጥፍቶላቸዋል፡፡ ጌታችን በዮርዳኖስ የመጠመቁ ምሥጢራዊ  ምክንያት ይህንን የዕዳ ደብዳቤ ለማጥፋት ነው፡፡ (ሚክ. ፯፥፲፱፣ ቆላ. ፪፥፲፬)

ኦርቶዶክሳዊት ቅድስት ቤተ ክርስቲያን በጥምቀት ዕለት

ኦርቶዶክሳዊት ቤተ ክርስቲያን በጥምቀት ዕለት “ሖረ ኢየሱስ እምገሊላ ኀበ ዮርዳኖስ” (ኢየሱስ ከገሊላ ወደ ዮርዳኖስ ሄደ) ስትል ታቦታቱን ከመንበራቸው በማንሣት ወደ ጥምቀተ ባሕሩ በእልልታና በምስጋና ትወስዳለች፡፡ “…ቆመ ማዕከለ ባሕር…” እያለችም በመዘመር የጌታን ጥምቀት ታከብረዋለች፡፡ “…ተጠምቀ በማየ ዮርዳኖስ…. በእደ ዮሐንስ…” እያለች ታመሰግነዋለች፡፡ “ባሕርኒ ርእየት ወጎየት….” እያለችም የነቢያትን ትንቢት ፍፃሜ ትሰብካለች፡፡ በጥምቀተ ባሕር ያለውንም ውኃ በመባረክ፤ ምእመናንንም በተባረከው ውኃ በመርጨት ከበዓሉ በረከት እንዲቀበሉ ታደርጋለች፡፡ ይህ ዳግመኛ ጥምቀት አይደለም፡፡ በዚህ ዕለት በዋናነት በዮርዳኖስ የተጠመቀው አምላክ የሚመሰገንበት ቀን ነው፡፡ ለእርሱም በማሕሌት፣ በመዝሙር፣ በቅዳሴ ምስጋና የሚቀርብበት ቀን ነው፡፡ የጥምቀት በዓል ሁላችንም የምንባረክበትና በረከትን የምናገኝበት ዕለት ነው፡፡

የእግዚአብሔር አምላክ ከበዓሉ ረድኤት በረከት ያሳትፈን