በመጋቤ ሐዲስ ምሥጢረ ሥላሴ ማናየ

ነሐሴ ፳፭ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተዘራው ዘር በዝናቡና በተዘራበት አፈር አማካይነት ይፈርሳል፤ ይበቅላል፤ ይለመልማል፤ ያብባል፤ ፍሬ ይሰጣል፡፡ ሰውም እንደዚሁ ነው፡፡ ይፀነሳል፤ ይወለዳል፤ ያድጋል፤ ይሞታል፡፡ ወደ መሬት ይመለሳል፤ ይፈርሳል፡፡ ትንሣኤ ዘጉባኤን ጠብቆ ይነሣል፡፡ ይህን በተመለከተ ‹‹የስንዴ ቅንጣት በምድር ወድቃ ካልሞተች ብቻዋን ትቀራለች፡፡ ብትሞት ግን ብዙ ፍሬ ታፈራለች፤›› በማለት ጌታችን አስተምሯል (ዮሐ. ፲፪፥፳፬)፡፡ ሰውም ካልሞተ አይነሣም፤ ካልተነሣም መንግሥተ ሰማያት ሊገባ አይችልምና፡፡ ምክንያቱም ግብር እምግብር ሳይለወጡ መንግሥተ ሰማያት መግባት አይቻልምና፡፡ ስለዚህ ሰው ትንሣኤ እንዳለው ገበሬ ከሚዘራው ዘር መማርና ብዙ ፍሬ ማፍራት ይጠበቅበታል፡፡ ቅዱስ ጳውሎስም ትንሣኤ ሙታንን ባስተማረበት መልእክቱ ወርኃ ዘር የትንሣኤ ሙታን መማሪያ መኾኑን አስረድቷል፡፡ ሐዋርያው ‹‹ነገር ግን ሰው ሙታን እንዴት ይነሣሉ? በምንስ አይነት አካል ይመጣሉ? የሚል ይኖር ይኾናል፡፡ አንተ ሞኝ፣ የቆሮንቶስ ገበሬ አንተ የዘራኸው ካልሞተ ሕያው አይኾንም፡፡ የምትዘራውም ስንዴ ቢኾን ከሌላም ዓይነት (በቆሎ፣ ኑግ) የአንዱ ቢኾን ቅንጣት (ፍሬ) ብቻ ነው እንጂ የምትዘራው የሚኾነውን አካል አይደለም፡፡ እግዚአብሔር ግን እንደ ወደደ አካልን ይሰጠዋል፤›› በማለት አስተምሯል (፩ኛ ቆሮ. ፲፭፥፴፭)፡፡

ቅዱስ ጳውሎስ እንደ ተናገረው የሰው ልጅ እንደ ዘር በመበስበስ ይዘራል፤ በአለመበስበስ ይነሣል፡፡ በውርደት (አራት አምስት ሰው ተሸክሞት) ይዘራል፤ ይቀበራል፤ በክብር ይነሣል፡፡ በድካም ይዘራል፤ በኀይል ይነሣል፡፡ በፍጥረታዊ አካል ይዘራል፤ ሟች፣ ፈራሽ፣ በስባሽ አካል ይቀበራል፡፡ በመንፈሳዊ አካል ይነሣል ማለት የማይሞት፣ የማይታመም፣ የማይደክም ኾኖ ይነሣል ማለት ነው፡፡ ከዚህ ላይ አንድ ገበሬ ስንዴ ከዘራ ስንዴ፣ ጤፍ ከዘራ ደግሞ ጤፍ፣ በቆሎም ከዘራ በቆሎ፣ ኑግ ቢዘራ ኑግ እንደሚኾን አካሉን ለውጦ እንደማይበቅል ሰውም የራሱን ማንነት ይዞ የሚነሣ መኾኑንም ጭምር ነው ያስተማረን፡፡ ሰው ክፉ የሠራም፣ ጽድቅ የሠራም የራሱን ሥራ ይዞ ይነሣል እንጂ ጻድቁ ኀጥእ ኀጥኡ ጻድቅ ኾኖ አይነሣም፡፡ እንደ ሥራው ዋጋውን የሚቀበልበት ነውና፡፡ ‹‹ሰው የዘራውን ያጭዳል›› እንዲል (ገላ. ፮፥፯)፡፡ በሌላ አንቀጽ ቅዱስ ጳውሎስ እንዲህ ይላል፤ ‹‹በጥቂት የሚዘራ በጥቂት ያጭዳል፤ በበረከትም የሚዘራ ደግሞ በበረከት ያጭዳል፤›› (፪ኛ ቆሮ. ፱፥፮)፡፡ ይህንም ስለ መስጠትና መቀበል አስተምሮታል፡፡ የዘራ እንደሚሰበስብ፣ የሰጠም ዋጋውን አያጣምና የተዘራባት ምድር የዘሩባት አብዝታ እንደምትሰጥ፣ በምጽዋት መልክ የተቀበሉ ነዳነያንም ትልቅ ዋጋ ያሰጣሉና በሚያልፍ የማያልፍ፤ በሚያልቅ የማያልቅ ዋጋ ያስገኛሉና፡፡ ቅዱስ ጳውሎስ ምጽዋትን በዘር መስሎታል፡፡ ‹‹ዘርን ለዘሪ፣ ለመብላትም እንጀራን በብዙ የሚሰጥ እርሱም የምትዘሩትን ዘር ይሰጣችኋል፤›› እንዲል (፪ኛ ቆሮ. ፱፥፲)፡፡

‹‹ብዙ ጊዜ በእርሷ ላይ የሚወርደውን ዝናም የምትጠጣ መሬት ለሚያርሷትም ደግሞ የምትጠቅምን አትክልት የምታበቅል ከእግዚአብሔር በረከትን ታገኛለችና፡፡ እሾኽንና ኩርንችትን ግን ብታወጣ የተጣለች ናት፡፡ ለመርገምም ትቀርባለች መጨረሻዋ መቃጠል ነው፤›› (ዕብ. ፮፥፯) ተብሎ እንደ ተጻፈ መሬት የተባለ የሰው ልጅ፤ ዘር የተባለ ደግሞ ቃለ እግዚአብሔር ነው፡፡ ዝናም የተባለ ትምህርት፤ እሾኽ የተባለ ኀጢአት፣ ክፋት ነው፡፡ ምድር የዘሩባትን ባታበቅል መጨረሻዋ መቃጠል እንደ ኾነ ዅሉ የሰው ልጅም አደራውን ባይጠብቅ፣ የንስሐ ፍሬ ባያፈራ ፍጻሜው መከራ ይኾናል፡፡ ሰው እንደ ዘር ወደ መሬት እንደሚመለስ ዘሩ ፈርሶ፣ በስብሶ ከበቀለ በኋላ ፍሬ እንደሚሰጥ ሰውም ከሞተ በኋላ ትንሣኤ ያለው መኾኑን በማሰብ መልካም ሥራን መሥራት ይገባናል፡፡ ከዚህ አለፍ ብለን ዘር የሚለውን ቃል ስንመለከተው ድንቅ ምሥጢር ያዘለ መኾኑን እንገነዘባለን፡፡ ‹‹የሠራዊት ጌታ እግዚአብሔር ዘርን ባያስቀርልን ኖሮ እንደ ሰዶም በኾንን፤ ገሞራንም በመሰልን ነበር፤›› እንዳለ (ኢሳ. ፩፥፱)፡፡ ይህም እኛን ለማዳን ከእናታችን ቅድስት ድንግል ማርያም የተወለደውን ክርስቶስን ያመላክታል፡፡ ‹‹የነሣውን ሥጋ ከመላእክት የነሣው አይደለም፡፡ ከአብርሃም ዘር ነው እንጂ፤›› እንዲል (ዕብ. ፪፥፲፮)፡፡ ቅዱስ ጴጥሮስ ይህ ዘር ምን ያህል ታላቅ መኾኑን ሲያስረዳ ‹‹ዳግመኛ የተወለዳችሁት ከሚጠፋ ዘር አይደለም፤ በሕያውና ለዘለዓለም በእግዚአብሔር ቃል ከማይጠፋ ዘር ነው እንጂ፤›› (፩ኛ ጴጥ. ፩፥፳፫)፡፡ የማይጠፋ ዘር የተባለውም ክርስቶስ ነው፡፡ ከእርሱ ተወልደናልና እርሱንም በመከራው መስለነው በትንሣኤውም ልንመስለው ያስፈልጋል፡፡

፫. ክረምት ወርኃ ልምላሜ ነው

በክረምት ወቅት ከዘር ተከትሎ ምድር በቅጠል በልዩ ልዩ የልምላሜ ዓይነቶች አሸብርቃ፣ ደምቃ በዋዕየ ፀሐይ የተራቆተ ማንነቷ በቅጠል የሚሸፈንበት ወቅት ነው፡፡ በመኾኑም ወቅ ወርኃ ልምላሜ ነው፡፡ ፍሬ ግን የለም፤ ይህን ቅዱስ ዳዊት በመዝሙሩ ‹‹ሰማይን በደመና ይሸፍናል፤ ለምድርም ዝናምን ያዘጋጃል፡፡ ሣርን በተራሮች ላይ ያበቅላል፤ ለምለሙንም ለሰው ልጆች ጥቅም፡፡ ለሚጠሩት ለቍራ ጫጩቶች ለእንስሶችም ምግባቸውን ይሰጣል፤›› (መዝ. ፻፵፮፥፰-፲) በማለት ወቅቱ የልምላሜ፣ የሣርና የቅጠል፤ እንስሳት ሣር ቅጠሉን ከማንኛውም ጊዜ በበለጠ የሚያገኙበት ወቅት እንደ ኾነ ገልጿል፡፡ ክብር ምስጋና ይግባውና ጌታችን አምላካችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በመዋዕለ ሥጋዌው በቢታንያ መንገድ ላይ በተራበ ጊዜ ያያት በለስ ቅጠል ብቻ እንደ ነበረች፤ ጌታችንም ‹‹ለዘለዓለሙ ፍሬ አይገኝብሽ›› ብሎ እንደ ረገማት፤ በለሲቱም ወዲያውኑ እንደ ደረቀች በወንጌል ተጽፏል (ማቴ. ፳፩፥፲፰)፡፡ ያ ጊዜ የክረምት ወቅት (የቅጠል ወቅት) ነበር፡፡ ይህም በነቢያት ዘመን ይመሰላል፡፡ በዘመነ ነቢያት ዅሉም በተስፋ ብቻ ይኖሩ ነበር፡፡ ‹‹ብዙ ነቢያትና ጻድቃን ሊያዩ ተመኙ፤ አላዩም፡፡ የምትሰሙትን ሊሰሙ ተመኝተው አልሰሙም፤›› እንዳለ ጌታችን (ማቴ. ፲፫፥፲፮)፡፡ ገበሬውም የዘራውን ዘር መብቀል በተስፋ እየተመለከተ፣ አረሙን እየነቀለ፣ ዙሪያውን እያጠረ፣ እየተንከባከበ ይጠብቃል፡፡ ደግሞም ፈጣሪውን ከበረድ እንዲጠብቅለት እየተማጸነ የራት ሰዓት እስኪደርስ መቆያ እንዲቀምስ ይህ ቅጠል ፍሬ እስኪሰጥም በተስፋ አለኝ እያለ ቅጠሉን የዐይን ምግብ አድርጎ ይጠባበቃል፡፡

በሌላ መልኩ የእግዚአብሔር መንግሥት ዘሪ በእርሻው ላይ የዘራውን ዘር እንደምትመስል ተጽፏል፡፡ ‹‹በምድር ዘርን እንደሚዘራ ሰው የእግዚአብሔር መንግሥት እንዲህ ናት፡፡ ሌሊት ይተኛል፤ ቀን ይነሣል፡፡ እርሱም (ገበሬው) እንዴት እንደሚኾን ሳያውቅ ዘሩ ይበቅላል፤ ያድግማል፡፡ ምድሪቱም አውቃ በመጀመሪያ ቡቃያ፣ ኋላም ዛላ፣ በዘለላው ፍጹም ፍሬ ታፈራለች፡፡ ፍሬው ሲበስል መከር ደርሷልና ወዲያው ማጭድ ይልካል፤›› እንዳለ (ማር. ፬፥፳፮-፳፱)፡፡ በገበሬ የተመሰለው ኢየሱስ ክርስቶስም እኛ በዓለም ላይ ያለን የሰው ዘሮች በሙሉ በመከር ያፈራውም ያላፈራውም እንደሚሰበሰብ ያሳየናል፡፡ ‹‹እንግዲህ ወንድሞች ሆይ፣ ጌታ እስኪመጣ ድረስ እነሆ ገበሬው የፊተኛውን፣ የኋለኛውን ዝናም እርሱን የታገሠ የከበረውን የምድር ፍሬ ይጠብቃል፡፡ እናንተም ደግሞ ታገሡ፤›› እንዳለ ሐዋርያው (ያዕ. ፭፥፯-፱)፡፡ ገበሬ ቅጠሉ ፍሬ እስከሚሰጥ ምን ያህል መከራን እንደሚታገሥ እኛም መንግሥተ ሰማያት ለመግባት ቅጠል ብቻ የኾነ ማንነታችን የንስሐ ፍሬ እስኪያፈራ ድረስ መከራውን መታገሥ ይገባናል፡፡ ምድራዊ ፍሬ ለማግኘት ይህን ያህል መጠበቅና መታገሥ ካስፈለገ ሰማያዊ ዋጋ ለመቀበል ምን ያህል መታገሥ ያስፈልግ ይኾን? ከወርኃ ቅጠል ያለ ፍሬ ብንገኝ መርገምን እንደምናተርፍ፣ ብናፈራ ግን ገበሬ ምርቱን ደስ ብሎት እንዲሰበስብ ፈጣሪያችንም በእኛ እንደሚደሰትና ዋጋችንን እንደሚሰጠን እንማራለን፡፡ ክረምት ጥልቅ ትምህርት የምንማርበት እግዚአብሔር በሰፊው የሚገለጽበት ወቅት ነው፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ነሐሴ ፲፰ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተወደዳችሁ የማኅበረ ቅዱሳን ድረ ገጽ ተከታታዮች! በክፍል አምስት ዝግጅታችን ሦስተኛውን የዘመነ ክረምት ንዑስ ክፍል በተለይ ደሰያትን እና ዓይነ ኵሉን መነሻ በማድረግ ወቅቱን የሚመለከት ትምህርት አቅርበን ነበር፡፡ በዚህ ዝግጅት ደግሞ አራተኛውን የዘመነ ክረምት ንዑስ ክፍል የሚመለከት ትምህርት ይዘንላችሁ ቀርበናል፡፡ መልካም ንባብ!

፬. ጎህ፣ ነግህ፣ ጽባሕ፣ ብርሃን፣ መዓልት

ከነሐሴ ፳፰ እስከ ጳጕሜን ፭ (፮) ቀን (ከአብርሃም እስከ ዮሐንስ ዋይዜማ) ድረስ ያለው አራተኛው ክፍለ ክረምት ‹ጎህ፣ ነግህ፣ ጽባሕ፣ ብርሃን መዓልት› ይባላል፡፡ በዚህ ክፍለ ክረምት ውስጥ በሚገኙ ቀናት እነዚህን ፍጥረታት የሚመለከቱ የቅዱሳት መጻሕፍት ክፍሎች በቤተ ክርስቲያናችን ይነገራሉ፤ ይተረጐማሉ፤ ይመሠጠራሉ፡፡ ‹ጎሕ፣ ነግህ፣ ጽባሕ፣ ብርሃን፣ መዓልት› ዅሉም የግእዝ ቃላት ሲኾኑ ተመሳሳይ ትርጕምና ጠባይዕ ያላቸው ፍጥረታት ናቸው፡፡ ‹ጎህ፣ ነግህ እና ጽባሕ› – ንጋትን፣ ማለዳን፣ ሌሊቱ ወደ ቀን፤ ጨለማው ወደ ብርሃን የሚሸጋገርበትን ክፍለ ጊዜ ይገልጻሉ፡፡ ብርሃን ደግሞ የጨለማ ተቃራኒ፣ የፀሐይ ብርሃን የማይታይበት ክፍለ ዕለት ሲኾን ‹መዓልት› ማለትም በአንድ በኩል የፀሐይ ብርሃን የሚታይበት ጊዜን፣ በሌላ በኩል ደግሞ ከእሑድ እስከ ሰኞ ያሉትን፣ እንደዚሁም ከ፩ – ፴ የሚገኙ ዕለታትን ያመላክታል (ዘፍ. ፩፥፭-፴፩)፡፡

ስለ ንጋትና ብርሃን ለመናገር በመጀመሪያ ስለ ፀሐይ፣ ስለ ጨረቃ እና ከዋክብት አፈጣጠር በጥቂቱ ማስታወስ ያስፈልጋል፡፡ እግዚአብሔር አምላክ በዕለተ ረቡዕ በመጀመሪያው ሰዓተ ሌሊት ‹‹ለይኩን ብርሃን፤ ብርሃን ይኹን›› ባለ ጊዜ ፀሐይ፣ ጨረቃ፣ ከዋክብት ተፈጥረዋል፡፡ ‹‹እግዚአብሔርም ‹ብርሃን ይኹን› አለ፤ ብርሃንም ኾነ፡፡ እግዚአብሔርም ብርሃኑ መልካም እንደ ኾነ አየ፤ እግዚአብሔርም በብርሃኑና በጨለማው መካከል ለየ፤ እግዚአብሔርም ብርሃኑን ‹ቀን›፣ ጨለማውንም ‹ሌሊት› ብሎ ጠራው፤›› እንዲል (ዘፍ. ፩፥፫-፬)፡፡ የፀሐይ ተፈጥሮዋ ከእሳትና ከነፋስ ሲኾን ጨረቃንና ከዋክብትን ደግሞ ከነፋስና ከውኃ አርግቶ ፈጥሯቸዋል፡፡ ሲፈጥራቸውም ከዅሉም ፀሐይን፤ ከከዋክብት ደግሞ ጨረቃን አስበልጦ ነው፡፡ የፈጠራቸውም እርሱ ሊጠቀምባቸው ሳይኾን ለሰው ልጅ እና በዚህ ዓለም ለሚገኙ ፍጥረታት እንዲያበሩ ነው፡፡ እነዚህ የብርሃን ምንጮች (ፀሐይ እና ጨረቃ) ልዩ ልዩ ምሳሌያት አሏቸው፤ ከእነዚህ መካከልም በጻድቃንና በኃጥኣን መመሰላቸው አንደኛው ነው፡፡

ጻድቃን ዅልጊዜ በምግባር፣ በሃይማኖት ምሉዓን በመኾናቸው በፀሐይ፤ ኃጥኣን ደግሞ በምግባር አንድ ጊዜ ሙሉ፣ ሌላ ጊዜ ጐደሎ ማለትም አንድ ጊዜ ደግ ሌላ ጊዜ ክፉ እየኾኑ ግብራቸውን በመለዋወጥ ይኖራሉና በጨረቃ ይመሰላሉ፡፡ የፀሐይ እና ጨረቃ አካሔዳቸው በሰማይና በምድር መካከል ነው፡፡ ጻድቃንም በተፈጥሯቸው ምድራውያን ኾነው ሳሉ ሰማያዊውን መንግሥት ይወርሳሉ፡፡ ፀሐይ እና ጨረቃ ሠሌዳቸው ከነፋስ፣ ከእሳትና ከውኃ ነው፡፡ እነዚህ ሦስቱ ጠባይዓት እርስበርስ ተስማምተው ብርሃንን እንዲሰጡ አድርገዋቸዋል፡፡ ስለዚህም በነፋሱ ፍጥነት፣ በእሳቱ ሙቀት፣ በውኃው ቅዝቃዜ ይስማማቸዋል፡፡ ይህም የመምህራን መንፈሳዊ ቍጣ ምሳሌ ነው፡፡ የቤተ ክርስቲያን መምህራን ጠባያቸው እንደ ውኃ የቀዘቀዘ ቢኾንም የእግዚአብሔርን ክብር የሚያቃልሉ፣ ቅዱሳንን የሚጥላሉ፣ የቤተ ክርስቲያንን አስተምህሮ የሚፃረሩ መናፍቃን ሲመጡ ግን እንደ ነፋስ በሚፈጥን፣ እንደ እሳት በሚያቃጥል መንፈሳዊ ቍጣ ተነሣሥተው ይገሥፃሉ፤ ይመክራሉ፤ ያስተምራሉ፡፡ አንድም እነዚህ ሦስቱ የፀሐይ እና የጨረቃ ሠሌዳዎች የሥላሴ ምሳሌዎች ናቸው፡፡ ይኸውም እሳት በመለኮት፤ ውኃ በትስብእት፤ ነፋስ በመንፈስ ቅዱስ ይመሰላል (መጽሐፈ ሥነ ፍጥረት፣ አንድምታ ትርጓሜ)፡፡

በሌላ ምሥጢር ስንመለከታቸው ጎህ፣ ነግህ፣ ጽባሕ፣ ብርሃን፣ መዓልት ወይም ዅሉንም በአጠቃላይ በብርሃን ምንጭነት ወይም በብርሃን ብንሰይማቸው የብርሃን ምንጭ ወይም ብርሃን እግዚአብሔር ነው፡፡ እርሱ በጨለማው ዓለም፤ በጨለማው ሕይወታችን፤ በጨለማው ኑሯችን የሕይወትን ወጋገን፣ ንጋት፣ ብሩህ ቀን የሚያወጣ አምላክ ነውና (ዮሐ. ፩፥፭-፲)፡፡ ለዚህም ነው ‹‹እግዚአብሔር ብርሃኔና መድኀኒቴ ነው፤ የሚያስፈራኝ ማነው?›› በማለት ቅዱስ ዳዊት የሚዘምረው (መዝ. ፳፮፥፩)፡፡ ስለ ኾነም እኛ ክርስቲያኖች ብርሃን በተባለ በእግዚአብሔር መታመን ያስፈልገናል፡፡

ዳግመኛም የእግዚአብሔር ሕግ ብርሃን ይባላል፡፡ ብርሃን ጨለማን እንደሚያስወግድ ዅሉ የእግዚአብሔር ሕግም ከኀጢአት ባርነት፣ ከሲኦል እሳት ያድናልና፡፡ ‹‹ሕግህ ለእግሬ መብራት፤ ለመንገዴም ብርሃን ነው›› እንዳለ ቅዱስ ዳዊት (መዝ. ፻፲፰፥፻፭)፡፡ እንደዚሁም ብርሃን ክርስቲያናዊ ምግባርን ያመለክታል፡፡ ብርሃን ለራሱ በርቶ ለሌሎችም እንዲያበራ ክርስቲያናዊ ምግባርም ከራስ ተርፎ ለሰዎች ዅሉ ደምቆ በአርአያነት ይታያልና፡፡ እኛም ‹‹ብርሃን ሳለላችሁ በብርሃን ተመላለሱ›› ተብሎ እንደ ተጻፈ የጽድቅ ሥራ የማይገኝበት ጊዜ የጨለማ ዘመን ከመምጣቱ በፊት የጽድቅ ሥራ መሥራት በምንችልበት ጊዜ ዅሉ በመልካም ምግባር ጸንተን እንኑር (ዮሐ. ፲፪፥፴፭-፴፮፤ ፩ኛ ዮሐ. ፩፥፯)፡፡

ደግሞም መልካም ግብር ያላቸው ምእመናን በብርሃን ይመሰላሉ፤ ብርሃን በግልጽ ለሰዉ ዅሉ እንደሚታይና እንደሚያበራ መልካም ምግባር ያላቸው ምእመናንም በጽድቅ ሥራቸው ለብዙዎች አርአያ፣ ምሳሌ ይኾናሉና፡፡ ‹‹እናንተ የዓለም ብርሃን ናችሁ፡፡ በተራራ ላይ ያለች ከተማ ልትሠወር አይቻላትም›› እንዳለ ጌታችን በወንጌል (ማቴ. ፭፥፲፬)፡፡ እንግዲህ ዅላችንም በጨለማ ከሚመሰለው ኀጢአት ወጥተን በብርሃን ወደሚመሰለው የጽድቅ ሕይወት ተመልሰን በክርስቲያናዊ ምግባር በርተን እኛ በርተን ወይም ጸድቀን ለሌሎችም ብርሃን ማለትም የጽድቅ ምክንያት ልንኾን ይገባናል፡፡ ‹‹ብርሃናችሁ በሰዉ ዅሉ ፊት ይብራ›› ተብለን ታዝዘናልና (ማቴ. ፭፥፲፮)፡፡

በአጠቃላይ ጎህ፣ ነግህ፣ ጽባሕ፣ ብርሃን፣ መዓልት የሚባለው ክፍለ ክረምት ‹‹ቡሄ ካለፈ የለም ክረምት፤ ዶሮ ከጮኸ የለም ሌሊት›› እንደሚባለው ክረምቱ እየቀለለ፣ ማዕበሉ እየቀነሰ፣ ዝናሙ እያባራ፣ ሰማዩ እየጠራ የሚሔድበት የንጋት፣ የወጋገን፣ የብርሃን ጊዜ ነው፡፡ ልክ እንደ ዘመኑ እኛም እንደ ደመና በልባችን የቋጠርነውን ቂምና በቀል፤ እንደ ጨለማ በአእምሯችን የሣልነውን ክፋትና ኑፋቄ ወይም ክህደት፤ እንደ ዝናምና ማዕበል በወገን ላይ ያደረስነውን ጥፋትና በደል በንስሐ ፀሐይ አስወግደን ወደ ብርሃኑ ሕገ እግዚአብሔር፤ ወደ ብርሃኑ ኢየሱስ ክርስቶስ፤ ወደ ብርሃኑ ምግባረ ሠናይ፤ ወደ ብርሃኑ ክርስትና እንመለስ፡፡ እንዲህ እንድናደርግም ልዑል እግዚአብሔር ‹‹በሕይወታችሁ ውስጥ ብርሃን ይኹን!›› ይበለን፡፡ እርሱ ‹‹ብርሃን ይኹን›› ካለ የኀጢአት ጨለማ በእኛ ላይ ለመሠልጠን የሚችልበት ዓቅም አያገኝምና፡፡

ይቆየን

በመምህር ምሥጢረ ሥላሴ ማናየ

ነሐሴ ፲፫ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

እንደዚሁም ተራራ ሲወጡት አድካሚ እንደ ኾነ መንግሥተ ሰማያትም በብዙ ድካም ትወረሳለች፡፡ ‹‹እስመ በብዙኅ ጻማ ሀለወነ ንባእ ውስተ መንግሥተ እግዚአብሔር፤ ወደ እግዚአብሔር መንግሥት በብዙ መከራ እንገባ ዘንድ አለን›› እንዲል (ሐዋ. ፲፬፥፳፫)፡፡ ጌታችን መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ብርሃነ መለኮቱን በደብረ ታቦር የገለጸበት ምክንያት ምሥጢር በብዙ ድካም እንጂ ምንም ሳይደክሙ እንደማይገኝ ሲገልጽ ነው፡፡ ለደቀ መዛሙርቱ ብዙዎቹን ምሥጢራት የገለጠላቸው ከከተማ ውጭ ነው፡፡ ቀደም ሲልም ለሙሴ የቃል ኪዳኑን ጽላት ሲሰጠው ወደ ሲና ተራራ በመጥራት ነበር፡፡ ነገረ ሥጋዌዉንም በነበልባልና በእሳት አምሳል የገለጠለት በኮሬብ ተራራ በጎቹን አሰማርቶ በነበረበት ጊዜ እንደ ኾነ መጻሕፍት ይመሰክራሉ (ዘፀ. ፫፥፩)፡፡

ምሥጢር ይገለጥልን ባላችሁ ጊዜ ወደ ቤተ ክርስቲያን ገስግሱ፤ ቤተ ክርስቲያንን ደጅ ጽኑ ለማለት ጌታችን ምሥጢሩን በተራራ ገለጠ፡፡ ወደ ተራራው ሲወጣም ስምንቱን ደቀ መዛሙርቱን ከይሁዳ ጋር ከተራራ እግር ሥር ትቶ ሦስቱን አስከትሎ ወጥቷል፡፡ ለሦስቱ በተራራው ላይ የተገለጠው ድንቅ ምሥጢርም ከእግረ ደብር ላሉት በሳምንቱ ተገልጧል፤ ከይሁዳ በቀር፡፡ ለዚህ ምሥጢር ብቁ ያልነበረው ይሁዳ ብቻ ነው፡፡ ይህም ተገቢውን ምሥጢር ለተገቢው ሰው መንገር እንደሚገባ፤ ለማይገባው ደግሞ ከመንገር መቆጠብ ተገቢ እንደ ኾነ ያስተምረናል፡፡ ‹‹እመኒ ክዱን ትምህርትነ ክዱን ውእቱ ለሕርቱማን ወለንፉቃን …፤ ወንጌላችን የተሰወረ ቢኾንም እንኳን የተሰወረባቸው ለሚጠፉት ነው፡፡ እግዚአብሔርን የሚመስለው የክርስቶስ የክብሩ ወንጌል ብርሃን እንዳያበራላቸው የዚህ ዓለም አምላክ ልባቸውን አሳውሯልና፤›› (፪ኛ ቆሮ. ፬፥፫-፭) በማለት ሐዋርያው የሰጠው ትምህርትም ይህን መሰል ምሥጢር ለሚገባው እንጂ ለማይገባው ሰው መግለጥ ተገቢ አለመኾኑን የሚያስረዳ ነው፡፡

፪ኛ የድል ተራራ ስለ ኾነ

ነቢዪቱ ዲቦራ የእስራኤል ጠላት የነበረው የኢያቢስን የሠራዊት አለቃ ሲሣራን ለመውጋት ወደ ደብረ ታቦር ዐሥር ሺሕ ሰዎችን አስከትሎ እንዲወጣ ለባርቅ ነግራዋለች (መሳ. ፬፥፮)፡፡ በዚህ መልኩ ባርቅ ዐሥር ሺሕ ሰዎችን አሰልፎ ዲቦራን አስከትሎ በደብረ ታቦር ሰፍሮ የነበረውን የሲሣራን ሠራዊት ድል ነሥቶበታል፡፡ ሲሣራ ዘጠኝ መቶ የብረት ሠረገላ እንደዚሁም ብዙ ሠራዊት በታቦር ያሰለፈ ቢኾንም ድል ግን ረድኤተ እግዚብሔርን ጥግ ላደረገው ለባርቅ ኾነ፡፡ በዚህ ጊዜ ዲቦራ በታቦር ተራራ የሙሴ እኅት ማርያም በኤርትራ ባሕር የዘመረችውን መዝሙር የመሰለ ምስጋና አቅርባለች፡፡ ዅሉም እስራኤላውያን የድል መዝሙር ዘምረውበታል፤ ፈጣሪአቸውን አመስግነውበታል፡፡ ጌታችንም የባሕርይ አምላክነቱን ገልጾ ከደቀ መዛሙርቱ ልቡና አጋንንትን የሚያባርርበት ዲያብሎስን ድል የሚነሳበት ስለኾነ ከሌሎች ተራሮች ተመርጧል፡፡

፫ኛ ትንቢት ስለ ተነገረለት

‹‹ታቦር ወአርሞንኤም በስመ ዚአከ ይትፌሥሑ ወይሴብሑ ለስምከ፤ ታቦርና አርሞንኤም በስምህ ደስ ይላቸዋል፤›› (መዝ. ፹፰፥፲፪) ብሎ ከክርስቶስ ሰው ኾኖ መገለጥ በፊት አምላካችን ክርስቶስ ብርሃነ መለኮቱን በደብረ ታቦር እንደሚገልጽ፣ ብርሃኑ ከደብረ ታቦር እስከ አርሞንኤም ድረስ እንደሚታይ፣ ይህም መለኮታዊ ብርሃን በታቦርና በአርሞንኤም ዙሪያ ለነበሩ ሕዝቦች ደስታ እንደሚኾን ቅዱስ ዳዊት ተናግሯል፡፡ ታቦር የተባለው ተራራ ከገሊላ ባሕር በምዕራብ በኩል በ፲ ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ የሚገኝ ሲኾን ተራራው እስከ ፭፻፸፪ ሜትር ከባሕር ጠለል (ወለል) ከፍ ይላል፡፡

ቀደም ሲል እንደገለጽነው ባርቅ ሲሣራን ድል ነስቶበታል፤ የመጀመሪያው የእስራኤል ንጉሥ ሳዖል በሳሙኤል እጅ ተቀብቶ ሲመለስ ‹‹ሦስት ሰዎች ታገኛለህ አንዱ ሦስት የድል ጠቦቶች፣ ሁለተኛው ሦስት ዳቦ ይዟል፤ ሦስተኛውም የወይን ጠጅ አቆማዳ ይዟል፡፡ ሰላምታ ይሰጡሃል›› ብሎ ሳሙኤል ነግሮት ነበር፡፡ በነገረው መሠረት ሦስት ሰዎችን አግኝቶበታል (፩ኛ ሳሙ. ፲፥፫-፭)፡፡ ስለዚህ ተራራ ቅዱስ ዳዊት በድጋሜ እንዲህ በማለት ትንቢት ተናግሮለታል፤ ‹‹የእግዚአብሔር ተራራ የለመለመ ተራራ ነው፡፡ የጸና ተራራ የለመለመ ተራራ ነው፡፡ እግዚአብሔር ይህን ተራራ ያድርበት ዘንድ ወደደው›› (መዝ. ፷፯፥፲፭) ብሎ እግዚብሔር ብርሃነ መለኮቱን እንደሚገልጥበት ዘምሮአል፡፡ በእነዚህ ከላይ በአየናቸው ሁለት ምክንያት ደብረ ታቦር ለዚህ ምሥጢር ተመርጧል፡፡

ጌታችን ምሥጢረ መለኮቱን የገለጠው በምን ምክንያት ነው?

ነሐሴ ሰባት ቀን በቂሣርያ ደቀ መዛሙርቱን ‹‹ሰዎች የሰውን ልጅ ማን ይሉታል?›› ብሎ በጠየቃቸው ጊዜ ‹‹ኤርምያስ ነው፤ ኤልያስ ነው፤ ዮሐንስ መጥምቅ ነው፤ ከነቢያት አንዱ ነው ይሉሃል›› የሚል የተለያየ መልስ ሰጥተዉት ነበር፡፡ ‹‹እናንተስ ማን ትሉኛላችሁ?›› ባላቸው ጊዜም ቅዱስ ጴጥሮስ ‹‹አንተ ክርስቶስ የሕያው እግዚአብሔር ልጅ ነህ›› ብሎ መስክሯል፡፡ ስለዚህ ጌታችን ብርሃነ መለኮቱን የገለጠው በሦስት ምክንያት ነው፤

፩ኛ በፍጡር ቃል የተመሰከረውን እውነት በባሕርይ አባቱ ለማስመስከር፤

፪ኛ ‹‹ከነቢያት አንዱ ነው›› ብለውት ነበርና እግዚአ ነቢያት (የነቢያት ጌታ) እንደ ኾነ ለማስረዳት፤

፫ኛ ክርስቶስ ‹‹እሰቀላለሁ፤ እሞታለሁ›› ባለ ጊዜ፣ ጴጥሮስ ‹‹ሐሰ ለከ፤ ልትሞት አይገባህም›› ብሎት ነበርና ‹‹እርሱን ስሙት›› የሚለዉን የእግዚአብሔር አብን መልእክት ለማሰማት፡፡

በፍጡሩ በጴጥሮስ የተመሰከረውን ምስክርነት የባሕርይ አባቱ ‹‹ይህ የምወደው ልጄ ነው፤ እርሱን ስሙት›› ማለት ‹‹‹እሞታለሁ፤ እሰቀላለሁ› ቢላችሁ ‹አይገባህም› አትበሉት፡፡ ዓለም የሚድነው በእርሱ ሞት ነውና ተቀበሉት›› ለማለት ነው፡፡ ‹‹ይህ ሊኾንብህ አይገባም›› ብሎት ነበርና ለጴጥሮስ መልስ እንዲኾን፡፡ ያዕቆብና ዮሐንስም ‹‹አንዳችን በቀኝህ አንዳችን በግራህ እንሾም›› ብለው ነበርና ፍቅረ ሲመትን ሊያርቅላቸውና የእርሱን የባሕርይ ክብሩን አይተው የመጣለት ዓላማ ልዩ መኾኑን እንዲረዱ ሲያደርጋቸው እነዚህን ሦስቱን ይዞ ወደ ተራራው ወጥቷል፡፡ ‹‹ከነቢያት አንዱ ነው›› ብለውት ነበርና ከነቢያት ሙሴንና ኤልያስን በተራራው ተገኝተው እንዲመሰክሩ አድርጓል፡፡ ሙሴ ‹‹የእኔ የሙሴን አምላክ ‹ሙሴ› የሚልህ ማነው? አምላከ ሙሴ፣ እግዚአ ሙሴ ይበሉህ እንጂ››፤ ኤልያስም ‹‹የእኔን አምላክ ‹ኤልያስ› የሚልህ ማነው? አምላከ ኤልያስ፣ እግዚአ ኤልያስ ይበሉህ እንጂ›› በማለት መስክረውለታል፡፡

ጌታችን ምሥጢረ መለኮቱን የገለጠው እንዴት ነው?

ይህን ጥያቄ ለማብራራትም ኾነ ለመተንተን ዕውቀትም ቃላትም ያጥረናል፡፡ ወንጌላውያን መግለጥ በሚችሉት መጠን ከገለጹት ያለፈ ልናብራራው የምንችለው አይደለም፡፡ ማቴዎስ እንዲህ ይገልጸዋል፤ ‹‹ወተወለጠ ራዕዩ በቅድሜሆሙ ወአብርሀ ገጹ ከመ ፀሐይ ወአልባሲሁኒ ኮነ ፀዐዳ ከመ በረድ፤ በፊታቸውም ተለወጠ፡፡ ፊቱም እንደ ፀሐይ በራ፤ ልብሱም እንደ ብርሃን ነጭ ኾነ፤›› (ማቴ. ፲፯፥፪)፡፡ ወንጌላዊው በዚህ ዓይነት መንገድ የገለጸው ምሳሌ ስላጣለት ነው፡፡ ማርቆስም ይህንኑ ኃይለ ቃል ተጋርቶ ‹‹ልብሱም አንፀባረቀ፤ አጣቢም በምድር ላይ እንደዚያ ሊያነጣው እስከማይችል በጣም ነጭ ኾነ፤›› (ማር. ፱፥፪) በማለት ሲገልጸው፣ ሉቃስም በተመሳሳይ መልኩ ‹‹የፊቱ መልክ ተለወጠ፤ ልብሱም ተብለጭልጮ ነጭ ኾነ›› ሲል ገልጾታል (ሉቃ. ፱፥፳፱-፴)፡፡ እኛም ከዚህ ወንጌላውያን ከገለጹበት መንገድ የሚሻል ምሳሌ አናገኝለትም፡፡

ጌታችን ብርሃነ መለኮቱን በደብረ ታቦር በገለጠ ጊዜ ፊቱን ማየት ተስኗቸው ነቢያት ወደየመጡበት መመለሳቸውን ሲያመላክቱ ኢትዮጵያዊቷ የቅኔ መምህርት እማሆይ ገላነሽ በቅኔአቸው እንዲህ በማለት አመሥጥረውታል፤

‹‹በታቦርሂ አመ ቀነፀ መለኮትከ ፈረስ

ኢክህሉ ስሒቦቶ ሙሴ ወኤልያስ››

ትርጕሙም፡- ‹‹መለኮት ፈረስህ በደብረ ታቦር በዘለለ ጊዜ ሙሴና ኤልያስ ሊስቡት አልቻሉም›› ማለት ሲኾን፣ ይህም ክርስቶስ በምን ዓይነት ግርማ እንደ ተገለጸ ያስረዳል፡፡

ወስብሐት ለእግዚአብሔር፡፡

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ነሐሴ ፱ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተወደዳችሁ የድረ ገጻችን ተከታታዮች! በክፍል አራት ዝግጅታችን ከነሐሴ ፲ እስከ ፳፯ ቀን (ከማኅበር እስከ አብርሃም) ድረስ ያለው ሦስተኛው የዘመነ ክረምት ክፍለ ጊዜ (ንዑስ ክፍል) ‹ዕጕለ ቋዓት፣ ደሰያት፣ ዓይነ ኵሉ› እንደሚባል፤ ይኸውም የሰው ልጅ ብቻ ሳይኾን የሰማይ አዕዋፍ፣ የምድር አራዊትና እንስሳትም ጭምር እግዚአብሔርን አምነው በተስፋ መኖራቸው የሚዘከርበት፣ ደሴቶች በልምላሜ ማሸብረቃቸው የሚነገርበት ክፍለ ክረምት እንደ ኾነ፤ በቤተ ክርስቲያን የሚነገረው ቃለ እግዚአብሔርም በእነዚህ ምሥጢራት ላይ እንደሚያተኩር አስታውሰን፣ በተለይ ዕጕለ ቋዓትን መነሻ አድርገን ወቅቱን የሚመለከት ትምህርት አቅርበን ነበር፡፡ በዛሬው ዝግጅታችን ደግሞ ባለፈ ካረፍንበት እንቀጥላለን፡፡ መልካም ንባብ! 

ደሰያት

በውኃ የተከበበ የብስ መሬት ‹ደሴት› ይባላል፤ ‹ደሰያት› ደግሞ ብዙ ቍጥርን አመላካች ቃል ነው፡፡ በዚህ ወቅት ስለ ደሴቶች በስፋት ይነገራል፡፡ ወቅቱ በድርቅ ብዛት የተጎዱ ደሴቶች በውኃ ብዛት የሚለመልሙበት፤ በውስጣቸው የሚኖሩ ሰዎች ብቻ ሳይኾኑ እንስሳትም አዕዋፍም ጭምር በሚበቅለው እኽልና በሚያገኙት ምግብ የሚደሰቱበት ጊዜ ነው፡፡ ደሴቶች በውኃ የተከበቡ የመሬት ክፍሎች እንደ መኾናቸው በዚህ ወቅት በልምላሜ ቢያጌጡም በማዕበልና በሞገድ መቸገራቸውም አይቀርም፡፡ ይህም የቤተ ክርስቲያን (የምእመናን ሕይወት) እና የዓለም ምሳሌ ነው፡፡ ደሴቶች በውኃ መከበባቸው ቤተ ክርስቲያን (የምእመናን ሕይወት) በክርስቶስ ደም የተመሠረተች፤ በቃለ እግዚአብሔር የታነጸች ለመኾኗ፤ ደሴቶች በማዕበልና በሞገድ መናወጣቸው ደግሞ በዓለም ውስጥ የሚከሠቱ ረኃብ፣ ጥላቻ፣ ጦርነት፣ ወዘተ የመሳሰሉ ችግሮች፤ በተለይ ሰይጣን የሚያመጣቸው ልዩ ልዩ ኅብረ ኃጢአት (የኀጢአት ዓይነቶች) የቤተ ክርስቲያንን (የምእመናንን) ህልውና የሚፈታተኑ መሰናክሎች መኾናቸውን ያጠይቃል፡፡

ይህቺ ዓለም፣ በውኃ የምትመሰል፣ ሞገድና ማዕበል የበዛባት ሥፍራ ናት፤ የክርስትና ሕይወት ደግሞ በውኃ የተከበበ መሬት፡፡ ውኃ በሞገድ፣ በማዕበል እንደሚናወጥ ዅሉ፣ ዓለምም በተፈጥሮም ይኹን በሰው ስሕተት በሚመጣ ኑፋቄ፣ ክህደት፣ መከራ፣ ችግር፣ ረኃብ፣ ጦርነት ትናወጣለች፤ ትንገላታለች፤ ትሰቃያለች፤ ትፈተናለች፡፡ ዛሬ በዓለም ላይ እየተፈጸመ ያለው ሰይጣናዊ ድርጊት ዅሉ ለዚህ ማስረጃ ነው፡፡ ዓለም ፈተና ላይ ናት፡፡ አልጠግብ ባይነት፣ ትምክህተኝነት፣ እኔ እበልጥ ባይነት፣ ፍቅር አልባነት (ጥላቻ)፣ ትዕቢት፣ ክህደት፣ ጥርጥር፣ ወዘተ የመሳሰሉ ችግሮች በነዋሪዎቿ ዘንድ እየተስፋፉ በመምጣታቸው ዓለም በፈተና ሞገድ እየተናወጠች ነው፡፡ እርሱ በቸርነቱ ሞገዱና ማዕበሉ ጸጥ እንዲል ካላደረገ የሰው ጥበብና ጥረት ብቻ ከዚህ ፈተና ዓለምን ሊያወጣት አይችልም፡፡ በውኃ የተከበበ መሬት ሞገድ፣ ማዕበልና ስጥመት እንደሚያጋጥመው ዅሉ፣ ቅድስት ቤተ ክርስቲያንም (የክርስትና ሕይወትም) በልዩ ልዩ መከራና ፈተና የታጀበ ነው፡፡ ምክንያቱም ክርስቲያኖች የምንኖረው ፈተና በሚያናውጣት ዓለም ወይም ውጣ ውረድ በበዛባት ምድር ላይ ነውና፡፡ ይኸውም ኀጢአት፣ ስደት፣ ኀዘን፣ ረኃብ፣ በሽታ፣ ጦርነት፣ ወዘተ. የመሳሰሉትን ምድራዊ ችግሮች ዅሉ ያካትታል፡፡

ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ ‹‹እንዲህም ያለ መከራ በዓለም ባሉ ወንድሞቻችሁ ዅሉ እንደሚፈጸም ዕወቁ›› በማለት እንዳስተማረው (፩ኛ ጴጥ. ፭፥፱) በመላው ዓለም የሚኖሩ ክርስቲያኖች ዛሬ በመከራ ውስጥ ናቸው፡፡ በአንድ በኩል የዓለም የኑሮ ሸክም ከብዷቸው ይሰቃያሉ፤ በሌላ በኩል ደግሞ በአሕዛብና በአረማውያን ዛቻና ማስፈራሪያ ይጨነቃሉ፡፡ የክርስትና ትርጕም የገባቸውም በፈቃዳቸው በሰማዕትነት ይሞታሉ፡፡ ይህን ዅሉ ፈተና ተቋቁሞ በክርስትና ሃይማኖት ጸንቶ፣ በምግባር በርትቶ፣ በጸሎት ተግቶ የሚኖር ምእመን እርሱ ብፁዕ ነው፡፡ በሰማያዊው የእግዚአብሔር መንግሥት ለጻድቃን የተዘጋጀውን ሰላማዊና ዘለዓለማዊ ማረፊያ ይወርሳልና፡፡ እንግዲህ እኛም ሞገዱና ማዕበሉ ማለትም ምድራዊ ውጣ ውረዱና ፈተናው ቢያንገላታንም በዚህ ዓለም የሚጎድልብንን ሥጋዊው ጥቅምና የሚደርስብንን ጊዜያዊ መከራ ሳይኾን በእውነተኛው አገራችን በሰማይ የምንወርሰውን ዘለዓለማዊ መንግሥት ተስፋ በማድረግ ዅሉንም በጸጋ እንቀበል፡፡

ከዚሁ ዅሉ ጋርም ሃይማኖታችንንና ቤተ ክርስቲያናችንን ከልዩ ልዩ ፈተና ይጠብቅልን ዘንድም በፍጹም ሃይማኖት ኾነን እንደ ቅዱሳን ሐዋርያት ‹‹ከስጥመት አድነን?›› እያልን እግዚአብሔርን በጸሎት እንጠይቀው፡፡ እርሱ በባሕር፣ በሞገድ፣ በማዕበልና በነፋስ የሚመሰለውን የዓለምን ውጣ ውረድና መከራ መገሠፅ፤ ሁከቱንም ጸጥ ማድረግ የሚቻለው አምላክ ነውና (ማቴ. ፰፥፳፫-፳፯)፡፡ ከዓቅማችን በላይ የኾነ ችግር ሲያጋጥመን ደግሞ የሚያስጨንቀንን ጉዳይ ዅሉ ለእርሱ ለፈጣሪያችን እንስጠው፡፡ ይህን ለመወሰን እንዲቻለንም የሚከተለውን የመጽሐፍ ቅዱስ ኃይለ ቃል እናስተውል፤ ‹‹እንግዲህ በጐበኛችሁ ጊዜ ከፍ ከፍ ያደርጋችሁ ዘንድ ከጸናችው ከእግዚአብሔር ክንድ በታች ራሳችሁን አዋርዱ፡፡ እርሱ ስለ እናንተ ያስባልና የሚያስጨንቃችሁን ዅሉ በእርሱ ላይ ጣሉት፡፡ እንግዲህ ዐዋቂዎች ኹኑ፤ ትጉም፡፡ ጠላታችሁ ጋኔን የሚውጠውን ፈልጎ፣ እንደሚያገሳ አንበሳ ይዞራልና፡፡ እርሱንም በእምነት ጸንታችሁ ተቃወሙት፤ እንዲህም ያለ መከራ በዓለም ባሉ ወንድሞቻችሁ ዅሉ እንደሚፈጸም ዕወቁ፡፡ ፍቅርንም አጽንታችሁ ያዙአት፡፡ በኢየሱስ ክርስቶስ ወደ ዘለዓለም ክብሩ የጠራችሁ የጸጋ ዅሉ አምላክ ለጥቂት ጊዜ መከራን ከተቀበላችሁ በኋላ ፍጹማን ያደርጋችኋል፤ ያጸናችኋል፤ ልባሞችም ያደርጋችኋል፤›› (፩ኛ ጴጥ. ፭፥፮-፲)፡፡

ዓይነ ኵሉ

‹ዓይነ ኵሉ› ትርጕሙ በግእዝ ቋንቋ ‹የዅሉም ዓይን› ማለት ነው፡፡ ይህ ወቅት ያለፈው (በበጋ የነበረው) እኽል ከሪቅ፣ ከጎተራ ያለቀበት፤ የተዘራውም ያላፈራበት ገና የተክል ጊዜ ነው፡፡ ፍጥረታት በሙሉ የፍሬውን ሰዓት በተስፋ የሚጠባበቁበት ክፍለ ክረምት ስለ ኾነ ወቅቱ ‹ዓይነ ኵሉ› ተብሏል፡፡ ይኸውም ፍጥረታት ዅሉ ወደ ፈጣሪያቸው ወደ እግዚአብሔር በማንጋጠጥ የዕለት ጕርስ፣ የዓመት ልብስ እንዳይከለክላቸው እንደሚማጸኑና ዘወትር የእርሱን መግቦት ተስፋ አድርገው እንደሚኖሩ የሚያስረዳ ቃል ነው፡፡ ‹‹ዐይነ ኵሉ ነፍስ ይሴፎ ኪያከ አንተ ትሁቦሙ ሲሳዮሙ በጊዜሁ ትሰፍሕ የማነከ ወታጸግብ ለኵሉ እንስሳ ዘበሥርዓትከ፤ የሰው ዅሉ ዓይን አንተን ተስፋ ያደርጋል፤ አንተም ምግባቸውን በየጊዜው ትሰጣቸዋለህ፡፡ ቀኝ እጅህን ትዘረጋለህ፤ በሥርዓትህ ለሚኖሩ እንስሳት ዅሉ ታጠግባለህ፤›› እንዳለ ቅዱስ ዳዊት (መዝ. ፻፵፬፥፲፭-፲፮)፡፡ ይኸውም የሰው ልጅ ዅሉ (ዓይን የተባለ ሰውነት ነው) እግዚአብሔርን ተስፋ አድርጎ እንደሚኖር፤ እርሱም በዘር ጊዜ ዘሩን፣ በመከር ጊዜ መከሩን፣ በበልግ ጊዜ በልጉን እያዘጋጀ በየጊዜው ምግባቸውን እንደሚሰጣቸው፤ እንደዚሁም እግዚአብሔር ለሰው ልጅ ብቻ ሳይኾን በሰፊው እጁ (በማያልቅ ቸርነቱ) በሥርዓቱ ጸንተው ለሚኖሩ ለእንስሳት ጭምር ምግባቸውን እየሰጠ ደስ እንደሚያሰኛቸው የሚያስረዳ ኃይለ ቃል ነው፡፡

የቤተ ክርስቲያናችን መተርጕማን እንደሚያትቱት ከሰው ልጅ በቀር ከእግዚአብሔር ሥርዓት የወጣ እንስሳ የለም፤ ማለትም ሰው እንጂ እንስሳት ሕገ እግዚአብሔርን አልተላለፉም፡፡ ነገር ግን የሰው ልጅ አምላክነትን ተመኝቶ ‹‹አትብላ›› የተባለውን ዕፅ በመብላት ሕጉን፣ ትእዛዙን ተላልፏል፡፡ እግዚአብሔርም ይቅር ባይ አምላክ ነውና የሰውን ልጅ (የአዳምን) ንስሐ ተመልክቶ፣ ኀጢአቱን ይቅር ብሎ ሞቱን በሞቱ ሽሮ አድኖታል፡፡ እግዚአብሔር አምላችን በፍጡራኑ የማይጨክን፤ የለመኑትን የማይነሳ፤ የነገሩትንም የማይረሳ አምላክ መኾኑን በማስተዋልና ቸርነቱን ተስፋ በማድረግ በምድር በረከቱን እንዲሰጠን፤ ቅዱስ ሥጋውን ለመብላት፣ ክቡር ደሙን ለመጠጣ እንዲያበቃን፤ በሰማይም ዘለዓለማዊ መንግሥቱን እንዲያወርሰን እኛም በንጹሕ ልብ ኾነን ዘወትር ልንማጸነው ይገባናል፡፡ በሰው ከመታመን ይልቅ በእግዚአብሔር መታመን ይበልጣልና (መዝ. ፻፲፯፥፰)፡፡ ደግሞም ‹‹አንተን ተስፋ የሚያደርጉ አያፍሩም›› ተብሎ እንደ ተጻፈ (መዝ. ፳፬፥፫) እግዚአብሔርን ተስፋ ማድረግ አያሳፍርምና፡፡

ይቆየን

በዲያቆን ኤፍሬም የኔሰው

ሐምሌ ፳፭ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

የተወደዳችሁ የድረ ገጻችን ተከታታዮች! በክፍል ሁለት ዝግጅታችን ዘርዕ እና ደመናን መነሻ በማድረግ ወቅቱን የሚመለከት ትምህርት ማቅረባችን ይታወሳል፡፡ ዛሬ ደግሞ ቀጣዩን ክፍል ይዘን ቀርበናል፡፡ ትምህርቱን እንድትከታተሉ በአክብሮት እንጋብዛለን፡፡

፪. መብረቅ፣ ነጐድጓድ፣ ባሕር፣ አፍላግ፣ ጠል

ከሐምሌ ፲፱ እስከ ነሐሴ ፱ ቀን ድረስ ያለው ሁለተኛው ክፍለ ክረምት ‹መብረቅ፣ ነጐድጓድ፣ ባሕር፣ አፍላግ፣ ጠል› በመባል ይታወቃል፡፡ ይኸውም የመብረቅና የነጐድጓድ ድምፅ በብዛት የሚሰማበት፤ የባሕርና የወንዞች ሙላት የሚያይልበት፤ የምድር ልምላሜ የሚጨምርበት ወቅት ነው፡፡ ዘመነ ክረምት ከጀመረበት ጊዜ ጀምሮ ልምላሜ ቢኖርም በዚህ ክፍለ ክረምት በስፋት ይነገራል፡፡ በዚህ ወቅት በቤተ ክርስቲያን በማኅሌቱ፣ በሰዓታቱ፣ በቅዳሴው የሚቀርበው ትምህርትም የእግዚአብሔርን አምላካዊ ጥበብ የሚያስረዳ እና የወቅቱን ተፈጥሯዊ ሥርዓት የሚዳስስ ነው፡፡ በዚህ ወቅት በስፋት የሚወሱትን የሁለተኛውን ክፍለ ክረምት ስያሜዎችም እንደሚከተለው ለማብራራት እንሞክራለን፤

መብረቅ እና ነጐድጓድ

‹‹ወገብረ መብረቀ ለጊዜ ዝናም፤ መብረቅን ለዝናም ምልክት አደረገ፤›› (መዝ. ፻፴፬፥፯) በማለት ቅዱስ ዳዊት እንደ ገለጸው መብረቅ በዝናም ጊዜ የሚገኝ ፍጥረት ነው፡፡ የሚፈጠረውም ውኃ በደመና ተቋጥሮ ወደ ላይ ከተወሰደ በኋላ በነፋስ ኃይል ወደ ምድር ሲወርድ በደመና እና በደመና መካከል በሚከሠት ግጭት አማካይነት ነው፡፡ ነጐድጓድ ደግሞ መብረቅ በሚፈጠርበት ጊዜ የሚሰማው አስፈሪ ድምፅ ነው (ራእ. ፬፥፭)፡፡ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን የመብረቅ አፈጣጠርን በቅቤ እና በዐረቄ አወጣጥ ይመስሉታል፡፡ ወተት ሲገፋ ቅቤ ይወጣል፤ ልዩ ልዩ የእኽል ዓይነት ከውኃ ጋር ተዋሕዶ በእሳት ሲሞቅ ዐረቄ ይገኛል፡፡ ልክ እንደዚሁ ዅሉ ደመና እና ደመና ሲጋጩም መብረቅ ይፈጠራልና፡፡ የምድር ጠቢባንም ሞቃት እና ቀዝቃዛ አየር ሲጋጩ መብረቅ እንደሚፈጠር ይናገራሉ፡፡ ከዚህ ላይ ዘመናዊው ትምህርት ከመምጣቱ በፊት መጽሐፍ ቅዱስ ስለ መብረቅ አፈጣጠር አስቀድሞ ማስተማሩን ልብ ይሏል፡፡

የእነዚህን ፍጥረታት ምሳሌነት ለማስታወስ ያህል መብረቅ እና ነጐድጓድ በእግዚአብሔር መቅሠፍት (ቍጣ) አንድም በቃለ እግዚአብሔር ይመሰላሉ፡፡ መብረቅ ብልጭታውና ድምፁ (ነጐድጓዱ) እንደሚያስደነግጥና እንደሚስፈራ ዅሉ፣ እግዚአብሔር አምላክ መቅሠፍት ሲልክ ወይም ሲቈጣ የሰው ልጅ ይጨነቃል፤ ይረበሻልና፡፡ ‹‹ቃለ ነጐድጓድከ በሠረገላት አስተርአየ መባርቅቲሁ ለዓለም ርዕደት ወአድለቅለቀት ምድር፤ የነጐድጓድህ ድምፅ በዐውሎ ነበረ፡፡ መብረቆች ለዓለም አበሩ፡፡ ምድር ተናወጠች፤ ተንቀጠቀጠችም፤›› እንዳለ ቅዱስ ዳዊት (መዝ. ፸፮፥፲፰)፡፡ ይህ የነቢዩ ዝማሬ ግብጻውያን እስራኤላውያንን ከባርነት አንለቅም በማለታቸው የደረሰባቸውን ልዩ ልዩ መቅሠፍትና መዓት የሚመለክት ምሥጢራዊ ትርጕም አለው፡፡ እንደዚሁም እስራኤላውያን የኤርትራን ባሕር በተሻገሩ ጊዜ ‹‹ንሴብሖ ለእግዚአብሔር ስቡሐ ዘተሰብሐ›› እያሉ ለእግዚአብሔር ምስጋና ማቅረባቸውንም ያመለክታል፡፡ በተጨማሪም ጌታችን አምላካችንና መድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በዮርዳኖስ ወንዝ በተጠመቀ ጊዜ እግዚአብሔር አብ ከሰማይ ኾኖ ‹‹የምወደውና የማፈቅረው ልጄ ይህ ነው፤ እርሱንም ስሙት፤›› በማለት ስለ ክርስቶስ የእግዚአብሔር ልጅነት መመስከሩንና ወንጌለ መንግሥተ ሰማያት (ቃለ እግዚአብሔር) በቅዱሳን ሐዋርያት፣ በሰብዓ አርድእት፣ በአበው ሊቃውንት አማካይነት በመላው ዓለም መሰበኩን ያጠይቃል፡፡

ደመና እና ደመና ተጋጭተው መብረቅን እንደሚፈጥሩ፣ የሰው ልጅ ባሕርያተ ሥጋ እርስበርስ ሲጋጩና አልስማማ ሲሉም ልዩ ልዩ ስሜት ማለት ቍጣ፣ ብስጭት፣ ቅንዓት፣ ወዘተ. የመሳሰሉ የጠባይዕ ለውጦች ይከሠቱና ኀጢአት ለመሥራት ምክንያት ይኾናሉ፡፡ የመብረቅና የነጐድጓድ ድምፅ እንደሚያስፈራው ዅሉ፣ በሥጋዊ ባሕርይ አለመስማማት የተነሣ የሚፈጠሩ የኀጢአት ዘሮችም ፍርሃትንና መታወክን በሰው አእምሮ ውስጥ እንዲመላለስ ያደርጋሉ፡፡ ከዅሉም በላይ በምድርም በሰማይም ቅጣትን ያስከትላሉ፡፡ ለዚህም ነው ‹‹ኀጥእ ማንም ሳያሳድደው ይሸሻል፤ ጻድቅ ግን እንደ አንበሳ ያለ ፍርሃት ይኖራል፤›› ሲል ጠቢቡ ሰሎሞን በኀጢአት ምክንያት ስለሚመጣ ፍርሃት የተናገረው (ምሳ. ፳፰፥፩)፡፡ እንግዲህ እኛ የሰው ልጆችም ራሳችንን ከክፉ ዐሳብና ምኞት በመጠበቅ አእምሯችንን ለክርስቲያናዊ ምግባር እና ለመልካም አመለካከት እናስገዛ፡፡ እንዲህ ብናደርግ በምድር በሰላም ለመኖር እንችላለን፤ በሰማይ ደግሞ ዘለዓለማዊ መንግሥቱን ለመውረስ እንበቃለን፡፡ ስለኾነም ባሕርያተ ሥጋችን ተስማምተውልን በጽድቅ ሥራ እንድንኖር ይረዳን ዘንድ እግዚአብሔርን በጸሎት እንጠይቀው፡፡

እንደ ሌሎቹ ፍጥረታት ዅሉ መብረቅ እና ነጐድጓድም አስገኛቸውን፤ ፈጣሪያቸውን ልዑል እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል፡፡ ‹‹ይሴብሕዎ ሰማያት ወምድር ባሕርኒ ወኵሉ ዘይትሐወስ ውስቴታ፤ ሰማይና ምድር ባሕርም በእርስዋም የሚንቀሳቀስ ፍጥረት ዅሉ ያመሰግኑታል፤›› እንዲል (መዝ. ፷፰፥፴፬)፡፡ ሠለስቱ ደቂቅም ሰማዩም፣ ምድሩም፣ ባሕሩም፣ ወንዙም በአጠቃላይ ፍጥረታት ዅሉ እግዚአብሔርን እንደሚያመሰግን ሲያስረዱ እንዲህ በማለት ዘምረዋል፤ ‹‹ይባርክዎ ኵሉ ግብረ እግዚእ ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ ኵሉ ማያት ዘመልዕልተ ሰማያት ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ ጠል ወዝናም ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ ቍር ወአስሐትያ ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ በረድ ወጊሜ ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ በረድ ወጊሜ ለእግዚአብሔር … ይባርክዎ መብረቅ ወደመና ለእግዚአብሔር ስቡሕኒ ውእቱ ወልዑልኒ ውእቱ ለዓለም፤ የጌታ ፍጥረቶች ዅሉ እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል … ከሰማዮች በላይ ያሉ ውኃዎች ዅሉ እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል … ጠል እና ጤዛ እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል … ብርድ እና ውርጭ እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል … በረድ እና ጕም እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል … መብረቅ እና ደመና እግዚአብሔርን ያመሰግኑታል፤ እርሱ ለዘለዓለም የተመሰገነ ነው፤ ከፍ ከፍ ያለም ነው፤›› (ዳን. ፫፥፴፭-፶፩)፡፡

ይህም እግዚአብሔር በመላእክትም፣ በሰው ልጅም፣ አንድም በትሑታኑም በልዑላኑም፤ በከተማውም በገጠሩም እንደዚሁም በባሕር ውስጥ በሚመላለሱ ፍጥረታት ዅሉ የሚመሰገን አምላክ መኾኑን ያስረዳል፡፡ ሊቁ አባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫም በሰዓታት ድርሰቱ ‹‹… ዘበጸዐዕ ይትነከር ወእመባርቅት ይትአኰት ወይትናበብ በእሳት ድምፀ ነጐድጓዱ በሠረገላት፤ በብልጭታ የሚደነቅ፤ በመብረቆች የሚመሰገን፤ በእሳት ውስጥ የሚናገር፤ የነጐድጓዱም ድምፅ በሠረገሎች ላይ የኾነ እግዚአብሔር ንጹሕ፣ ልዩ፣ ክቡር፣ ጽኑዕ ነው፤›› ሲል ከፍጥረታቱ ለእግዚአብሔር የሚቀርበውን የአምልኮ ሥርዓት ገልጾታል፡፡ የማይሰሙ፣ የማይናገሩ፣ የማያዩ ግዑዛን ፍጥረታት እንዲህ እግዚአብሔርን የሚያመሰግኑ ከኾነ፣ በእርሱ አርአያና አምሳል የተፈጠረው፤ ሕያዊት፣ ለባዊትና ነባቢት ነፍስ ያለችው የሰው ልጅማ ፈጣሪውን እንዴት አልቆ ማመስገን ይጠበቅበት ይኾን?

ባሕር እና አፍላግ

ባሕርና አፍላግ በቃልና በመጠን፣ ወይም በአቀማመጥ ይለያዩ እንጂ ሁለቱም የውኃ ክፍሎች ናቸው፡፡ ‹ባሕር› የግእዝ ቃል ሲኾን ይኸውም በጎድጓዳ መልክዐ ምድር ውስጥ የሚጠራቀም ጥልቅ የውኃ ክምችት ማለት ነው (ዘፍ. ፩፥፲)፡፡ ‹አፍላግ› የሚለው የግእዝ ቃልም የ‹ፈለግ› ብዙ ቍጥር ኾኖ ትርጕሙ ወንዞች ማለት ነው፡፡ ይህም ከውቅያኖስ፣ ከባሕር ወይም ከከርሠ ምድር መንጭቶ ረጅም ርቀት የሚፈስ የውኃ ጅረትን አመላካች ነው (ዘፍ. ፪፥፲፤ መዝ. ፵፭፥፬)፡፡ በዚህ ወቅት የባሕርና የወንዞች መጠን ለዋናተኞች፣ ለመርከብና ለጀልባ እንቅስቃሴ አስቸጋሪ እስኪኾን ድረስ ከቀድሞው በበለጠ መልኩ በሙላትና በኃይል ይበረታል፤ ከሙላቱ የተነሣም ሰውን፣ ንብረትን እስከ ማስጠም እና እስከ መውሰድ ይደርሳል፡፡

ይህ የባሕር እና የወንዞች ሙላትም የምድራዊ ሕይወት መከራን፣ ሥቃይን፣ ፈቃደ ሥጋን (ኀጢአትን) እና ፈተናን፤ ዳግመኛም በሰው ልጅ ኀጢአት ምክንያት የሚመጣ ሰማያዊም ኾነ ምድራዊ ቅጣትን ያመለክታል፡፡ እንደዚሁም የእግዚአብሔርን የተአምራቱን ብዛት ይገልጻል፡፡ ‹‹ወዓሠርከኒ ውስተ ማይ ብዙኅ ወኢይትዐወቅ ዓሠርከ፤ መንገድህ በባሕር ውስጥ፤ ፍለጋህም በብዙ ውኆች ነው፤›› እንዳለ መዝሙረኛው (መዝ. ፸፮፥፲፱)፡፡ ይኸውም የእግዚአብሔር መንፈስ በመላው ዓለም ሰፍኖ እንደሚኖርና በሃይማኖት በምግባር ጸንተው፣ ከኀጢአት ተለይተው እርሱን የሚሹ ዅሉ ይቅርታውን እንደ ውኃ በቀላሉ እንደሚያገኙት የሚያስረዳ ምሥጢር አለው፡፡ ‹‹እስመ ማይ ለኵሉ ርኩብ›› እንዲሉ ሊቃውንት፡፡ እኛም የኀጢአት ባሕር እንዳያሰጥመን፤ የኀጢአት ወንዝም እንዳይወስደን ተግተን ነቅን ራሳችንን እንጠብቅ፡፡ እንደ ውኃ ለዅሉም የሚፈሰው የእግዚአብሔር ይቅርታው ደርሶን የመንግሥቱ ወራሾች እንኾን ዘንድም ፈቃደ ሥጋችንን ለፈቃደ ነፍሳችን እናስገዛ፡፡

ጠል

‹ጠል›፣ ‹ጠለ – ለመለመ› ከሚለው የግእዝ ግስ የወጣ ሲኾን ትርጕሙም ‹ልምላሜ› ማለት ነው፡፡ ይህ ወቅት ለምግብነት የሚዉሉም ኾኑ የማይዉሉ አብዛኞቹ ዕፀዋት በቅለው፣ ለምልመው የሚታዩበት ጊዜ ነው፡፡ ጠቢቡ ሰሎሞን ‹‹በመከር ወራት የውርጭ ጠል ደስ እንደሚያሰኝ እንዲሁ የታመነ መልእክተኛ ለላኩት ነው፤›› በማለት እንደ መሰለው (ምሳ. ፳፭፥፲፫)፣ ይኼ የዕፀዋት ልምላሜ በጎ ምግባር ባላቸው ምእመናንና በመልካም አገልጋዮች ይመሰላል፡፡ በተጨማሪም ዕፀዋት በዝናም አማካይነት በቅለው መለምለማቸው በስብከተ ወንጌል (ቃለ እግዚአብሔር) ተለውጠው፣ በሃይማኖታቸው ጸንተው፣ በክርስቲያናዊ ምግባር ተግተው፣ በቅዱስ ሥጋው በክቡር ደሙ ተወስነው የሚኖሩ ምእመናንን ሕይወት፤ እግዚአብሔር አምላክ ለሰው ልጆች የሚያድለውን ጸጋ እና በረከት ያመለክታል፡፡ ‹‹ወይረውዩ እምጠለ ቤትከ፤ ከቤትህ ጠል ይጠጣሉ (ይረካሉ)፤›› እንዳለ ነቢዩ በመዝሙሩ (መዝ. ፴፭፥፰)፡፡ ይኸውም በቤተ መቅደሱ ዘወትር የሚፈተተውን ቅዱስ ሥጋውን፣ ክቡር ደሙን መቀበል፣ እንደዚሁም የቅዳሴ ጠበሉን መጠጣት የሚያስገኘውን መንፈሳዊ ርካታ ይገልጻል፡፡

በዘመነ ክረምት የሚለመልሙ ዕፀዋት የመብዛታቸውን ያህል በለስና ወይንን የመሰሉ ተክሎች ክረምት ከገባበት ጊዜ ጀምሮ ደርቀው ይቆዩና በበጋ ወቅት ይለመልማሉ፡፡ እነዚህም በመልካም ዘመን ራሳቸውን ደብቀው የሚኖሩና በመከራ ሰዓት ተነሥተው ወንጌልን የሚሰብኩ የሰማዕታት ምሳሌዎች ናቸው፡፡ በለስና ወይንን የመሰሉ ዕፀዋት በዝናም ጊዜ ደርቀው በፀሐይ ጊዜ እንዲለመልሙ፤ ቅዱሳን ሰማዕታትም በምድራዊ ሹመት፣ በሽልማት ወቅት ተሠውረው፤ ሥቃይና ፈተና በሚበረታበት ጊዜ ምድራዊውን መከራ ተቋቁመው ስለ እውነት (ወንጌል) እየመሰከሩ ራሳቸውን በሰማዕትነት አሳልፈው ይሰጣሉና፡፡ ዅላችንንም እንደ ዕፀዋቱ በወንጌል ዝናም ለምልመን መልካም ፍሬ እንድናፈራ የአምላካችን ቅዱስ ፈቃዱ ይኹንልን፡፡

ይቆየን